Professional Documents
Culture Documents
სტამბულის კონვენცია
სტამბულის კონვენცია
სახელმძღვანელო
პარლამენტარებისათვის
ევროპის საბჭოს კონვენცია
ქალთა მიმართ ძალადობისა და
ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ
ბრძოლისა და პრევენციის
შესახებ
(სტამბულის კონვენცია)
ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა
მიმართ ძალადობისა და ოჯახში
ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და
პრევენციის შესახებ
(სტამბულის კონვენცია)
დოკუმენტი მომზადებულია ექსპერტ-კონსულტანტის, ჰილარი ფიშერის,
მიერ ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის თანასწორობისა
და არა-დისკრიმინაციის კომიტეტის სამდივნოსთან თანამშომლობით
3
ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ საპარლამენტო ასამბლეის
მიერ მიღებული რეზოლლუციებისა და რეკომენდაციების სია
(2000-2012)
ქალთა მიმართ ძალადობასთან დაკავშირებით ადამიანის უფლებების
ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის საქმეების
ჩამონათვალი
სხვა რელევანტური საერთაშორისო ინსტრუმენტებისა და
სტანდარტების ჩამონათვალი
4
ევროპის საბჭოს შესახებ
www.coe.int/conventionviolence
conventionviolence@coe.int
5
საპარლამენტო ასამბლეისა და
“ძალადობისაგან თავისუფალი ქალების“
საპარლამენტო ქსელის შესახებ
www.assembly.coe.int/stopviolence/
womenfreefromviolence@coe.int
8
საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტის
წინასიტყვაობა
ანა ბრასეური
ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის თავმჯდომარე
11
ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ
მთავარი მომხსენებლის მიმართვა
საჰიბა გაფაროვა
ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ გენერალური მომხსენებელი
საპარლამენტო ქსელის - “ძალადობისაგან თავისუფალის ქალები“
- პოლიტიკური კოორდინატორი
15
პარლამენტარების როლი ქალთა მიმართ
ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის
წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის
შესახებ კონვენციის მხარდაჭერის
საქმეში
19
ევროპოს საბჭოს კონვენცია ქალთა
მიმართ ძალადობისა და ოჯახში
ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და
პრევენციის შესახებ (CETS No. 210,
„სტამბულის კონვენცია“)
რატომ კონვენცია
ფაქტები და ციფრები
ევროპის საბჭოს წევრ ქვეყნებში მცხოვრები ქალებისა და
გოგონების მნიშვნელოვანი რაოდენობა ყოველდღიურად ძალადობას
განიცდის. ხშირად ქალები და გოგონები განიცდიან ძალადობის
სერიოზულ ფორმებს, როგორებიცაა ოჯახში ძალადობა, სქესობრივი
ძალადობა, გაუპატიურება, იძულებითი ქორწინება და სასქესო
ორგანოების დასახიჩრება. გარდა ამისა, ძალადობას შეიძლება
ქონდეს ფსიქოლოგიური ხასიათი და შედგებოდეს სიტყვიერი
შეურაცხყოფისაგან, კრიტიკისაგან, იზოლაციისაგან, მუქარისაგან,
შევიწროებისა და აკვიატებულ დევნისაგან. ის, რომ ასეთი
ძალადობა ფიზიკური ხასიათის არ გახლავთ სულაც არ ნიშნავს
იმას რომ იგი ნაკლები ზიანის მომტანი და ნაკლებად სასტიკია.
ასეთი ძალადობის ჩამდენნი საზოგადოების სხვადასხვა წრის
წარმომადგენლები არიან. იტანჯებიან არა მხოლოდ ამ ძალადობის
უშუალო მსხვერპლნი, არამედ ის ბავშვებიც, რომლებიც ძალადობის
მოწმეეები ხდებიან.
21
ქალთა მიმართ ძალადობა ვლინდება ყველა ასაკისა და სოციალური
წარმომავლობის ქალის წინააღმდეგ, მაგრამ გარკვეული ჯგუფები
ძალადობის მიმართ განსაკუთრებით მოწყვლადი არიან. ძალადობას
ღრმად აქვს გადგმული ფესვები იმ ნიადაგში, რომელსაც
საზოგადოებაში ქალთა და მამაკაცთა შორის უთანასწორობა ქვია
და ძალადობას ადგილი აქვს შეუწყნარებლობისა და მიუღებლობის
კულტურულ გარემოში. ძალაუფლების დისბალანსი იწვევს ქალთა
მიმართ დისკრიმინაციას და განსხვავებულ მიდგომებს, რაც
ქალებს ძალადობრივი სიტუაციიდან თავის დაღწევას ურთულებს.
ძალადობა, რომელსაც ქალები განიცდიან, ყოველთვის სერიოზულად
არ აღიქმება საზოგადოების თუ ხელისუფლების ორგანოების მიერ,
რაც კიდევ უფრო დაუცველს ხდის ამ ქალებს ძალადობის შემდგომი
გამოვლინების თუ მკვლელობის წინაშეც კი.
1. www.coe.int/t/dg2/equality/DOMESTICVIOLENCECAMPAIGN/FAQ_en.asp#P59_4532
2. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=280915
3. www.coe.int/t/dcr/summit/20050517_plan_action_en.asp
23
ბევრია გასაკეთებელი: მიუხედავად პროგრესისა, აშკარაა,
რომ ხშირად არ ხდება არსებული კანონმდებლობის აღასრულება,
მსხვერპლთათვის სერვისები არასაკმარისი და მწირია და
წევრი სახელმწიფოების მიერ დანერგილი დაცვის სიძლიერე
ძალიან უთანაბროა სახელმწიფოებს შორის. 2008 წლის საბოლოო
აქტივობის ანგარიშში სამუშაო ჯგუფმა ევროპის საბჭოს შესთავაზა
რეკომენდაცია, რომ შეიმუშავოს თანამიმდევრული, სამართლებრივად
სავალდებულოდ შესასრულებელი, ადამიანი უფლებათა დამცველი
ინსტრუმენტი, რომელიც პრევენციას გაუკეთებს და შეებრძოლება
ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის ნებისმიერ ფორმას.4
ამ დასკვნებსა და რეკომენდაციებზე რეაგირების მიზნით,
2008 წლის დეკემბერში მინისტრთა კომიტეტმა შექმნა მულტი-
დისციპლინარული საგანგებო კომიტეტი ქალთა წინააღმდეგ
ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და ამ მოვლენების
წინააღმდეგ ბრძლისათვის (CAHVIO) და დაავალა ამ კომიტეტს
მოემზადებიან ერთი ან მეტი იურიდიულად სავალდებულოდ
შესასრულებელი ინსტრუმენტი ქალთა მიმართ ძალადობისა და
ოჯახში ძალადობის სფეროებში. ამ ინსტრუმენტს აქცენტი უნდა
გაეკეთებინა ისეთი ზომების დანერგვაზე, რომელიც დაიცავდა
და დაეხმარებოდა ამგვარი ძალადობის მსხვერპლთ და დაიწყებდა
სამართლებრივ დევნას ძალადობის ჩამდენთა წინააღმდეგ.
საგანგებო კომიტეტის - CAHVIO-ს - პირველ შეხვედრაზე
გადაწყდა, რომ მიზანშეწონილი იქნებოდ ერთი ისეთი კონვენციის
მიღება, რომელშიც გაერთიანებული იქნებოდა ქალთა წინააღმდეგ
ძალადობის ყველა ფორმისა და ოჯახის ნებისმიერი წევრის მიმართ
ოჯახში ძალადობის პრევენცია და ასეთ ქმედებათა წინააღმდეგ
ბრძოლა. CAHVIO-მ, მთავრობათა წარმომადგენლებისა და სხვა
დაინტერესებული მხარეების მონაწილეობით წარმართული 9
შეხვედრის შედეგად კონვენციის ტექსტის პროექტი მოამზადა.
საპარლამენტო ასამბლეა აქტიურად მონაწილეობდა მოლაპარაკებების
პროცესში მაშინ არსებული ქალთა და მამაკაცთათვის თანაბარი
შესაძლებლობების კომიტეტის თავმჯდომარის საშუალებით. ტექსტი
4. www.coe.int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/Source/Final_Activity_Report.pdf
24
პროექტზე მუშაობა დასრულდა 2010 წლის დეკემბერში და იგი
მინისტრთა კომიტეტის მიერ მიღებული იქნა 2011 წლის 7 აპრილს.
კონვენცია ხელმოსაწერად შეთავაზებული იქნა სტამბულში, 2011
წლის 11 მაისის მინისტრთა კონფერენციაზე. ის ძალაში შევიდა
2014 წლის 1 აგვისტოს.
სახელმძღვანელოს მიზნები
პარლამენტარებს შეუძლიათ უმთავრესი როლი ითაამაშონ ქვეყნის
დონეზე ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ ცნობიერების ამაღლების
25
მიმართულებით. იმავდროულად, მათ პირდაპირი ზეგავლენის მოხდენა
შეუძლიათ საკანონმდებლო ბაზაზე, რადგანაც მათ შეუძლიათ
პარლამენტს დასამტკიცებლად შესთავაზონ და მიიღონ კონკრეტული
კანონები ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ და მონიტორინგი
აწარმოონ ამ კანონების ეფექტურ განხორციელებაზე.
ეს სახელმძვანელო წარმოადგენს იარაღს, რომელიც ეხმარება
პარლამენტარებს, რომ მათ სწორად გაიაზრონ სტამბულის კონვენცია
და ხელი შეუწყონ მის პოპულარიზაციას. სახელმძღვანელოში
განმარტებულია კონვენციის ძირითადი დებულებები და მოყვანილია
მაგალითები იმისა, თუ როგორ არის შესაძლებელია ამ დებულებების
ასახვა ქვეყნის კანონმდებლობასა და პოლიტიკაში.
სახწლმძღვანელო იძლევა ქვეყნების შიდა კანონმდებლობებისა
და იმ ღონისძიებათა მაგალითებს, რომლებიც ევროპის საბჭოს
ქვეყნის წევრმა სახელმწიფოებმა დანერგეს ქალთა მიმართ და
ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად. სახელმძღვანელოში
მოყვანილია მაგალითები იმ კანონებისა და ღონისძიებებისა,
რომელთა მიღებაც შეუძლიათ ქვეყნებს. ეს მაგალითები არ
წარმოადგენს ამომწურავ სიას ყველა იმ საკანონმდებლო
ცვლილებებისა თუ ზომებისა, რომლებიც წევრმა სახელმწოფოებმა
მიიღეს ან გაატარეს.
მიზნები
კონვენცია მხარეებს აწვდის ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის
წინააღმდეგ ბრძოლისათვის საჭირო თანამიმდევრულ საკანომდებლო
ჩარჩოს, პოლიტიკასა და ღონისძიებებს, რომლებიც საუკეთესო
პრაქტიკას ეფუძვნებიან. კონვენციის ძირითადი მიზნები
შემდეგნაირია:
X დაიცვას ქალები ძალადობის ყველა ფორმისაგან,
განახორციელოს ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში
26
ძალადობის პრევენცია, აწარმოოს სამართლებრივი დევნა
და აღმოფხვრას ეს მოვლენა.
X წვლილი შეიტანოს ქალთა დისკრიმინაციის ნებისმიერი
ფორმის აღმოფხვრაში, ხელი შეუწყოს ქალსა და მამაკაცს
შორის თანასწორობას და ძალაუფლებით აღჭურვოს ქალები;
X დაიცვას და დაეხმაროს ქალთა მიმართ და ოჯახში
ძალადობის ყველა მსხვერპლს;
X ხელი შეუწყოს საერთაშორისო თანამშრომლობას ძალადობის
ყველა ფორმის წინააღმდეგ;
X დაეხმაროს ორგანიზაციებსა და სამართალდამცავ
ორგანოებს ერთმანეთთან თანამშრომლობაში, რათა
დაინერგოს ინტეგრირებული მიდგომა ქალთა მიმართ და
ოჯახში ძალადობის აღმოსაფხვრელად;
განსაზღვრებები
ქალთა მიმართ ძალადობის განმარტება ეფუძვნება მინისტრთა
კომიტეტის (2002)5 რეკომენდაციაში მოცემულ განსაზღვრებას,
CEDAW-ს ზოგად რეკომენდაციას 195-ს და ქალთა მიმართ ძალადობის
ყველა ფორმის აღმოფხვრის გაეროს დეკლარაციის პირველ მუხლს.6
5. www.un.org/womenwatch/daw/CEDAW/recommendations/recomm.htm
6. A/RES/48/104, 20 December 1993.
27
X ქალთა მიმართ ძალადობა განმარტებულია, როგორც
ადამიანის უფლებების დარღვევა და ქალთა მიმართ
დისკრიმინაციის ფორმა და მოიცავს გენდერის
საფუძველზე ჩადენილი ძალადობის ყველა აქტს, რომელსაც
შედეგად მოჰყვება, ან მოსალოდნელია რომ მოჰყვეს
ქალისათვის ფიზიკური, სქესობრივი, ფსიქოლოგიური ან
ეკონომიკური ზიანის ან განსაცდელის მიყენება, და
მოიცავს მათ ისეთი ქმედებებით მუქარას, როგორებიცაა
იძულება ან თავისუფლების თვითნებული აღკვეთა,
მიუხედავად იმისა მოხდება ეს საზოგადოებრივ თუ პირად
ცხოვრებაში;
ინტეგრირებული სტრატეგიები და
მონაცემთა შეგროვება
კონვენციის მე-2 თავი
თანამიმდევრული და კოორდინირებული პოლიტიკა
ქალთა მიმართ ძალადობა და ოჯახში ძალადობა კომპლექსურ მოვლენას
წარმოადგენს, რაც სხვადასხვა უწყებებისა და მოქმედი პირების
მხრიდან ღონისძიებათა საკმაოდ ფართო სპექტრის გატარებას მოითხოვს.
გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ამ ბრძოლაში წარმატებული შედეგის
დადება პირდაპირ არის დაკავშირებელი სხვადასხვა მოქმედ პირებს
შორის, როგორებიცაა პოლიცია, სოციალური სამსახურები, ჯანდაცვა,
ქალთა არასამთავრობო ორგანიზაციები, ბავშვთა დაცვის სააგენტოები
და სხვა რელევანტური პარტნიორები, მჭიდრო და კოორდინირებულ
თანამშრომლობაზე. სწორედ ამიტომ, კონვენცია მოითხოვს შემდეგს:
X განხორციელდეს ისეთი საკანონმდებლო ცვლილებები და
შემუშავებული იქნას იმგვარი პოლიტიკა, რომლებიც
კოორდინირებულად შეეხება ყველა სექტორს;
X ღონისძიებათა ცენტრში მოექცეს მსხვერპლის უფლებები;
X ყველა რელევანტური მოქმედი პირი, მათ შორის სამთავრობო
უწყებები, არასამთავრობოები და ნაციონალური,
რეგიონალური და ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოები
სათანადოდ აცნობიერებდნენ პარლამენტარების
მნიშვნელოვან როლს და კანონის მიღებასთან მიმართებაში
მინიჭებულ განსხვავებულ უფლებამოსილებებს
ფედერალური სისტემის მქონე ქვეყნებში.
ამგვარი თანამშრომლობა შემთხვევითობის იმედად არ შეიძლება
დავტოვოთ. იგი მოითხოვს ისეთ პროტოკოლებსა და ტრეინინგს,
რომელიც საჭიროა ერთიანი გაგებისა და მიდგომის შესამუშავებლად.
ეროვნული სამოქმედო გეგმა, რომელშიც განსაზღვრულია თითოეული
30
უწყების როლი და შეტანილია არასამთავრობო ორგანიზაციების
ჩართულობაც, წარმოადგენს კარგ მაგალითს იმისა, თუ როგორ
მიიღწევა თანამშრომლობა და კოორდინაცია.
პრევენცია
კონვენციის III თავი
დამოკიდებულებები, წინასწარი შეხედულებები, გენდერული სტერეოტიპები
და გენდერულად მიკერძოებული ჩვეულებები თუ ტრადიციები ზეგავლენას
ახდენენ ქცევის იმ მოდელებზე, რომლებიც შემდგომში ძალადობის
ჩადენის მიზეზი ხდება. ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის ყველა
ფორმის პრევენციისათვის, კონვენცია მხარეებისაგან მოითხოვს ქვეყნის
მასშტაბით მთელი წყება ისეთი ღონისძიებების გატარებას, რომლებიც:
X ხელს შეუწყობენ დამოკიდებულებებისა და ქცევების
შეცვლას;
X გაითვალისწინებენ მოწყვლადი ადამიანების საჭიროებებს
და მათ ადამიანის უფლებებს უმთავრეს მნიშვნელობას
მიანიჭებენ;
X მოუწოდებენ ყველას, განსაკუთრებით ბიჭებსა და
მამაკაცებს, მოახდინონ ძალადობის პრევენცია;
33
X უზრუნველყოფენ იმას, რომ კულტურა, ჩვეულებები
ან რელიგია არ გახდეს ძალადობის გამამართლებელი
საფუძველი;
34
საწინააღმდეგო მხარდაჭერა და თანამშრომლობა ადგილობრივი
ხელისუფლების ორგანოების, პოლიტიკოსების, რელიგიური
ლიდერების, საზოგადოებრივი აზრის შემქმნელებისა და ქალთა
ორგანიზაციების მხრიდან.
2006 -დან 2008 წლამდე, ევროპის საბჭომ ჩაატარა ქალთა
წინააღმდეგ ოჯახში ძალადობის კამპანია მთელი ევროპის
მასშტაბით. დაახლოებით 25-მა წევრმა სახელმწიფომ ეს
კამპანია გარდაქმნა ქვეყნის მასშტაბით წარმართულ
კამპანიად, რომელიც ოჯახში ძალადობის შესახებ
საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას ისახავდა მიზნად.
2008 წელს, გაეროს გენერალურმა მდივანმა დაიწყო შვიდ-
წლიანი კამპანია სახელწოდებით „გაერთიანდით ქალთა
წინააღმდეგ ძალადობის აღმოსაფხვრელად“, რაც მიზნად
ისახავდა ამ მიზნის გარშემო პოლიტიკური და ფინანსური
მხარდაჭერის მობილიზაციას.
35
რომელსაც ეწოდება „უსაფრთხო და უნარების გამომვლენი
სკოლა“, რომელიც მოიცავს კამპანიას ბავშვთა შორის
ძალადობის შესაჩერებლად. ამ კამპანიის მიზანი
გახლავთ დაწყებითი და საშუალო სკოლის მოსწავლე ყველა
ბავშვისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა. ხორვატიაში ეს
კამპანია 400-ზე მეტ სკოლაში განხორციელდა.
X პროფესიონალების მომზადება: ყველა შესაბამისი
პროფესიონალის მომზადება ძალადობის, უთანასწორობის,
მსხვერპლის საჭიროებების დანახვასა და თავიდან
აცილებაში, განმეორებადი ძალადობისა და მსხვერპლად
ქცევის პრევენციაში, უწყებათა შორის თანამშრომლობის
ხელშეწყობა;
დაცვა და მხარდაჭერა
კონვენციის IV თავი
მსხვერპლთა საუკეთესო დაცვით უზრუნველყოფას და მათ მხარდაჭერას
არსებითი მნიშვნელობა აქვს შემდგომი ძალადობის პრევენციისა და მათი
ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და სოციალური აღდგენისათვის. კონვენცია
მოიცავს დაცვაზე ორიენტირებული ღონისძიებების მთელ წყებას,
როგორებიცაა:
X შემაკავებელი ორდერის გაცემა რათა ძალადობის ჩამდენი
გაეცალოს სახლს, და შემბოჭავი ან დამცავი ორდერის გაცემა;
X ძალადობის მსხვერპლისათვის ინფორმაციის მიწოდება
მისი უფლებების შესახებ და იმის შესახებ, თუ სად და
როგორ მიიღოს დახმარება;
X სპეციალიზირებული დამხმარე სერვისის მიწოდება;
37
X მოწმეებისა და პროფესიონალების მიერ ძალადობის
ფაქტის შესახებ სათანადო ორგანოების ინფორმირების
წახალისება;
X იმ ბავშვთა დაცვა და მხარდაჭერა, რომლებიც ძალადობის
მსხვერპლნი გახდნენ;
სპეციალიზირებული მხარდამჭერი
სამსახურები
39
საგრაფოში შექმნილია გაუპატიურებისა და სექსუალური
ძალადობის ცენტრები. ეს ცენტრები მიბმულია ინტერ-
მუნიციპალურ სასწრაფო დახმარების კლინიკებთან. შვედეთში
კი ნაცემ და გაუპატიურებულ ქალთა ნაციონალური ცენტრი
არსებობს, რომელიც სამედიცინო გასინჯვას, მკურნალობას
და მხარდაჭერას უწევს ძალადობის მსხვერპლ ქალებს.
მატერიალური სამართალი
კონვენციის V თავი
კონვენციას შემოაქვს მთელი რიგი სამოქალაქო და სისხლის სამართლის
საკანონმდებლო ღონისძიებებისა, რომელიც
42
გასაკონტროლებლად. გარდა ამისა, სასამართლომ ხაზი
გაუსვა, რომ ამ დავის „პირად საკითხად“ კვალიფიცირება
არ შეესაბამება ხელისუფლების ვალდებულებას, რომ დაიცვას
მოსარჩელის ოჯახური ცხოვრება.
კომპენსაცია
43
თავისუფლების აღკვეთა, მონახულების უფლება და
უსაფრთხოება
ძალადობის ჩამდენნი ბავშვების მოსანახულებელ ვიზიტებს
იყენებენ მსხვერპლზე ხელახალი თავდასხმის განსახორციელებად,
რასაც სერიოზული ძალადობა და მკვლელობაც კი მოჰყოლია შედეგად.
მსხვერპლთა დასაცავი ყველა სამართლებრივი ზომა თანამიმდევრული
და ურთიერთთავსებადი უნდა იყოს. მაგალითად, თუ ძალადობის
ჩამდენს სამოქალაქო სასამართლომ მსხვერპლთან მიახლოება /
წვდომა აუკრძალა, საოჯახო სასამართლომ მას მიახლოების
უფლება არ უნდა მისცეს. ამგვარად, კონვენცია მოითხოვს, რომ
ბავშვების მონახულებისა და მეურვეობის უფლებების გადაცემის
შესახებ გადაწყვეტილებების მიღებისას, გათვალისწინებული იქნას
ძალადობის მნიშვნელოვანი ინციდენტები ბავშვის საუკეთესო
ინტერესებიდან გამომდინარე.
ძალადობის ფორმები
კონვენცია, მხარეებისაგან მოითხოვს მოახდინონ ძალადობის მთელი
რიგი სხვადასხვა ფორმების კრიმინალიზაცია, მათ შორის, ისეთი
ფორმებისა, როგორებიცაა:
X ფსიქოლოგიური ძალადობა: გამიზნული დაშინება, ვინმეს
შევიწროება ან მუქარა დროის გარკვეული პერიოდის
განმავლობაში, რაც ადამიანს ტრავმას აყენებს.
ინტიმურ ურთიერთობებში ფსიქოლოგიურ ძალადობას
ხშირად თან სდევს ფიზიკური და სქესობრივი ძალადობაც.
იურისდიქცია
კონვენციით დადგენილი იურისდიქციის პრინციპები ანალოგიურია
ევროპის საბჭოს სხვა კონვენციებით დადგენილი პრინციპებისა და
მოითხოვს შემდეგს;
X მხარეებს მოეთხოვებათ სისხლის სამართლის დანაშაულის
ჩამდენნი დასაჯონ თავიანთ ტერიტორიებზე, იმ გემებზე,
რომლებიც მათი ქვეყნის დროში ქვეშ დაცურავს ან იმ
თვითმფრინავის ბორტზე, რომელიც მისი კანონმდებლობით
არის დარეგისტრირებული ან თუ სამართალდარღვევა
ჩაიდინა იმ მოქალაქემ ან პირმა, რომელიც ჩვეულებრივ
მის ტერიტორიაზე ცხოვრობს.
X მხარეებს კონვენცია მოუწოდებს, რომ, რომ შეეცადონ
და სამართლებრივი დევნა აწარმოონ ყველა იმ
სამართალდარღვევის გამო, რომელიც ჩადენილია მათი
მოქალაქეების წინააღმეგ ან იმ პირების წინააღმდეგ,
რომლებიც ჩვეულებრივ მათ ტერიტორიაზე ცხოვრობენ,
მაშინაც, როდესაც ისინი ქვეყნის საზღვრებს გარეთ
არიან, რათა დაიცვას ისინი;
X ნებისმიერი მოქალაქე, რომელიც სქესობრივ ძალადობას,
იძულებით ქორწინებას, ქალთა გენიტალიების
დასახიჩრებას ან იძულებით აბორტს ან იძულებით
სტერილიზაციას განახორციელებს მხარეების მიერ უნდა
დაისაჯოს იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ეს დანაშაული
საზღვარგარეთ არის ჩადენილი. და ეს, მიუხედავად
იმისა არის თუ არა აღნიშნული სამართალდართვევები
კრიმინალიზირებული იმ ქვეყანაში, სადაც ისინი
ჩადენილი იქნა და მიუხედავად იმისა მსხვერპლმა იმ
ქვეყნის წინაშე წარადგინა თუ არა სარჩელი ან იმ
ქვეყნის ხელისუფლების ორგანოებმა გამოიძიეს თუ არა
ეს საქმე.
49
X ჩამდენი პირის მიმართ, რომელიც ქვეყნის ტერიტორიაზე
ცხოვრობს, სამართლებრივი დევნა უნდა განხორციელდეს
ამ ქვეყნის მიერ თუ არ მოხდა ამ პირის ექსტრადირება
იმ ქვეყანაში, სადაც დანაშაული იქნა ჩადენილი ან
საიდანაც მსხვერპლი არის წარმოშობით.
სანქციები და ზომები
კონვენცია მოითხოვს, რომ კონვენციით გათვალისწინებული
სამართალდარღვევების გამო დაკისრებული სანქციები იმგვარი
იყოს, რომ ასახავდეს ძალადობის სერიოზულობას. სანქციები უნდა
იყოს „ეფექტური, პროპორციული და გადამაფიქრებელი“ და შეიძლება
მოიცავდეს პატიმრობას ან მშობლის უფლებების ჩამორთმევას
ბავშვის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე და თუ
მსხვერპლის უსაფრთხოება სხვანაირად ვერ იქნება გარანტირებული.
დამამძიმებელი გარემოებები
კონვენცია უფრო მკაცრ სასჯელს მოითხოვს გარკვეულ სიტუაციებში,
მაგალითად თუ დანაშაული ჩადენილი იქნა ოჯახის ახლობელი
წევრის მიერ, განმეორებით და განსაკუთრებით მოწყვლადი
პირის მიმართ, ბავშვის წინააღმდეგ ან ბავშვის თანდასწრებით,
რამოდენიმე ადამიანის მიერ ერთად, ძალადობის უკიდურესი ფორმის
გამოყენებით, იარაღის მუქარით, თუ გამოიწვია მსხვერპლისათვის
მძიმე ზიანის მიყენება და თუ ჩამდენი მანამდეც იყო
მსჯავრდებული ანალოგიური დანაშაულის გამო.
50
თუმცა, თუ ფიზიკურ ძალადობას ჩადის ამჟამინდელი ან ყოფილი
მეუღლე ან პარტნიორი, ეს უფრო სერიოზულ დანაშაულად
ითვლება და უფრო მკაცრი სანქციებით ისჯება.
თუმცა, თუ ფიზიკურ ძალადობას ჩადის ამჟამინდელი ან ყოფილი
მეუღლე ან პარტნიორი, ეს უფრო სერიოზულ დანაშაულად
ითვლება და უფრო მკაცრი სანქციებით ისჯება.
53
უნდა გაუგზავნოს ანგარიში ინტერვენციის ცენტრს, რომელიც
მსხვერპლს სთავაზობს სრულყოფილ კონსულტაციას. ასეთი
კოსულტაციის მიზანია, მიღებული იქნას ინფორმირებული
გადაწყვეტილება მსხვერპლის მიერ მიმართოს თუ არა
საოჯახო საქმეების სასამართლოს ხანგრძლივვადიანი
დამცავი ორდერისათვის, რომელიც გრძელდება სამი
თვით. ასეთი დამცავი ორდერის ბენეფიციარები არიან
არა მხოლოდ მეუღლეები და პარტნიორები, არამედ
პოტენციურ მსხვერპლთა ფართო ფენები, როგორებიცაა
ოჯახური ტიპის გარემოში ერთად მცხოვრები ადამიანები.
დაცვის ღონისძიებები
საცხოვრებელი სტატუსი
ევროპის საბჭოს წევრი ქვეყნების უმეტესობა მეუღლეებისა და
პარტნიორებისაგან მოითხოვს დარჩნენ ქორწინებაში ან ერთად
გარკვეული დროით სანამ ისინი არ მიიღებენ ავტონომიურ
საცხოვრებელ სტატუსს. ბევრ მიგრანტ და ლტოლვილ ქალს
ეშინია დატოვოს ძალადობის ადგილები, რადგან ისინი დგებიან
საცხოვრებლის სტატუსის დაკარგავის რისკის წინაშე. კონვენცია
ადგენს დამოუკიდებელი საცხოვრებელი სტატუსის შესაძლებლობას იმ
მიგრანტი ქალებისათვის, რომლებიც არიან ძალადობის მსხვერპლნი
და საშუალებას აძლევს სხვა ქვეყანაში იძულებით ქორწინებაში მყოფ
მიგრანტ მსხვერპლებს დაიბრუნონ მათი საცხოვრებელი სტატუსი.
კონვენცია საშუალებას აძლევს მხარეებს, დაიტოვონ უფლება არ
გამოიყენონ საცხოვრებელ სტატუსთან დაკავშირებული დებულებები
ან გამოიყნენონ ისინი მხოლოდ სპეციალურ შემთხვევებში და
პირობებში.
56
უარის თქმა ადამიანების გადაცემაზე
მონიტორინგის მექანიზმები
პროცედურა
GREVIO ანგარიშებს იღებს კონვენციის მხარეებისაგან. ეს
ანგარიშები მზადდება კითხვარებზე დაყრდნობით. GREVIO-ს,
ასევე, შეუძლია ინფორმაციის მიღება არასამთავრობო
ორგანიზაციებისა და სამოქალაქო საზოგადოებისაგან, ადამიანის
უფლებების დაცვის საკითხებზე მომუშავე სახელმწიფო
ინსტიტუციებისაგან, ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებების
დაცვის კომისარიატისაგან, საპარლამენტო ასამბლეისა და ევროპის
საბჭოს სხვა სპეციალური ან საერთაშორისო ინსტრუმენტების
მიერ შექმნილი ორგანოებისაგან, როგორიცაა CEDAW (ქალთა
წინააღმდეგ მიმართული ნებისმიერი დისკრიმინაციის აღმოფხვრის
კომიტეტი). თუკი მიწოდებული ინფორმაცი არ არის საკმარისი, ან
თუ კონკრეტული საკითხი მოითხოვს დაუყოვნებლივ ყურადღებას,
GREVIO-ს უფლებამოსილია განახორციელოს ვიზიტი ამ ქვეყანაში და
ეს გააკეთოს ამ ქვეყნის ხელისუფლების წარმომადგენლებთან ერთად.
GREVIO, მიღებული ინფორმაციაზე დაყრდნობით, შეიმუშავებს
ანგარიშის პროექტს, რომელსაც კომენტარისათვის აწვდის
შესაბამის მხარეს. ეს კომენტარები გათვალსიწინებული
იქნება GREVIO-ს საბოლოო ანგარიშში და იგი წარუდგენს
თავის დასკვნებს მხარეების კომიტეტს, რომელსაც
შეუძლია მიიღოს და დაამტკიცოს GREVIO-ს დასკვნებზე
დაყრდნობით მომზადებული რეკომენდაციები და განსაზღვრული
დროისათვის შესარულებლად მიაწოდოს შესაბამის მხარეს.
ზოგადი რეკომენდაციები
GREVIO-მ შესაძლოა მიიღოს რეკომენდაციები, რომლებიც
უკავშირდება არა რომელიმე კონკრეტულ მხარეს, არამედ ეხება
58
ყველა წევრი სახელმწიფოსათვის პრობლემურ საკითხებს და შეიცავს
ნათელ სახელმძღვანელო პრინციპებს კონვენციის დებულებების
ეფექტიანი განხორციელების მიზნით.
დასკვნითი დ ებულებები
კონვენციის მე-12 თავი
ძალაში შესვლა
ამ კონვენციაზე ხელის მოწერა შეუძლია როგორც ევროპის საბჭოს
წევრ, ასე არაწევრ სახელმწიფოებს, რომლებმაც მონაწილეობა
მიიღეს მის შემუშავებაში (კანადა, ვატიკანი, იაპონია, მექსიკა
და აშშ) და ევროკავშირი.
კონვენციის ძალაში შესვლისათვის საჭირო იყო მისი რატიფიკაცია
ათი სახელმწიფოს მიერ.
კონვენციასთან მიერთება
ძალაში შესვლის შემდეგ კონვენციას შეიძლება მიუერთდეს
ნებისმიერი სახელმწიფო, რომელიც არ არის ევროპის საბჭოს წევრი.
დათქმები
მხარეებს შეუძლიათ გამოიყენონ დათქმის უფლება მხოლოდ
იმ მუხლებთან მიმართებაში, რომლებთა მიმართაც ეს ცხადად
დასაშვებია და ეს შეიძლება გაკეთდეს მაქსიმუმ ხუთი წლით.
დათქმის განახლება შესაძლებელია მხოლოდ ერთხელ. დათქმების
შესაძლებლობამ ხელი არ უნდა შეუშალოს იმ სახელმწიფოების
რაოდენობის მოგროვებას, რამდენიც საჭიროა კომვენციის
60
რატიფიკაციისათვის. უფრო მეტი დრო დაჭირდება ამ ქვეყნების
კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას კონკრეტულ საკითხებთან.
დათქმები შესაძლოა გამოყენებული იყოს შემდეგ მუხლებთან
მიმართებაში:
X მუხლი 30 (კომპენსაცია), პარაგრაფი 2;
X მუხლი 44 (იურისდიქცია), პარაგრაფი 1.ე, 3 და 4;
X მუხლი 55 (საქმის განხილვა Ex parte და ex officio),
პარაგრაფი 1, 35-ე მუხლთან დაკავშირებით უმნიშვნელო
დანაშაულებთან მიმართებაში;
X მუხლი 58 (საკანონმდებლო აქტი შეზღუდვაზე) მუხლი 37,
38 და 39 მიმართებაში;
X მუხლი 59 (საცხოვრებელი სტატუსი).
მხარეები, ასევე, იტოვებენ უფლებას, გამოიყენეონ სისხლის
სამართლის სანქციებისაგან განსხვავებული სანქციები 33-ე
მუხლის შემთხვევაში (ფსიქოლოგიური ძალადობა) და 34-ე მუხლთან
დაკავშირებით (აკვიატებული დევნა/გადაკიდება).
დათქმების დადგენა შესაძლებელია კონვენციის ხელმოწერის ან
რატიფიკაციის შემდეგ და მათი გაუქმება შესაძლებელია ევროპის
საბჭოს გენერალურ მდივანთან დეკლარაციის გაგზავნის გზით.
ხუთი წლის შემდეგ დათქმების ვადა ამოიწურება თუ არ მოხდა
მათი განახლება. თუ მხარე გადაწყვეტს, რომ უნდა განაახლოს
დათქმები, მან ამის მიზეზების შესახებ უნდა შეატყობოინოს
GREVIO-ს.
61
ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის
ეპილოგი
გაბრიელა ბატაინი-დრაგონი,
ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის მოადგილე
64
დანართი I
ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა
მიმართ ძალადობისა და ოჯახში
ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და
პრევენციის შესახებ
(CETS No.210)
65
preambula
evrosabWos wevri qveynebi da sxva am dokumentze xelis momwerni,
aRiareben ra rom Zaladoba qalebis mimarT aris gamovlineba qalebsa da kacebs Soris
istoriulad Camoyalibebuli araTanaswori Zalauflebrivi urTierTobebisa, ramac
migviyvana kacebis mier qalebis diskriminaciasa da maTze dominirebamde da qalebis sruli
TviTganxorcielebis SesaZleblobisaTvis xelis SeSlamde;
didi wuxiliT aRiareben ra rom qalebi da gogonebi xSirad ganicdian Zaladobis iseT
seriozul formebs rogorc ojaxSi Zaladoba, sqesobrivi devna, gaupatiureba, iZulebiTi
qorwineba, egreT wodebuli “Rirsebis” saxeliT Cadenili danaSaulebebi da genitaliebis
dasaxiCreba,rac warmoadgens qalebis da gogonebis adamianis uflebaTa seriozul darRvevas
da mTavar dabrkolebas qalebsa da kacebs Soris Tanasworuflebianobis miRwevaSi;
66
SemTxvevebis arsebobas rac gavlenas axdens samoqalaqo mosaxleobaze, gansakuTrebiT ki
qalebze, farTomasStabiani an sistematiuri sqesobrivi Zaladobisa da gaupatiurebebis
formiT da genderul safuZvelze momxdari Zaladobis gazrdili potencialiT rogorc
konfliqtis dros aseve konfliqtis Semdeg;
aRiareben ra rom bavSvebic xdebian ojaxSi Zaladobis msxverplni, maT Soris rogorc
ojaxSi Zaladobis SemTxvevebis mowmeebi;
SeTanxmdnen Semdegze:
konvenciis miznebia:
es konvencia exeba qalis mimarT Zaladobis yvela formas, maT Soris ojaxSi Zaladobas,
rac araTanazomier gavlenas axdens qalebze.
67
yvela msxverplTan mimarTebaSi. am konvenciis debulebebis ganxorcielebisasMmxareebma
gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcion genderul safuZvelze Cadenili danaSaulebebis
msxverpl qalebs.
muxli 3 – gansazRvrebebi
am konvenciis mizniT:
68
aRqmuli rogorc diskriminacia am konvenciis pirobebis qveS.
1. mxareebma Tavi unda Seikavon qalis winaaRmdeg mimarTul Zaladobis nebismier aqtSi
monawileobisagan da dadgnen garantad imisa rom qveynis xelisufleba, oficialuri
pirebi, agentebi, dawesebulebebi da sxva pirebi romlebic saxelmwifos saxeliT
moqmedeben, moqmedebdnen am valdebulebis Sesabamisad.
69
2. mxareebi unda iyvnen garanti imisa rom am muxlis Sesabamisad daniSnulma an daarsebulma
organoebma miiRon zogadi xasiaTis informacia im zomebis Sesaxeb romlebic miRebulia
VIII Tavis Tanaxmad.
3. mxareebi unda iyvnen garanti imisa rom am muxlis Sesabamisad daniSnul an daarsebul
organoebs gaaCndeT simZlavreebi daamyaron pirdapiri kavSiri da xeli Seuwyon
urTierTobebis ganviTarebas sxva mxareebis warmomadgenel TavianT kolegebTan.
1. mxareebi miiReben aucilebel zomebs raTa xeli Seuwyon qalisa da kacis socialuri da
kulturuli qcevis nimuSebis cvlilebas raTa aRmofxvril iqnas is crurwmenebi, Cvevebi,
tradiciebi da sxva praqtika romlebic efuZneba qalTa arasrulfasovnebis ideas an
qalebisa da kacebis stereoti pul rolebs.
5. mxareebi iqnebian garanti imisa rom kultura, Cvevebi, religia, tradiciebi da egreT
wodebuli “Rirseba” ar iqneba miCneuli gamarTlebad am konvenciis kompetenciiT moculi
Zaladobis nebismieri aqtisaTvis.
70
cnobierebis amaRlebisaken mimarTul kampaniebsa da programebs, maT Soris erovnul
adamianis uflebebis damcvel institutebTan da Tanasworuflebianobis organoebTan,
samoqalaqo sazogadoebasTan da arasamTavrobo organizaciebTan, gansakuTrebiT qalTa
organizaciebTan TanamSromlobiT, sadac es mizanSewonilia, imisaTvis raTa aamaRlon
farTo sazogadoebis cnobiereba da xedva am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis
yvela formis gamovlinebis mimarT, maTi uaryofiTi Sedegebisa bavSvebze da aseTi
Zaladobis prevenciis saWiroebaze.
muxli 14 – ganaTleba
71
qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis prevenciisa da maTi Rirsebis ufro metad
dasafaseblad.
5. mxareebma unda miiRon Sesabamisi zomebi raTa aRmouCinon sakonsulo an sxva ti pis dacva
da mxardaWera TavianTi qveynis qveSevrdom pirebs da sxva msxverplisromlebsac aseTi
dacvis ufleba gaaCniaT, saerTaSoriso kanonis qveS maTi valdebulebebis Sesabamisad.
muxli 19 – informacia
72
hqondeT saSualeba miiRon samedicino da socialuri momsaxureba da rom es samsaxurebi
dakompleqtebuli iyos adekvaturi resursebiT, agreTve momzaddes profesionalebi
romlebic daexmarebian msxverplebsda mimarTaven maT Sesabamis samsaxurebSi.
muxli 23 - TavSesafrebi
mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi raTa msxverplTadacvisa
da daxamrebis aRmoCenisas saTanado yuradReba mieqces am konvenciis farglebSimoculi
Zaladobis yvela formis arasrulwlovani mowmeebis uflebebsa da saWiroebebs.
muxli 27 – Setyobineba
mxareebma unda miiRon yvela saWiro zomა raTa waaxalison nebismieri adamiani, misces Cveneba
komisias am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis aqtebze anda adamianma, romelsac
gaaCnia dasabuTebuli eWvi (varaudi)sjerodes rom aseT aqts SeiZleba hqondes adgili
rom mosalodnelia Zaladobis Semdgomi aqtebi, Seatyobinos amis Sesaxeb kompetentur
organizaciebsa an xelisuflebas.
73
muxli 28 – Setyobineba profesionalebis mier
muxli 30 – kompensacia
2. adekvaturi saxelmwifo kompensacia unda gadaeces maT vinc miiRo sxeulis seriozuli
dazianeba an Seerya janmrTeloba, im doneze rom miyenebuli ziani ver ifareba sxva
wyaroebiT, rogorc mag. damnaSavis mier, dazRveviT an saxelmwifos mier dafinansebuli
samedicino da socialuri daxmarebiT. es xels ar uSlis mxareebs moiTxovon
regresi damnaSavisgan miRebuli kompensaciisaTvis, Tu es riskis qveS ar ayenebs
msxverplisusafrTxoebas.
2. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad
rom monaxulebisa da meurveobis gamoyenebis uflebebi safrTxes ar uqmnides msxverplisan
baSvebis uflebebsa da usafrTxoebas.
mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi, raTa uzrunvelyon, rom
iZulebiT Tavs moxveuli qorwinebebi iyos gauqmebadi an anulirebadi da msxverplsar
daekisros Seusabamo finansuri an administraciuli tvirTi.
mxareebma unda miiRon ყველა საჭირო sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,
rom winaswar ganzraxuli qmedeba mimarTuli adamianisaTvis fsiqologiuri travmis
misayeneblad iZulebisa an muqaris saSualebiT kriminalizirebuli iyos.
mxareebma unda miiRon ყველა საჭირო sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,
rom winaswar ganzraxuli qmedeba meore pirisadmi mimarTuli gameorebadi muqaris saxiT
74
romelic mas SiSis grZnobas uCens sakuTari usafrTxoebis kuTxiT, kriminalizirebuli
iyos.
1. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,
rom qvemoT CamoTvlili winaswar ganzraxuli qmedebani kriminalizirebuli iyos:
3. Mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,
rom 1 paragrafis debulebebi agreTve gamoyenebul iyos im aqtebis mimarT, romlebic
Cadenilia yofili an amJamindeli meuRleebis an partniorebis mimarT rogorc es
dadgenilia qveynis Sida kanoniT.
a. qalis didi sasqeso bagis (labia majora), mcire sasqeso bagis (labia minora) an klitoris
(clitoris) nawilobriv an amoWris,infibulaciis an sxva ti pis dasaxiCrebis ganxorcieleba;
75
sqesobrivi bunebis qmedebisa, romlis mizani da Sedegia adamianis Rirsebis Selaxva, miT
umetes Tu es xdeba damaSinebel, mtrul, damakninebel an damamcirebel agresiul garemoSi,
daeqvemdebaros sisxlis samarTlis an sxva saxis sanqciebs.
2. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo an sxva zomebi raTa daadginon
danaSaulad, Tu Cadenilia winaswar ganzraxulad, im danaSaulTa Cadenis mcdelobebi,
romlebic dadgenilia am konvenciis 35, 36, 37, 38 a, da 39 muxlebis Sesabamisad.
muxli 44 – iurisdiqcia
a. maT teritoriaze, an
76
an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom maTi iurisdiqcia, 1 paragrafis d da
e punqtebis TvalsazRisiT, ar iyos daqvemdebarebaSi mosuli im pirobasTan rom
sisxlissamarTlebrividevnis dawyeba SesaZlebelia mxolod danaSaulis msxverplis
mier Setyobinebis Semdeg an im saxelmwifos mier informasciis mowodebis Semdeg
sadac danaSauli iyo Cadenili.
g. danaSauli Cadenili iyo piris mimarT, romelic garkveuli garemoebebis gamo daucveli
gaxda;
77
muxli 47 – konvenciis wevri sxva saxelmwifos mier gamotanili ganaCeni
mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi rom ganaCenis gansazRvrisas
gaiTvaliswinon SesaZlebloba mxedvelobaSi miiRon am konvenciis Sesabamisad dadgenil
danaSaulebebTan dakavSirebuli konvenciis wevris sxva saxelmwifos mier gamotanili
saboloo ganaCenebi.
78
gaTavisufleba sakmaod xangrZlivi periodiT da aukrZalon damnaSaves msxverplTanan
riskis qveS myof pirovnebasTan kontaqti an maT sacxovrebelSi Sesvla. am muxlis
Sesabamisad miRebuli zomebi prioritets mianiWebs msxverplTaan riskis qveS myof pirTa
usafrTxoebas.
1. mxareebi unda dadgnen imis garantad rom am konvenciis 35, 36, 37, 38 da 39 muxlebis
Sesabamisad dadgenil danaSaulebaTa gamoZieba an sasamarTlo devna ar iyos mTlianad
damokidebuli msxverplismier Sedgenil saCivarze an Setyobinebaze Tu danaSauli
Cadenil iqna mTlianad an nawilobriv mis teritoriaze, da rom sasamarTlo gamoZieba
gagrZeldes maSinac ki Tu msxverplisukan waiRebs gancxadebas an saCivars.
2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa, maTi Sida
kanonebis pirobebis gaTvaliswinebiT, samTavrobo da arasamTavrobo organizaciebs
da ojaxSi Zaladobis konsultantebs SesaZlebloba hqondeT daexmaron da/an mxari
dauWiron msxverplebs, maTi Txovnis Sesabamisad, im gamoZiebebsa da sasamarTlo
procesebSi, romlebic exeba am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebebs.
79
maTi, iseve rogorc maTi ojaxebisa da mowmeebis dacvis uzrunvelyofiT, daSinebis,
SurisZiebisa da ganmeorebiTi Tavdasxmebisagan;
80
mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad
rom msxverplebshqondeT saSualeba miiRon qveynidan gaZevebaze im sasamarTlo
procesis SeCerebis ufleba, romelic wamowyebul iqna sacxovrebel statusTan, romelic
damokidebulia maTi meuRleebis an partniorebis sacxovrebel statusze, dakavSirebiT,
Sida kanonis Sesabamisad,raTa maT saSualeba hqondeT mimarTon avtonomiuri sacxovrebeli
statusis nebarTvis asaRebad.
81
xeli SeuSalon, SeebrZolon da samarTlebrivad devnon am konvenciis kompetenciiT
moculi Zaladobis yvela forma;
roca mxares, mis xelT arsebuli nformaciis safuZvelze, gaaCnia sakmarisi safuZveli
sjerodes rom adamiani imyofeba am konvenciis 36, 37, 38 da 39 muxlebSi moxseniebuli
Zaladobis aqtebis uSualo riskis qveS meore mxaris teritoraze, mxarem romelsac
informacia gaaCnia dauyonebliv unda gadasces igi meores Sesabamisi damcavi zomebis
miRebis uzrunvelsayofad. sadac es SesaZlebelia es informacia unda moicavdes detalebs
arsebul damcav zomebze riskis qveS myofi adamianis sasrgeblod.
muxli 64 – informacia
mxares SeuZlia, misi Sida kanonis farglebSi, winaswari Txonis gareSe, gaugzavnos meore
mxares informacia romelic moZiebul iqna mis mier Catarebuli gamoZiebis farglebSi,
Tu is miiCnevs rom aseTi informaciis gamJRavneba SeiZleba daexmaros mimReb mxares am
konvenciis Sesabamisad dadgenili sisxlis samarTlis danaSaulis prevenciaSi an aseT
danaSaulebebTan dakavSirebuli gamoZiebebisa da sasamarTlo saqmeebis aRZvraSi an
ganxorcielebaSi an rom aman SeiZleba gamoiwvios meore mxaris mier TanamSromlobis
SemoTavazeba am Tavis qveS.
mxarem, romelic miiRebs nebismier informacias me-2 paragrafis Tanaxmad, unda gadasces
es informacia sakuTari xelisuflebis kompetentur warmomadgenlebs raTa daiwyos
sasamarTlo procedura Tu es mizanSewonilad CaiTvleba an es informacia mxedvelobaSi
iqnes miRebuli Sesabamis samoqalaqo da sisxlis samarTlis procesebze.
82
muxli 65 – monacemTa dacva
Tavdapirveli 10 wevris arCeva moxdeba am konvenciis ZalaSi Sesvlis Semdeg erTi wlis
ganmavlobaSi. 5 damatebiTi wevris arCeva moxdeba 25-e ratifikaciis an mierTebis Semdeg.
maTi arCeva moxdeba gamWvirvale proceduris saSualebiT maRali moraluri princi pebis
mqone pirebidan, romelTa kompetenciac aRiarebulia iseT sferoebSi rogorc adamianis
uflebebi, genderuli Tanasworoba, qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi Zaladoba,
msxverplTadaxmareba da dacva an am konvenciiT mocul sferoebSi profesionaluri
gamocdilebis magaliTebiT;
GREVIO-s arc erTi ori wevri ar unda iyos erTi da igive saxelmwifos qveSevrdomi;
mxareebis komiteti mowveul iqneba evrosabWos generaluri mdivnis mier. misi pirveli
yriloba gaimarTeba am konvenciis ZalaSi Sesvlidan erTi wlis ganmavlobaSi GREVIO-s
wevrebis asarCevad. SemdgomSi isini Seikribebian rodesac ki amas isurvebs mxareebis
erTi mesamedi, mxareebis komitetis prezidenti an generaluri mdivani.
83
3. mxareebis komiteti daamtkicebs sakuTari proceduris wesebs.
muxli 68 – procedura
10. GREVIO-m unda moamzados angariSis proeqti romelic moicavs analizs im debulebebis
ganxorcielebasTan dakavSirebiT, romlebsac Sefaseba eyrdnoba, aseve SeTavazebebi da
winadadebebi imasTan dakavSirebiT Tu mxarem romelsac es exeba rogor moagvaros
identificirebuli problemebi. angariSis proeqti unda gaegzavnos mxares romelsac
Sefaseba utardeba komentarebisaTvis. es komentarebi GREVIO-s mier mxedvelobaSi unda
iqnas miRebuli sakuTari angariSis SemuSavebisas.
84
TariRis dasaTqmelad da b) am konvenciis saTanado ganxorcielebisaTvis am mxaresTan
TanamSromlobis xelSewyobis mizniT.
13. Tu GREVIO miiRebs sarwmuno informacias romelic mianiSnebs iseT situaciaze rodesac
problemebi dauyonebliv unda iqnas yurad Rebuli, konvenciis darRvevis seriozuli
faqtebis prevenciisa da maTi masStabebisa da raodenobis SezRudvis mizniT, man SeiZleba
moiTxovos saswrafo wardgena specialuri angariSisa romelic exeba miRebul zomebs
qalTa winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis seriozuli, masobrivi da mudmivi nimuSebis
prevenciis mizniT.
Tavi XI – Sesworebani
muxli 72 - Sesworebani
85
2. evrosabWos ministrTa komiteti ganixilavs SemoTavazebul Sesworebas da, konvenciis im
mxareebTan konsultaciis Semdeg romlebic ar arian evrosabWos wevrebi, SeuZlia miiRos
es Sesworeba umravlesobiT, romelic gaTvaliswinebulia evrosabWos sakanonmdeblo
aqtis 20 (d) muxliT.
3. es konvencia ZalaSi Seva pirvel dRes im Tvisa romelic mosdevs sami Tvis vadis
gasvlas im TariRidan rodesac 10-ma xelis momwerma, maT Soris sul cota evrosabWos
8 saxelmwifom, gamoTqva Tanxmoba am xelSekrulebis Sesrulebisa 2 paragrafis
debulebebis Tanaxmad.
86
Tvis pirvel dRes romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas evrosabWos generalur
mdivanTan mierTebis dokumentis Cabarebis TariRidan.
muxli 78 – daTqmebi
muxli 59.
87
araugvianes sami Tvisa, mxare Seatyobinebs generalur samdivnos rom is mxars uWers,
Sesworeba Seaqvs an auqmebs mis daTqmas. Tu ar arsebobs aseTi Setyobineba mxarisagan
romelsac es exeba, generaluri samdivno Seatyobinebs mxares rom misi daTqma
avtomaturad iqna gagrZelebuli eqvsi Tvis vadiT. Tu mxare romelsac es exeba ver
SeZlebs Seatyobinos Tavisi gadawyvetileba daTqmis mxardaWerasa an modificirebaze
am vadis gasvlamde daTqma Zalas dakargavs.
aseTi denonsiacia ZalaSi Sedis im Tvis pirvel dRes, romelic mosdevs sami Tvis vadis
gasvlas generaluri mdivnis mier Setyobinebis miRebis TariRis Semdeg
muxli 81 – Setyobineba
Sedgenilia (stambulSi), am (11) dRes (2011 wlis maisi) inglisurad da frangulad; orive
teqsti Tanabrad auTenturia, erT aslad, romelic Senaxul iqneba evrosabWos arqivebSi.
evrosabWos generaluri mdivani gaugzavnis damowmebul aslebs evrosabWos yvela wevr
qveyanas, ara-wevr qveynebs romlebmac monawileoba miiRes am konvenciis SemuSavebaSi,
evrokavSirs da nebismier qveyanas romelic mowveulia am konvenciasTan mierTebis mizniT.
es danarTi exeba GREVIO-s wevrebs, rogorc es naxsenebia am konvenciis 66-e muxlSi, iseve
rogorc qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebs. am danarTis mizniT, termini
“qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebi” moicavs am konvenciis 68-e muxlis
9 paragrafSi naxseneb damoukidebel erovnul eqspertebs da specialistebs, evrosabWos
Statis wevrebs da evrosabWos mier daqiravebul Tarjimnebs romlebic Tan axlavan
GREVIO-s qveyanaSi vizitebis dros.
88
imuniteti piradi dapatimrebis an dakavebis da piradi bargis konfiskaciis winaaRmdeg,
imuniteti maT winaaRmdeg yovelgvari sasamarTlo procesebis aRZvris winaaRmdeg
mier oficialuri kompetenciebis Sesrulebis dros warmoTqmul an daweril sityvebTan
an yovel ganxorcielebul qmedebasTan mimarTebaSi;
89
დანართი II
93
დანართი III
პოლიციის ძალადობა
იშცი თურქეთის წინააღმდეგ, 23 ივლისი, 2013
ბ.ს. ესპანეთის წინააღმდეგ, 24 ივლისი, 2012
იაზგულ ილმაზი თურქეთის წინააღმდეგ, 1 თებერვალი, 2011
მასლოვა და ნალბანდოვი რუსეთის წინააღმდეგ, 24 იანვარი, 2008
ი.ფ. თურქეთის წინააღმდეგ, 22 ივლისი, 2003
იადინი თურქეთის წინააღმდეგ, 25 სექტემბერი, 1997
ღირსების დანაშაული
ომერედო ავსტრიის წინააღნმდეგ, 20 სექტემბერი, 2011
იზევბეკაი ირლანდიის წინააღმდეგ, 17 მაისი, 2011
კლინსი და აკაზიებიე შვეციის წინააღმდეგ, 8 მარტი, 2007
ღირსების დანაშაული
ა.ა. და სხვები შვეციის წინააღმდეგ, 28 ივნისი, 2012
/სოციალური მარგინალიზაცია
ნ.ვ. შვეციის წინააღმდეგ, 20 ივლისი, 2010
97
ადამიანების ტრეფიკინგი
რანცევი კიპრისა და რუსეთის წინააღმდეგ, 7 იანვარი, 2010
წყარო: www.echr.coe.int
98
დანართი IV
99
რატომ უნდა დავუჭიროთ მხარი სტამბულის
კონვენციას?
პოლიტიკური რეპუტაციის თვალსაზრისით, ეს იქნება ცხადი და უდავო ნიშანი,
რომ როგორც კანონმდებლები, ჩვენ ქალთა მიმართ ძალადობას განვიხილავთ
როგორც დანაშაულს და ადამიანის უფლებების დარღვევას და არც შევეგუებით,
გავამართლებთ და დავაკნინებთ ამ ფაქტებს.
რადგან გამორიცხულია, რომ კულტურა, ტრადიცია, რელიგია ან ე.წ. :ღირსების
დანაშაული“ შესაძლოა გამოყენებული იქნეს ძალადობის გამართლების მიზნთ.
რადგან ამის მიზანია დამოკიდებულებებისა და გენდერული სტრეოტიპების
შეცვლა, რომლებიც შესაძლებელს ხდის დასაშვები იყოს ძალადობა ქალთა
მიმართ.
რადგან ეს იქნება ეფექტური მექანიზმი ქალთა მიმართ ძალადობასთან
ბრძოლაში რადგან იგი ეფუძნება კოორდინირებულ მიდგომას, რომელშიც
ყველაფერია გათვალსიწინებული - პრევენცია, გამოძიება და ინტეგრირებული
სტრატეგია.
რადგან მასში მოცემულია ქალთა მიმართ ძალადობის ყველა ფორმა და მისი
გამოყენება შესაძლებელია ოჯახური ძალადობის სხვა მსხვერპლთა მიმართაც
ბავშვების, მამაკაცრებისა და მოხუცების ჩათვლით.
რადგან მისი მიზანია მინიმალური სტანდარტების გარანტირება და
შესაძლებლობების მიცემა სახელმწიფოებისათვის, რომ დაიცვან ან შემოიღონ
უფრო ძლიერად დამცავი სტანდარტები.
რადგან მის განხორციელოებაზე მონიტორინგი მოხდება ძლიერი და
დამოუკიდებელი მექანიზმის საშუალებით.
რადგან, როგორც კონვენციის ეფექტიანი განხორციელების დამატებითი
გარანტია, იგი საშუალებას აძლევს სახელმწიფოების პარლამენტებს, ჩაერთონ
მონიტორინგის პროცესში.
რადგან ძლიერი პოლიტიკური და სამართლებრივი ქმედება ქალთა მიმართ
ძალადობის ფაქტების აღმოსაფხვრელად აუცილებელია და დიდი ხნის წინ უნდა
ყოფილიყო განხორციელებული.
საპარლამენტო ქსელი
«ძალადობისგან თავისუფალი ქალები»
Prems 092915 GEO
www.assembly.coe.int/stopviolence/
womenfreefromviolence@coe.int