Животот и културата во Македонија до крајот на XIV век
Книжевност
Откога се создала словенската азбука на Св.Кирил и Методиј започнал и
развојот на книжевност.Тие преведувале книги од грчки на словенски јазик, а Св.Кирил пишувал и свои дела од кои најважно било ,,Бесадата против тријазичниците”.
Исто така и нивните ученици Св. Климент и Св.Наум Охридски преведувале
книги од грчки на словенски, но и пишувале и свои дела како песни, молитви, житија и др.Тие пишувале на глаголица и на кирилица.
Во културно наследство спаѓаат и натписите на камен.
Од 11-14 век книжевноста и литературата се развивала во манастирите, а
книжевни творци биле монасите кои пишувале на кирилица.Тогаш во Македонија во повеќе области постоеле книжевни центри како што биле Охридски, Кратовски, Дебарски и др.Најмногу се пишувале житија, црковни дела и натписи.
Од овие книжевни центри подоцна се развил современиот македонски
јазик.
Во 14ти век се развил Скопскиот книжевен центар кој бил во Марков
Манастир.
Освен црковни дела се пишувале и историски дела, но се препишувале и
романи.
Монахот Исаија Серски напишал ,,Расказ за навлегувањето на
Османлиите”.Попиларен бил преводот на словенски на романот за Александар Македонски наречен ,,Александрида” Архитектура
Најзначајни градби во Македонија биле ѕидините на градовите и на
поголемите населби.
Тие се граделе на непристапни места, биле заградени со ѕидови со кули-
стражарници и имале повеќе порти кои биле од железо и дрво.Богатите граделе поголеми куќи од камен, а посиромашните граделе дрвени колиби.
Најголемо внимание се посветувало на градење на цркви и манастири кои и
граделе архитекти по нарачка на владетелите или побогатите феудалци.Се граделе од камен со широки ѕидови.
Уметност
Црквите и манастирите се украсувале со фрески и икони кои биле цртани од
сликари кои се школувале во познати сликарски центри во Солун, Цариград и во Охрид.
Во 14ти век зајакнал Охридскиот сликарски центар.
Особено значајно било во црквите да биде насликан нарачателот за цртање
на фреските.
Освен црквите кои биле украсени со резби од камен и од дрво, украсувани
биле и куќите на најбогатите, се украсувала облеката,садовите, оружјето и др.
Во средовековна Македонија била развиена и музичката култура.Музичката
дејност прв ја развил Климент Охридски кој создал посебна македонска нотација.
Свештениците во црквите проповедале преку црковно пеење.Во Охрид
постоел и црковен хор.Најпознат македонски музички творец бил Јован Кукузел.