Professional Documents
Culture Documents
MGA
DULOG/TEORYANG G. Rommel R. Tarala
PAMPANITIKAN SA Guro
PAGSUSURI NG
PELIKULANG Email Address:
PANLIPUNAN taralamemel@gmail.com
Contact Number:
09483514549
Tagal ng Modyul:
Setyembre 20 – Oktubre 2, 2021
I|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
Modyul III
MGA DULOG/TEORYANG PAMPANITIKAN SA
PAGSUSURI NG PELIKULANG PANLIPUNAN
Bago simulan ang modyul, kailangang isantabi muna ang lahat ng pinagkakaabalahan upang mabigyang pokus ang inyong
gagawing pag-aaral gamit ang kagamitang pampagkatuto na ito. Basahin ang mga simpleng panuto na nasa ibaba para makamit ang
layunin sa paggamit nito.
PAGTATAKDA NG MODYUL
Ang modyul na ito ay para sa isang linggo. Kung saan ay maaaring magsama-sama sa isang klase upang matalakay ito gamit
ang mga minumungkahing pamamaraan:
- Google meet/Zoom;
- Facebook Live;
- Messenger Video Chat; at
- Iba pang Video Conferencing.
Ang modyul din na ito ay maaaring gamitin kahit walang pagsasama-sama ng mga mag-aaral gamit ang mga gawaing nakalakip.
LAYUNIN
1|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
PAGLALAYAG NG KAALAMAN
SAGUTIN NATIN!
Punan ang ang patlang upang makumpleto ang tinutukoy na ngalan.
1. M_R___MO 6. P O R _ A _ _ S _ O
2. _OMA_T_S__M_ 7. _ L _ _ I _ A L
3. SI__L_H__AL 8. _ _ M_ N _ S _ O
4. MO__LI_T_K_ 9. I _ _ H _ S_- O
5. _EA_I_M_ 10. A _ K _ _ A _ P _ _
• Ang panitikan ay talaan ng buhay sa sapagkat dito isinusulat isinisiwalat ng tao sa malikhaing paraan ang kulay ng kanyang
buhay, ang buhay ng kanyang daigdig, ang daigdig na kanyang kinabibilangan at pinapangarap. –Arrogante (1983)
• Ang tunay na panitikan ay pagpapahayag ng kaisipan, damdamin, karanasan at panaginip ng sangkatauhan na nasusulat
sa masining o malikhaing paraan, sa pamamagitan ng aestetikong anyo at kinapapalooban ng pandaigdigang kaisipan at
dahil nasusulat ang panitikan, natitiyak ang kawalang –maliw nito.
• Ang panitikan ang siyang lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng lipunan. Salazar (1992).
• Ang pagsusuring pampanitikan ay isang pag-aaral, pagtalakay, pagsusuri at pagpapaliwanag ng panitikan. Ito’y isang
malalim na paghihimay sa mga akdang pampanitikan o ng isang pelikula sa pamamagitan ng paglalapat ng iba’t ibang
dulog kritisismo para sa mabisang pag-unawa sa malikhaing manunulat, katha o pelikula.
• Isa rin itong sistema ng mga kaisipan at kahalagahan ng pag-aaral na naglalarawan sa tungkulin ng panitikan, kabilang
kabilang ang layunin ng may-akda sa pagsulat at layunin ng tekstong panitikan na ating binabasa o pelikulang pinapanood.
• Ang dulog / teorya ay isang organisadong konsepto, pagpapaliwanag at mga prinsipyo ang isang karanasang pantao.
• Lahat ng teorya ay isang abstraksyon (abstractions) dahil lahat ng karanasan ng manunuod ay nananatiling isang tanong at
palaisipan.
• Ang teorya ay nagsisilbing giya or “guide” o rebyuwer upang lalo nating maintindihan, maipaliwanag, masuri, mahusgahan
at makapagbigay ng isang interpretasyon para sa isang malinaw na pag-analisa ng pelikula (dula, telebisyon, dramang
pang radyo).
• Kaalinsabay nito, ang teorya ay nagbibigay ng daan upang lubos nating maintindihan ang isang phenomenon.
• Bukod dito, ang teorya ay isang akademikong disiplina na ang layunin ay maipahatid at maipaliwanag ang Kahalahagahan
“essence” ng pelikula; makapagbigay / maipaliwanag ang mga konseptwal na balangkas na pang maintindihan ang
relasyon ng pelikula ng reyalidad ng buhay.
Teoryang Marxismo
Ito ay lipon ng doktrinang pinaunlad nina Karl Marx at Fredrich Engels noong kalagitnaan ng ika-19 na siglo. Ito ay naglalagay
nang tatlong batayang ideya: pilosopiya ng pagtingin ng tao, teoryang kasaysayan, at pampulitika’t pang-ekonomiyang programa. Ang
teoryang ito ng panitikan ay nagagamit sa pagsusuri ng kalagayang panlipunan, pag-uugali at matibasyon ng mga tauhan sa kwento.
Sa pananaw Marxismo, binibigyang-diin ang tunggalian at ang labis na pagkakaiba ng mga uri sa lipunan. Nagbibigay rin ito
ng malawakang solusyon sa kawalan ng katarungan sa pamamagitan ng paglulunsad ng mga programang magpapalaya sa mga
manggagawa. Ang panitikan sa ganitong pananaw ay instrumento ng pagbabago o behikulo upang gisingin ang kamalayan ng tao sa
kanilang kalagayang api.
Layunin ng teoryang ito ay ipakita na ang tao o sumasagisag sa tao ay may sariling kakayahan na umangat buhat sa
pagdurusang dulot ng pang-ekonomiyang kahirapan at suliraning panlipunan at pampulitika. Ang mga paraan ng pag-ahon mula sa
kalugmukan sa adka ay nagsisilbing modelo para sa mga mambabasa
Mga Katangian ng Akdang Kababakasan ng Pananaw Marxismo:
✓ Hindi maiihiwalay ng kritiko ang akda sa konteksto nito s lipunan at panahong naisulat ito.
2|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
✓ Maaaring maihiwalay ang laman (content) at anyo (form) ng akda sa pagsusuri.
✓ Mahahalagang kilalanin ang manunulat ng akda, ang uring kanyang kinabibilangan, at ang mga impluwensiya sa
kamalayan niya
Ang argumento ng teorya ay ang panitikan ng pelikula ay isang produkto ng isang makatotohanan na panlipunan at
ekonomiyang isyu ng bansa/lipunan.
Ang panitikan ng pelikula ay may ideolohiya ng uring manggagawa at ng masa ng lipunan at ang pelikula ay mabisang
panlaban sa opresyon ng naghaharing uri.
Pinaniniwalaan na dapat pagsilbihan ng pelikula ang masa ng lipunan.
Teoryang Realismo
Ika-19 Siglo nang lumaganap ang rebolusyong industriyal. Kasabay nito’y lumaganap din ang mga bagong kaalamang pang-
agham at panteknolohiya, gayundin ang estetika’t pilosopiya. Samantala noong ika-20 ng siglo ay sumilang ang realismong sosyalismo.
Sa panahong ito nakilala ang lumaganap na kaisipan nina Karl Marx at Frederick Engels.
Katotohanan kaysa kagandahan. Ito ang ipinaglalaban ng realismo. Sinumang tao, anumang bagay at lipunan, ayon sa mga
realista ay dapat maging makatotohanan ang paglalarawan o paglalahad
Sa mga realista higit nilang kinikilingan ang uri ng paksa ng isang akda kaysa paraan ng paglalahad nito. Dahil dito, hindi
katakataka kung ang maging paksa ng mga akdang makatotohanan ay nakapokus sa paksang sosyo-politikal, kalayaan at kataranungan
para sa mga naaapi. Hindi rin katakataka kung ang paksang malaganap sa mga akdang nagpapakita ng realism ay nauukol sa sa
kahirapan, kamangmangan, karahasan, krimen, bisyo, katiwalian, kawalan ng katarungan, prostitusyon at iba pa.
Walang hangganan ang pagbabago. Kaatotohanan ang una’t huling hantungan ninuman. Hindi magaganap ang palsipikasyon
ng tao sa realidad ng lipunan. Pagtatala ng iba’t ibang mukha ang buhay. Ito ang nais ipahatid ng tao sa mga realista
Ang nobelang “Noli Me Tangere at El Filibusterismo ni Jose Rizal. “Banaag at Sikat ni Lope K. Santos. “Satanas sa Lupa ni
Celso Al. Carunungan at “Laro sa Baga” ni Edgardo Reyes. Ang mga ito’y ilan lamang sa mga akdang nagpagising sa ating kamalayan
upang masaksihan at madama ang tunay na katotohanang matapang na inilalantad ng ating panitikan.
3|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
Teoryang Pormalistiko
Kung paanong naging tanyag sa panunuring pampanitikan ang teoryang pormalistiko ay dahil na rin sa dami ng mga panunuring
ginagamitan ng ganitong teorya.
Maraming mananaliksik at kritiko ang nakatuklas sa pinag-uuugatan ng teoryang ito, kabilang mga isinulat ni Coleridge na
itinuturing niyang “buhay’ dahil sa inaasahang nakapaloob dito.
Ang pagtuklas at pagpapaliwanag ng anyo ng akda ang tanging layunin ng pagsusuring pormalistiko. Hindi binibigyang-diin sa
teoryang ito ang buhay ng may-akda, hindi nakapaloob ang kasaysayan at lalong walang mababanaag na implikasyong sosyolohikal,
political, sikolohikal at ekonomikal. Samakatuwid, ang pisikal na katangian ng akda ang pinakabuod ng pagdulog na ito.
Ang tunguhin ng teoryang ito ay matukoy ang (1) nilalaman, (2) kaanyuan o kayarian at (3) paraan ng pagkakasulat ng akda.
Kaugnay natin, napakahalaga ang teksto sa paggamit ng teoryang pormalistiko. Katunayan, kailangang masuri sa akda ang
tema o paksa ng akda, ang sensibilidad ng mga tauhan at pag-uugnayan ng mga salita, istruktura ng wika, metapora, imahen, at iba
pang elemento ng akda.
Sa teoryang ito ay hindi lamang mahalaga ang pagbabalangkas ang pagsusuri na rin na ginamit bilang “proto-structure”.
Ang Formalist Film Theory (Teoryang Formalismo) ay teorya na ginagamit
sa pag-aaral ng pelikula na nakapokus sa pormal o teknikal na mga elemento ng pelikula. Tulad ng pag-ilaw, paglapat ng
musika, tunog, disenyong pang-produksyon, paggamit ng kulay, sinematograpiya at editing.
Sa pormalismo, kinokonsidera ang sintesis ng mga iba’t ibang element ng produksyong pang pelikula at ang epekto sa
emosyonal at intelektwal ng manonood.
Teoryang Feminismo
Apat ang panahon ng feminism ayon kina Bebey at Jane Moore na malinaw na malinaw na nakikita sa mga aklat na naisulat
ng mga kilalang awtor una, ang pagpapalabas ng mga aklat nina (1) Kate Millen, (2) Germaine Giver (3) Eva Figers, pangalawa, ang
pagpapalathala ng mga aklat nina Show Alter, Gilbert at Gubar; pangatlo, ang tuwirang pakikipag-ugnayan ng feminism sa post-
istruturalismo, at pang-apat, ang feminismong may kaugnayan sa post- modernism.
Lumitaw ang feminism dahil na rin sa paniniwala ng karamihan na ang panitikan ay nasa kamay ng mga ng mga lalaking
manunulat. Bukod dito, ang mga babae ng panitikan ay inilalarawan ng ilang manunulat na lalaki bilang mahina, marupok, tanga, sunod-
sunuran, maramdamin, emosyonal, pantahanan at masama. Kitang-kita sa mga akda ng mga lalaking manunulat ang paglaganap ng
opresyon ng kababaihan.
Ayon kay Joi Barrios (1991), may tatlong uri ng kaapihan na nararanasan ang kababaihan na ipinahahayag ni Cynthia Nolasco
sa kanyang sanaysay na pinamagatang “The Woman Problem: Gender, State, and Class Oppression” api ang mga babae dahil sa
kanilang kasarian dahil sa kanilang pagiging mamamayan at dahil sa kanilang uri sa lipunan. Idinugtong pa ni Barrios na ayon kay
Nolasco.
“Samakatuwid, may pangkalahatang kaapihan para sa lahat ng babae sa simpleng dahilan na ipinapanganak silang babae. Sa lipunang
Pilipino, na ayon kay Nolasco ay nakapangyayari ang “pyudal na sistema ng patriyarka” laging mas mababa ang status ng mga
kababaihan sa mga lalaki. Makikita ito sa babae, sa personal na mga relasyon sa tahanan, sa trabaho at maging sa sining at mass
media.
Pinaniniwalaan sa teoryang ito ang sistemang pangkababaihan bilang mga indibidwal na di kapantay ng kalalakihan gaya nang
nais patunayan sa kilusang itinatag ni Simone de Beauviour na sinusugan namanng Virginia Woolf.
Sa Pilipinas, ilan sa mga kinikilalang manunulat na feminist ay sina Genoveva Edroza Matute, Lualhati Bautista, Ruth Elynina
Mabanglo, Lilia Santiago atb. Sila’y ilan lamang sa mga feministang tagapagpalaganap ng kaisipang “ang mga manunulat na babae at
ang kakayahang bilang babae ang higit na pinagtutuunan ng pansin. Sila ang mga babaing manunulat na nais palayain ang kaisipan at
damdaming nagpupuyos sa personang nababalutan ng bestido. Sila ang mga feministang manunulat na nagtatampok ng kanilang mga
akda katulad ng pagtatampok ng mga akdang isinusulat ng mga lalaking manunulat.
4|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
Ang Feminist Film Theory (Teoryang Feminista) ay nakapokus sa kung ano epekto ng kasarian sa pelikula, sa manunulat at
sa manonood.
GAWAING PANGKAISIPAN:
2. Alin sa mga teorya ang sa palagay mo’y mas madalas na makikita sa mga pelikulang Pilipino? Bakit?
3. Paano nakatutulong ang pelikula sa paghubog ng kaisipan o kamalayan ng mga mamamayan sa kasalukuyang lagay ng lipunan?
4. Magtala ng halimbawa ng pelikula na mas nangingibabaw ang paglalapat ng dulog o teoryang MARKISMO, FEMINISMO,
REALISMO at PORMALISMO.Talakaying mabuti ang iyong sagot.
5. Umisip ng sarili mong teorya o pagdulog na maaaring magamit sa pagsusuri ng isang akda. Ibatay ito sa sariling pag-uugali,
gawi, kilos, kinalakihan o tradisyon.
II. Para sa Asynchronous na Pagkatuto
GAWAIN I: UNAWAIN at SURIIN
Sagutin nang komprehensibo ang mga tanong at ipaliwanag ang mga konsepto na nakasaad sa aktibiti.
1. Ano ang iyong konsepto ng pelikula?
5|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
2. Gaano kahalaga ang panonood ng pelikula sa katulad mo na mag-aaral? Ipaliwanag.
3. Tumukoy ng isang karanasan sa panonood ng pelikula. Bakit sa tingin mo natinag ang iyong damdamin? Anong aspekto ng
sine ang may mahalagang papel na ginampanan sa karanasang ito? Bumuo ng isang mabisang sanaysay tungkol dito.
GAWAIN 2: SINE-SURI
Hanapin sa internet ang pelikulang Bata, Bata Pano ka Ginawa? Gamit ang Teoryang Feminista, magsulat ng 2-3 pahina ng
kritisismo.
PAGTATAYA
I. Ang mga pagsusulit ay mayroong limitadong oras lamang.
II. Ang link sa Mahabang Pagsusulit ay ibibigay sa pamamagitan ng ating group chat na mayroon ding limitadong oras.
TAKDANG-ARALIN
1. Bumuo ng sariling mong VLOG o dokumentaryo na nagpapakita ng kalagayan ng lipunan. Ipakita sa iyong blog ang
paglalapat ng mga kombinasyon ng mga teoryang pampanitikan. Gumawa o sumulat muna ng mga panimulang magpapakilala
ng mga teorya.
5 4 3 2 1
KRATIRYA
6|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda
1.Nilalaman (55%) – Iskrip,
istorya (20%), malikhain
(10%), angkop sa tema
(15%),orihinal (10%)
2.Kahusayang Teknikal
(35%)
Kuhang video/larawan
(15%), sining ng pang-akit
sa madla (10%)
Kabuuan 100%
2. Bumuo ng sariling mong VLOG o dokumentaryo na nagpapakita ng kalagayan ng lipunan. Ipakita sa iyong blog ang paglalapat
ng mga kombinasyon ng mga teoryang pampanitikan. Gumawa o sumulat muna ng mga panimulang magpapakilala ng mga
teorya.
3. Anu-ano ang mga pangunahing elemento sa pagsusuri ng pelikulang panlipunan? Bigyang-depinisyon ang bawat isa.
.___________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
4. Bilang paghahanda sa tatalakaying aralin ,hanapin sa mga streaming platform at panoorin ang ang mga sumusunod na pelikula:
a. Metro Manila
b. On the Job
SANGGUNIAN:
✓ Guiterrez- Ang, Jaime, “Sinesosyedad: Isang Manwal sa Pagbasa at Pagsusuri ng Pelikulang Filipino,Mindshapers
Co., Inc 2020
✓ Villafuerte, Patrocinio. “Panunuring Pampanitikan (Teorya at Pagsasanay), Mutya Publishing House. Valunezuela 2020
✓ Pinoyweekly.org o facebook.com/ pinoyweekly.org
✓ Manilatoday.net
✓ Xmovie8.tv / gomovies.to/ watchmovies.info
7|Pahina Walang bahagi ng modyul na ito ang maaaring sipiin sa anumang anyo
at pamamaraan nang walang kasulatang nagpapahintulot mula sa may-akda