REPUBLIKA NG PILIPINAS

TANGGAPAN NG PANGULO
KOMISYON SA LALONG MATAAS NA EDUKASYON

Mga Panimulang BABASAHÍN HINGGIL SA KASAYSAYAN NG PILIPINAS

Pamagat ng Kurso : Mga Babasahín sa Kasaysayan ng Pilipinas

Bílang ng Yunit : 3 yunit

Deskripsiyon ng Kurso:

Ang Kasaysayan ng Pilipinas sa pananaw ng ilang pilìng primaryang batis mula sa iba’t ibang panahon, pagsusuri, at interpretasyon.

Nilalayon ng kurso na maipakita sa mga mag-aaral ang iba’t ibang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas sa pananaw ng mga saksi. Sa halip na asahan
ang mga sekundaryang batis gaya ng mga teksbuk, na karaniwang ginagawa sa pagtuturo ng kasaysayan ng Pilipinas, iba’t ibang primaryang batis
ang gagamitin—nakasulat (kuwalitatibo at kuwantitibo), pasalita, biswal, audio-visual, dihital—sumasakop sa iba’t ibang aspekto ng búhay sa
Pilipinas (pampolitika, pang-ekonomiya, panlipunan, at pangkultura). Inaasahan sa mga mag-aaral na masuri batay sa konteksto ang ilang pilìng
babasahín at sa pamamagitan ng nilalamán (nakalahad o pahiwatig). Sa pagtatapos, inaasahang mauunawaan ng mga mag-aaral at mabibigyan ng
pagpapahalaga ang ating mayamang nakaraan sa pamamagitan ng pagtatamo ng mga kamalayang mula sa mga táong mismong naging bahagi o
saksi sa panahong naganap ang mga pangyayari sa kasaysayan.

Isinasaalang-alang sa kontekstuwal na pagsusuri ang sumusunod: (i) ang historikal na konteksto ng batis [kailan at saan ito sinulat at ang kalagayan
noong panahong iyon], (ii) ang karanasan ng may-akda, layunin (hanggang sa mauunawaan), at pagiging dalubhasa sa paksa; at (iii) ang katuturan
ng batis at ang halaga nito sa kasalukuyan.

Ang pagsusuri sa nilalamán, sa kabilâng bandá, ay gumagamit ng mga angkop na pamamaraan, batay sa uri ng batis (pasulat, pasalita, biswal). Sa
proseso ng pag-aaral, hihilingin sa mga mag-aaral, halimbawa, na tukuyin ang primaryang argumento ng may-akda o paksa, ihambing ang iba’t ibang
pananaw, tukuyin kung may pagkiling, at magsagawa ng ebalwasyon sa pahayag ng may-akda or batay sa mga inilatag na mga ebidensiya o iba
pang magagamit na ebidensiya noong panahong tinukoy. Gagabayan ng kurso ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng kanilang pagbabasá at
pagsusuri sa mga teksto at kinakailangang magsumite sila ng reaksiyong sanaysay na magkakaibá ang haba at magkaroon ng presentasyon ng
kanilang idea sa iba’t ibang paraan (maaaring sa pamamagitan ng debate, presentasyong power point, liham sa editor ng batis, at iba pa.)

Maaaring iayos ng guro ang mga babasahín sa paraang kronolohiko o batay sa paksa, at magsimula sa mas napapanahon (mas pamilyar) at sakâ
na lámang balikán ang mga mas naunang panahon o vice-versa. (CMO No. 20, series of 2013)

1
Deskripsiyon ng Kurso:

Sinusuri ng kurso ang kasaysayan ng Pilipinas mula sa iba’t ibang perspektiba sa pamamagitan ng pilìng primaryang batis na nagmula sa iba’t ibang
disiplina at iba’t ibang genre. Binibigyan ng oportunidad ang mga mag-aaral na masuri ang karanasan ng may-akda at mga pangunahing
argumento, mapaghambing ang iba’t-ibang pananaw, matukoy kung may pagkiling, at masuri ang mga ebidensiyang inilatag sa dokumento.
Tatalakayin sa mga diskusyon ang mga tradisyonal na paksa sa kasaysayan at iba pang temang interdisiplinaryo na magpapalalim at magpapalawak
sa kanilang pag-unawa sa kasaysayang pampolitika, pang-ekonomiya, pangkultura, panlipunan, pang-agham, at panrelihiyon ng Pilipinas. Binibigyan
ng priyoridad ang pangunahing materyales na makatutulong sa mga mag-aaral na mapaunlad ang kanilang kasanayan sa pagsusuri at
komunikasyon. Sa pagtatapos, inaasahang mapaunlad ang kamalayang pangkasaysayan at mapanuri ng mga mag-aaral upang sila ay maging
mahusay, madaling maintindihan, magkaroon ng malawak na pag-iisip, at maging matapat at responsableng mamamayan.

Kasama sa kursong ito ang mahahalagang paksa sa Saligang-Batas ng Pilipinas, repormang panlupa, at sistema ng buwis.

Inaasahang Matutuhan

Sa pagtatapos ng kurso, magagawa ng mga mag-aaral na:

1. Magkaroon ng ebalwasyon sa kredibilidad, awtentisidad, at pinanggalingan ng mga primaryang batis.
2. Masuri ang konteksto, nilalamán, at perspektiba ng iba’t ibang uri ng primaryang batis.
3. Maláman ang ambag ng iba’t ibang uri ng primaryang batis sa pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas.
4. Mapaunlad ang kasanayang kritikal at mapanuri sa pamamagitan ng pagkakalantad sa mga primaryang batis.
5. Maipakita ang kakayahang gumamit ng mga primaryang batis upang makapagbigay ng katwiran pabor o kontra sa isang partikular na isyu.
6. Epektibong maipahayag, sa pamamagitan ng iba’t ibang pamamaraan at genre, ang kanilang pagsusuri sa kasaysayan ng isang partikular na
pangyayari o isyu na makatutulong sa iba na maunawaan ang napilìng paksa.
7. Makapagmungkahi ng mga rekomendasyon/solusyon sa mga napapanahong problema batay sa kanilang pag-unawa sa ugat ng dahilan at
paghahanda sa mga maaaring mangyari sa kinabukasan.
8. Mapamalas ang kakayahang makaganap bílang isang pangkat at makapag-ambag sa isang pangkatang gawain.
9. Maipakita ang interes sa lokal na kasaysayan at malasakit sa pagpapalaganap at preserbasyon ng pamanang pambansa at pangkultura.

Bílang ng Oras: 3 oras bawat linggo sa loob ng 18 linggo o 54 oras sa isang semestre

Balangkas ng Kurso

Linggo Paksa
Kabuluhan at halaga ng kasaysayan; pagkakaiba ng primarya at sekundaryang batis; panloob at panlabas na kritisismo; mga
1–2
repositoryo ng mga primaryang batis, at iba’t ibang uri ng primaryang batis
2
 Nilalamán at pagsusuri sa konteksto ng pilìng primaryang; pagtukoy sa halagang pangkasaysayan ng teksto; at pagsusuri sa
3–6 pangunahing argumento at pananaw ng may-akda

―Iisang nakaraan ngunit maraming kasaysayan‖ : mga kontrobersiya at magkakasalungat na mga pananaw hinggil sa kasaysayan ng
Pilipinas
a. Pinagdausan ng Unang Misa
7–10 b. Pag-aalsa sa Cavite
c. Retraksiyon o Pagtalikod ni Rizal
d. Sigaw ng Balintawak o Pugadlawin
Mga isyung panlipunan, pampolitika, pang-ekonomiya, at pangkultura sa kasaysayan ng Pilipinas

Mga Kailangang paksa:

11–14 1. Mga Patakaran sa Repormang Panlupa
2. Ang Saligang-Batas: Saligang-Batas 1899 (Malolos); Saligang-Batas 1935; Saligang-Batas 1973; Saligang-Batas 1987
3. Sistema ng Buwis
Kritikal na ebalwasyon at promosyon ng kasaysayang lokal at oral, mga museo, dambanang pangkasaysayan, mga pagtatanghal
15–18 pangkultura, mga kaugaliang katutubo, mga seremonya at ritwal na panrelihiyon, atbp.

3
MGA BABASAHÍN HINGGIL SA KASAYSAYAN NG PILIPINAS Planong Aralín

Inaasahang
Mga Paksa Metodolohiya Mga Sanggunian Pagtatása
Matutuhan
1. Magkaroon ng I – Kabuluhan at 1. Lektura/Talakayan 1. Louis Makalikha ng mga halimbawa ng mga primaryang
ebalwasyon sa halaga ng kasaysayan; 2. Aklatan, Pagbisita sa Gottschalk, batis at kaugnay na sekundaryang batis na hango
kredibilidad, pagkakaiba ng Museo at Sinupan Understanding mula sa mga ito
awtensidad, at primarya at (depende sa History, (pp. 41-
pinanggalingan ng sekundaryang batis; lokasyon ng HEI) 61; 117-170)
mga primaryang panloob at panlabas na 3. Komparatibong 2. Howell and
batis. kritisismo; mga pagsusuri ng mga Prevenier, From
repositoryo ng mga primarya at Reliable
primaryang sakundaryang batis Sources, (pp.
batis, at iba’t ibang uri 17-68)
ng primaryang batis 3. Santiago
(1–2 linggo) Alvarez,
Katipunan and
the Revolution:
Memoirs of a
General, (pp.
184-187)
4. Teodoro
Agoncillo,
History of the
Filipino People,
(pp. 184-187)
5. Robert Fox, The
Tabon Caves,
(pp. 40-44; 109-
119). [mga labí
ng tao at mga
artifak)
6. William Henry
Scott,
Prehispanic
Source Materials
4
 for the Study of
Philippine
History (pp. 90-
135)
2. Masuri ang II - Nilalamán at 1. Lektura/Talakayan 1. Antonio Pigafetta. 1. Markadong Pag-uulat
konteksto, pagsusuri sa konteksto 2. Pananaliksik sa First Voyage Around 2. Maiikling pagsusulit
nilalamán, at ng pilìng primaryang aklatan the World, (pp. 23- 3. Sanaysay ukol sa pagsusuri sa isang partikular na
perspektiba ng batis; pagtukoy sa 3. Pagsusuri sa teksto 48) [Kronika] primaryang batis: tatalakayin ng mga mag-aaral ang
iba’t ibang uri ng halagang 4. Pangkatang 2. Juan de halaga ng teksto, impormasyon hinggil sa may-akda,
primaryang batis. pangkasaysayan ng talakayan Plasencia, Customs ang konteksto ng dokumento, at ang ambag nito sa
3. Maláman ang teksto; at pagsusuri sa 5. Pag-uulat of the Tagalogs, pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas
ambag ng iba’t pangunahing 6. Pagsusuri sa (Garcia 1979, pp.
argumento at pananaw
ibang uri ng pelikulang 221-234) [Ulat ng
ng may-akda (3–6
primaryang batis napanood (film) prayle]
linggo)
sa pag-unawa sa 3. Emilio Jacinto,
kasaysayan ng ―Kartilla ng
Pilipinas. Katipunan‖
4. Mapaunlad ang (Richardson, 2013,
kasanayang kritikal pp. 131-137)
at mapanuri sa [Deklarasyon ng
pamamagitan ng mga Simulain]
pagkakalantad sa 4. Emilio Aguinaldo,
mga primaryang Mga Gunita ng
batis. Himagsikan. (pp. 78-
82; 95-100; 177-
188; 212-227)[Mga
Memoir]
5. National Historical
Institute (1997).
Documents of the
1898 Declaration of
Philippine
Independence, The
Malolos Constitution
and the First
Philippine Republic.
5
 Manila: National
Historical Institute
(pp. 19-23)
[Proklamasyon]
6. Alfred McCoy,
Political Caricatures
of the American Era
(Mga kártung
editoryal)
7. Commission on
Independence,
Filipino Grievance
Against Governor
Wood (Zaide 1990.
Vol 11, pp.230-234).
[Liham ng petisyon]
8. Corazon Aquino,
President Corazon
Aquino’s Speech
befor the U.S.
Congress. Sept. 18,
1986 [Talumpati]
9. Raiders of the
Sulu Sea [Pelikula]
10. Mga Obra ni
Luna at Amorsolo
(Paintings)
5. Maipakita ang III - ―Iisang nakaraan 1. Lektura/Talakayan 1. Antonio Pigafetta, 1. Magkaroon ng debate sa partikular na isyu hinggil
kakayahang ngunit maraming 2. Pagsusuri sa dokumento First Voyage Around sa kasaysayan ng Pilipinas
gumamit ng mga kasaysayan‖ : mga 3. Pangkatang talakayan the World, (pp. 23-
primaryang batis kontrobersiya at 4. Debate, talakayang 32) 2. Reaksiyong/ repleksiyong papel na ihaharap sa
upang magkakasalungat na round-table, simposyum 2. Trinidad Pardo de isang gawaing may isponsor tulad ng lektura,
makapagbigay ng mga pananaw hinggil Tavera, Filipino simposyum, talakayang round-table, at katulad
katwiran pabor o sa kasaysayan ng Version of the
kontra sa isang Pilipinas Cavite Mutiny of
partikular na isyu. 1872, (Zaide 1990,
a. Pinagdausan ng
6
 Unang Misa vol. 7, pp. 274-280)
b. Pag-aalsa sa 3. Jose Montero y.
Cavite Vidal, Spanish
c. Retraksiyon o Version of the
Pagtalikod ni Cavite Mutiny 1872
Rizal (Zaide 1990, vol 7,
d. Sigaw ng pp. 269-273)
Balintawak o 4. Rafael Izquirdo,
Pugadlawin Official Report on
(7–10 linggo) the Cavite Mutiny,
(Zaide 1990, vol 7,
pp. 281-286)
6. Epektibong IV - Mga isyung 1. Lektura/Talakayan Tala: Kailangang 1. Ang resultang pananaliksik ay maaaring isang
maipahayag, sa panlipunan, 2. Pananaliksik sa Aklatan maghanap ang mga term paper, eksibit, presentasyong dokumentaryo,
pamamagitan ng pampolitika, pang- at Sinupan mag-aaral ng mga diyorama, webpage, at iba pang anyo na maaaring
iba’t ibang ekonomiya, at 3. Pagsusuri sa dokumento primaryang batis magpahayag sa mga idea ng mga mag-aaral. Dapat
pamamaraan at pangkultura sa 4. Pangkatang pag-uulat na pagbabatayan maipakita sa resultang gawain ang pagbabago
genre, ang kasaysayan ng 5. Pagpapalabas ng nila ng kanilang (ebolusyon) ng napiling paksa nang hindi bababa sa
kanilang pagsusuri Pilipinas dokumentaryong pelikula naratibo at tatlong panahon. Dapat magtulong-tulong ang mga
sa kasaysayan ng pagsusuri ukol sa kasapi ng pangkat upang makagawa ng isang
isang partikular na paksang itinalaga sa paglalagom na nagsusuri sa tungkulin ng isyung ito
pangyayari o isyu kanila sa paglaganap/paghad-lang sa pagbuo ng isang
na makatutulong bansa, at makapagbigay ng angkop na mga
sa iba na Mga kailangang paksa: Agrarian Reform rekomendasyon na nagmula sa isang historikal na
maunawaan ang 1. Mga Patakaran pag-unawa sa isyu
napilìng paksa. "The Philippine Rice
sa Repormang
7. Makapagmung- Panlupa Share Tenancy Act of
kahi ng mga 2. Ang Saligang- 1933 (Act 4054)
rekomendasyon/ Batas: http://www.chanrobles
solusyon sa mga Saligang-Batas .com/acts/actsno4054.
napapanahong 1899 (Malolos); html
problema batay sa Saligang-Batas "Agricultural Tenancy
kanilang pag- 1935; Saligang- Act of the Philippines
unawa sa ugat ng Batas 1973; of 1954 (R.A. 1199)
dahilan at Saligang-Batas
paghahanda sa 1987
7
3. Sistema ng
Buwis
4. Martial Law
mga maaaring (11–14 Linggo)
mangyari sa http://www.lawphil.net/
kinabukasan. statutes/repacts/ra195
8. Mapamalas ang 4/ra_1199_1954.html
kakayahang Agricultural Land
makaganap bílang Reform Code of 1963
isang pangkat at (R.A 3844)
makapag-ambag http://www.lawphil.net/
sa isang statutes/repacts/ra196
pangkatang 3/ra_3844_1963.html
gawain. P.D. 27 of 1972
http://www.lawphil.net/
statutes/presdecs/pd1
972/pd_27_1972.html
Comprehensive
Agrarian Reform
Program of 1988
(R.A. 6657)
http://www.gov.ph/dow
nloads/1988/06jun/19
880610-RA-6657-
CCA.pdf
Comprehensive
Agrarian Reform
Program Extension
with Reforms of 2009
(R.A. 9700)
http://www.chanrobles
.com/republicacts/repu
blicactno9700_pdf.php

Philippine
Constitution
Malolos Constitution
of 1899.
http://www.lawphil.net/
consti/consmalo.html
 Commonwealth
Constitution of 1935:
http://www.gov.ph/con
stitutions/1935-
constitution-
ammended/

1973 Constitution:
http://www.gov.ph/con
stitutions/1973-
constitution-of-the-
republic-of-the-
philippines-2/
1987 Constitution,
http://www.gov.ph/con
stitutions/1987-
constitution/

Taxation

a. Valencia, Edwin G
and Gregorio F.
Roxas. (2013).
Income Taxation:
Principles and Laws
with Accounting
Applications.
Baguio City:
Valencia
Educational Supply.

b. Dizon, Efren
Vincent M. (2013).
Taxation Law
Compendium.

c.
 Manila: Rex
Bookstore

c. Duncano, Danilo A.
(2010). Philippine
Taxation Handbook.
Mandaluyong City:
National Book
Store.

d. Saguinsin, Artemio
T. (2009). Taxation
in the Philippines.
Mandaluyong City:
National Book Store.

e. De Leon, Hector
and Hector de Leon
Jr. The
Fundamentals of
Taxation. Manila:
Rex Book Store.
Martial Law

Declaration of Martial
law in the Philippines
Sept. 21, 1972,
https://www.youtube.c
om/watch?v=14iz1eZl
NuU

Proclamation No.
1081 ―Proclaiming the
State of Martial Law in
the Philippines.
http://www.gov.ph/dow
nloads/1972/09sep/19
720921-PROC-1081-
FM.pdf

Marcos, Ferdinand.
(1973). Vital
Documents on
Proclamation No.
1081 Declaring a
State of Martial Law in
the Philippines.
Manila: National
Media Production
Center.

Vizmanos, Danilo.
(2003). Martial Law
Diary and other
Papers. Quezon City:
Publication
Information.
9. Maipakita ang V - Kritikal na 1. Lektura / Talakayan 1. Mga Papel na 1. Reaksiyong papel o kritika sa mga dambana,
interes sa lokal na ebalwasyon at 2. Pananaliksik sa mga Naglalaman ng makasaysayang pook, mga museong binisita ng
kasaysayan at promosyon ng Lokal na Aklatan at Lokal na Datos mga mag-aaral
malasakit sa kasaysayang lokal at Sentro ng Pag-aaral (kung Pangkasaysayan 2. Liham sa editor
pagpapalaganap at oral, mga museo, mayroon) 2. Erección de 3. Mga blog
preserbasyon ng dambanang 3. Paglibot sa mga lokal na Pueblos (Creation of 4. Transkripsiyon ng panayam
pamanang pangkasaysayan, mga museo, makasaysayang Towns)
pambansa at pagtatanghal pook, mga galeriyang 3. Mga Museo, mga
pangkultura. pangkultura, mga pansining, pook arkeolohiko Sentro ng Lokal na
kaugaliang katutubo, at iba pang pook na Pag-aaral
mga seremonya at nagpapamalas ng kultura at 4. Mga Galeriyang
ritwal na panrelihiyon, pamana ng lahi Pansining, mga
atbp. 4. Makapagsagawa ng isang koleksiyong pintura
(15–18 Linggo) oral interview 5. Mga
makasaysayang
pook at mga
UNESCO site
6. Mga pagtatanghal
na nagpapakita ng
mga tradisyonal na
sining at kultura
Mga pista at katulad
na lokal na
pagdiriwang

8
MGA BABASAHÍN HINGGIL SA KASAYSAYAN NG PILIPINAS Mapa ng Kurso

Mga Babasahín
MGA INAASAHANG MATUTUHAN SA G.E. sa Kasaysayan
ng Filipinas
A. Kahusayang Intelektuwal (Kaalaman)
Makapagsagawa ng isang kritikal na pagsusuri ng mga teksto (nakasulat, biswal, pasalita, atbp) NT
Makapagpakita ng mahusay at mabisang komunikasyon (pagsulat, pagsasalita, at paggamit ng bagong teknolohiya) NP

Makagamit ng batayang mga konseptong tumatahak sa mga dominyo ng kaalaman NT

Makapagpakita ng kritikal, mapanuri, at malikhaing pag-iisip NP
B. Pananagutan sa Sarili at sa Bayan (Halagahan)
Masuri ang kasalukuyan daigdig sa parehong perspektiba ng Pilipinas at pandaigdigan NT
Magkaroon ng pananagutan sa pagkaunawa sa at pagiging Pilipino NT
Kritikal na makapag-isip sa suliranin ng lahat NP
Personal at makabuluhang makapag-ambag sa pag-unlad ng bansa PM
C. Kasayanang Praktikal (Kasanayan)
Mabisang makapagtrabaho bílang isang pangkat NP
Makagamit ng makabagong teknolohiya na makatutulong at makapagpapadali sa pag-aaral at pananaliksik NP
Mapamahalaan ang sariling kaalaman, kasanayan, at halagahan ng bawat isa para sa responsible at produktibong pamumuhay PM
Maihanda ang sarili para sa kaalamang panghabambuhay PM

Leyenda:

NT = Natutuhan
NP = Napraktis
PM = Pagkakataong Matuto

9
MGA BABASAHÍN HINGGIL SA KASAYSAYANG NG PILIPINAS Mga Kailangang Babasahín at Iba Pang Materyales (Mga Primaryang Batis)

Aguinaldo, Emilio. (1964). Mga Gunita ng Himagsikan. Manila: C.A. Suntay.

Alvarez, Santiago. (1998). Katipunan and the Revolution: Memoirs of a General. Lungsod Quezon: Ateneo de Manila University Press.
Blount, James. (1968). The American Occupation of the Philippines, 1898-1912. Lungsod Quezon: Malaya Books Inc.
Cavanna, Jesus Ma. The Unfading Glory: Documentary History of the Conversion of Jose Rizal. [s.n.].
Del Pilar, Marcelo (1957). Monastic Supremacy in the Philippines. Manila: Philippine Historical Association.
Forbes, William Cameron. (1928). The Philippine Islands. Vol. 2. New York: Houghton Mifflin.
Fox, Robert. (1970). The Tabon Caves. Manila: National Museum.
Mga Papel Hinggil sa Kasaysayan. Pambansang Aklat ng Pilipinas, Koleksiyong Microfilm.
Laurel, Jose P. (1962). War Memoirs of Jose P. Laurel. Manila: Jose P. Laurel Memorial Foundation.
Mabini, Apolinario. (1969). The Philippine Revolution. Manila: National Historicall Commission.
McCoy, Alfred and Alfredo Roces. (1985). Philippine Cartoons: Political Caricature of the American Era. 1900-1941. Lungsod Quezon: Vera Reyes,
Inc.
National Historical Institute. (1997). Documents of the 1898 Declaration of Philippine Independence, The Malolos Constitution and the First Philippine
Republic. Manila: National Historical Institute.
_ (1978). Minutes of the Katipunan. Manila: National Historical Institute.
Nolledo, Jose. (1999). Principles of Agrarian Reform, Cooperatives and Taxation. Lungsod Mandaluyong: National Book Store.
Pambansang Sinupan ng Pilipinas. Erección de Pueblos.
Pigafetta, Antonio. (1969). First Voyage Around the World. Manila: Filipiniana Book Guild.
Ricarte, Artemio. (1992). Memoirs of General Artemio Ricarte. Manila: National Historical Institute.
Richardson, Jim. (2013). The Light of Liberty: Documents and Studies on the Katipunan, 1892-1897. Lungsod Quezon: Ateneo de Manila Press.
Saleeby Najeeb. (1976). Studies in Moro History, Laws and Religion. Manila: Filipiniana Book Guild.
Tuazon Bobby and Oscar Evangelista. (2008). The Moro Reader: History and Contemporary Struggles of the Bangsamoro People. Lungsod Quezon:
CenPeg Publications.
Zaide, Gregorio and Sonia Zaide. (1990). Documentary Sources of Philippine History. 12 volc. Manila: National Book Store.

MGA INTERNET SITE

Comprehensive Agrarian Reform Law of 1988 (R.A. 6657).

http://www.lawphil.net/statutes/repacts/ra1988/ra_6657_1988.html
Decreeing the Emancipation of Tenants from the Soil (P.D. No. 27)
http://www.lawphil.net/statutes/presdecs/pd1972/pd_27_1972.html
Land Reform Act of 1955 (R.A. 1400)
http://www.lawphil.net/statutes/repacts/ra1955/ra_1400_1955.html
Philippine Organic Act of 1902. http://www.gov.ph/constitutions/the-philippine-organic-act-of-1902/
10
President Corazon Aquino’s Speech before the U.S. Congress Sept 18, 1986. http://www-
rohan.sdsu.edu/dept/polsciwb/brianl/docs/1934PhilippineIndep.pdf
Primary Sources in Philippine History. http://philhist.pbworks.com/w/page/16367040/FrontPage
Raiders of the Sulu Sea. https://www.youtube.com/watch?v=bWmXEvU979c
Tydings-McDuffie Act of 1934 http://www-rohan.sdsu.edu/dept/polsciwb/brianl/docs/1934PhilippineIndep.pdf
U.S.-P.I. Military Bases Agreement. http://kahimyang.info/kauswagan/articles/1007/today-om-philippine-history-march-14-1947-the-military-bases-
agreement-was-signed
Using Primary Sources.
http://philhist.pbworks.com/w/page/16367056/UsingPrimarySources#WhyUsePrimarySourcesinTeaching

Agrarian Reform

"The Philippine Rice Share Tenancy Act of 1933 (Act 4054) http://www.chanrobles.com/acts/actsno4054.html
"Agricultural Tenancy Act of the Philippines of 1954 (R.A. 1199) http://www.lawphil.net/statutes/repacts/ra1954/ra_1199_1954.html
Agricultural Land Reform Code of 1963 (R.A 3844) http://www.lawphil.net/statutes/repacts/ra1963/ra_3844_1963.html
P.D. 27 of 1972 http://www.lawphil.net/statutes/presdecs/pd1972/pd_27_1972.html
Comprehensive Agrarian Reform Program of 1988 (R.A. 6657) http://www.gov.ph/downloads/1988/06jun/19880610-RA-6657-CCA.pdf
Comprehensive Agrarian Reform Program Extension with Reforms of 2009 (R.A. 9700)
http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno9700_pdf.php

Philippine Constitution
Malolos Constitution of 1899. http://www.lawphil.net/consti/consmalo.html
Commonwealth Constitution of 1935: http://www.gov.ph/constitutions/1935-constitution-ammended/
1973 Constitution: http://www.gov.ph/constitutions/1973-constitution-of-the-republic-of-the-philippines-2/
1987 Constitution, http://www.gov.ph/constitutions/1987-constitution/

Taxation
Valencia, Edwin G and Gregorio F. Roxas. (2013). Income Taxation: Principles and Laws with Accounting Applications. Baguio City: Valencia
Educational Supply.
Dizon, Efren Vincent M. (2013). Taxation Law Compendium. Manila: Rex Book Store.
Duncano, Danilo A. (2010). Philippine Taxation Handbook. Mandaluyong City: National Book Store.
Saguinsin, Artemio T. (2009). Taxation in the Philippines. Mandaluyong City: National Book Store.
De Leon, Hector and Hector de Leon Jr. The Fundamentals of Taxation. Manila: Rex Book Store.

11
Martial Law
Declaration of Martial law in the Philippines Sept. 21, 1972, https://www.youtube.com/watch?v=14iz1eZlNuU
Proclamation No. 1081 ―Proclaiming the State of Martial Law in the Philippines. http://www.gov.ph/downloads/1972/09sep/19720921-PROC-1081-
FM.pdf
Marcos, Ferdinand. (1973). Vital Documents on Proclamation no. 1081 Declaring a State of Martial Law in the Philippines. Manila: National Media
Production Center.
Vizmanos, Danilo. (2003). Martial Law Diary and other Papers. Quezon City: Publication Information.

12
MGA BABASAHÍN SA KASAYSAYAN NG PILIPINAS Mga Dagdag na Babasahín at Iba Pang Materyales

Agoncillo, Teodoro. (2012). History of the Filipino People. 8th Ed. Lungsod Quezon: C&E Publishing, Inc.
. (2001). The Fateful Years: Japan’s Adventure in the Philippines, 1941-1945. Lungsod Quezon: University of the Philippines
Press.
. (1956). The Revolt of the Masses: The Story of Bonifacio and the Katipunan. Lungsod Quezon. University of the Phlippines
Press.
Blair, Emma Helen and James Alexander Robertson. (1961). The Philippine Islands, 1493-1898. Mandaluyong: Cacho Hermanos, Inc.
Constantino, Renato. (1975). The Philippines: A Past Revisited. Lungsod Quezon: Renato Constantino.
Constantino, Renato at Letizia Constantino. (1978). The Philippines: The Continuing Past. Lungsod Quezon: The Foundation fot Nationalist Studies.
Corpuz, Onofre. (1989). The Roots of the Filipino Nation. 2 Volume. Lungsod QuezonL Aklahi Foundation.
Fernandez, Pablo. (1979). History of the Church in the Philippines, 1521-1898. Manila: National Book Store, 1979.
Friend, Theodore. (1965). Between Two Empires: The Ordeal of the Philippines. 1929-1946. New Haven: Yale University Press.
Galang, Zoilo. (1950). Encyclopedia of the Philippines, Vol. 17. Manila: E. Floro.
Garcia, Mauro. Ed. (1969). Aguinaldo in Retrospect. Manila: Philippine Historical Association.
.(1979). Reading in Philippine Prehistory. Manila: Filipiniana Book Guild.
Garcia, Ricardo. (1964). The Great Debate: The Rizal Retraction. Lungsod Quezon: R.P. Garcia.
Gottschalk, Louis. (1969). Understanding History: A Primer of Historical Method. New York: Alfred A. Konpf.
Hontiveros, Greg. (2008). A Fire in the Island: A Fresh Look at the First Mass Controversy. Lungsod Butuan: Butuan City Historical and Cultural
Foundation, Inc.
Howell, Martha and Walter Prevenier. (2001). From Reliable Source: An Introduction to Historical Methods. Ithaca: Cornell University Press.
Kanow, Stanley. (1989). In Our Image: America’s Empire in the Philippines. New York: Random House.
Majul, Cesar Adib. (1973). Muslims in the Philippines. Lungsod Quezon: University of the Philippines Press.
Pascual, Ricardo. (1950). Rizal Beyond the Grave: A Reiteration of the Greatness of the Martyr of Bagumbayan. Manila: Luzon Publisher.
Querol, Mariano. (1970). Land Reform in Asia. Manila: Solidaridad Publishing House.
Salamanca, Bonifacio. (1968). The Filipino Reaction to American Rule, 1901-1913. Lungsod Quezon: New Day Publishers.
Scheurs, Peter. (2000). The Location of Pigafetta’s Mazaua, Butuan and Calagan, 1521-1571. Manila: National Historical Institute.
Schumacher, John. (1922). Readings nin Philippine Church History. Lungsod Quezon: Ateneo de Manila University Press.
Scott, William Henry. (1984). Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History. Lungsod Quezon: Newday Publishers.
Stanley, Peter. (1974). A Nation in the Making: The Philippines and the United States, 1899-1912. MassachussettsL Harvaed University Press.
Taylor, John R.M. (1971). The Philippine Instruction Against the United States. Vol 1. Lungsod Pasay: Eugenio Lopez Foundation

13
MGA BABASAHÍN SA KASAYSAYAN NG PILIPINAS Rubriks

SUKATÁN SA PAGTATÁSA SA PANGKATANG PRESENTASYON (Modyul II)

Napakahusay Lubhang Mahusay Mahusay Katamtaman/Pasado Bagsak

Pamantayan
91-100 81-90 71-80 61-70 Mas mababa sa 60
Tungkol sa Ang presentasyon ay Ang presentasyon ay Ang presentasyon ay Bahagyang hindi sapat ang Walang saligan o
primaryang batis naglalaman ng isang naglalaman ng naglalaman ng introduksyon sa pagpapakita pambungad, o ang
(20%) malinaw na pambungad, malinaw na malinaw na ng kaugnayan ng materyal saligan/ pambungad
nakapupukaw ng pambungad na pambungad na sa paksang tinatalakay. ay hindi nakatutulong
interes, at epektibo na nagpapakilala kung nagpapakilala kung Ang ibinigay na sa pag-unawa sa
nagpapakilala kung paanong ang isang paanong ang isang impormasyon tungkol sa halaga ng materyal sa
paanong ang isang materyal ay nauugnay materyal ay saligan ng materyal ay hindi pag-unawa sa
materyal ay nauugnay sa paksang nauugnay sa sapat o hindi wasto. kasaysayan ng
sa paksang tinatalakay, tinatalakay, gayundin paksang tinatalakay. Tinutukoy sa pambungad Filipinas.
gayundin sa mga sa mga nauna nang Ang pambungad ay ang ilang halaga ng materyal
nauna nang natalakay natalakay nagbibigay ng sapat sa pag-unawa sa
Ang pambungad ay Ang pambungad ay na saligan hinggil sa pangunahing pangyayari/
mabisang nagbibigay nagbibigay ng materyal (sino, ano, paksa sa kasaysayan ng
ng lahat ng mahalagang saligang kailan, saan). Filipinas, ngunit mababaw
mahalagang saligang impormasyon hinggil Ang pambungad ay lámang o kulang ang
impormasyon hinggil sa sa materyal (sino, tumatalakay sa talakayan.
materyal (sino, ano, ano, kailan, saan). halaga ng materyal sa
kailan, saan) sa angkop Ang pambungad ay pag-unawa sa
at detalyadong paraan tumatalakay sa halaga pangunahing
Ang pambungad ay ng materyal sa pag- pangyayari/pak-sa
mabisang tumatalakay unawa sa kasaysayan ng
sa halaga ng materyal pangunahing Filipinas.
sa pag-unawa sa pangyayari/ paksa
pangunahing kasaysayan ng
pangyayari/paksa sa Filipinas, at
kasaysayan ng tinangkang iugnay ang
Filipinas, gayundin, sa materyal sa mga
pagdevelop ng salig sa kontempora-neong
kasaysayang pag- mga pangyayari/
unawa sa mga paksa /isyu
kontempora-neong
mga pangyayari/

14
 paksa/isyu.
Pagsusuri sa Ang presentasyon ng Ang presentasyon ng Ang presentasyon Ang talakayan sa Walang talakayan
Konteksto (30%) saligan at konteksto ng saligan at konteksto ng saligan at kontekstong hinggil sa kontekstong
may-akda ay masaklaw, ng may-akda ay konteksto ng may- pangkasaysayan at ang pangkasay-sayan ng
malinaw, at wasto. malinaw akda ay malinaw at halaga ng dokumento ay dokumento.
Natukoy at nasuri ng at wasto. wasto. napakakaraniwan lámang
mga mag-aaral ang Natukoy at nasuri ng Natukoy ng mga at kulang sa tiyak na mga
mga problemang mga mag-aaral ang mag-aaral ang mga detalye. Ang saligan ng
inilalahad sa mga problemang problemang may-akda ay hindi
dokumento inilalahad sa inilalahad sa malinaw na naipaliwanag.
Malinaw na dokumento dokumento.
naipaliwanag ng mga Naipaliwanag ng mga May pagtatangkang
mag-aaral ang halaga mag-aaral ang halaga ipaliwanag ang
ng dokumento sa pag- ng dokumento sa pag- halaga ng
unawa sa mga isyu ng unawa sa mga isyu ng dokumento sa pag-
tiyak na panahon tiyak na panahon unawa sa mga isyu
Ang dokumento ay may ng tiyak na panahon.
nauugnay sa iba pang
dokumentong
tumutukoy sa parehong
panahon

Pagsusuri sa Ang mahahalagang Ang mahahalagang Ang mahahalagang Ilan sa mahalagang Walang sapat na
Nilalamán (30%) elemento ng mga elemento ng mga elemento ng mga elemento ng dokumento ay talakayan sa
dokumento ay wastong dokumento ay dokumento ay natukoy at naipaliwanag. nilalamán ng
natukoy at nasuri. natukoy at nasuri. natukoy at May pagtatangkang dokumento.
May masinop na May pagtalakay sa naipaliwanag. talakayin ang halaga at
pagtalakay sa halaga halaga at ambag ng May kaunting ambag ng mga nilalamán
at ambag ng mga mga nilalamán ng pagtalakay sa halaga ng dokumento hinggil sa
nilalamán ng dokumento sa pag- at ambag ng mga pag-unawa sa mga
dokumento sa pag- unawa sa mga nilalamán ng karaniwang isyu noong
unawa sa mga karaniwang isyu sa dokumento sa pag- panahong iyon.
karaniwang isyu sa panahong iyon. unawa sa mga
panahong iyon. Ang nilalamán ng mga karaniwang isyu sa
Ang nilalamán ng mga dokumento ay panahong iyon.
dokumento ay nauugnay sa mga May tangkang
nauugnay sa mga pangyayari na pagsubok na
pangyayari na naganap maiugnay ang ang
naganap bago ito
bago ito nasulat mga nilalamán ng
nasulat

14
Káya ng mga mag- mga dokumento ay
aaral na matukoy ang nauugnay sa mga
mga di-konsistent at pangyayari na
pagkukulang ng mga naganap bago ito
dokumento nasulat

15
Organisasyon at Napakaayos ng Maayos ang
Estilo sa balangkas ng balangkas ng
Presentasyon (20%) presentasyon, presentasyon, at may
nagbibigay ng lohikal lohikal na
na pagkakasunod- pagkakasunod-sunod
sunod ng pagtalakay ang pagtalakay.
sa loob ng itinakdang May kumpiyansa ang
panahon tagapag-ulat, minsang
May kumpiyansa ang gumagamit ng
tagapag-ulat, epektibo senyas, kontak sa
ang paggamit ng mata, at tono ng tinig
senyas, kontak sa kaya nananatiling
mata, at tono ng tinig nakatuon ang klase
kaya nananatiling sa talakayan.
nakatuon ang klase sa Karamihan sa mga
talakayan tagapag-ulat ay
Maayos na naitanghal mahusay magsalita.
ang audio-visual aid, Sa pangkalahatan,
maingat na nakatuon gumagamit sila ng
sa pagsasama-sama wastong gramatika na
ng mga elemento (hal. may paggalang sa
teksto at grapiko) kaya pagkakaiba-iba at
mas naging epektibo maláy sa kalagayan
ang pag-unawa sa mga ng iba’t ibang
pangunahing pangkat.
impormasyon at mga
idea, at hindi nawawala
ang interes sa
talakayan.
Mahusay magsalita
ang tagapag-ulat,
malinaw at tama ang
gramatika sa paggamit
ng wika. Gayundin sa
gamit ng wika, may
paggalang sa
pagkakaiba-iba at
sensitibo sa kalagayan
ng iba’t ibang grupo.

16
SUKATÁN SA PAGTATÁSA NG RESULTANG PANANALIKSIK (Modyul IV)

Napakahusay Lubhang Mahusay Mahusay Katamtaman/Pasado Bagsak

Pamantayan 91-100 81-90 71-80 61-70 Mas mababa sa 60
Paggamit ng Gumagamit ng marami Gumagamit ng Gumagamit ng iba- Nagbibigay ng ilang Walang
Primaryang batis at iba-ibang mahalaga, maraming ibang mahalagang batis ngunit ang primaryang batis
(20%) wasto at bagong mga mahalaga at batis na susuporta patunay na iniharap na ginamit at ang
batis upang wastong mga batis sa pangunahing ay malabo at hindi mga patunay na
makapagbigay ng upang mga argumento. laging mahalaga. iniharap ay hindi
patunay na susuporta makapagbigay ng mahalaga at hindi
sa pangunahing mga patunay na sapat.
argumento. susuporta sa
pangunahing mga
argumento.
Epektibo at Angkop Ang suportang mga Ang suportang mga Ang mga patunay Ang mga patunay na Ang mga
na Paggamit ng argumento ay argumento ay na ginamit bílang ginamit bílang suporta argumento ay hindi
Batis (30%) gumagamit ng tiyak, gumagamit ng suporta sa mga sa mga argumento ay sinusuporta-han ng
mahalaga, at lubhang mahalaga at argumento ay tiyak, malabo at hindi pangunahin at
nakahihikayat na maraming mahalaga, at nakapanghihikayat. sekundaryang mga
patunay batay sa isang nakahihikayat na nakahihikayat. Hindi angkop ang batis.
mapanuring ebalwasyon patunay mula sa Angkop na paggamit ng sipi at Direktang kinopya
sa pangunahin at parehong gumagamit ng mga paraprase upang ang papel mula sa
sekundaryang mga pangunahin at sipi at paraprase sumuporta sa mga batis nang
batis. sekundaryang mga upang gumawa ng argumento. hindi nagsisipi o
Angkop at wastong batis. isang argumento. Hindi malinaw at nagpaparaprase, at
gumagamit ng Angkop at wastong Nagbibigay ng masinop ang walang pagkilala
pinakamahahahalagang gumagamit ng mga paliwanag kung paliwanag sa kung mula sa
sipi at paraprase upang sipi at mga paanong ang paanong sumusuporta pinagkunang batis.
maipakita ang mga paraprase upang iniharap na patunay ang inilahad na Walang patunay na
bagong perspektiba sa makagawa ng ay sumusuporta sa patunay sa bawat susuporta o
isang argumento. argumento. bawat argumento. argumento. sasalungat sa mga
Malinaw, may tiyak na Nagbibigay ng isang Iniharap at Hindi nagawang argumento.
layunin, at lubos na malinaw at may isinaalang-alang mabuo o mapag-isa
ipinapaliwanag o tiyak na layuning ang mga patunay ang mga patunay na
sinusuri ang kaugnayan paliwanag sa kung para sa sumusuporta o
ng mga argumento at paanong alternatibong mga sumasalungat sa mga
mga suportang mga sumusuporta ang argumento. argumento.
patunay. mga patunay sa

17
 Iniharap ang mga bawat argumento.
patunay para sa Iniharap at
alternatibong argumento ikinompara ang mga
at sinuri para sa patunay para sa
pangangatwiran sa mga alternatibong
napiling panig. argumento.
Epektibong Epektibong nasusuri Sapat na nasusuri Natutukoy sa isang Natutukoy sa isang Walang paglalagom o
Paglalagom sa isang paglalagom sa isang paglalagom ang paglalagom ang ang isang paglalagom
at Aplikasyon (30%) kung paglalagom isang isang ay walang kaugnayan
paanong ang isang kung paanong ang karaniwang paksa karaniwang paksa at sa iba-ibang panahon.
karaniwang paksa ay isang karaniwang at paano ito kung paano ito
naging bahagi ng paksa ay naging ipinakita sa iba- ipinakikita sa iba-ibang
sakop na tatlong bahagi ng sakop na ibang panahon. panahon.
panahon. tatlong panahon. Natutukoy sa Natutukoy sa isang
Kritikal na sinusuri sa Sinusuri sa paglalagom ang paglalagom ang
paglalagom ang paglalagom ang iba- ibang ilang bahagi ng
maraming maraming bahagi ng isang
bahagi ng isang bahagi ng isang isang mahalagang mahalagang problema
mahalagang problema mahalagang problema sa sa kasalukuyan
sa kasalukuyan problema sa kontempora-neong panahong may halaga
panahon na may kontempora-neong panahong may sa karaniwang paksa.
halaga sa karaniwang panahon na may halaga sa isang Nagbibigay ng ilang
paksa. halaga sa karaniwang paksa. solusyon, ngunit hindi
Nagbibigay ng karaniwang paksa. Nagbibigay ng malinaw ang batayang
posibleng mga Nagbibigay ng solusyon at mga makakasaysayang
solusyon at mga posibleng solusyon alternatibo batay sa pag-unawa sa isang
alternatibo batay sa at mga alternatibo makakasaysayang problema.
isang angkop na batay sa usang pag-unawa sa
makakasaysayang makakasaysayang problema.
pag-unawa sa isang pag-unawa sa isang
problema problema.
Epektibong May malinaw na May malinaw na Malaking bahagi ng May pambungad at Wala ang tesis at
Organisasyon (20%) pambungad; inilahad pambungad; pambungad ay pangunahing tesis pambungad
ang isang tesis sa inilahad ang tesis malinaw at ang ngunit hindi malinaw. Walang malinaw na
paraang nakapupukaw sa nakapupukaw na inilahad na tesis ay Ang mga inilahad na mga argumentong
at nakahihikayat paraan. magkakaugnay at argumento ay hindi sumusuporta sa
Bawat argumento ay Bawat madaling sumusuporta sa kabuuang
sinusuportahan ng argumentong maunawaan. kabuuang balangkas. balangkas.
isang kabuuang inilahad ay Karamihan sa mga Ang transisyon sa Walang transisyon

18
balangkas sumusuporta sa argumentong bawat argumento ay sa bawat
Gumagamit ang papel isang pangkalaha- inilahad ay malinaw napakalabo. argumento.
ng isang konsistent at tang balangkas. na sumusuporta sa Ang kongklusyon ay Walang koneksiyon
epektibong transisyon Madalas gumamit kabuuang maaaring hindi tiyak o ang kongklusyon
upang lohikong ng epektibong balangkas. hindi malinaw. sa kabuuang
matalakay ang mga transisyon sa pag- Kung minsan, argumento ng
idea at mga argumento; uugnay-ugnay sa mabilis ang mga papel.
may kongklusyong mga idea at transisyon, nguniy
nakapupukaw at argumento tungo sa karamihan sa mga
nakahihikayat nakahihikayat na argumento at
kongklusyon. kongklusyon ay
Ang kongklusyon magkakaugnay.
ay bahagyang Kinakatawan ng
nagbibigay ng kongklusyon ang
paglalagom, mga pangunahing
ngunit sa argumento at
kabuuan, nagagawa nitong
naglalahad ito ng maiugnay sa tesis.
mga pangunahing
argumento upang
suportahan ang
pangunahing idea/
tesis.

19