IKAAPAT NA MARKAHAN

ANG SILANGAN AT TIMOG SILANGAN ASYA SA TRANSISYUNAL AT MAKABAGONG PANAHON ((IKA-16 HANGGANG IKA-20 SIGLO)

MGA ARALIN:

Aralin 1 – Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya

Aralin 2 – Pag-usbong Nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya

Aralin 3 – Hakbang tungo sa Paglaya ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya

Aralin 4 – Ang mga Pagbabago sa Silangan at Timog Silangang Asya

Aralin 1: Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya

- Upang maisakatuparan ang kanilang mga layunin, nagtayo ng kolonya ang mga Kanluranin sa Asya.

- Ang rehiyon ng Silangan at Timog Silangang Asya ay mga rehiyon na lubusang naapektuhan ng pananakop.

SILANGANG ASYA

- Isa ang bansang Portugal sa mga Kanluraning bansa na naghangad na magkaroon ng kolonya sa Silangang Asya partikular
sa China. Nakuha ng Portugal ang mga daungan ng Macao sa China at Formosa (Taiwan).

TIMOG-SILANGANG ASYA

- Karamihan ng mga daungan sa rehiyong ito ay napasakamay ng mga Kanluranin.

- Ang mataas na paghahangad na makontrol ang kalakalan ng mga pampalasa at pagkuha ng ginto ang siyang nagtulak sa
kanila na sakupin ang Timog Silangang Asya.

- Nauna ang mga bansang Portugal at Spain sa pananakop ng mga lupain. Nang lumaya ang Netherlands mula sa
pananakop ng Spain, nagtayo rin ito ng mga kolonya sa Timog Silangang Asya. Hindi nagtagal ay sumunod din ang mga
bansa ng England at France.
Ang sumusunod ay bansa sa Timog Silangang Asya na
sinakop noong Unang Yugto ng Imperyalismong
Kanluranin.
1. PILIPINAS
Sumakop: España
Mga lugar na sinakop: Halos kabuuan ng Luzon at
Visayas at ilang bahagi ng Mindanao.
Dahilan: Mayaman ang Pilipinas sa ginto, May mahusay
na daungan tulad ng Maynila.
Paraan ng Pananakop:
- Unang dumaong sa isla ng Homonhon si
Ferdinand Magellan, isang Portuges na naglayag
para sa Hari ng España noong Marso 16, 1521.
- Nabigo siyang masakop ang Pilipinas dahil napatay
siya ng mga tauhan ni Lapu Lapu sa Labanan sa
Mactan. Nagpadala ang Hari ng España ng iba
pang paglalakbay na ang layunin ay masakop ang
Pilipinas.
- Ang paglalakabay na pinamunuan ni Miguel Lopez de
Legazpi ang nagtagumpay na masakop ang bansa sa
pamamagitan ng pakikipagsanduguan sa mga lokal na
pinuno at paggamit ng dahas.
-Itinayo ang unang pamayanang Español sa Cebu noong
Abril 27, 1565 mula dito ay sinakop din ang iba pang
lupain tulad ng Maynila na itinuturing na isa sa
pinakamagandang daungan at sentro ng kalakalan sa
Asya.
- Nakatulong din sa pananakop ng España ang
pagpapalaganap ng relihiyong Kristiyanismo.
- Natuklasan din ng mga Español ang karangyaan ng
Pilipinas sa ginto lalo na sa mga lugar ng Ilocos,
Camarines, Cebu at Butuan sa Mindanao.
Ferdinand Magellan
- Narating niya ang Silangan gamit ang rutang pa-
Kanluran. Napatunayan sa kaniyang paglalakbay na
bilog ang mundo.
Kristiyanismo
- Relihiyong ipinalaganap ng mga Español. Isa ito sa mga
paraan na ginamit ng mga Español sa pananakop sa
Pilipinas.
- Nakatulong ang mga misyonero na mapalaganap ang
Kristiyanismo pagkatapos maisakatuparan ang
patakarang reduccion (ito ay naglalayon na mailipat ang
mga katutubo na naninirahan sa malalayong lugar
upang matiyak ang kanilang kapangyarihan sa kolonya,
gayundin ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo).
- Nasakop ng relihiyon ang pag-iisip at damdamin ng
mga Pilipino kung kaya’t mas madali silang napasunod
ng mga Español.
Mindanao
- Hindi tulad ng Luzon at Visayas, ilang bahagi lamang ng
Mindanao ang nasakop ng mga Español dahil sa
matagumpay na pakikipaglaban ng mga Muslim.
Lapu Lapu
- Pinuno ng Mactan na kauna - unahang Pilipino
na nagtagumpay na mapaalis ang mga mananakop
na Español.
- Pinamunuan niya ang Labanan sa Mactan kung saan
napatay ng kaniyang mga tauhan si Magellan.
Sanduguan
- Iba-iba ang paraan ng mga Español sa pananakop. Isa
rito ay ang pakikipagkaibigan sa mga lokal na pinuno na
pormal nilang ginagawa sa pamamgitan ng Sanduguan.
- Iniinom ng lokal na pinuno at pinunong Español ang
alak na hinaluan ng kani-kanilang dugo.
MGA PATAKARANG IPINATUPAD NG MGA ESPANYOL
SA PILIPINAS
A. PANGKABUHAYAN
1. TRIBUTO
- Sa patakarang ito, pinagbabayad ng buwis ng mga
Espanyol ang mga katutubo. Ilan sa maaaring ipambayad
ay ginto, mga produkto at mga ari – arian.
- Dahil sa pag – aabuso sa pangongolekta, maraming
katutubo ang naghirap at nawalan ng kabuhayan.
2. POLO Y SERVICIO
- Sa ilalim ng patakarang ito ay sapilitang pinagtatrabaho
ang mga kalalakihang edad 16 hanggang 60.
- Pinaggawa sila ng tulay, kalsada, simbahan, gusaling
pampahalaan atbp. Marami sa kanila ang nahiwalay sa
pamilya at namatay sa hirap.
3. MONOPOLYO
- Kinokontrol ng mga Espanyol ang kalakalan.
- Hinawakan nila ang pagbebenta ng mga
produktong nabili sa Europe tulad ng tabako.
- Kumita sila ng Malaki sa Kalakalang Galyon.
-Maraming pamilya ang nagutom dahil sa hindi sila
nakapagtanim ng kanilang makakain.
-May ilang pamilyang Pilipino ang kumita sa Kalakalang
Galyon at sila ang tinatawag na ilustrado.
B. PAMPULITIKA
1. Sentralisadong Pamamahala
- Napasailalim sa pamumuno ng mga Espanyol ang halos
kabuuan ng bansa. Itinalaga ng Hari ng Spain bilang
kaniyang kinatawan sa Pilipinas ang Gobernador –
Heneral. Siya ang pinakamataas na pinunong Espanyol
sa Pilipinas.
- Nawala sa kamay ng mga katutubo ang karapatang
pamunuan ang kanilang sariling lupain. Pinayagang
silang maglingkod sa pamahalaan subalit sa
pinakamababang posisyon.
2. Ang Simbahang Katoliko

- dahil sa impluwensiya sa taong – bayan, naging
makapangyarihan din ang mga Espanyol na pari at
kura paroko noong panahon ng pananakop ng mga
Espanyol.
SENTRALISADONG PAMAHALAAN
GOBERNADOR-HENERAL
ALCALDE MAYOR/CORREGODOR
GOBERNADORCILLO
CABEZA DE BARANGAY
C. PANGKULTURA
1. Pagpapalaganap ng Kristiyanismo
- Niyakap ng mga katutubo ang Kristiyanismo.
- Ipinapatay ang mga pinuno ng mga katutubong
relihiyon.
- Dahil dito, maraming katutubo ang naging
Kristiyanismo at mas madaling napasunod ng mga
Espanyol ang mga katutubo.
2. Wika at mga Pagdiriwang
- natuto ang mga katutubo ng wikang Espanyol.
- Idinaos din ang mga taunang pagdiriwang tulad ng
piyesta ng bayan, Santacruzan, Araw ng mga Patay,
Pasko.
2. INDONESIA
Sumakop: Portugal, Netherlands at England
Mga lugar na sinakop:
1. Ternate sa Moluccas – nasakop ng Portugal
2. Amboina at Tidore sa Moluccas – inagaw ng
Netherlands mula sa Portugal.
3. Batavia (Jakarta) – nasakop din ng Netherlands
Dahilan: Mayaman sa mga pampalasa, mga sentro
ng kalakalan at maayos na daungan
Paraan ng Pananakop:
- Dahil sa paghahangad sa mga pampalasa, narating ng
Portugal ang Ternate sa Moluccas noong 1511.
- Nagtayo sila ng himpilan ng kalakalan dito at
nagsimulang palaganapin ang relihiyong Kristiyanismo.
- Pinaalis ng mga Dutch ang mga Portuges noong 1655
at sinakop ang mga isla ng Amboina at Tidore sa
Moluccas gamit ang mas malakas na puwersang
pandigma.
- Upang mapanatili ang kanilang kapangyarihan,
nakipagalyansa ang mga Dutch sa mga lokal na pinuno
ng Indonesia.
- Gumamit din sila ng divide and rule policy upang
mapasunod at masakop ang mga nabanggit na isla.
- Dahil dito nagkaroon ng monopolyo sa kalakalan ng
mga pampalasa ang mga Dutch.
Netherlands
- Dating sakop ng mga Español ang Netherlands.
- Nang lumaya ito, nagsimula siyang magpalakas ng
kagamitan sa paglalakabay sa dagat at sa pakikidigma.
- Dutch ang tawag sa mga naninirahan dito.
Mga Pampalasa
- Mataas ang paghahangad at pangangailangan
ng mga Kanluranin sa mga pampalasa na makukuha
sa Asya tulad ng cloves, nutmeg at mace.
- Halos kasing halaga ng ginto ang mga pampalasa na ito
sa pamilihan ng mga bansang Europeo (Kanluranin).
Divide and Rule Policy
- Isang paraan ng pananakop kung saan ay pinagaaway-
away ng mananakop ang mga lokal na pinuno o mga
naninirahan sa isang lugar upang mas madali niya itong
masakop.
Moluccas
- Tinatawag ding Maluku.
- Kilala bilang Spice Island.
- Ito ang lupain na nais marating ng mga Kanluranin
upang makontrol nila ang kalakalan ng mga pampalasa.
Sa kasalukuyan, ito ay bahagi ng bansang Indonesia.
Dutch East India Company
- Itinatag ng pamahalaan ng Netherlands ang Dutch East
India Company noong 1602 upang pag-isahin ang mga
kompanya na nagpapadala ng paglalayag sa Asya.
- Nakontrol ng Dutch East India Company ang spice trade
sa Timog Silangang Asya na nagpayaman sa bansang
Netherlands.
- Bunga nito, pangunahing naapektuhan ang kabuhayan
ng mga katutubong Indones. Lumiit ang kanilang kita at
marami ang naghirap dahil hindi na sila ang direktang
nakikipagkalakalan sa mga dayuhan.
3. MALAYSIA
Sumakop: Portugal, Netherlands at England
Dahilan: pagkontrol sa mga sentro ng kalakalan
- sinubukan din ng mga Portuges na palaganapin ang
Kristiyanismo sa mga daungan na kanilang nasakop
subalit hindi sila nagtagumpay dahil sa malakas na
impluwensiya ng Islam sa rehiyon.
- Maraming katutubo ang naghirap dahil sa pagkontrol
ng mga nabanggit na bansa sa mga sentro ng kalakalan
sa Malaysia