Professional Documents
Culture Documents
Modyul 4
Modyul 4
Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino
Ikalawang Markahan – Modyul 4:
Kakayahang Pangkomunikatibo
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino – Ikalabing-isang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 4: Kakayahang Pangkomunikatibo
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Team Leaders:
School Head : Marijoy B. Mendoza, EdD
LRMDS Coordinator : Karl Angelo R. Tabernero
MGA TAGAPAMAHALA:
Schools Division Superintendent : Romeo M. Alip, PhD, CESO V
OIC- Asst. Schools Division Superintendent : William Roderick R. Fallorin, CESE
Chief Education Supervisor, CID : Milagros M. Peñaflor, PhD
Education Program Supervisor, LRMDS : Edgar E. Garcia, MITE
Education Program Supervisor, AP/ADM : Romeo M. Layug
Education Program Supervisor, Filipino : Mila D. Calma
Project Development Officer II, LRMDS : Joan T. Briz
Division Librarian II, LRMDS : Rosita P. Serrano
ii
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iii
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
iv
Alamin
1
Subukin
A. Sipat-salita
2
B. Buo-Salita
Panuto: Buoin ang mga nawawalang letra upang mabuo ito sa isang salita sa tulong
ng pakahulugan na binigay sa ilalim. Isulat ang tamang salitang mabubuo.
1. P_ _ _l_ _a - _________________
- Ito ay nakatinig na anyo ng komunikasyon ng tao.
2. _a_u_a_ - _________________
- Ito ay isang anyong komunikasyon kung saan ang kaalaman o
ideya ng tao ay isinasalin.
3. S_n_ _ _s - __________________
- Ito ay tumutukoy sa pinagsama-samang salita upang makabuo ng
pangungusap.
5. L_ _s_k_n - __________________
- Ito ay tumutukoy sa mga salita o bokabularyo.
3
Aralin Kakayahang Pangkomunikatibo at
Silid-aralan ang Daan Tungo sa
1 Paglinang ng Kakayahang
Pangkomunikatibo
Dalawang Diskurso:
▪ Kakayahang Linggwistika (Linguistic Competence)
▪ Kakayahang Komunikatibo (Communicative Competence)
4
Aralin Komponent ng Kakayahang
2 Pangkomunikatibo( Kakayahang
Lingguwistiko o Gramatikal)
✓ Sintaks
✓ Morpolohiya
✓ Leksikon
✓ Ponolohiya o Palatunugan
✓ Ortograpiya
5
Balikan
Panuto: Basahin ang mga posts sa Social Media o Facebook Page. Suriin ang
pagkakagamit sa mga gramatika, sa pamamagitan sa pagsagot sa ilang
katanungan at ilagay sa loob ng ulap ang sagot.
6
Tanong:
(Kinuha mula sa facebook post ng may-ari at may pahintulot mula sa kanila subalit ninais
nilang iblurred ang kanilang mga pangalan at mukha para sa kanilang privacy.)
Tuklasin
Kakayahang Pangkomunikatibo
7
makipagtalastasan gamit ang wika. Nararapat din niyang malaman ang paraan ng
paggamit ng wika ng lingguwistikang komunidad na gumagamit nito upang
matugunan at maisagawa ito nang naayon sa kanyang layunin.
Ayon sa mga dalubhasa sa wika, may malaking gampanin ang wika sa atin, dahil sa
pamamagitan nito nagagawa nating makipag-ugnayan o makisalamuha sa iba.
Subalit para maging maganda sa pandinig at malinaw nararapat lang na malaman
natin kung paano ang tamang paggamit ng wika o gramatika sa mga salita o
pangungusap. Maraming pag-aaral na ginawa ang mga dalubwika patungkol sa
diskursong palingguwistika. May ilang nagsasalungatang ideya, gayumpaman, sa
huli’y nagkaisa sila na ang isang taong may kakayahan sa wika ay dapat magtaglay
hindi lang ng kaalaman tungkol dito kundi ng kahusayan, kasanayan, at galing sa
paggamit ng wikang naaangkop sa mga sitwasyong pangkomunikatibo. (Bagaric,
et.al. 2007)
Paliwanag ng Guro:
Ang Kakayahang Pangkomunikatibo ay tumutukoy sa pag-aaral na kung saan
mayroong pagtuturo at pagkatuto ng wika. Ang mga dalubhasa sa wika ay binigyan din
ng ibang pakahulugan o mas malalim na pagpapaliwanag kung ano ang ibig sabihin ng
kakayahang pangkomunikatibo. Ibinigay din ang pinagkaiba ng kakayahang
komunikatibo at kakayahang lingguwistiko. Ang konseptong ito ay mahalagang
maunawaang maigi ng mag-aaral nang sa gayun ay magamit ng maayos sa pakikipag-
ugnayan sa iba.
8
pangkomunikatibo ng mga mag-aaral sa kanilang tatas sa pagsasalita ng wika,
kakayahang umunawa, at makagamit ng tamang salita o wika sa angkop na
pagkakataon lalo na sa mga awtentikong sitwasyong hindi sila sinanay.
Paliwanag ng Guro:
Ang Silid-aralan ang Daan Tungo sa Paglinang ng Kakayahang Pangkomunikatibo ng
mga Pilipino, dahil sa loob ng silid-aralan magmumula ang lahat ng dapat malinang sa
kakayahan at karunungang taglay ng mga mag-aaral, dito nila malalaman ang mga
dapat sa hindi dapat gawin. Mula sa silid-aralan mas papalawakin ang kakayahang
taglay ng bawat isang mag-aaral at matutunan din nila ang tamang pagbasa, pagsulat,
pakikinig at pagsasalita, na kung saan ang mga kasanayan na ito ay tinuro muna sa
tahanan ng ating mga magulang na siyang lilinangin naman ng mga guro.
9
Suriin
Sa araling ito ay tatalakayin muna natin ang unang komponent; ang kakayahang
lingguwistiko o gramatikal. Sinasabi nina Canale at Swain (1980,1981), na ang
kakayahang lingguwistiko ni Chomsky (1965) ay kapareho lang ng kakayahang
gramatikal. Kaya naman, ang iba pang mga dalubwikang gumamit sa modelo nina
Canale at Swain tulad ni Savignon (1983) ay tumutukoy na rin sa kakayahang
lingguwistiko bilang kakayahang gramatikal.
10
o Morpolohiya (mahahalagang bahagi ng salita tulad ng iba’t ibang bahagi ng
pananalita)
• Iba’t ibang bahagi ng pananalita
• Prosesong derivational at inflectional
• Pagbubuo ng salita
Hal.: Dasal- nagdasal bili- bumili linis- nilinis ganda-gandahan.
o Leksikon (mga salita o bokabularyo)
• Pagkilala sa mga
▪ content words (pangalan, pandiwa, pang-uri, pang-abay)
▪ function words (panghalip, mga pang-ugnay tulad ng pangatnig,
pang-ukol, pang-angkop)
• Konotasyon at denotasyon
Hal.: Puso – (D) Kinailangan niyang magpatingin sa doctor upang ipasuri ang
kaniyang puso.
Pusong Mamon – (K) Mukha lang siyang matapang pero siya ay may pusong
mamon.
• Kolokasyon (pagtatambal ng salita at isa pang subordinate na salita)
Hal.: “Bahaghari” – Bahag at Hari “Balarila” – Bala ng dila
o Ponolohiya o Palatunugan
• Segmental
▪ Katinig, patinig, tunog
Hal.: Ang mga labyal /p/ at /b/ - puto-apa-sapsap buto-aba-sabsab
• Suprasegmental
▪ Diin, intonasyon, hinto
Hal.: /PI : to/ vs /pi : TO/
o Ortograpiya
• Mga grafema
▪ titik at di titik
• Pantig at palapantigan
• Tuntunin sa pagbaybay
• Tuldik
Hal.: Akò – responsabilidad Akó – sarili
• Mga bantas (tuldok, pananong, padamdam, kuwit, kudlit, gitling, tutuldok,
tutuldok-kuwit, panipi, panaklong, tutuldok-tutuldok)
Ang mga nasa talahanayan ang karaniwang unang itinuturo sa mga araling
pangwika sa mga paaralan. Subalit, hindi nagtatapos ang lahat dito kung ang
layunin ng nagtuturo ay paglinang ng kakayahang pangkomunikatibo. Sa mga
susunod na aralin ay mabibigyang-diin ang iba pang komponent ng kakayahang
pangkomunikatibo tulad ng sosyolingguwistiko, pragmatic, estratedyik at
diskorsal upang higit na maging makabuluhan at magamit nang wasto ang wika.
11
Bukod sa mga bahagi ng pananalita, mahalagang matutunan din ang wastong
palabaybayan o ortograpiya ng wikang Filipino. Mula sa mga naunang gabay sa
ortograpiya (1976, 1987, 2001, 2009), inilathala ng Komisyon sa Wikang Filipino
(KWF) ang 2014 edisyon ng Ortograpiyang Pambansa. Tunghayan natin ang ilang
tuntunin sa pagbaybay na pasalita at pasulat:
A. Pasalitang Pagbaybay
Paletra ang pasalitang pagbaybay sa wikang Filipino na nakaayon sa tunog-Ingles
ng mga titik, maliban sa Ň (enye) na tunog-Espanyol. Ibig sabihin, isa-isang
binibigkas sa maayos na pagkakasunod-sunod ang mga titik na bumubuo sa isang
salita, pantig, daglat, inisyal, akronim, simbolong pang-agham, at iba pa.
Pasulat Pasalita
it /ay-ti/
Pantig pag /pi-ey-dyi/
trans /ti-ar-ey-en-es/
Pasulat Pasalita
bansa /bi-ey-en-es-ey/
Salita plato /pi-el-ey-ti-o/
Jihad /kapital dyey-ay-eyts-ey-di/
Pasulat Pasalita
Akronim MWSS /kapital em- kapital dobolyu-
(Metropolitan Waterworks kapital es- kapital es/
and Sewerage System)
ASEAN /kapital ey- kapital es- kapital i-
(Association of Southeast kapital ey- kapital en/
Asian Nations)
Pasulat Pasalita
Bb. (Binibini) /kapital bi-bi tuldok/
Daglat G. (Ginoo) /kapital dyi tuldok/
Gng. (Ginang) /kapital dyi-en-dyi tuldok/
Pasulat Pasalita
Inisyal MLQ (Manuel L. Quezon) /kapital em- kapital el- kapital kyu/
TKO(Technical /kapital ti- kapital key- kapital o/
Knockout)
Pasulat Pasalita
Simbolong Fe (iron) /kapital ef-i/
Pang-agham/ Kg. (kilogram) /key-dyi tuldok/
Pangmatematika H²O (water) /kapital eyts-tu-kapital
o/
12
B. Pasulat na Pagbaybay
Narito naman ang ilang tuntunin sa pagbaybay ng mga salita, partikular sa paggamit
ng walong dagdag na titik (c, f, j, ñ, q, v, x, z) para sa:
1. Pagpapanatili ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ng mga salita mula sa
mga katutubong wika sa Pilipinas.
Halimbawa: palavvun (Ibanag) bugtong
kazzing (Itawes) kambing
2. Mga bagong hiram na salita sa mga wikang banyaga. Ang mga dating hiram
na salitang lumaganap na sa baybay na ayon sa abakada ay hindi na saklaw
ng panuntunang ito.
Halimbawa: selfie
digital detox
Bukod sa pagbaybay, pansinin natin ang mga tuntunin hinggil sa (1) pagpapalit ng
D tungo sa R; (2) paggamit ng “ng” at “nang”; at (3) wastong gamit ng gitling, na
kadalasang ipinagkakamali sa pagsulat:
13
3. Wastong gamit ng gitling ( - )
a. Sa inuulit na salita, ganap man o hindi (halimbawa: araw-araw, gabi-gabi,
para-paraan)
b. Sa isahang pantig na tunog o onomatopeya (halimbawa: tik-tak, brum-
brum)
c. Sa paghihiwalay ng katinig at patinig (halimbawa: pag-aaral, mag-asawa)
d. Sa paghihiwalay sa sinusundang pangngalang pantangi (halimbawa: pa-
Marikina, maka- Pilipino)
e. Sa paghihiwalay sa sinusundang banyagang salita na nasa orihinal na
baybay (halimbawa: mag-compute, pa-encode)
f. Sa pantig na may kakaibang bigat sa pagbigkas, particular sa sinaunang
Tagalog at sa iba pang wika sa Pilipinas (halimbawa: gab-i, mus-ing, lab-
ong)
g. Sa bagong tambalang salita (halimbawa: lipat-bahay, amoy-pawis)
h. Sa paghihiwalay ng numero sa oras at petsang may ika- (hal. Ika-12 ng
tanghali, ika-23 ng Mayo) at sa pagbilang ng oras, numero man o salita,
na ikinakabit sa alas- (hal. Alas-2 ng hapon, alas-dos ng hapon)
i. Sa kasunod ng “de” (halimbawa: de-lata, de-kolor)
j. Sa kasunod ng “di” (halimbawa: di-mahawakan, di-kalakihan)
k. Sa apelyido ng babaeng nag-asawa upang maipakita ang orihinal na
apelyido noong dalaga pa (halimbawa: Genoveva Edroza-Matute)
Gawain:
14
Pagyamanin
Panuto: Pagsulat ng maikling bersiyon. Basahin ang mga sipi sa Ingles at Filipino
ng isang Quotation. Ano ang iyong napansin sa bersiyon sa Filipino? Itala
ang iyong obserbasyon at bumuo ng mas simple at maikling bersiyon ng
quotation na isinasaalang-alang ang wastong gramatika at ang kabuuang
diwa ng quotation.
QUOTATION:
No one has the right to judge you, because no one really knows what you have
been through. they might have heard the stories, but they didn't feel what you felt in
your heart.
PAGTAYA:
Walang sinumang may karapatang hatulan ka, sapagkat wala talagang
nakakaalam kung ano ang pinagdaanan mo. Maaaring narinig nila ang mga
kwento, ngunit hindi nila naramdaman kung ano ang naramdaman mo sa iyong
puso.
15
Kategorya Deskripsiyon Puntos
KABUUAN 100
Isaisip
Pamantayan:
• Kumpleto ang detalye
• Malinaw ang nilalaman at may maayos na pagkakasunod-sunod
• Gumamit ng wastong bantas 10
• May sapat na detalye
• Bahagyang malinaw ang nilalaman at may maayos na 8
pagkakasunod-sunod.
• Gumamit ng wastong bantas.
• Kulang sa detalye
• Di gaanong malinaw ang nilalaman 5
• Gumamit ng wastong bantas
• Hindi ganap ang paglalahad ng detalye
• Hindi malinaw ang nilalaman 4
• Hindi wasto ang bantas na ginamit
16
A. Panuto: Mula sa naging talakay, ipaliwanag sa sariling pananalita kung paano
nagkakaiba ang kakayahang lingguwistiko at kakayahang komunikatibo. Isulat
ang paliwanag sa mga kahong nakalaan sa ibaba.
Isagawa
https://www.youtube.com/watch?v=8TIDPK4nwbo&feature=share
https://www.youtube.com/watch?v=HmgKMebzWr8&feature=share
https://www.youtube.com/watch?v=8Q2WU_gvSaU&feature=share
Panuto: Pumili ng isa sa mga link na nasa ibabaw. Panuorin/Pakinggan ang balita
at suriin ang kawastuhan sa gramatika ng mga pahayag ayon sa itinakda
ng 2014 edisyon ng Ortograpiyang Pambansa ng Komisyon sa Wikang
Filipino na tinalakay sa aralin.
Sundin ang pormat na makikita sa susunod na pahina sa isa o higit pang maikling
bond paper:
17
Pangalan: _______________________________ Grade/Section:
Link na pili
Pamagat ng Balita
KABUUAN 100
Tayahin
1. Kung kani kanino niya ibinibigay ang kanyang mga laruan. _________
2. Hindi naman raw sinasadya ang nangyari kaya patawarin mo na siya. _______
3. Pabilis ng pabilis ang tibok ng puso ni Minerva habang naglalakad patungong
altar sa araw ng kaniyang kasal. _________
4. Pag aararo ang ikinabubuhay ng kanilang pamilya. _________
5. Nasaktan na din siya kaya huwag ka nang manggulo pa. _________
18
Karagdagang Gawain
Panuto: Nasa ibaba ang ilang napapanahong paksa. Pumili ng isa at sumulat ng
dalawa hanggang tatlong talata na nagpapahayag ng iyong paninindigan
hinggil dito. Tiyakin ang kawastuan sa gramatika. At gawan ng sariling
pamagat.
❖ Wikang Filipino sa Edukasyon
❖ Epekto ng Pandemyang Covid-19 sa Pilipians
❖ Korapsiyon sa Pamahalaan
❖ Pagsasagawa ng Online Classes: Handa na ba?
❖ Epekto ng mga Social Networking Sites sa Kabataan.
19
20
Karagdagang Tayahin: Isagawa:
Gawain:
1. - May pamantayang
- may pamantayang 2. daw
ibingay, depende sa 3. nang ibinigay, depende sa
sagot ng mag-aaral 4. -
5. rin sagot ng mag-aaral
May
pamantayang
ibinigay
Pagyamanin: Suriin: Balikan: Subukin:
May pamantayang May May pamantayang 1. A
ibinigay, depende pamantayang ibinagay, depende 2. C
sa sagot ng mag- ibinigay, depende sa sagot ng mag- 3. B
aaral sa sagot ng mag- aaral 4. D
aaral 5. A
6. PASALITA
7. PASULAT
8. SINTAKS
9. MORPOLO
HIYA
10. LEKSIKON
11. PONOLOHI
YA
12. ORTOGRAP
IYA
13. LINGGUWI
STIKA
14. GRAMATIK
AL
15. KOMUNIKA
TIBO
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Alcaraz, Cid. Et.al.2016.Komunikasyon at Pananaliksik para sa Senior High
School.Educational Resources Corporation.11-B Sunrise Drive,Brgy.Bagong
Lipunan ng Crame, Cubao, Quezon City
Unknown "Perspective."https://prezi.com/98spjg-yutzq/kahulugan-ng-pasalita/
Unknown "Perspective."https://brainly.ph/question/2180798
Unknown"Perspective."https://filipinotutorial.blogspot.com/2017/06/wastong-
gamit-ng-gitling.htm/?m=1
Unknown"Perspective."https://google.com/amp/s/usefilipinoeveryday.wordpress.c
om/2017/10/13/blog
Unknown"Perspective."https://images.app.goo.gl/2v3dZy8PmrJfgELj7
21
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: