KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021

Maikling Kwento at Nobelang Filipino

April Grace Lazado Maca

1.) Bakit dapat maisaaalang – alang ang balangkas ng pagsulat ng nobela?

Dahil ang balangkas ng nobela ay kinapapalooban ng paglalaban ng hangarin
ng pangunahing tauhan o bayani ng nobela at ng hangarin naman ng iba pang
tauhan o kaya’y ng mga salungat ng pangyayari. Sa pagkakasalungatang ito
nagmula ang kilos at galaw ng mga pangyayari sa buong nobela.

2.) Ano – anong paraan ang dapat mong gawin kung ikaw ay magiging nobelista
upang maging kaakit – akit sa mambabasa ang iyong akda?
Una, dapat ay mahusay ang pagakakapili ng mga pananalitang ginamit sa
isang nobela. Pangalawa, ay dapat ay may mga bahagi dapat na kakikitaan ng
kasiyahan , kalungkutan , pag-ibig at iba pa at ang panghuli ay dapat ang nobela
ay may sariling tatak na kumatha na mababakas sa kanyang pananalita at sa
kanyang kawili – wiling pamamaraan.

B. Basahin at suriin ang buod ng Nobang Luha ng Buwaya. Gawing gabay ang tsart
sa ibaba.

Pangyayari sa Nobela Iugnay ang pangyayarin sa akda at sa

lipunan

1.) Alipin ang trato ni Donya Leona sa Sa ating lipunan, maraming mga tao ang
kanyang kasama sa bukid
2.) Mahigpit si Donya Leona sa
paniningil ng utang. Hindi niya
pinapakinggang ang daing ng mga
kasama. Kinakabig niya ang sagutin
sa kanya ng mga ito kahit alam
niyang halos wala ng matira sa mga
ito.
kakaiba ang pagtrato sa mga kasama nila
sa bukid. Ito’y madalas na mapapansin sa
pagitan ng mayaman na kadalasang may-
ari ng lupa na sinasaka at ang mahihirap na
nakikisaka lamang. Tinatrato nila ito ng
hindi ka aya-aya dahil hindi raw nila ito
kapantay sa lipunan at kanila naman daw
itong binabayaran.
Madalas mangyari na kapag ang isang
taong mayaman ang nagpautang wala na
silang ibang inisip kundi maibalik ang
perang inautang nila, hindi na sila
naaapektuhan ng mga pagmamakaawa ng
mga tao at wala na rin pakialam sa
kahihinatnan ng pamilyang kanyang
sinisingil. Sa kadahilanang, nasilaw sila sa
liwanag na taglay ng salapi at ito na lamang
ang mahalaga sa kanila.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
3.) Pinag-usapan nila ang pagtatag ng Sa ating lipunan, mayroong mga union sa
Union at mga karapatan na hindi iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas. Ang
maipagkakait sa sino man. samahang ito ay naglalayong makatulong
at tumulong sa ibang kapwa tao, madalas
din na nangyayari sa pulong ng isang union
ang paglalahad ng suliranin na inaayos,
pinaliliwangag at binibigyang linaw ng
leader ng isang union. Madalas din
mailahad ang karapatan nila bilang
manggagawa, mamamayan at bilang isang
ordinaryong filipino.

4.) Si Bandag ang naatasang pumalit Kadalasang nangyayari sa lipunan na

kay maestrong Putin, ang may sakit kapag ang leader o ang namumuno sa
na prinsipal isang Union o Organisasyon ay magkasakit
kadalasang may agarang itinatagalang
kapalit na maaring pinagbotohan ng mga
kasapi na idinaan sa isang pagpupulong.
5.) Nalaman ni Donya Leona ang Dahil sa kapangyarihan, pera at maraming
pagtatag nila ng Union. Pinag- koneksyon na tinatamasa ng mga
usapan ng mag-asawang grande mayayaman, mabilis lamang makarating
ang kanilang balak. sa kanila ang bawat usapin, chismis o
suliranin sa bayan na kanilang
nasasakupan, kahit na simpleng away mag
– asawa ay walang mintis ito sa tenga nila,
at wala ring impossible na hindi nila kayang
gawin dahil sila’y mapera. Kaya ang
pagpaplano upang makagawa ng balak
ang kadalasang solusyon upang ang
mayayaman pa rin ang manalo bandang
dulo.
6.) Ipinakita nila ang lumang Sa pagproseso ng tama sa batas,
dokumento. Ang hukom ay kinakailangang ang biswa na katibayan na
nagmungkahi na silang mag – lupa kung tunay nga na pag -aari ito ng
asawa ay dapat maghanap ng isang tao at dahil sa tagal na pahon, ang
petisyon. mga titulo ay karaniwang kupas na rin ang
kulay. Sa ganitong pagkakataon,
papayuhan ng hukom ang may katibayan
na maghain ng petisyon upang gawing
legal ang bawat hakbang.
7.) Kinonsulta ni Badong ang kaibigang Kadalasan ang kaisipan ng mga taga
manananggol sa Maynila. probinsiya na nagkakaroon ng kakaharapin
na suliranin ay komunsulta na lamang sa
mga kakilalang manananggol at karamihan
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
sa kanila’y nakatira sa Maynila dahil
karamihan sa Pamantasan sa Maynila ay
mayroong kursong abogasiya at mas
malaki ang opportunidad na makakuha
agad ng trabaho.
8.) Samantala, natuklasan ni Andres, Walang sikreto ang hindi nabubunyag,
isa sa mga iskwater na ang lupang darating ang pagkakataon na lalabas at
inaangkin ni Donya Leona ay pag – lalabas din ang katotohana.
aari ni Kabesang Resong, ama ng
kanyang inang Marta.
9.) Ginawa ang pagsasakda laban sa Katotohanan pa rin ang mananaig. Hindi
mag – asawang Grande na umalis pa rin impossible na manalo ang dukha
sa Sampilong nang sila ay matalo sa keysa sa mayaman kung sa legabna batas
kaso. idadaan ang labanan.
10.) Nabalitaan na lamang ng Hindi maiiwasan sa bawat tao ang mag-
mga taga – sampilong madalas ng isip ng mag – isip kung malaking halaga
sinusumpong ng insomiya ang Don ang nawala sa kanila, magsisimula na
at Donya Leona naman ay siyang makaramdam ng mga sakit at
nalugmok dahil sa alta presyon. kadalasan sa mga ito’y altapresyon at
insomiya na resulta ng labis na pag-iisip

Pagpapahalagang Filipino
1.) Bawat tao ay may karapatan na mabigyan ng parehong opportunidad kahit
magkaiba ang kanilang antas sa lipunan
2.) Bawat manggagawa ay may mga karapatan at hindi dapat na ipagkait ito sa kanila.
3.) Ang paglaban ng karapatan ay isang tanda ng katapangan.
4.) Ang legal na proseso ay dapat na laging isaalang – alang upang maayos na
malutas ang mga suliranin.
5.) Walang mabuting naidudulot ang kasakiman at kasamaan ng isang tao.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

1 .) Anong taon o panahon higit na umunlad ang nobela ? Bigyan ng isang

komprehensibong paliwanag.
Sa panahon ng Amerikano , maraming manunulat na Pilipino ang sumikat sa
panahong iyon, mga nobelista subalit tangi pa rin sa hanay ng mga kilalang manunulat
si Lope K. Santos, sa kanyang “Salawahang Pag-ibig” na lumalabas na serye sa Ang
Kaliwanagan noong 1900. Halos kasabay na nalathala rin ang nobela ni Valeriano H.
Pena na pinamagatang “Unang Bulaklak” at ang “Pagsintang Naluoy” ni Modesto
Santiago.Noong 1901 ay lumabas naman sa Ang Aklatang bayan ang isa pang nobela
ni Valeriano H. Peňa na pinamagatang “Si Rosa at si Valerio”. Sinimulang ilathala nang
payugtu-yugto sa pahayagang “Muling Pagsilang” ang dalawang nobela ni Valeriano H.
Peňa noong 1903. Ang dalawang ito na lubhang kinagigiliwan at napabantog sa mga tao
ay ang “Nena at Neneng” at ang “Mag-inang Mahirap”. Samantalang taong 1905 nang
simulang ilathala nang paputol-putol ang “Banaag at Sikat” ni Lope K. Santos. Si Lope K.
Santos ang masasabi nating nagpasimula ng paglalathala ng yugtu-yugtong kabanatang
mga nobela. Lumabas din ang putol-putol na paglalathala ng “Anino ng Kahapon” ni
Francisco Lacsamana. Ang sumunod na mga taon ay itinuring na “Panahong Ginto” ng
nobelang Tagalog. Nagpatuloy sa paglalathala ng mga nobelang dugtungan ang mga
nobelista sa lingguhang Liwayway. Noong taong 1921 at sumunod pang mga taon ay
itinuring na panahon ng paglubog ng araw sa nobelang Tagalog, bunga marahil ng
paglitaw ng maikling kuwento na siyang kinagigiliwan ng mga makabagong mambaba

2.) Anong paksa ang higit na namayagpag sa panagon ng Bagong Lipunan? Bakit?
Sa panahong ito ay apat na nobela ang natangi. Noong 1977 ay lumabas ang no-
belang May Tibok ang Puso ng Lupa ni Bienvenido Ramos, naging patnugot ng
Liwayway. Sa nobelang ito ay inilalarawan ng may-akda ang isang anak ng mayamang
propitaryo na nagsikap wakasan ang piyudalismo sa lupain ng kanyang ama. Noon
namang 1974-1975 ay naisulat ang Ginto ang Kayumangging Lupa ni Dominador Mirasol
na nalathala ng seryehan sa magasing Sagisag . Ang nobela ay pumaksa sa kwento ng
isang magbubukid na nabigo sa kanyang panaginip na magkaroon ng sariling lupa.
Nagkamit ito ng gantimpala sa timpalak sa pagsusulat ng nobela na inilunsad ng CCP
noong 1979. Ang pangatlong nobelang nagwagi sa Palanca Memorial Awards noong
1980 ay ang kay Lualhati Bautista na pinamagatang Gapo. Ito ay nagsalaysay ng
pakikibaka ng mga manggagawang Pilipino sa base military ng mga Amerikano sa
Olongapo upang sila ay tingnan at tratuhin bilang kapantay nila dito sa ating bayan.
Samantala, noonv 1978, lumabas ay nasisiyahan na lamang na mabasa ang mga ito sa
serye ng mga lingguhang bababsahin. Walang sapat na salapi ang mga may- akda
upang ang kani-kanilang mga nobela ay mailimbag o maisa aklat. Isang nobela, Dekada
70 ni Lualhati Bautista, ay masasabing isang mapangahas sapagkat sumalungat ang
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
nobelang ito sa pangkalahatang patakaran ng panulat noon: developmental journalism
o mapagbuong panulat ayon sa pambansang layunung itinakda ng batas militar. Sa
puntong ito, Naiiba ang Dekada 70 sa mga nobelang nasulat sa panahong iyon.

B. Magsaliksik hinggil sa mga nobelang nagwagi sa Gawad Palanca sa mga

nakaraang taon. Gawin gabay ang tsart sa ibaba. Iugnay sa pangaraw-araw na
buhay ang paksa sa nobela.

Mga Akdang Taon ng Paksa sa Nobela Kaugnayan sa

makabagong isinulat pagkawag Kasalukuyan
Nobelista i sa
Gawad
Palanca
1.) ELLEN Unang 2002 Ang paksa ay Dahil sa hirap na
SICAT ulan ng tungkol sa nararanasan natin
Mayo pagpupursige at sa kasalukuyan
pagiging maraming tao pa
determinado sa rin ang patuloy na
buhay. nagpupursihe at
nagiging
determinado
upang mabuhay
ang pamilya,
upang makakain
ng tatlong beses
sa isang araw,
upang patuloy na
bumangon sa
hirap na dinaranas
at patuloy na
maranasan ang
bagong bukas.
2.) NORMAN Gerilya 2008 Tumatalakay sa May mga NPA pa
WILWAYC pakikipagsapalara rin ang patuloy na
O n ng NPA nakikipagsapalara
n sa kasulukuyan,
wala naman
tayong sa
posisyon
kwetiyonin ang
kanilang mga
dahilan dahil
pareho natin sila
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
rin naman ay may
pinaglalaban.
Maaaring sa ating
pananaw ay mali
sila pero para sa
kanila’y ito ang
tama. Kung hindi
naman sila
nakapipinsala sa
ating pamumuhay
matuto na lamang
tayong tumahimik
at magmasid.
3.) ALBERT N. Ang 2011 Pahayag hinggil Ito ay ang hindi
DERAIN Banal na sa kalagayan ng maayos na
aklat ng pagka kaysa paniniwala ng mga
mga pagiging ng mga tao sa Diyos na
kumag kumag. may likha sa atin.
Nakapaloob sa Kung paanong
isang iglap na yaon gumagalaw na
ang relasyon ng lamang sila base
kumag sa kanilang sa kanilang
manunubos na kagustuhan at
parehong hindi na sa kung
metapisikal at anong dapat na
politikal. ikilos sa mata ng
diyos.
4.) VICENTE The sky 2002 Kasaysayan ng Marami pa din ang
GARCIA over a Negros mga taong lubos
GROYON dimas Occidental, mga na pinapakita ang
sikretong lugar. kagandahan ng
isang lugar.
Malimit na rin itong
maging paksain sa
mga literatura ,
kadalasa’y
ibinabagi nila ang
mga sikreto sa
isang partikular na
lugar. Iso rin itong
paraan upang
mapdami ang mga
turista sa kanilang
mga lalawigan
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
5.) MIGUEL Illustrad 2008 Kultura ng Ang kasalukuyang
SYJUCO o catholicism, at sistema ng ating
fundamentalism politika at mga
parehong Christian taong namumuno
at islam na sa atin ay may mga
nagsasapawan at natatagong lihim
sa pagitan ng sa pagitan ng iba’t
pangulo, senador ibang tao.
ng dancer at ang Palakasan ng
respeto ito ay kapangyarihan
isang tungkulin ang magiging
kung sino ang labanan kung
makukulong at sakaling
kung sino ang magkaroon ng
magbibigay ng hidwaan sa
isang press pagitan nila. Pero
conference upang sa kasalukuyan,
maipakita ang marami pa din ang
isang nakakagulat pilit na nagkaka
na alyansa unawaan upang
mapangalaan ang
kanilang sekreto
sa buhay.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

Panoorin ang pelikulang anak. Gawing gabay sa pagsusuri ang balangkas sa ibaba.

I. Pamagat ng pelikula : ANAK

II. Mga Tauhan : VILMA SANTOS – Josie
CLAUDINE BARETTO – Carla
JOE TORRE – Rudy
BARON GEISLER – Michael

III. Paksa:
• Naipakita sa pelikula ang kahirapan ng buhay ng isang pamilya.
Kinakailangang mangibang-bansa ng kanilang ina upang
matustusan ang kanilang lumalaking pamilya.

• Ang pelikulang “Anak” ay pantungkol sa isang dakilang Ina na isang

overseas Filipino Worker na napilitang umalis ng bansa at tiniis ang
malayo sa kanyang pamilya.

• Ang di-matutumbasang pagpapahalaga at pagmamahal ng isang ina

sa kanyang anak, dahil gagawin ng isang ina ang lahat matugunan
lamang ang pangangailangan at mabigyan ng magandang buhay
ang mga anak kapalit man nito’y kalungkutan dahil matagal bago mo
sila makapiling

• Ipinakikita sa pelikula ang napakalaking importansya ng trabaho o

pagkita ng salapi sa labas ng bansa upang matupad ang mga
pangarap sa pamilya at ang pagsasakripisyo ng oras, panahon at
pagkakataong masilayan ang mga anak sa kanilang paglaki

• Ang ating Ina, ay siyang una’t huling tatanggap sa atin. Madapa man
tayo, malihis ng landas o magkasala sa kanila sila pa rin ang una
nating tatakbuhan, sila ang uunawa at magpapatawad sa atin kahit
anuman ang mangyari babalik at babalik pa rin tayo sa piling ng ating
ina.

IV. Buod
Ang istorya ay tungkol kay Josie ( Vilma Santos ), isang ina na nagtatrabaho
sa Hongkong bilang Domestic Worker . Tiniis niya ang lahat ng hirap sa ibang
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
bansa upang makapagpadala ng pera sa mga anak niya upang matustusan
ang mga pangangailangan nito. Pagkaraan ng ilang taon ay nakauwi rin siya
sa Pilipinas nagpasya siyang hindi na magtrabaho sa ibang bansa at
magnenegosyo na lamang sa sariling bansa . Sa kanyang pagbabalik, hinarap
niya ang matapang na pasalubong ng mga anak . Si Daday ( Sheila Mae
Alvero ), ang bunso ay hindi siya kilala , Si Michael ( Baron Geisler ) ay
mahiyain at walang kimi at Si Carla ( Claudine baretto) na hindi man lang
siyang iginagalang at iniitsa –puwera lamang sa paglipas ng mga araw, ginawa
ni Josie ang lahat para makuha ang loob ng kanyang mga anak . at gustong
niyang nakilala ng lubos ang mga ito ang paninigarilyo, paglalagay ng tattoo sa
katawan, paghihithit ng rugby , panlalaki at paglalaglag ng sariling anak.
Madaming pagsubok ang dumating sa buhay ni Josie pero para sa mga anak
ay hindi siya sumuko kahit ipagtabuyan siya ng mga ito.

Ang gusto lang naman niya ay tanggapin siya ng kanyang mga anak at
nakabawi sa mga panahong hindi siya nakasama ng mga ito. At bilang isang
ina si Josie ay hindi tumigil sa pagpaparamdam pagmamahal sa kanyang mga
anak hanggang sa tinanggap din siya nito.

V. Dulog
Paglalapat ng Teoryang Realismo

Marahil ngayon karamihan sa magulang ay pumupunta sila sa ibang bansa

para makakita sila doon ng maganda trabaho. At naghahangad din sila doon
ng malaking suweldo kasi dito sa Pilipinas ay kakaunti lang ang kanilang sahot
. Kaya sila ay nagtatagal sila sa ibang bansa . kaya ngayon marami na umalis
dito sa Pilipinas.

Kaya nga ngayon kahit ayaw man nilang lumayo o iwan ang kanilang mga anak
para lang mabigyan din ng magandang buhay ang mga ito.

Ang mga magulang na OFW ay walang ibang hangad kundi ang mabigyan ng
maganda at maayos na buhay ang kanilang mga anak. Kaya kahit masakit man
sa kanilang loob ang paglayo at pag-iwan sa kanilang mga anak ay walang
silang ibang magagawa kung ang tiisin na lamang at isipin na para din naman
ito sa kanila. Ang mga OFW sa ibang bansa . ay walang iba hangad kundi ang
makapag-padala ng pera sa kanilang mga mahal sa buhay. Sa Pilipinas. Tiniis
nila ang lahat , ang mag-alaga ng hindi nila kaano –ano ang maging alipin sa
ibang bansa . at ang magtiis sa lahat ng lungkot at Pangungulila sa kanilang
mga mahal sa buhay . Mahirap ang maging OFW kaya pahalagahan at
intindihin sana sila ng mga taong iniwan nila.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

VI- Pansariling paninindigan sa kabuuan ng pelikula

Cinematograpo
Ang mga anggulong kinunan ay angkop sa bawat pangyayari. Ang pagpalipat-
lipat ng anggulo at fokus ng camera ay mas nagbigay ng kulay sa buong kwento. Katulad
rin ng visual effects. Mas napaigting nito ang bawat pangyayari, mas nagkakaroon ng
malawak na ‘access’ sa mga pangyayari. Na-adjust rin ang mga camera upang mabigyan
ng diin ang mga ginagawa ng bawat karakter at para narin masundan ang mga aksyon
na kanilang ginagawa.
Aspektong Teknikal
Sa mga ganitong klaseng pelikula, nangangalaingan ito ng mga musika upang
mas maantig ang damdamin ng mga manunuod. Ang mga eksena ay hindi putol-putol,
sunod-sunod ang pagkakalahad ng mga impormasyon. Mayroon ring koordinasyon sa
ilaw at tunog kaya’t hindi ito magulo tingnan. Ang Editing ay napakahusay sapagkat
sunod sunod ang pagkakadugtong mga mga pangyayari at ito ay nakabuo ng maganda
at epektibong pelikula
VII- Pagpapahalagang Pilipino
May isang ina na nagtatrabaho sa ibang lugar para mataguyod niya ang kanyang
pamilya ginawa niya ang lahat para mapalapit sa kanya ang kanyang mga anak. Kahit sa
malayo siya nagtatrabaho naalala parin niya ang kanyang mga anak. Habang nasa
malayo siya parang na pariwara ang kanyang mga anak. Kaya mahirap ang isang ina na
malayo sa kanyang mga ank. Tiniis niya ang hirap na dinanas niya sa kanyang buhay
para bumalik ang kanyang mga anak sa kanya. Kahit pinagtabuyan siya ay hindi parin
siya sumusuko sa kanyang mga anak. Kaya walang perpektong ina sa kanyang mga
anak.
Ang katangian naman ni Kristo binabaliwala siya ng mga tao at di naniniwala ang
iba tao na siya ay walang kasalanan. Kaya siya ipinako sa krus at namatay tiniis din niya
ang lahat ng hirap na ginawa sa kanya ng mga taong nagpahirap sa kanya dinuruan at
inalipusta . Iniisip niya ito lahat para tubusin ang mga kasalanan ng lahat ng tao . Kahit
malayo man tayo ng landas hindi parin tayo pinabayaan . Buo parin ang pagmamahal
niya sa atin . Kahit malaki man ang pagkukulang natin sa kanya. Hindi hindi siya
bumibitawv sa atin . Kasi lahat ng tao ay may buhay at pag-asa . Kaya wag tayo sumuko
agad para makamit natin an gating mithiin sa buhay. Katulad na lang ni kristo hindi siya
sumuko para sa atin ginawa niya ang lahat para bumalik tayo sa tamang landas. At
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
naiintindihan tayo ng Diyos kung ano man an gating hinagpis sa buhay noong iniwan
natin siya, noong malayo tayo sa kanya hindi hindi niya tayo sinusukuan patuloy parin
riyang nagmamahal sa atin katulad ng isang magulang. At katulad di ni Mama Mary na
nakita niya na kanyang anak ay pinahirapan dahil sa mga kasalanan na tao

VIII- Suliranin sa lipunan :

• Marami pa rin ang nangingibang bansa upang mas kumita ng malaki at sapat
batay sa kanilang kapasidad bilang isang manggagawa.

• Ang isang ina ay handang magsakripisyo na hindi masubaybayan ang paglaki ng

isang anak , mawala sa mga mahahalagang selebrasyon upang mabigyan lamang
sila ng maayos na buhay.

• Kadalasa’y nagrerebelde ang mga kabataan kung walang magulang ang

tumitingin sa kanila dahil mas nangingibabaw sa kanila ang tindi ng emosyon kesa
sa pang unawa.

• Sa isang pamilya, normal ng maranasan ang tampuhan, iyakan, poot , galit at

kasiyahan ngunit bandang dulo ay nagkakaunawaan

• Pamilya pa rin ang matatakbuhan sa oras ng kagipitan.

VIII. Mensahe
Base sa napanood ang pelikulang ito ay magandang aral na madudulot sa atin . Dahil
hindi madali sa isang ina na mawalay sa kanyang mga anak. Kahit iba ang pagtrato ng
kanyang mga anak. Hindi parin siya sumusuko , dahil mahal niya ang kanyang mga anak
. Hindi siyang nagibang bansa siya para mamasyal kundi nakipagsapalaran para
mataguyod ang kanyang pamilya. Kahit mahirap sa kanya tiniis niya na
makipagsapalaran para sa buhay ng kanyang mga anak . Kaarapat dapat natin itong
panoorin . Dahil ito ay nagbibigay inspirasyon sa mga anak. Para malaman ng karamihan
na hindi madali ang ginawa ng isang ina na nawalay sa kanyang mga anak. Kasi sa
kasalukuyan ay marami ng mga anak na nahiwalay sa kanyang pamilya . Kaya dapat ito
ay matugunan o mapanood .
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

Suriin ang katangian at simbolo ng mga babaeng tauhan sa Noli Me Tangere. Pumili
lamang ng apat na tauhan na susuriin; sa pagsusuri maaaring kumuha ng
bahagi/dayalogo sa akdang noli me tangere na magpapatibay ng katangian ng
tauhan.

1.) Maria Clara De Los Santos

Si Maria Clara, o minsan kung tawagin ay Clarita, ay isa sa mga pangunahing
panauhin sa nobelang Noli Me Tangere. Siya ay kilala bilang kababata ni
Crisostomo Ibarra. Anak siya nina Doña Pia Alba at Kapitan Tiago ngunit ang
katotohanan ay ang kanyang ama ay si Padre Damaso.

Siya ay inilarawan sa akda bilang isang maganda, mahinhin at kaakit-akit na

babae. Sa kanya karaniwan naikakabit ang karakter ng isang “dalagang Pilipina.”
Dahil sa ganitong uri ng karakter na mayroon si Maria Clara ay lubos na
napaghahambing silang dalawa ni Leonor Rivera, ang naging kasintahan ni Rizal.
Ayon kay Ritta Vartii, kung si Maria Clara ay mahinhin, konserbatibo at kayang
indahin ang kung anumang pananakit sa kanya, si Leonor Rivera naman ay ang
kabaligtaran sapagkat si Leonor ay mas aktibo kesa pasibo, at hindi
pangkaraniwang babae kung ikukumpara sa mga babae noong kanilang
kapanahunan.

Ayon kay Dr. Robert Yoder, ang nagpalaganap ng imahe ng isang “dalagang
Pilipina” ay si Rizal. Sa kanyang artikulo na pinamagatang Philippine Heroines of
the Revolution: Maria Clara they were not, “The “ideal” image, promoted by no less
than Jose Rizal, is that of Maria Clara, a demure, self-effacing beauty whose place
was on the pedestal of male honor.” Dagdag pa rito, nagawa ring gamitin ni Rizal
ang mga salitang nakasalin sa Ingles mula sa Noli tulad ng “an Oriental
decoration”, “her eyes always downcast,” at “a pure soul” (Yoder, 1998). Sa
ganitong paraan inilarawan ni Rizal ang isang dalagang Pilipina, isang
pansilangang palamuti, palaging nakayuko o iwas sa tingin ng iba, at mayroong
dalisay na kalooban. Dahil sa ganitong pamamaraan ng paglalarawan ni Rizal,
madaming kritiko ang nagsabing ang tingin sa mga babae noong kapanahunan ni
Rizal hanggang sa ilang taon ang nakalipas, ay nakapagbaba sa estado ng mga
kababaihan.

Mga sandali’y matamis sa sarili nating bayan,

Doo’y kaibigang tangi bawat sikatan ng araw,
Buhay ang sa hanging simoy na lumilipad sa parang,
Kamatayan ay masarap, kay lambing ng pagmamahal!
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
Marubdob na mga halik ang naglalaro sa labi
Ng inang pagkagising na sa kandunga’y bumabati;
Sabik kawitin ng bisig ang kanyang liig na pili,
At pagtatama ng tingin, mga mata’y ngumingiti.
Kamatayan ay matamis nang dahil sa Inang Bayan
Doo’y kaibigang tangi bawat sikatan ng araw,
Ngunit ang simoy ng hangi’y mapait na kamatayan
Sa taong walang sariling lupa, ina’t kasintahan!

Base sa tulang nasa itaas na may pamagat na Canto de Maria Clara o Ang Awit
ni Maria Clara na isinulat rin din ni Rizal at isinalin ni J.R. de Leon, makikita kung
gaano kapuno ng emosyong magpahayag si Maria Clara at kasabay nito ay
mapapansin rin kung gaano niya minamahal ang kanyang Inang Bayan sapagkat
nabanggit niya na ang kamatayan ay walang saysay kung ito ay hindi para sa
Bayan.

Bagama’t ang paglalarawan ni Rizal kay Maria Clara ay isang mahinhing babae,
makikita pa rin sa kanyang naroon ang kanyang pagmamahal sa Bayan. Imbes na
ipinahayag niya ito sa pamamagitan ng pakikipaglaban, ipinahayag niya na
lamang ang kanyang damdamin sa pamamagitan ng tula. Sa pamamagitan ng
bugso ng emosyon ay naipakita pa rin ni Rizal kung paano naging sandata ng
isang babaeng mahinhin ang kanyang emosyon para sa bayan na kahit mababa
ang estado ng mga kababaihan noong kapanahunan nila ay nagawa pa rin naman
nilang ipakita ang kanilang pagmamahal at malasakit para sa bayan.

2.) Salome
Ang pangunahing tauhang babae sa Noli me Tangere ay walang iba kung hindi
si Maria Clara, at siya ang unang lilitaw sa mga argumento tungkol sa tingin ni
Rizal sa kababaihan, ngunit may natagpuang nawawalang kabanata ng nobela, at
makikita rito ang isa sa mga maaaring ehemplo ng peminismo sa mga akda ni
Jose Rizal.

Isa sa mga bantayog ng peminismo sa mga akda ni Rizal ay ang tauhang si

Salome; maaaring basahin ang pagpapakita ni Salome sa aklat na Noli me
Tangere bilang tanda na may mga papel na gagampanan ang kababaihan sa
rebolusyon. Kahit kinikilala pa rin si Salome batay sa kanyang relasyon kay Elias
— ang pamagat ng kabanata ay “Elias at Salome”, makikita pa rin sa tauhang ito
ang katibayan at puwersa ng mga babae sa simula ng rebolusyon.

Pinayagan ni Salome si Elias na lumisan, walang protesta o pagtutol. Pinili niyang

palayain ang kanyang minamahal dahil sa kalagayan ng mga pangyayari sa
panahong ito; nais niya sanang makapiling si Elias sa Mindoro, kasama ang
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
kanyang pamilya, ngunit naunawaan ni Salome na tumatawag na ang rebolusyon.
Binilin ni Salome kay Elias na gamitin ang kanilang tahanan bilang santuwaryo,
isang ligtas na lugar na maaari niyang balikan kung kakailanganin, at binilin ni Elias
kay Salome na manatiling maganda upang makahanap ng kapalit. Lumayo ang
binata sa dalaga, at sinundan ng titig ni Salome ang kanyang minamahal habang
siya ay naglalakad palayo.

Mayroon ngang natitirang kalungkutan sa eksenang ito, pero tahimik lamang ang
pagsasadula ng drama. Tinanggap ni Salome na hindi na maaaring tumuloy ang
sintahan ng dalawa, at hinayaan niya si Elias na gawin kanyang kailangang gawin.
Aktibo ang ginawang pagsasang-ayon ni Salome; pinili niyang palayain si Elias
para sa rebolusyon kahit pwedeng maglaho ang kanilang pag-ibig, o mamatay ang
kanyang iniibig. Walang luhang tumulo sa harap ng matinding sakripisyong inalay
ni Salome sa rebolusyon; hindi tumakas si Salome sa situwasyon sa sumisingaw
na damdamin.

Bukod pa rito, sinabihan ni Salome si Elias na maaari niyang gamitin ang

kanyang tahanan bilang tulugan at taguan; nailalagay niya sa panganib ang
kanyang sarili, walang bahid ng katakutan ang nagpapakita sa kanyang loob.

Ito ang maaaring papel ng kababaihan sa rebolusyon kahit hindi sila sumali sa
pakikipagsapalaran; tulungan ang mga rebolusyonaryo, payagan ang kanilang
mga minamahal na makibaka at makibahagi sa rebolusyon. Ito ay isang malaking
sakripisyo ng sariling kaligtasan at kaginhawaan, at ito ay makikita sa imahe ni
Salome.

3.) Donya Consolacion

Si Donya Consolacion ay dating labandera ng napangasawa niyang alperes.
Mula noon ay lagi na siyang nagsasalita sa wikang Espanyol kahit na
napakapangit naman nitong pakinggan. Sa paningin niya, siya ay maganda, kilos
reyna at mas maayos manamit kaysa kay Maria Clara. Sa paningin naman ng
alperes, siya ay katawa-tawang manamit at kinahihiya niya ito. Laging may
kasamang mura, insulto, at sumpa ang binibitawang salita ng alperes kay Donya
Consolacion sa tuwing magpapaalam itong lumabas ng bahay. Bukod sa mataas
na pagtingin sa sarili ni Donya Consolacion, malupit din ito at mapanlait. Nang
minsang hindi siya payagan ng kaniyang asawa na lumabas, ibinunton niya ang
kaniyang galit kay Sisa. Sa simula ay naantig siya sa awit nito subalit makaraan
ang ilang sandali, pinasayaw niya ito at nilatigo. Habang nilalatigo niya si Sisa ay
ngumingiti siya at nasisiyahan sa kaniyang ginagawa. Tumigil lamang siya sa
pananakit kay Sisa nang dumating ang kaniyang asawang alperes.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
Ang walang awa at malupit na paglalarawan ni Rizal kay Donya Consolacion ay
isang pagmumulat sa mga Pilipino. Nais niyang maipabatid sa pamamagitan ng tauhang
ito kung paanong nasisira at nagbabago ang kababaihan dahil sa kalupitan at kasamaan
ng mga Espanyol kaya kailangan siyang sagipin ng mga Pilipino sa kinasadlakan niyang
putik (Santillan-Castrence 1960, 52).
4.) Narcisa “Sisa”
Si Narcisa o mas kilala bilang Sisa ay ina nina Crispin at Basilio. Inilalarawan
siya sa Noli Me Tangere bilang isang babaeng maganda at kayumanggi. Kahit na
maganda siya ay simple lamang siyang manamit at mag-ayos.
Tulad ng kaniyang kaluluwang ibinigay sa kaniyang mga anak, napakaganda ng
kaniyang mga mata, mahahaba ang pilik at malalim ang tingin. Katamtaman ang
kaniyang ilong, maputla ang mga labi na may kasiya-siyang hugis. Siya ang
tinatawag ng mga Tagalog na may kayumangging kaligatan, kayumanggi ngunit
malinis at dalisay ang kulay (Rizal 1998, 86).
Mahina ang kaniyang loob subalit siya ay labis na mapagmahal. Itinuturing niyang
diyos ang kaniyang asawa at mga anghel ang kaniyang mga anak. Dahil sa
pagturing niya sa kaniyang asawa bilang diyos, sinamantala nito ang kaniyang
kabaitan at pagmamahal. Pinagmamalupitan at inubos ang kaniyang mga alahas.
Dahil sa labis na pagmamahal niya sa kaniyang mga anak, nabaliw ito nang
mawalay ang mga ito sa kanya.

Ayon sa kilalang manunulat at naging diplomat na si Pura Santillan – Castrence,

maaaring iniisip ni Rizal ang kanyang ina noong panahong sinusulat niya si Sisa.
Sa kaniyang The Women Characters in Rizal’s Novels 1960, “Rizal must have
been thinking of the gentleness of his own real mother, Teodora Alonzo, “an
unusually gifted mother,” according to Austin Craig, when he wrote about this
fiction mother-character to whom her children where her all.” Ang ina ni Rizal na si
Teodora Alonzo ay simple at mapagmahal sa pamilya at kamag-anak. Dahil nga
sa pagmamahal niyang ito ay naparatangan siya at nakatanggap ng mga pasakit.
Noong tinulungan niya ang kamag-anak niyang mag-asawa na magkaayos, sa
halip na pasalamatan ay pinaratangan siyang nakikialam at gustong lasunin ang
babae. Ang walang katotohanang paratang na ito ay maaaring nabigyang pansin
dahil sa anak niya ang bayaning si Rizal kaya siya ay dalawang taong nakulong
(Lopez-Rizal 1961, 4-5).

Ipinakita ni Rizal sa pamamagitan ni Sisa ang mga karaniwang Pilipinong ina sa

kanyang panahon bilang “dukha, mangmang, at kahabag-habag sa maling
pagtitiis” (Ongoco 1960, 53). Ang representasyon na ito ni Sisa ay pagpapaalala
ni Rizal sa mga kababaihan upang huwag mabuhay sa maling pagtitiis at arugain
ang asawa’t anak sa tamang paraan (Ongoco 1960, 53). Ang layunin ni Rizal ay
ang manawagan sa mga kababaihan na huwag magtiis at manahimik sa pang-
aabuso at pagpapasakit ng asawa at lipunan. Hindi lamang dapat pinapairal ang
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
puso sa pagmamahal at maging martir na asawa kung hindi magmahal nang
wasto.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
Tukuyin ang katangian ng mga tauhan sa Noli Me Tangere at El Filibusterismo at
kahalagahan ng bawat isa sa nobela. Pumili ng sampu ( 10 ) na tauhan. Gawing
gabay ang talahanayan sa ibaba.

Tauhan sa Noli Me Katangian Kahalagahan ng papel na

Tangere ginagampanan
1. Juan Crisostomo Matalino, magaling, Siya ang sagisag ng mga
Ibarra Y Magsalin makisig at mapagmahal na Pilipinong nakapag-aral na
anak maituturing na may
maunlad at makabagong
kaisipan.
2. Maria Clara Magandan , mayumi , Siya ang naging simbolismo
makinis at maputi ang kutis ng dalagang Filipina
at balat , pino rin kung hanggang sa kasalukuyang
kumilos. panahon
3. Elias Masipag , matapat at may Naging simbolismo ng isang
prinsipyo sa buhay taong may magandang
kalooban upang tulungan
ang isang taong makilala
ang kanyang bayan at
suliranin dito.
4. Pilisopo Tasyo Isang tagapayo , malalim Naging simbolismo ng mga
kung mag- isip at gusto taong walang pake sa
laging mapag – isa iniiisip ng ibang tao
5. Padre Salvi Mapanlilang , tuso Naging simbolismo ng
kaugalian ng prayle
6. Sisa Mapagmahal na Ina na may Naging simbolismo ng isang
asawang pabaya at malupit ina na handang gawin ang
lahat para sa kaniyang anak
7. Tinyente Guevarra Matapat na tinyente ng mga Naging simbolismo ng isang
gwardiya sibil matapat na alagad ng Batas
8. Tiya Isabel Maalalahanin, mabait at Naging simbolismo ng
mapagmahal na tumulong katangian na dapat taglayin
sa pagpapalaki kay Maria ng isang tiyahin
Clara
9. Mang Pablo Isang pinuno , matapang at Nagpapakita ng tunay na
malakas ang loob ipinaglalaban ng isang
grupono organisasyon at
may abilidad na maging
isang mahusay na pinuno
10. Kapitan tiyago Mabait, bukas-palad at Nagpapakita ng katangian
mahilig magpahanda ng ng isang ama o haligi ng
isang salo-salo tahanan.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

Mga tauhan sa El Katangian Kahalagahan ng papel na

Filibusterismo ginagampanan
1. Kabesang Tales Matapang , naghangad ng Naging larawan ng isang
karapatan sa lupang taong nasa laylayan
sinasaka na inangkin ng lamang ng lipunan
mga pari
2. Placido Penitente Nawalan ng ganang Nagpakita ng tunay na
magtapos ng pag-aaral papel ng kaugalian o
dahil sa mga suliraning nararanasan ng isang mag-
pampaaralan aaral
3. Camaroncocido Isang espanyon na Nagpapakita ng larawan ng
kinakahiya ng kanyang isang api
kalahi dahil sa kanyang
panlabas na anyo
4. Quiroga Mangangalakal na intsik na Larawan ng mga
nais magkaroon ng mangangalakal
konsolado sa Pilipinas
5. Sandoval Kawaning kastila na sang Larawan ng mga taong
ayon o panig sa marunong umanib o
ipinaglalaban ng mga mag- sumapi sa tama
aaral
6. Makaraig Mayamang mag-aaral na Larawan ng taong bahag
masigasig na ang buntot
nakikipaglaban para sa
pagtatag ng akademya ng
wikang kastila ngunit
biglang nawala sa oras ng
kagipitan
7. Kapitan Heneral Pinakamataas na pinuno Tagapagdala ng
ng pamahalaan kapayapaan, kaayusan at
katahimikan sa isang lugar
8. Hermana Penchang Madasalin , mabait at Simbolismo ng mga among
maunawain may mabubuting kalooban.
9. Mautang Isang pilipinong Gwardiya Larawan ng taong kahit
sibil na nagpahirao sa mga kalahi mo’y kaya kang
pilipinong bilanggo pagtaksilan
10. Carolino Nakapatay sa kanyang lolo Larawan ng Karahasan
na si Tandang Selo
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

Suriin ang nobelang iyong nabasa maliban sa Noli Me Tangere at El Filibusterismo.

Gawing gabay ang impormasyon sa ibaba.

DALUYONG
Lazaro Francisco
Tema: Sa ating lipunan ngayon at talamak na ang paninilbihan ng mahihirap sa mga
mayayaman, ito ay dahil lamang sa labis na kahirapan at ito naman ay sinasamantala ng
mga ganid na taon. Sa nobela ay ipinakikita ang mga kapalaluang ginawa ng mga
asyendero sa mga magsasaka na kung ating iisipin ay hindi nila dapat gawin sa mga
taong tumutulong upang maging maunlad ang kanilang asyenda. Bagkus, dapat pa nilang
turuan at tulungan ang mga ito.

Tauhan:
• LINO- dating bangkero ng isang asyenda, na nabigyan ng pagkakataong
magmay-ari ng sambanos na lupa sa tulong ni Padre Amando Echevar.

• PADRE AMANDO- nagpanukala upang mawala ang tenancy system. Tumulong

kay Lino at sa anak nito.

• MS. LORETO SANCHEZ- pamangkin ni Padre Amando at punung-guro sa

eskwelahan sa Pinyahan. Kumupkop kay Ernnito

• ERNESTO- anak ni Lino sa pagkabinata

• BIDONG- katiwala ni Lino sa kanyang bukid at kasintahan ni Huli

• HULI- anak ni ALing Barang at Mang Abeng at kasintahan ni Bidong

• ALBINO- katiwala ni Don Tito sa kanyang bakahan at matalik na kaibigan ni

Lino

• DON TITO- isa sa mga gahamang asyendero tumututol sa pagkabuwag ng

tenancy system

• DR. BENIGNO (BENEG) SITYAR- anak ni Don Tito na tumatakbo sa

pagkagobernador
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
• DIDANG- babaing taga-maynila na napadpad sa Maruhat at kasintahan ni Lino

• ALING HUWANA- balong babae na kumupkop kay Didang

• ALING BARANG- ina ni Huli

• ALING BASILIA- ina ni Ms. Sanchez at kapatid ni Padre Amando

• ATTY. MARCELO LIGON- abugado ni Padre Amando

• SALINA, MINA, AT BEBA- mga kaibigan ni Ms. Sanchez

Tagpuan:

Maikling buod ng akda gamit ang graphic organizer sa ibaba.

Nang umagang iyon ng Mayo 21,1955 habang nakaupo sa isang kareta sa ilalim ng
punong kawayan ay pinagmamasdan ni Lino ang kanyang bukid, bukid na hinuhulugan
niya taun-taon. Balo na siya at naisip na ipamana niya ito sa kanyang anak na si Ernesto.
Batid niya na napakalaki ng utang na loob sa mga taong tumulong sa kanya (Padre
Amando, Ms. Sachez at Koronel Roda). Naisip niya na anyong siya ay nakabayad
tulungan si Koronel Roda na paibigin si Ms. Sachez kahit batid niyang huli ay may
pagtingin sa kanya.
Malapit sa bukid ni Lino ang bahay nina Huli, mayuming dalaga na nililigawan ni
Bidong. Ayaw ng mga magulang nito sa huli sa kadahilanang ito ay mahirap at sa
masamang pagkakakilala rito.
Samantala, si Padre Amamdo ay pinangunahan ang pagbuwag sa sistema ng
pakikisama sa sakahan o tenancy system. Maraming mga negosyate ang tumutol ditto at
isa na rito si Don Tito.
Isang umagang patungo siya sa bahay ni Ms. Sachez ay kanyang nasalubong
ang kanyang kaibigan si Albino, na katiwala ni Don Tito sa bakahan. Sinabi ni Albino na
nais ni Don Tito na gawin siyang katiwala ng kanyang asyenda. Maruhat at pinuno ng
mga bodyguard ni Dr. Benigo Sityar, na anak nito. Tinutulan ito ni Lino dahil sa nalaman
niyang isa si Don Tito sa mga tumututol sa mga balak ni Padre Amando.
Sa kanyang pagdadalaw-dalaw sa anak na si Ernesto ay kanyang nahalata na
may pagtingin din it okay Ms. Sachez. Naisip niya na limutin na lamang ang pag-ibig niya
rito dahil sa alangan siya rito. Humanap siya ng ibang mapag-uukulan at ito ay kanyang
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
natamo kay Didang isang dayo sa Maruhat. Sa mismong araw ng kaarawan ni Ms.
Sachez, natamo ni Lino ang kasagutan ni Didang.
Pagkatapos nito, ay dumalas ang dalaw ni Lino rito. At sa bawat pagdalaw ng una
ay unti-unti naming naipagtatapat ang kanyang nakaraan. Tinanggap naman ito ni Lino
ngunit ang babae na rin ang nagsabing binibigyan niya ito ng hanggang Agosto 20 upang
magbago ito ng pasya.
Samantala, parang nagpipiyesta ang mga tao sa pnyahan nang palagdain sila ni
Padre Amando sa kasunduan sa Pamumuwisan na simula ng pagbuwag ng tenancy
system. Ang bagay na ito ay lubos na nakaligalig kay Don Tito.
Sa minsang pagdalaw ni Lin okay Didang ay iniwanan niya si Bidong ng baril at
sinabing maging handa. Pagbalik niya ay hindi niya ito dinatnan dahil ito pala ay
nangharang ng bus ang nakuhang salapi ay ipinamigay sa mga dukha ng Maruhat.
Hinangad ni Lino na ito ay pagtakpan.
Sa kabilang dako, sa hangad na mapaglubag ang loob ni Don Tito at ang anak
nito ay ibinigay niya si Bidong bilang kapalit nbiya sa pagiging bodyguard. Nalalapit na
noon ang Linggo ng Wika at naghahanda ng palatuntunan si Ms. Sachez. Pinadalhan ni
Ms. Sanchez ng paanyayahan si Lino sapagkat mananalumpati ang kanyang anak na si
Ernesto. Ngunit nakatanggap ito ng balita sa kanyang kaibigang si Albino na nanganganib
ang buhay ni Bidong.
Hindi nakadalo si Lino sa palatuntunan. Sa halip hinanap niya si Bidong na
tumakas sa asyenda ni Don Tito. At nakita buya ang pagtugis at pagpatay rito. Ang
bangkay ni Bidong ay dinala ni Lino sa simbahan at pinagpayuhan siya ni Padre Amando
na huwag maghiganti.
Pagkatapos ng libing ni Bidong ay umuwi si Lino kasama si Albino sa kanyang
bukid. At Kanilang nakita ang panununog na ginawa ng di kilalang mga tao. Kanilang
tinugis ang mga ito.
Samantala, dahil sa pagpunta ni Lino sa usapan nila at nagp[asya si Didang na
lumisan na lamang. Nang malaman ito ni Lino, ito ay kanyang sinundan ngunit hindi niya
ito nakita.
Si Ms. Sanchez naman ay palubha ng palubha dahil sa hindi niya pagkita kay
Lino. Dahil ditto, hiniling ni Padre Amando na hanapin si Lino at bago mamatay si Ms.
Sachez ay kanyang nasilayan si Lino.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
Pagsusuri sa teoryang ginamit sa akda
TEORYA REALISMO
Pinakita ang pagiging makatotohanang paglalahad at pahlalarawan ng mga bagay,
tao at lipunan. Halimbawa ay ang paninilbihan sa mga mayayaman ng isang mahirap na
tao.
KLASISMO
Sa nobela, mas ginamit ni Lino ang kanyang isipan kaysa sa damdamin ng kanyang
pinasyang iwasan si Ms. Sachez dahil sa naisip niyang alangan siya dito.

Mahalagang kaisipan
Sa ating lipunan ngayon ay talamak na ang paninilbihan ng mga mahihirap sa mga
mayayaman, ito ay dahil lamang sa labis na kahirapan. At ito naman ay sinasamantala
ng mga ganid na tao
Sa nobela ay ipinakita ang mga kapalaluang ginawa ng mga asyendero sa mga
magsasaka na kung ating iisipin ay hindi nila dapat gawin sa mga taong tumutulong
upang maging maunlad ang kanilang asyenda. Bagkus, dapat pa nilang turuan at
tulungan ang mga ito
Hindi tamang sabihin o gawin na para makabayad ng utang na loob ay kailangan mong
magsakripisyo ng iyong sarili o damdamin. Sa kalagayan ni Lino, kanyang isinasantabi
ang kanyang naramdaman para lamang pagbigyan si Koronel Roda.

Pangwakas na kaisipan
Maraming bagay ang naging bago sa aking isipan o mga nalalaman ko na ngunit hindi
ko pa maintindihan. Sa ating lipunan ngayon ay talamak na ang paninilbihan ng mga
mahihirap sa mga mayayaman, ito ay dahil lamang sa labis na kahirapan. At ito naman
ay sinasamantala ng mga ganid na tao. Sa nobela ay ipinakita ang mga kapalaluang
ginawa ng mga asyendero sa mga magsasaka na kung ating iisipin ay hindi nila dapat
gawin sa mga taong tumutulong upang maging maunlad ang kanilang asyenda. Bagkus,
dapat pa nilang turuan at tulungan ang mga ito Hindi tamang sabihin o gawin na para
makabayad ng utang na loob ay kailangan mong magsakripisyo ng iyong sarili o
damdamin. Sa kalagayan ni Lino, kanyang isinasantabi ang kanyang naramdaman para
lamang pagbigyan si Koronel Roda. Ang naiwang bisa sa damdamin ko bilang isang
mambabasa ay halu-halong damdamin mula sa umpisa ng kwento hanggang sa wakas
nito, at mula sa mga tauhang nagsiganap sa nobelang ito. Paghanga kay Padre Amando
sa kanyang pinakitang kabaitang loob na pagtulong sa mga magsasaka, pagkainis kay
Lino sa kanyang pagpili ng kanyang isipan kaysa sa kanyang nadaramang pagmamahal
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
kay Ms. Sachez, pagkagalit kay Don Tito dahil sa pagkagahaman nito at kasamaang
loob nito at malungkot sa nangyaring pagmamahal ni Ms. Sachez kay Lino. Tunay ngang
ang nobelang ito ay may magandang maituturo sa lahat ng tao. Dahil pagnabasa at
naunawaan nila ito ng mabuti malalaman nila ang tunay na nais ipahatid ng aklat at ang
tunay na nais ipahatid ng aklat at ang tunay na diwa nito. Dahil dito malalaman natin ang
samotsaring mga problema na nagsisilbing halimbawa para sa ating lahat na gumagabay
sa atin kong paano ito lulusutan. Ang problema ay hinaharap at hindi tinatakbuhan.
Mayaman man o mahirap, ang lahat ng tao ay pantay-pantay sa paningin ng Diyos. Hindi
hadlang ang kahirapan para maiahon ang sarili sa kahirapan.
 KHRISTINE BERNARDINO – 3D
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
A. Punan ang mga kahon sa ibaba para sa pang-unawa sa mga ilang impormasyon sa akdang Noli
Me Tangere .
TAGPUAN
LUGAR
Kabanata 1 at 2: Tahanan ni
Don Santigao Delos Santos
Kabanata 3: Hapag-kainan
Kabanata 4: Plasa ng Binondo
Kabanata 5: Maynila
Kabanata 6,7: Asotea
Kabanata 8: Maynila
Kabanata 9: Pamamahay ni
Kapitan Tiyago
Kabanata 10: Bayan ng San
Diego
Kabanata 11 at 12:
Sementeryo ng San Diego
Kabanata 13 at 14: San Diego
Kabanata15: Simbahan
SULIRANIN O LAYUNIN
Kabanata 16 at 17:
Pamamahay ni Sisa
Kabanata 18: Simbahan
Kabanata 19-77: San Diego
NOLI ME TANGERE
BANGHAY
PANIMULANG PANGYAYARI
Ito ay nagsimula tungkol sa
pagpapakilala sa mga tampok na
tauhan sa nobela. Dito ipinapakita
ang gawi o ugali ng bawat
kasangkot na tauhan o ng bawat
Filipino at prayle. Ang salo-salo sa
hapag o pagtitipon upang
salubungin ang binatang Filipino na
pitong taon ng pinag-aral ng Ama
sa ibang bansa. Inimbitahan nila si
Padre Damaso, Padre Sibyla,
Tinyente Guevarra, Donya
Victorina at ilang may impluwensya
sa lipunan. Dumalaw si Ibarra kay
Maria.clara upang muling
makausap ito.
• Maria Clara- kung
matatanggap ba niya ang
paglalakbay ng kasintahan
na si Crisostomo Ibarra.
• Kapitan Tiyago- Kung paano
maisasakatuparan ang
plano para kay Ma.Clara
MAY 16, 2021
TEMA
ANO ANG NANGIBABAW NA
PAKSANG DIWA NG AKDA?
Ang noli ay isinulat ni Jose Rizal na
may kahulugan na “Touch me not”
sa Ingles at “Huwag akong salingin”
sa Tagalog. Ayon sa pag-aaral ang
kwentong ito ay hinango rin sa
Bibliya.
Ang tema ay tungkol sa pagtrato at
pang-aabuso ng mga prayle sa mga
Pilipino noong panahon ng Kastila.
Ang nobelang ito ay umiikot sa
kasakiman, diskriminasyon at
pagkahayok sa kapangyarihan ng
mga mananakop na ginagamit pa
ang pangalan ng Diyos para
maisagawa ang kanilang planong
masupil ang kalayaan.
RESOLUSYON
Muntikan saksakin ni Ibarra si
Padre Damaso kung kaya’t ninais
nila na ipakasal kay Linares sis a
dalaga.
 KHRISTINE BERNARDINO – 3D
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
PANAHON
Panahon ng Kastila
• Juan Crisostomo
Ibarra
• Maria Clara
• Elias
• Kapitan Tiyago
• Padre Damaso
Verdolagas
• Padre Damaso
• Padre Bernardo Salvi
• Padre Sibyla
• Kapitan-Heneral
• BUNGA
Pilosopo Tasyo
• Sisa
• Pedro
• Basilio at Crispin
• Tinyente Guevarra
• Alperes
• Donya Consolacion
• Donya Victorina
• Don Tiburcio
• Linares
• Don Filipo
• Senyor Nol Juan
• Lucas
• Tarsilo at Bruno
• Tiya Isabel
• Donya Pia Alba
• Iday, Sinang, Victoria
at Andeng
• Don Rafael Ibarra
• Don Saturnino
• Don Pedro
Eibarrimendia
• Don Primitivo
• Ibarra- ang paglisan sa San
Diego
• Tiya.Isabel- kung paano
ipapakita sa dalaga na magiging
maayos ang paglisan ni Ibarra.
REAKSYON
Ang reaksyon ni Maria Clara ay
nagulat, nagging masaya at nalungkot.
Kay kapitan TIyago ay pag-aasam na
maisakatuparan ang kanyang nais para
sa dalaga. Ang nagging reaksyon
naman ni Ibarra ay pagkalungkot, pag-
asa at kasiyahan.
• Maria Clara- nagresulta ito sa
isang masinsinang pag-uusap
upang mabigay linaw sa
kanyang iniiisip na suliranin.
• Ibarra- napapayag niya sa
Ma.Clara at nailahad niya ang
kanyang mga pangako para
sa dalaga.
• Tiya Isabel- nagpakita ng
kagalakan sa nangyaring pag-
uusap ng magsing irog.
MAY 16, 2021
Dahil sa pagdaramdam ng dalaga ay
nagkasakit ito. Kahit walang
kasalanan ay dinakip at binilanggo si
Ibarra ngunit siya’y nakalaya sa
tulong ni Elyas. Ngunit, inakala ng ga
gwardiya sibil na si Ibarra ay si elyas
kaya napatay nila ito. Bago tuluyang
bawian ng buhay si Elyas nagwika
siya ng “mamatay akong hindi
nakikita ang maningning na
pagbubukang liwayway. Ngunit para
sa mga makakikita, batiin niyo ito at
huwag ding makalimot sa mga
nabulid sa dilim ng gabi”.
PAGTATANGKA
• Maria clara- masinsinang
pakikiusap kay Ibarra.
• Ibarra- maayos at marespeto
at puno ng katotohanang
pagpapaalam kay Ma.Clara.
• Tiya Isabel- pagkupkop, pag-
aruga at pagmamahal kay
Ma.Clara
 KHRISTINE BERNARDINO – 3D
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
TAGPUAN
TAGPUAN
Ang nobela ay isinulat ni
Dr.Jose Rizal noong panahon
ng Ksatila sa bansang Pilipinas
kaya’t masasalamin ang mga
pangyayari’t karanasan noong
panahon na ito.
PANAHON
Panahon ng Kastila
TAUHAN
Marami ang tauhan sa nobela
ngunit ang mga pangunahing
tampok sa akda ay sina
Simoun, isang alahero mula sa
Espanya siya ay si Juan
Crisostomo Ibarra na may
balbas at nais maghiganti sa
mga espanyol; Si Basilio, ang
anak ni Sisa na nakakilala kay
Simoun at nakaalam ng tunay
niyang katauhan at si Isagani
na matalik na kaibigan ni
Basilio.
EL FILIBUSTERISMO
BANGHAY
PANIMULANG PANGYAYARI
Sinimulan ang akda sa pagbabalik
ni Juan Crisostomo Ibarra bilang
Simoun na nabago at nahubog ng
panahon at nagging mayaman,
bumalik upang maghiganti sa
mga Espanyol na lumapastangan
sa bansang Pilipinas. Nakilala
niya si Basilio na noong panahon
na iyon ay matanda na kalaunang
sumali sa kanyang planong
rebolusyon. Inimpluwensyahan
niya ang Gobyerno na gumawa
ng hindi magandang desisyon
upang ito’y bumagsak.
REAKSYON
Galit, poot at kagustuhan na
maghiganti kaya gumawa ng
paraan upang mapabagsak ang
kasalukuyang Gobyerno .
SULIRANIN
Kung paano siya makapag
hihiganti sa mga umapi sa
Pilipinas.
MAY 16, 2021
Tema
PAKSANG DIWA
Ang pangunahing tema ng
nobela ay nagpapakita na ang
paghihiganti ay kailanman hindi
ang solusyon, mabuti amn ang
intension o masama. Naipakita
ang ganitong ideya noong
tanungin ni Simuon si Padre
Florentino matapos masira ang
kanyang plano. Nais niyang
malaman kung bakit hindi ang
mga lumalapastangan sa
bansang Pilipinas ang nagdurusa
at bakit nabigo ang kanyang
plano. Sinagot naman siya ni
Padre Florentino na maaaring
hindi ito kaloob ng diyos dahil sa
kanyang pamaraan ay hindi
dapat gawin.
RESOLUSYON
Si simoun ay nagplano na mag-alsa
at siya’y nagtago ng mga armas sa
tindahan ng kanyang kaibigan. Isang
araw ay nagplano si Simoun na
pasabugin ang kasal ng dating
kasintahan ni Isagani na si Paulita
Gomez, siya’y dumalo sa kasal na
may dalang regalo na lamparang
may laman na pagsabog. Si Isagani
at dumating at ipinagtapat ni Basilio
ang plano ni Simoun. Sa huli, ay
napigilan nila si Simoun at nalaman
ng lahat ang kanyang pagkataoo.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca

BUNGA PAGTATANGKA

Namatay si Simoun ng hindi Nag plano ng pagpapasabog

natapos ang kanyang upang makapaghiganti.
nasimulan na plano.
KHRISTINE BERNARDINO – 3D MAY 16, 2021
Maikling Kwento at Nobelang Filipino
April Grace Lazado Maca
C. Ibigay ang simbolismo ng:

1. BAPOR TABO – ang sulat ni Jose Rizal na El Filibusterismo ay isang sulat na maraming
simbolismo na nakapaloob. Ang barkong ito ay simbolismo sa pamahalaan. Ito rin ay
inihahalintulad sa pamamalakad ng mga kastila at sa kalagayan ng bansa sa kanilang
pananakop. Ang mabagal na pagtakbo ng bapor sa Ilog Pasig ay simbolo ng mabagal
na takbo ng kaunlaran sa Pilipinas. Higit pa rito, ang pag-unlad ay mabagal dahil
natatakot ang mga naka pwesto na kung uunlad ang bansa, mawawala rin ang
kapangyarihan. Ang mga tao na nasa taas ng kubyerta ay kinabibilangan ng mga
mayayaman at kilala sa lipunan ng mga prayle na karamiha’y may dugong Kastila.
Samantala, ang mga PInoy naman ay nasa ibaba ng Kubyerta at nagtitiis sa init ng singaw
ng makina ng barko. Kung sa relihiyon o Gobyerno, ang Bapor Tabo ay may pabilog na
hitsura. Sa unang tingin, hindi mo malalaman kung alin ang unahan sa likuran. Katulad
lamang ng nito ang hindi kasiguraduhan kung alin ang susundin, gobyerno o simbahan.
Ito ay dahil ang dalawa ay may kanya kanyang interest para sa ating bayan. Subalit, hindi
lahat ng interes nila ay nakakabuti.

2. KAPITAN TIAGO – Simbolismo ng pagiging mayaman at malapit sa diyos ng mga Filipino.

Ang bahay naman ni Kapitan Tiyago ay simbolismo ng Pilipinas. Sa nobela, ang bahay
ay may malaking bintana na bukas at may pintuan na bukas para sa lahat. Isinisimbolo
nito ang Pilipinas sapagkat ang ating bansa ay para sa lahat.

3.MARIA CLARA – simbolismo ng isang tunay na dalagang Filipina, mahinhin,

konserbatibo, isang pansilangang palamuti, palaging nakayuko o iwas sa tingin ng iba, at
mayroong dalisay na kalooban.