Filipino 7

Filipino – Ikapitong Baitang

Ikalawang Markahan – Modyul 2: Bulong
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
malikom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda.

Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Beverly R. Peñascosas at Flerida A. Cruz
Tagasuri: Flerida A. Cruz at Leda L. Tolentino
Editor: Leda L. Tolentino at Cindy Macaso

Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin

OIC-Schools Division Superintendent
Carolina T. Rivera EdD
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division and
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division

Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez (Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)

Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyo

Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
 Filipino 7
IkalawangMarkahan
Modyul 2 para sa Sariling Pagkatuto
Bulong
Manunulat: Beverly R. Peñascosas at Flerida A. Cruz
Tagasuri: Flerida A. Cruz at Leda L. Tolentino/ Editor: Cindy C. Macaso
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 7 ng Modyul 2 para sa
araling Bulong!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na
pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan sa
Lokal na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg.
Victor Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs
(Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at
estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Filipino 7 Modyul 2 ukol sa mga Bulong!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN

Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong

matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK

Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo

pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong natutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto.

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng ibat ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibinuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA

Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang

pampagkatuto ay naiuugnay nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga..

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral
 MGA INAASAHAN

Likas sa ating mga Pilipino ang pagiging mapamahiin sa kabila ng

iba’t ibang paniniwala. Kabilang na dito ang bulong na naging bahagi na ng
ating pang-araw-araw na pamumuhay. Ang modyul na ito ay naglalaman ng
panitikan ng Kabisayaan na nagtataglay ng makukulay at mayayaman
nilang kultura. Sa tulong ng mga araling nakapaloob dito higit na
mapahahalagahan at mapalalawak ang inyong kaalman hinggil sa
paniniwala, pamahiin at uri ng pamumuhay ng mga taga-Visayas.

Matapos mong mapag-aralan ang modyul na ito, magagawa mong:

1. Maipaliwanag ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais
iparating ng napakinggang bulong, bahagi ng akda tungkol sa Kabisayaan.
2. Mabigyang halaga ang katutubong panitikan bilang bahagi ng kulturang
Pilipino.

PAUNANG PAGSUBOK

A. Panuto: Suriin ang sumusunod na sitwasyon. Tukuyin kung alin ang

mabisang nagpapaliwanag ng wastong kaisipan na nais iparating ng
bulong. Bilugan ang letra ng tamang sagot.

1. Si Rosa ay mayroong nag-iisang anak. Marami ang pumupuri sa kanyang

anak ay lagi niyang sinasabing bulong na “pwera usog”. Ano ang ibig sabihin
nito?
A. Pagkontra sa mga sinasabi o pagpuri tungkol sa bata.
B. Iniiwasan niyang mabati o magkaroon ng sakit ang bata.
C. Nais niyang marami pa ang pumuri sa anak.
D. Nais niyang magkasakit ang bata.

2. Ang kambal na Carlo at Carla ay magalang na mga bata. Sa tuwing uuwi

sila ng bahay ay lagi nilang sinasambit ang “mano po” sa kanilang
magulang. Ano ang nais iparating ng bulong na kanyang sinabi?
A. Pagsunod sa iniuutos ng magulang nila.
B. Paggalang sa nakakatanda sa kanila.
C. Pagbibigay respeto sa magulang.
D. B at C

3. Ano ang kaisipang nais iparating ng bulong na “Tabi-tabi po!”

A. Paghingi ng pahintulot na makadaan.
B. Paggalang sa mga engkanto o mga elemento ng madadaanan.
C. Pag-iwas sa anumang masamang mangyayari
D. Lahat ng nabanggit.
 4. Bakit mahalagang pag-aralan ng mga bulong na magkaroon sa Pilipinas?
A. Dahil sa ito’y sumasalamin sa mayamang kultura.
B. Dahil kailangan itong malaman ng lahat.
C. Dahil bahagi ng ating kultura.
D. Dahil indikasyon ito ng pagtangkilik sa sariling atin.

5. Nagagamit pa rin ang mga bulong sa kasalukuyan.

A. Oo, dahil kailangan itong gamitin palagi
B. Oo, dahil sa ito’y madalas na nasasambit pa rin natin.
C. Hindi, dahil hindi naman ito mahalaga.
D. Hindi, dahil nakalimutan na ito ng mga Pilipino.

BALIK-ARAL
Panuto: Tukuyin sa mga nota ang naglalaman ng mga tradisyon at kulturang
masasalamin sa mga awiting-bayang tinalakay.

B. Maling D. Pagmamahal
paraan ng
ng magulang sa
pamumuhay
anak

A. Pagiging
magalang C. Tapat na
pagmamahal

1. Dandansoy 2. Si Filemon, 3. Ili-Ili Tulog

Si Felimon Anay

ARALIN
Ang mga Bulong

Maliban sa mga awiting-bayan, ang mga bulong ay isa pang yaman ng ating
katutubong panitikang pasalindila. Magpahanggang ngayon, ang bulong ay
ginagamit pa rin ng marami nating kababayan sa pagpapasintabi kapag
napaparaan sa tapat ng isang nuno sa punso, sa kagubatan, sa tabing-ilog, at sa
iba pang lugar na pinaniniwalaang tirahan ng mga engkanto, lamang-lupa, o
maligno. Binibigkas ang bulong para mabigyang-babala ang mga “nilalang na hindi
nakikita” na may daraan para maiwasang sila’y matapakan o masaktan.
Pinaniniwalaan kasing kapag hindi sinasadyang nasaktan ang mga “nilalang” na
ito ay maaari silang magalit, manakit, o magdulot ng hindi maipaliwanag na
karamdaman.
Ang bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang
tao sa Pilipinas. Isang panalangin ang bulong na binubuhay dahil sa pagnanais na
makamtan ang isang pangyayari o pagbabago sa hinaharap na mga pangyayari sa
buhay na maaaring magtadhana ng kapalaran. Binubuo ng ilang tatudtod at
ginamit upang hingan ng paumanhin ang mga lamang lupa, tulad ng duwende at
espiritung hindi nakikita.
Ito’y ginagamit bilang pagbibigay-galang o pagpapasintabi sa mga bagay o
pook tulad ng punong balite, sapa at ilog, punso at iba pang pinaniniwalaang
tirahan ng mga lamang lupa, maligno, at iba pang makapangyarihang espiritu
hindi sila magalit at manakit. Bukambibig ng matatanda ang nasabing bulong lalo
na sa mga lalawigan. Itinuturo nila ito sa kanilang mga anak upang hindi
mapahamak o bigyan ng sakit o paglaruan ng mga maligno.
May mga bulong ding inuusal sa panggagamot tulad ng ginagawa ng isang
albularyo, magtatawas sa napaglaruan ng lamang-lupa o namaligno o kaya’y sa
mga nakukulam.
Ito’y ginagamit ding pananggalang sa lahat ng lihim na kaaway, gayundin
kapag ang isang tao ay nadudulutan ng sama ng loob ng kapuwa. Sa ganitong
layon ng paggamit ng bulong, hindi maganda ang idinudulot nito sa taong
pinaggamitan nito.
Ginagamit ding pansumpa ang mga bulong. Ang ganitong mga bulong ay
hindi madaling malaman, ito’y lihim na karunungan na isinasalin o itinuturo
lamang sa mga napipili at karapat-dapat sapagkat kung hindi marunong gumamit
ang napagsalinan, ito’y nawawalan ng bisa at ang nagsalin ay napapasama.
Sa iba’t ibang bahagi ng bansa kasama na ang Kabisayaan ay laganap pa rin
ang paggamit ng mga bulong. Mababasa sa ibaba ang halimbawa ng bulong.

1. Tabi, tabi po, ingkong.

2. Makikiraan po.
3. Mano po.
4. Paabot po.
5. Paalam.
6. Ingat lagi.
7. Tabi tabi po apo,
alisin mo po ang sakit ng pamilya ko.
8. Lumakas sana ang ulan,
upang mabasa ang lupang tigang.
9. Huwag kayong mainggit,
nang di kayo magipit.
10. Pagaling ka Amang,
mahirap ang may karamdaman.
11. Huwag kang manakit
nang di ka rin mamilipit
12. Lumayo kayo, umalis kayo,
at baka mabangga kayo.
 Sa Ilonggo Salin sa Tagalog
 “Tabi-tabi… “Tabi-tabi…
Maagi lang kami Makikiraan lang kami
Kami patawaron Kami’y patawarin
Kon kamo masalapay namon.” Kung kayo’y masagi namin.”

 Ilaga nga hanggod Dagang malaki,

Ilaga nga gamay dagang maliit,
Bul-a ang unto ko Ito ang ngipin
nga guba kag raw-ay kong sira na’t pangit.
Kabay nga islan mo Sana ay bigyan mo
kang ba-o. ng bagong kapalit.”

Panganiban, Jose Villa, et.al. Panitikan ng Pilipinas. 1995. Rex Bookstore, 1997 CM. Recto, Manila

MGA PAGSASANAY

A. Panuto: Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot.

____ 1. Ito ay orasyon ng mga sinaunang tao sa Pilipinas.

A. Bulong C. Hilot
B. Dalit D. Kasabihan

____ 2. Itinuturing na __________ ang bulong dahil sa paniniwalang mababago

ang hinaharap o kapalaran ng buhay.
A. panalangin C. suwerte
B. panata D. tradisyon

____ 3. Bakit itinuturo ng mga matanda sa kanilang mga anak ang bulong?
A. Upang mapalayo sa kapahamakan na dulot ng maligno
B. Upang matakot gumawa ng kasalanan
C. Upang magbigay ng aral sa buhay
D. Upang umiwas sa masamang bisyo

_____ 4. Ang tawag sa manggagamot na gumagamit ng orasyon o bulong ay ____

A. Albularyo
B. Babaylan
C. Faith Healer
D. Hilot

______ 5. Alin sa mga sumusunod ang HINDI katangian ng bulong?

A. Nagbibigay-galang sa mga pinaniniwalaang tirahan ng maligno
B. Pananggalang sa mga lihim na kaaway
C. Nakakakita ng mga kakaibang nilalang
D. Inuusal sa panggagamot ng mga maligno
B. Panuto: Piliin sa loob ng kahon kung anong katangian ang taglay ng mga
sumusunod na bulong.

A. Panggagamot B. Panalangin C. Pagbibigay-galang

______ 1. Lumakas sana ang ulan,

upang mabasa ang tigang na lupa.
______ 2. Tabi-tabi po Ingkong.
Makikiraan po.
______ 3. Huwag manakit nang di ka rin mamilipit
______ 4. Dagang malaki, dagang maliit
Heto ang ngipin ko’t sira na’t pangit
Sana ay bigyan mo ng kapalit.
______ 5. Kung lagi kang payapa,
Sakit mo’y di lulubha.

C. Panuto: Magbahagi ng mga karanasan o paniniwala batay sa mga

na larawan na nasa loob ng tsart.

Paniniwala o Karanasan

www.pinterest.com%2Fpin

https://www.google.com/search?
animatedmangkukulam

https://www.google.com/search?
clipartduwende
 PAGLALAHAT

 Anong mga pamahiin, paniniwala, kaugalian ng mga taga-Visayas ang

masasalamin sa akdang tinalakay?

Paniniwala,
Pamahiin

PAGPAPAHALAGA

 Isa-isahin ang kahalagahan ng paggamit ng bulong bilang bahagi ng pang-

araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino.

___________________
___________________
___________________
___________________

__________________ ___________________
__________________ ___________________
__________________ ___________________
__________________ ___________________

Bulong
 PANAPOS NA PAGSUSULIT

Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang mga halimbawa ng bulong na ginagamit sa

Bisaya.

1. Tabi, tabi po, Ingkong.

2. Mabuhay!

3. Makikiraan po.

4. Ang hindi lumingon sa pinanggalingan,

Di makararating sa paroroonan.
5. Pagaling ka Amang, mahirap ang may karamdaman.

6. Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.

7. Dagang malaki, dagang maliit

Heto ang ngipin ko’t sira na’t pangit
Sana ay bigyan mo ng kapalit.
8. Kapag may isinuksok, may madudukot

9. Maliit pa si Nena, nananahi na.

10. Lumakas sana ang ulan,

upang mabasa ang lupang tigang.
 SUSI SA PAGWAWASTO

10. /
9. 5. C
8. 4. A
7. / 3. A
6. 2. A
5. / A. 1. A
4. MGA PAGSASANAY
3. / 3. D
2. 2. B
A. 1. / 1. C
PANAPOS NA PAGSUSULIT BALIK-ARAL
5. B
5. A 4. A
4. B 3. B
3. A 2. D
2. C 1. B
B. 1. B UNANG PAGSUBOK

Sanggunian

Baisa, Ailene G., Lontoc, S. Nestor, Esguerra, Carmela H. Pinagyamang Pluma

(2014) Phoenix Publishing House, Inc. pp.140-153.
Panitikang Rehiyunal (Kagamitan ng mga Mag-aaral) pp. 88-95

Panganiban, Jose Villa, et.al. Panitikan ng Pilipinas. 1995. Rex Bookstore, 1997
CM. Recto, Manila

Scribd.com/document/426981323/bulong

Slideshare.net/mobile/christine25/bulong-at-awiting-bayan

brainy.ph/question/2039605