Fil7 - W1-5

VfSION o\'
Filipino
Grade 7
Activity Sheets
Quarter 2 Week 1-5
Pangalan: ___________________ Baitang at Pangkat: _________________ Petsa: ___________
Paksa: Pagpapaliwanag sa nais iparating ng bulong, awiting-bayan, alamat at epiko ng
Kabisayaan
Kompetensi: Naipaliliwanag ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais iparating ng
napakinggang bulong, awiting-bayan, alamat, bahagi ng akda, teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaan
Konsepto:
Awiting-bayan at Bulong
e
Ang awiting-bayan ay awit mula sa sariling bayan. Mga awiting batay sa pamumuhay,
tradisyon at diyalekto ng isang partikular na lugar sa Pilipinas. Ang mga ito’y ritmo na pasalin-salin
al
at patuloy na inaawit ng mga Pilipino. Nagdudulot ito ng kasiyahan, nakapagbibigay ng aliw at
libangan.
rS
Ilan sa mga uri nito ay ang mga sumusunod:
a. Uyayi o Hele – awit sa pagpapatulog ng bata
b. Soliranin/ Talindaw – awit sa pamamangka

Fo
c. Kalusan – awit sa sama-samang paggawa
d. Diona – awit sa kasal
e. Kundiman – awit ng pag-ibig
f. Kumintang/ Tikaw Hiliraw/ Tagumpay – awit sa pakikipagdigmaan

ot
g. Sambotani – awit sa pagtatagumpay
h. Dalit – awit sa mga anito o diyos-diyosan ng mga Bisaya

N
i. Dung-aw – awit ng pagdadalamhati sa patay
j. Umbay – awit ng nangungulila sa magulang
k. Ditso – awit sa mga batang naglalaro sa lansangan
Ang bulong naman ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao sa
kapuluan ng Pilipinas. Itinuturing itong isang panalangin dahil sa pagnanais na makamtan ang isang
pangyayari o pagbabago sa hinaharap ng mga pangyayari sa kapalaran. Pinaniniwalaan din itong
1 Learning Materials are for nonprofit educational purposes which are exclusively use
for Schools Division of Digos City only. Copies are not for sale.
panlaban sa masasamang espiritu kung kaya ito’y itinuturing na pangkulam o pang-engkanto ng mga
Bagobo ng Mindanao. Ginagamit din itong panlunas sa sakit tulad ng usog, pilay o kagat ng mga
hayop.
Halimbawa nito ay ang pagbigkas ng “tabi-tabi po” kung mapapadaan sa daang may malaking
puno o sa may punso. Halimbawa rin nito ay pagbigkas ng “Ulan ulan tumigil ka ulan” kung nais
patigilan ang ulan at ang “Tabi po. Makikihingi lamang po ng kaunting bunga” bilang paghingi ng
permiso sa engkantong nakatira sa puno.
e
Ang bulong at awiting-bayan ay parehong masining na paraan ng pagpapahayag ng sariling
opinyon at saloobin na bahagi ng kultura’t kaugalian ng mga Pilipino. Ito rin ay isang paraan ng
al
pagpapatibay at pagpapaunlad ng sariling pagkakakilanlan.
Alamat at Epiko
rS
Ang alamat o legend sa Ingles ay nagmula sa wikang Latin na “legenda” na nangangahulugang
“upang mabasa”. Ito ay isang likhang kwento na nagpapaliwanag ng pinagmulan ng isang bagay.
Fo
Hindi man makatotohanan, naging instrumento ito ng pagtuturo ng wastong asal, paghahanap
ng katotohanan, at pagpapayabong ng kultura ng ating mga ninuno hanggang sa kasalukuyang
panahon.
Ang epiko naman ay mula sa salitang Griyego na “epos” na nangangahulugang “awit”. Ito ay
ot
tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang
nakahihigit sa karaniwang tao o supernatural na katangian. Ang paksa ay karaniwang tumutalakay sa

N
kabayanihan ng pangunahing tauhan sa kanyang paglalakbay at pakikipagdigmaan.
Ang alamat at epiko ay mga akdang panitikang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas. Mga
panitikang nag-ugat sa pandarayuhan ng ating mga ninuno sa iba’t ibang lupain ng Asya. Bagama’t
wala pang sistema ng pamamahala at edukasyon sa sinaunang panahon, naipalaganap ang mga
panitikan ito sa pamamagitan ng pasalitang paraan o pasalin-dila sa iba’t ibang henerasyon ng mga
katutubo hanggang sa napanitili at nailathala sa kasalukuyan.
Learning Materials are for nonprofit educational purposes which are exclusively use 2
Gawain 1
Para sa bilang 1- 3: Pakinggan at unawain kung ano ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang
nais iparating ng awiting-bayang “Si Pilemon” ng mga Cebuano.
Si Pilemon
Si Pilemon, si Pilemon
Namasol sa kadagatan
Nakakuha, nakakuha
Og isdang tambasakan
le
Gibaligya, gibaligya
Sa merkadong guba
Ang halin pulos kura, ang halin pulos kura
Sa
Igo lang ipanuba
1. Anong-uri ng awiting-bayan ang “Si Pilemon”?
a. Soliranin/Talindaw b. Uyayi c. Kalusan d. Sambotani

r
Fo
2. “Si Pilemon, si Pilemon, namasol sa kadagatan, nakakuha, nakakuha ug isdang tambasakan”,
ipinapahiwatig ng linyang ito na____________________.
a. Libangan sa Bisayas ang paramihan ng mahuhuling isda
b. Isa sa pangunahing kabuhayan sa Bisayas ay ang pangingisda

ot
c. Hindi mahilig sa pangingisda ang mga Cebuano
d. Isa sa pangunahing kabuhayan sa Bisayas ay ang pangangaso

N
3. “Gibaligya, gibaligya, sa merkadong guba, ang halin pulos kura, ang halin pulos kura, igo
lang ipanuba”, isinasaad ng linyang ito na_______________________.
a. Ang tauhan ay mahilig uminom ng tuba
b. Ang tauhan ay nagbebenta ng isda at tuba sa merkado
c. Ang tauhan ay mahilig kumain ng isda
d. Ang tauhan ay nagbebenta ng tuba
Para sa bilang 4-5: Unawain kung ano ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais
iparating ng bulong.
“Huwag magalit kaibigan, aming pinuputol lamang ang sa ami’y napag-utusan”
4. Ano ang hinihingi ng tawad ng nagsasalita sa bulong?
a. Ang pangunguha ng bunga sa puno
b. Ang pagdaan sa bahay ng mga engkanto
c. Ang makasagi ng nilalang na hindi nakikita
le
d. Ang masira ang bahay na tinitirhan ng nuno
5. Paano ginamit ang bulong?
Sa
a. Paghingi ng pahintulot na makakuha ng kaunting bunga sa puno
b. Pagpapasintabi sa lugar na pinaniniwalaang tirahan ng mga engkanto
c. Paggamot sa isang taong nakulam
d. Paggamot sa isang taong nausog

r
Gawain 2: Basahin at suriin ang bahagi ng awiting-bayan at bulong sa HANAY A sa pamamagitan
Fo
ng pagtukoy sa mensahe ng mga ito sa HANAY B. Isulat ang titik sa patlang.
HANAY A HANAY B
____1. “Ulan, ulan tumigil ka ulan.” A. nagpapakita ng pagmamahal sa bayan
____2. “Sagwan, tayo'y sumagwan B. nananalangin nang hindi maganda sa

ot
Ang buong kaya'y ibigay. kapuwa bilang ganti sa ginawang

Malakas ang hangin masama
Baka tayo'y tangayin,
Pagsagwa'y pagbutihin.”
N
C. nagbunga ng masaganang ani ang

____3. “Tra, la, la, la.
itinanim na binhi
Ako’y nagtanim ng binhi,
Sumibol, nabuhay.
Di naglao’t namunga, D. nagpapamalas ng pagtutulungan
Ang bunga’y naging binhi.”
____4. “Nagnakaw ka ng bigas ko E. nagpapakita ng paggalang sa mga di

Lumuwa sana ang mata mo’ nakikita
Mamaga ang katawan mo
Patayin ka ng anito.” F. nagpapakita ng pagkamagalang sa taong
kausap
____5. “Tabi-tabi, Ingkong kami po’y nakikiraan
lamang.” G. nananalangin na tumila ang ulan
Gawain 3 :
(Pakinggan ang Alamat ng Bohol, Alamat ng Makahiya at ang Epikong Hinilawod, Unang
Bahagi: Labaw Donggon.) Unawain kung ano ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais
iparating ng mga akda.
Para sa bilang 1-2
Si Bo ang lumikha ng mga burol, ilog, gubat at mga hayop, pati na ang pinakamaliliit na
le
unggoy. Si Hol naman ang lumikha ng mga isda, hipon, pati na ang naglalakihang alimango.
Nasaksihan ng mga tao ang mga pagbabagong ginawa nina Bo at Hol. Nagpasiya ang mga taong
Sa
palitan ang pangalang Isla Bao. Pinalitan ito ng pangalang Bohol bilang alaala sa mga nagawa nina
Bo at Hol.
“Alamat ng Bohol”
r
Fo
1. Ano ang pangunahing layunin ng binasang alamat?
a. maglahad ng kasaysayan ng Pilipinas c. magbigay ng impormasyon
b. magpaliwanag ng pinagmulan d. manghikayat sa mambabasa

ot
2. Nagpasiya ang mga taong palitan ang pangalang Isla Bao ng pangalang Bohol
bilang_______________.
N
a. pagbibigay-pugay sa magulang nina Bo at Hol
b. pag-alala sa pinagsamang pangalan ng dalawang nagbago at nagpaganda sa isla
c. paglimot sa orihinal na pinagmulan ng isla
d. lahat ng nabanggit
Para sa bilang 3
Magmula noon ay inalagaan nila ng mabuti ang halaman. Naniniwala sila at alam nila na ang
halaman ay ang anak nilang si Maria. Katulad ng kanilang anak, ang halaman ay mahiyain din na
tumitiklop kapag nahahawakan. Dahil dito ay tinawag nila itong “makahiya” dahil nagtataglay ito ng
katangian ni Mariang pagkamahiyain.
“Alamat ng Makahiya”
3. Bakit tinawag nilang “Makahiya” ang halaman?
le
a. dahil ikinakahiya nila ang sinapit ng kanilang anak
b. dahil naniniwala sila na ito ang gustong pangalan ni Maria
Sa
c. dahil ang salitang Makahiya ay malapit sa pangalang Maria
d. dahil tulad ni Maria ay may taglay itong pagkamahiyain
Para sa bilang 4- 5
Agad na nagtungo si Labaw Donggon kay Manalintad upang labanan ito at sa tulong ng kanyang
r
mahiwagang sinturon, napatay niya ang halimaw. Bilang pagpapatunay ng kanyang pagtatagumpay,
Fo
pinutol niya ang buntot ng halimaw at dinala sa ama ng dalaga.
“Hinilawod, Unang Bahagi: Labaw Donggon (Epiko ng Bisaya)”
4. Ano ang paksa ng binasang bahagi ng epiko?
a. pakikipagsapalaran sa mga hayop c. pakikipaglaban sa mahiwagang nilalang

ot
b. pinagmulan ng mga bagay-bagay d. awitin batay pamumuhay at tradisyon

N
5. Ang tekstong binasa ay bahagi ng epikong “Hinilawod” ng mga Bisaya. Paano ito naiiba sa iba
pang uri ng akdang pampanitikan?
a. Gumagamit ito ng mga tauhang hayop na nakakapagsalita a kumikilos na parang tao.
b. Naglalarawan ng tunay na mga pangyayari sa buhay ng tao
c. Nagsasaad ito ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangian
nakahihigit sa karaniwang tao
d. Nagpapaliwanag ng pinagmulan ng isang bagay
Sanggunian
1. Guimarie, A. (2015). Kalinangan 7: Workteks sa Filipino (wika at panitikan) para sa hayskul

(Binagong Edisyon). Rex Book Store, Inc
2. Oracion, L. (2012). Ilaw: Pinagsanib ng wika at panitikan baitang 7. Innovative Educational
Materials, Inc,
3. Evasco, E Y. Ortiz, W P. (2008). Palihan. Quezon City: C&E Publishing, Inc.
Notes: a) This is exclusively for the use of Digos City Division.

b) The Division welcomes suggestions for the improvement of this worksheet.
e
al
rS Inihanda ni:
MARYAM DESSA H.BUAT

Digos City National High School
Fo
ot
N
Key Answer
Gawain 1 Gawain 2 Gawain 3
1. a 1. g 1. b
2. b 2. d 2. b
3. a 3. c 3. d
e
4. d 4. b 4. c
5. b 5. e 5. c
al
rS
Fo
ot
N
Paksa: Paghahatol o pagmamatuwid
Kompetensi: Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na
sumasalamin sa tradisyon ng mga taga Bisaya
Konsepto:
Pagbibigay ng hatol
Sa pagpapapahayag ng ideya maaari kang magbigay ng hatol o puna. Ang pagbibigay hatol ay
e
pagpapasiya kung matuwid o hindi ang isang sitwasyon o pangyayari na isang kasanayan na maaaring
malinang sa pagpapahayag ng ideya na maaaring sang-ayon o di-sang-ayon.
al
Gawain 1
rS
Pagkatapos pag-aralan at matutuhan ang tungkol sa awiting-bayan, bulong, epiko at alamat ng
mga taga-Visayas, suriin kung ang sumusunod na ideya mula sa nasabing mga akda ay sumasang-ayon
ka o hindi. Isulat ang tsek (/ ) sa kolum ng mapipiling sagot at pagkatapos ay bigyan ng paliwanag.
Fo
Ideya Sang-ayon Di-sang-ayon Paliwanag
1. Malaking tulong ang mga awiting-

ot
bayan upang makilala natin kung paano
namumuhay ang mga taga-Visayas.

N
2. Ang bulong ay nangangahulugan ng
pagkamapamahiin ng mga Pilipino. Ito
ay magandang katangian.
3. Ipinakita sa awiting-bayang “Si
Filemon” ang pagkamahiligin sa pag-
inom ng tuba ng tauhan. Ito ay
nangangahulugan ng positibo at
masayahing pananaw sa buhay.
4. Sa epikong “Hinilawod”, kahanga-
e
hanga ang ginawang pakikipaglaban ni
al
Labaw Donggon kay Saragnayan upang
maangkin at maagaw ang asawa nitong
si Malitong Yawa. rS
Fo
5. Ang mga epiko at alamat sa Visayas
ay maaaring batay sa totoong mga
pangyayari mula sa kanilang
kasaysayan.
ot
N
Panitikang Rehiyonal- Ikapitong Baitang

Kagamitan ng mag-aaral (Unang Edisyon 2017)
Gawain 2
Bumuo ng sariling paghahatol o pagmamatuwid tungkol sa isang napapanahong paksa.
Bumuo ng higit sa limang pangungusap na pagpapaliwanag ng iyong sariling hatol. (5 puntos)
Pagpapasarado ng ABS-CBN,
pinakamalaking istasyon
ng telekomunikasyon sa bansa,
ano ang hatol mo tungkol dito?
Halimbawa:
Halimbawa:
Halimbawa:
le
Para sa akin, nararapat Nakakalungkot dahil hindi
lamang ito dahil ko na mapapanood ang
Hindi ako sang-ayon dahil
mayroong nilabag na paborito kong teleserye
batas ang kanilang ang pagsara ng ABS-CBN
ngunit kung talagang may
Sa
kompanya. Ang batas ay ay hayagang pagbura ng
kalayaan ng pamamahayag nilabag silang batas ay
batas.
sa bansa. nararapat lamang na
panagutan nila ito.
Bahagi na ng kaugalian at tradisyon ng mga Pilipino ang panonood ng telebisyon, kaya naman
r
Fo
naging sari-sari ang opinyon at hatol ng mga mamamayan sa isyung pagpagpapasara ng
pinakamalaking istasyon sa bansa. Iba ibang puna at saloobin dahil sa iba ibang sitwasyon, paniniwala
at pananaw. Gayunpaman, ano man ang magiging hatol mo, siguraduhing masusi mong ititimbang
kung ano tama, matuwid at mabuti.

ot
Ikaw bilang isang mag-aaral na isa ring mamamayang Pilipino, ano ang magiging hatol mo
N
tungkol dito? Ipaliwanag.____________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Sanggunian
1. Api-it, et al (2017). Panitikang rehiyonal ikapitong baitang kagamitan ng mag-aaral. Unang

Edisyon. DepEd-BLR

e
al
Inihanda ni:
rS MARYAM DESSA H.BUAT

Fo
ot
N
Paksa: Antas ng wika
Kompetensi: Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa pagsulat ng awiting-
bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal)
Konsepto:
Antas Ng Wika
Upang magkaintidihan kailangang iayon ang wikang gagamitin sa panahon, kultura at
e
sitwasyon sa pakikipag-usap. Kailangang piliin ang angkop na salitang gagamitin upang higit na
maging maayos ang ating pakikipag-usap at maging ang pagsulat ng awitin tulad ng awiting-bayan.
al
Nahahati sa dalawang uri ang antas ng wika batay sa pormalidad. Ito ay ang pormal at
di-pormal na wika.
rS
1. Pormal – mga salitang itinuturing na pamantayan dahil ito’y kinikilala at tinatanggap ng
karamihang nakapag-aral ng wika.
a) Pambansa - ito ay ang mga salitang ginagamit sa mga aklat, sa paaralan at
Fo
pamahalaan
Halimbawa: asawa, anak, tahanan, paaralan, mag-aaral
b) Pampanitikan o Panretorika – mga salitang malalim, matalinghaga at

madalas gamitin sa masining na pagpapahayag o retorika.
ot
Halimbawa: asawa - kahati sa buhay

anak - bunga ng pag-ibig
tahanan - pusod ng pagmamahalan
N
2. Di-Pormal – mga salitang karaniwan, palasak, pang-araw-araw at madalas gamitin sa

pakikipag-usap sa mga kakilala at kaibigan.
a) Lalawiganin – mga salita ng mga tao sa partikular na pook o lalawigan,

makikilala ito sa kakaibang tono o punto.
Halimbawa: kapatid - tugang (bikol) igsuon (bisaya)
b) Kolokyal - ginagamit sa karaniwang usapan. Karaniwang may palit koda
(code switching) o halong koda (mixed switching) na ibig sabihin
pinaghahalo sa pagsasalita o pagsulat ang Filipino at Ingles.
Halimbawa: Nasan? (Na saan?)
Teka (Hintay ka)
Titser (guro)
c) Balbal - karaniwang ginagamit sa lansangan. Ito ang pinakamababang antas

ng wika. Itinuturing na ang mga salitang ito ay karaniwang likha.
Halimbawa: ermat (ina) petmalu (malupit) arep (pera)
le
d) Teknikal - ginagamit sa isang tiyak na disiplina o sitwasyon.
Sa
Halimbawa: Information technology Google Facebook
Internet Basher Twitter Instagram
Gawain 1
Suriin kung ano ang antas ng wika ng salitang may salungguhit sa bawat pangungusap. Isulat sa
r
patlang kung ito ay pambansa, pampanitikan, lalawiganin, balbal, kolokyal o teknikal.
Fo
____________1. Maraming mga lespu ang nakaabang sa checkpoint palabas ng lungsod.
____________2. Sinisigurado ng aming ilaw ng tahanan na mayroon kaming makakain sa kabila

ot
ng matinding krisis.
____________3. Kailangang patuloy na mag-ingat dahil walang nakakaalam kung kelan ito
N
matatapos.
____________4. Manatili sa inyong mga balay upang maiwasan ang pagkalat ng virus.
____________5. Lagi nating ipagdasal ang kaligtasan ng mga manggagawa na nangunguna sa
paglaban sa sakunang ito.
Gawain 2
Suriin ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa pagsulat ng awiting-bayan sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na katanungan.
Para sa bilang 1-2

Uyayi
Matulog ka na, bunso
Ang ina mo ay malayo
At hindi ka masundo
le
May putik, may balaho
Sa
1. Ano ang antas ng wika ng salitang “ina”?
a. pambansa b. kolokyal c. balbal d. lalawiganin
2. Alin sa mga sumusunod na salita ang katumbas nitong pampanitikan?
a. mudra b. ilaw ng tahanan c. nanay d. haligi ng tahanan

r
Fo
Para sa bilang 3-5
Dalit
Ang buhay ngayon namin
Batbat tigib kagipitan
Loob nami’y palakasin

ot
Tiwala at dasal
N
3. Ano ang antas ng wika ng salitang “batbat tigib”?
a. pambansa b. pampanitikan c. balbal d. teknikal
4. Ano ang kahulugan ng salitang ito?
a. punong puno b. salat c. kulang d. mayroon
5. Alin sa mga sumusunod ang lalawiganing salita ng “dasal”?
a. ditso b. panalangin c. ampo d. luhod
Sanggunian


e
al
Inihanda ni:
rS MARYAM DESSA H.BUAT

Fo
ot
N
Key Answer
Gawain 1
1. balbal
2. pampanitikan
3. kolokyal
4. lalawiganin
e
5. pambansa
Gawain 2
al
1. a
2. b
3. b
4. a
rS
5. c
Fo
ot
N
Paksa: Kaligirang Pangkasaysayan ng binasang Alamat
Kompetensi: Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng Kabisayaan
Konsepto:
Alamat ng Bundok Kanlaon
(Negros Occidental)
Natatangi sa Negros ang baranggay ni Datu Ramilon dahil sa kaniyang kahanga-hangang
e
katapangan at kabaitan. Dagdag pa sa pagiging bantog ng datu ang pagkakaroon ng napakagandang
anak na nagngangalang Kang.
al
Hindi tumututol si Datu Ramilon sa pamimintuho ng kalalakihan sa kaniyang anak dahil sa
siya ay maunawain at mapagmahal na ama. Madalas nga niyang sinasabing "ang lalaking maibigan
rS
ng aking anak na si Kang ay hindi ko tututulan. Igagalang ko ang kaniyang kapasiyahan kung ito ang
kaniyang ikaliligaya."
Sa dinami-dami ng mangingibig ni Kang, ang nagkapalad ay si Laon na anak ng isang raha sa

Fo
kalapit nilang baranggay. Isang araw, naglakas-loob ang magkasintahang magtapat.
"Ama, may sasabihin po sa inyo si Laon," ang bungad ni Kang kay Datu Ramilon.
"Magsalita ka, binata," tugon ng datu. " Ano ang iyong pakay?"
"Nais ko pong hingin ang inyong pahintulot sa aming pag-iibigan ni Kang." pagtatapat ni Laon.
ot
"Wala kang aalalahanin," sagot ni Datu Ramilon. "Humanda kayo at idaraos natin ang inyong
kasal sa kabilugan ng buwan."

N
Naghandog si Laon ng dote kay Datu Ramilon. Sagana ang hapagkainan sa masasarap na
pagkain bilang pagsalubong sa pagtataling-puso nina Kang at Laon.
Subalit hindi pa natatapos ang seremonya ng kasal ay biglang narinig ang malakas na tinig ng
isang kawal. "Mahal na Datu Ramilon! Mahal na Datu Ramilon! Dumarating po ang pangkat ni Datu
Sabunan!"
Si Datu Sabunan ng Palawan ay masugid na manliligaw ni Kang. Nagpasiya itong lumusob sa
baranggay ni Datu Ramilon sapagkat nabalitaan nitong ikakasal sina Kang at Laon. Mabilis na iniutos
ni Datu Ramilon na harapin ng kaniyang mga kawal ang kalaban. Naganap ang madugong labanan at
sa kasamaang-palad ay nalipol ang pangkat ni Datu Ramilon, kabilang sina Kang at Laon.
Sa tibay ng pag-iibigan nina Kang at Laon, natagpuan ang kanilang bangkay na magkayakap.
Di nagtagal ay may lumitaw na munting burol sa kinamatayan ng magkasintahan.
"Aba! Lumalaki ang burol na kinalugmukan nina Kang at Laon!" nasabi ng isang kawal.
"Oo nga at tila nagiging mabilis ang paglaki nito," ayon naman sa kausap.
Mula noon ang dating maliit na burol ay naging isang malaking bundok. Tinawag ito ng mga
e
tao na bundok nina Kang at Laon subalit sa paglipas ng panahon, ito ay kinilalang bundok ng Kanlaon.
al
Gawain 1
Linangin ang naunawaan mula sa binasang alamat sa pamamagitan ng pagsagot sa mga

rS
sumusunod na katanungan.
1. Sino ang pangunahing tauhan sa alamat? Ang mga pantulong na tauhan?
___________________________________________________________________________
Fo
___________________________________________________________________________
2. Paano mo ilalarawan ang pangunahin at pantulong na tauhan sa alamat?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
ot
3. Ano ang suliranin ng kahariang pinamumunuan ni Datu Ramilon?
___________________________________________________________________________
N
___________________________________________________________________________
4. Paano nasolusyunan ni Datu Ramilon ang suliranin?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Paano nagwakas ang alamat?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. Bakit tinawag na Kanlaon ang bundok?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 2
Bigyang hinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat sa pamamagitan ng
pagsagot sa mga sumusunod na katanungan.
1. Anong mga pangyayari sa Alamat ng Bundok Kanlaon masasalamin ang kaugalian,
e
paniniwala at mga katangian ng mga taga-Visayas?
___________________________________________________________________________
al
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
rS
2. Batay sa mga pangyayari sa alamat, paano mo mailalarawan ang Bundok Kanlaon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Fo
3. Ilarawan kung saang bahagi ng Negros Occidental matatagpuan ang Bundok Kanlaon.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Bukod sa bundok ng Kanlaon, magsaliksik at magtala ng iba pang magagandang tanawin

ot
o lugar na matatagpuan sa Negros Occidental gayundin kung ano ang mga pangunahing
produkto roon
N
Negros Occidental Iba pang magagandang Mga Tanyag na Produkto

tanawin o lugar

Sanggunian

Edisyon. DepEd-BLR

e
al
rS Inihanda ni:
MARYAM DESSA H.BUAT

Fo
ot
N
Paksa: Paglinang ng Talasalitaan (pagbibigay-kahulugan, sariling interpretasyon, pagkiklino, mga di-
pamilyar na salita, at mga salitang nagpapahayag ng damdamin)
Kompetensi: Naibibigay ang kahulugan, sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na ginamit
sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o antas ng kahulugan (pagkiklino), mga di-pamilyar na salita
mula sa akda, at mga salitang nagpapahayag ng damdamin
Konsepto:
e
Upang higit na maunawaan ang isang akda, kailangan ang paglilinang ng talasalitaan sa
pamamagitan ng pagbibigay kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na ginamit
al
sa akda, pag-alam sa iba-ibang antas ng kahulugan ng salita (pagkiklino), mga di pamilyar na salita at
mga salitang nagpapahayag ng damdamin.
Gawain 1
rS
Unawain ang sumusunod na salitang paulit-ulit na ginamit sa akdang Alamat ng Bundok
Kanlaon. Ibigay ang sariling interpretasyon ng bawat isa. Gawing gabay ang ibinigay na halimbawa.
Salita Sariling Interpretasyon

Fo
Halimbawa: Bundok Pagsubok sa buhay
1. pag-iibigan
"Nais ko pong hingin ang inyong

ot
pahintulot sa aming pag-iibigan ni
Kang." pagtatapat ni Laon.

N
Sa tibay ng pag-iibigan nina Kang
at Laon, natagpuan ang kanilang bangkay
na magkayakap.
2. kasal
Subalit hindi pa natatapos ang
seremonya ng kasal ay biglang narinig
ang malakas na tinig ng isang kawal.
“Humanda kayo at idaraos natin ang
inyong kasal sa kabilugan ng buwan."
3. burol
Di nagtagal ay may lumitaw na
munting burol sa kinamatayan ng
magkasintahan.
Mula noon ang dating maliit na
e
burol ay naging isang malaking bundok.
4. kawal
al
Subalit hindi pa natatapos ang
seremonya ng kasal ay biglang narinig

rS
ang malakas na tinig ng isang kawal.
Mabilis na iniutos ni Datu Ramilon
na harapin ng kaniyang mga kawal ang

Fo
kalaban
5. bundok
Tinawag ito ng mga tao na bundok nina
Kang at Laon.
ot
Paglipas ng panahon, ito ay kinilalang
bundok ng Kanlaon.
N

Gawain 2
Ang pagkiklino ay ang paghahanay, pagsasaayos o pagsunod-sunod ng mga salita ayon sa
digri o antas ng kasidhian ng kahulugan ng salita. (madali, katamtaman at mataas na kahulugan)
Halimbawa: ngiti, tawa, halakhak

1 2 3
Iayos ang mga salita ayon sa digri o antas ng kahulugan (pagkiklino). Isulat ang salita sa kahon
ng hagdan ayon sa pagkasunod-sunod.
le
1. hikbi, hagulgol, iyak
2. kalungkutan, kapighatian, kalumbayan

r Sa
Fo
3. nakipaglaban, nakipaghimagsik, nakipagtuos
ot
4. tuwa, saya, galak

N
5. sira, wasak, guho
Gawain 3
Bigyang-kahulugan ang mga di-pamilyar na salita at mga salitang nagpapahayag ng damdamin
mula sa akdang Hinilawod, Unang Bahagi: Labaw Donggon (Epiko ng Bisaya) sa pamamagitan ng
pagsagot sa sumusunod na katanungan.
Inabot ng ilang araw ang paglalakbay ni Labaw Donggon sa kapatagan, burol, at kabundukan
hanggang sa matunton niya ang Ilog Halawod. Nang marating niya ang tahanan ng dalagang si Angoy
Ginbitinan, hiningi niya kaagad ang kamay nito sa ama ng dalaga.
le
1. Alin sa mga sumusunod na salita ang kahulugan ng di-pamilyar na salitang nakasalungguhit?
Sa
A. nawala B. naiwasan C. nadaanan D. nahanap
2. “Nang marating niya ang tahanan ng dalagang si Angoy Ginbitinan, hiningi niya kaagad ang
kamay nito sa ama ng dalaga.” Ano ang ibig ipakahulugan ng “hiningi ang kamay”?
A. Inanyayahan niyang mamamasyal ang dalaga

r
B. Hiniling niya sa ama ng dalaga na mahawakan ang mga kamay nito
Fo
C. Hiningi niya ang permiso ng ama ng dalaga na papakasalan niya ito
D. Inanyayahan niyang kumain ng nakakamay ang ama ng dalaga
Nang makita ni Abyang Durunuun at Angoy Ginbitinan si Labaw ay napaiyak sila sa pighati.
ot
Nalaman nilang hindi na makarinig si Labaw at hindi na rin nito magamit nang mabuti ang pag-iisip.
Pinaliguan nila ito, binihisan at pinakain. Inalagaan nila ito nang mabuti.
N
3. “Nang makita ni Abyang Durunuun at Angoy Ginbitinan si Labaw ay napaiyak sila sa
pighati.” Ano ang damdamin sa pahayag na ito?
A. Lubos silang nagalit dahil hindi kaagad umuwi ang kanilang asawa
B. Nadismaya sila dahil buhay pa ang kanilang asawa
C. Natuwa sila sa sinapit ni Labaw Donggon
D. Lubos silang nasaktan at naawa sa sinapit ng kanilang asawa
4. “Nalaman nilang hindi na makarinig si Labaw at hindi na rin nito magamit nang mabuti ang
pag-iisip. Pinaliguan nila ito, binihisan at pinakain. Inalagaan nila ito nang mabuti” Ano ang
damdamin sa pahayag na ito?
A. Wala na silang pakialam kay Labaw Donggon
B. Napipilitan silang alagaan si Labaw Donggon
C. Mahal na mahal nila si Labaw Donggon
D. Inis na inis sila kay Labaw Donggon
e
5. Ano ang kahulugan ng pahayag na “hindi na magamit nang mabuti ang pag-iisip”?
A. Mabilis nang mag-isip
al
B. Nawala na sa katinuan
C. Marami nang iniisip

rS
D. Lumawak ang katalinuhan
Sanggunian
Fo

ot
Edisyon. DepEd-BLR

N
Inihanda ni:
MARYAM DESSA H.BUAT

Susing sagot
Gawain 1
Sariling Interpretasyon
Gawain 2
1. hikbi, iyak, hagulgol
e
2. kalungkutan, kalumbayan, kapighatian
3. nakipagtuos, nakipaglaban, nakipaghimagsik
al
4. galak, tuwa, saya
5. sira, wasak, guho
Gawain 3
rS
1. D
Fo
2. C
3. D
4. C
5. B
ot
N

Fil7 - W1-5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fil7 - W1-5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

VfSION o\'

Paksa: Pagpapaliwanag sa nais iparating ng bulong, awiting-bayan, alamat at epiko ng

Kompetensi: Naipaliliwanag ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais iparating ng

a. Uyayi o Hele – awit sa pagpapatulog ng bata

b. Soliranin/ Talindaw – awit sa pamamangka

d. Diona – awit sa kasal

e. Kundiman – awit ng pag-ibig

f. Kumintang/ Tikaw Hiliraw/ Tagumpay – awit sa pakikipagdigmaan

g. Sambotani – awit sa pagtatagumpay

h. Dalit – awit sa mga anito o diyos-diyosan ng mga Bisaya

i. Dung-aw – awit ng pagdadalamhati sa patay

j. Umbay – awit ng nangungulila sa magulang

k. Ditso – awit sa mga batang naglalaro sa lansangan

pangyayari o pagbabago sa hinaharap ng mga pangyayari sa kapalaran. Pinaniniwalaan din itong

permiso sa engkantong nakatira sa puno.

ng katotohanan, at pagpapayabong ng kultura ng ating mga ninuno hanggang sa kasalukuyang

tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang

nakahihigit sa karaniwang tao o supernatural na katangian. Ang paksa ay karaniwang tumutalakay sa

kabayanihan ng pangunahing tauhan sa kanyang paglalakbay at pakikipagdigmaan.

katutubo hanggang sa napanitili at nailathala sa kasalukuyan.

nais iparating ng awiting-bayang “Si Pilemon” ng mga Cebuano.

1. Anong-uri ng awiting-bayan ang “Si Pilemon”?

a. Soliranin/Talindaw b. Uyayi c. Kalusan d. Sambotani

ipinapahiwatig ng linyang ito na____________________.

a. Libangan sa Bisayas ang paramihan ng mahuhuling isda

b. Isa sa pangunahing kabuhayan sa Bisayas ay ang pangingisda

c. Hindi mahilig sa pangingisda ang mga Cebuano

d. Isa sa pangunahing kabuhayan sa Bisayas ay ang pangangaso

lang ipanuba”, isinasaad ng linyang ito na_______________________.

a. Ang tauhan ay mahilig uminom ng tuba

b. Ang tauhan ay nagbebenta ng isda at tuba sa merkado

c. Ang tauhan ay mahilig kumain ng isda

d. Ang tauhan ay nagbebenta ng tuba

“Huwag magalit kaibigan, aming pinuputol lamang ang sa ami’y napag-utusan”

4. Ano ang hinihingi ng tawad ng nagsasalita sa bulong?

a. Ang pangunguha ng bunga sa puno

b. Ang pagdaan sa bahay ng mga engkanto

c. Ang makasagi ng nilalang na hindi nakikita

5. Paano ginamit ang bulong?

b. Pagpapasintabi sa lugar na pinaniniwalaang tirahan ng mga engkanto

c. Paggamot sa isang taong nakulam

d. Paggamot sa isang taong nausog

____1. “Ulan, ulan tumigil ka ulan.” A. nagpapakita ng pagmamahal sa bayan

____2. “Sagwan, tayo'y sumagwan B. nananalangin nang hindi maganda sa

Ang buong kaya'y ibigay. kapuwa bilang ganti sa ginawang

C. nagbunga ng masaganang ani ang

____4. “Nagnakaw ka ng bigas ko E. nagpapakita ng paggalang sa mga di

iparating ng mga akda.

Para sa bilang 1-2

a. maglahad ng kasaysayan ng Pilipinas c. magbigay ng impormasyon

b. magpaliwanag ng pinagmulan d. manghikayat sa mambabasa

a. pagbibigay-pugay sa magulang nina Bo at Hol

b. pag-alala sa pinagsamang pangalan ng dalawang nagbago at nagpaganda sa isla

c. paglimot sa orihinal na pinagmulan ng isla

3. Bakit tinawag nilang “Makahiya” ang halaman?

b. dahil naniniwala sila na ito ang gustong pangalan ni Maria

d. dahil tulad ni Maria ay may taglay itong pagkamahiyain

“Hinilawod, Unang Bahagi: Labaw Donggon (Epiko ng Bisaya)”

4. Ano ang paksa ng binasang bahagi ng epiko?

a. pakikipagsapalaran sa mga hayop c. pakikipaglaban sa mahiwagang nilalang

b. pinagmulan ng mga bagay-bagay d. awitin batay pamumuhay at tradisyon

pang uri ng akdang pampanitikan?

a. Gumagamit ito ng mga tauhang hayop na nakakapagsalita a kumikilos na parang tao.