Professional Documents
Culture Documents
Iliasmyinvaridatergi
Iliasmyinvaridatergi
1
mTas, romelsac gamoeTxova. axali mTis xati monumentur simbolod
aRimarTa mis winaSe.
axali gardatexis etapze, roca ganvlilia ucxoeTSi mamulis
religiis inkubaciuri periodi, adamiani kvlav aRmoCndeba mTis, rogorc
zRurblis, winaSe. qveynidan gasvlisas Tavis aRmoCenil mTebs eTxoveba,
Semosvlisas kvlav mTa egebeba, da axal gancdebs iwvevs masSi. mTa axal
ganzomilebebSi aRiqmeba. am mTas igi SenobiT ar mimarTavs, radgan pasuxs
ar elis misgan. mTa misTvis Sen aRar aris, is igia (martin buberis Es).
2
a) myinvari didebulia. aseTivea igi `aCrdilSic~: `igiv didebul da
dadumebul~.
swored am didebulebiT aris myinvari sakvirveli. am sityva-cnebas,
romelic bibliuri enidan modis, araviTari kavSiri didTan, fizikur
sididesTan, ara aqvs. dideb-ul modis sityva-cnebidan dideba, romlis
ebrauli Sesatyvisi qabod Zveli aRTqmis dedanSi RvTiuri manifestaciis
niSania. laTinuri gloria ucvlelad, Tavisi forma-SinaarsiT gadmodis
evropul enebSi. gloria-dideba mxolod RmerTs da masTan naziareb
arsebebs, sagnebs, movlenebs axasiaTebs, _ iseT realobebs, romelTac
aqvT dafaruli siRrme, ukana mxare. amitomac mosavs myinvars dideba,
rogorc RvTiuri realobis gamovlenas, misi myofobis manifestacias.
magram sekularuli saukune ar saWiroebda im realobas, romelic amgvari
didebis niSniT aris aRbeWdili. araferia miRmieri, rac SeiZleba
dafaruli iyos, yvelaferi erT sibrtezea mocemuli, anu saxezea
(zedapirze) rogorc amboben. da mainc didebas poetma sxva sferoSi
miuCina adgili.
es pretenziac `aba, rad minda misi dideba?~ dawunebis kiloTi
warmoTqmuli, epoqalur simarTles acxadebs.
3
rogorc es ori ukanaskneli muxli mowmobs, eqstasiss
(`gankvirveba~, `sakvirveleba~) axlavs SiSi da Zrwola; eqstasisSi myofi
(`dakvirvebuli~) SiSis mdgomareobaSia. magram es ar aris panikuri SiSi,
aramed imgvari SiSi, romelsac sakralurTan Sexeba iwvevs. mas Tavis
saxeli aqvs: Mysterium tremendum. sakraluri Tavis Tavs acxadebs
sakvirvelisa da saSiSis _ principulad gamoucnobi saidumlos saxiT.
es ki religiis, saRvTo mowiwebis dasabamia. amitom mTeli fraza
cnobili pasaJidan `da SeeSina da Tqva: viTar saSinel ars adgili ese!~
(dab. 28:17) SeiZleba iTargmos asec: `da gaukvirda da Tqva: ra
sakvirvelia es adgili~. dedniseuli nora’ moicavs `saSinelis~ da
`sakvirvelis~ mniSvnelobebs erTdroulad (ara mxolod konteqstebis
mixedviT), ufro zustad, gakvirveba, romelsac sakralurTan Sexeba
iwvevs, SiSiT aris gamsWvaluli, araTu Seferili. amas grZnobda poeti,
magram moerida mis gacxadebas _ `ver vityvi myinvaris meSiniao... miTam?~
es sityvebi gadaSlilia erT-erT variantSi, romelic dasabeWdad iyo
gamzadebuli. arc erT gamocemaSi es fraza ar aRdgenila. is grZnobs
SiSs, magram ar utydeba Tavs? Tu es SiSi raRac sxvagvari SiSia,
romelsac XIX saukunidan moyolebuli qarTulSi saxeli daekarga, iseve
rogorc sakvirveli daicala im Zveli Zlieri Sinaarsisgan? magram enas _
vgulisxmob am sityva-cnebas _ sakvirvelis saxiT SerCa Zveli
mniSvnelobis Crdili mainc: is ambobs Tavisas misi warmomTqmelis
damoukideblad.
g) myinvari ganze ganmdgaria. es siwmidis im rigis daxasiaTebaa,
romelic yvelaze naklebad aris mxedvelobaSi miRebuli. arada, es
yvelaze arsebiTia, ontologiurad yvelaze Rirebuli, fundamenturi.
realoba, Cveni sinamdvile ar aris, rogorc SeiZleba (da albaT asec
aris) moeCvenos sekularul Tvals, homogenuri kontinuumi, erTiani
gaSlili veli. aq aris idumali siRrmeebi da aranakleb idumali
simaRlebi – CavTvaloT isini transcendentuli realobis niSnebad, mis
manifestaciebad Cvens misawvdom realobaSi. metafizikuri realoba Tavs
acxadebs rogorc ara Cvens, ara Cveulebrivs, anu Cvenisgan (Cv-en/Cv-eul)
gansxvavebuls, u-Cve-ulos, sxvas, romelsac aqvs ucxoSi, sruliad sxvaSi
(rudolf otoseuli Ganz Andere) gadazrdis tendencia. es ki sruliad
gaugebaria da, maSasadame, usargeblo. Tumca es `gasaSterebelia~, es
eqstaturi gancdis, aRtacebis Sinaarsia. (berZn. ek-stasis `ganze (ek)
dgomas~ (stasisis `dgoma~). eqstasSi adamiani Seicnobs imas, rac
realobis miRmaa, mis ganze dgas.
swored es ganze ganmdgarobaa, rac Zireulad axasiaTebs
ZvelaRTqmiseul wmidis kategorias _ kodeSs, romelic Tavs gvacnobs ara
rogorc siwmides Cveuli yofiTi gagebiT (zneobrivi Tu fizikuri
sisufTavis mniSvnelobiT). yovelive is, rasac wmida werili miawers
kodeSis kategorias, principulad ar ekuTvnis Cvens Cveulebriv
realobas, garidebulia misgan: Tu es sagania, igi amoRebulia
yoveldRiuri sadagi yofidan, Tu es sivrcis monakveTia, igi
gamocalkevebuli da gankrZalulia Cveulebrivi yofiTi sivrcidan
uxilavi sazRvriT, rogorc aalebuli mayvlovani; Tu drouli
monakveTia, rogoric aris SabaTi, igi ar iricxeba danarCeni dReebis
saTvalavSi (eqvsi dRe adamians ekuTvnis, meSvide dRe RvTisadmia
gankuTvnili). meSvide dRe gansrulebisa da simSvidis dRea. magram mas ar
surs aseTi simSvide, vinc aragvis mSfoTvareba airCia.
4
d) myinvari miukarebelia. metafizikuri realobis absoluturi
miuwvdomloba am miukareblobiT Tavs acxadebs droJamul-sivrcul
ganzomilebaSi. miukarebloba obieqturi (ontologiuri) ganze
ganmdgarobis meore, subieqturi mxarea, anu ufro misi adamianis
cnobierebaze zemoqmedebis Sedegi. ganze dgomiT es realoba geubneba,
gafrTxilebs, gibrZanebs: noli me tangere! (`nu momekarebi!~) `axlos nu
moxval! gaiZre fexsamosi, radgan es adgili, sadac Sen dgaxar, wmida
miwaa~ (gam. 3:5), anu miukarebelia.
magram am saukuneSi is, rac miukarebelia, miuRebelic aris.
sekularuli xedva da praqtika arafers miukarebels realobaSi ar
cnobs.
e) myinvars Ziri dedamiwazed udga, Tavi cas miubjenia. am
daxasiaTebas miTosSi gadavyavarT. es fenomenologiuri xati, rogorc
Zveli universaluri miTologemis spontanuri gaxseneba, gadadis
`aCrdilis~ myinvaris aRwerilobaSi, romelsac jer TiTqos formulis
saxe aqvs,
5
SeniSvna. ganmdgarobisa da miukareblobis niSnad myinvars
6
rogorc viciT, sekularuli saukunis (`sul Zili, Zili...~) upirvelesi
gamowveva.
7
viT Smagi lomi daWrili, cxare,
hrboda, hbRaoda, miRrialebda,
sweqda da hquxda...~
amxanad poeti ukve icnobda baraTaSvilis leqss `fiqri mtkvris piras~, sadac
pirvelad qarTul enaze gamoTqmulia soflis (istoriis) dasasrulis idea:
8
maSin viRam sTqvas maTi saqme, vin sadRa iyos?...~
9
nakvlevSi `ilia WavWavaZis poeturi memkvidroba~). myinvari misTvis ara
mxolod kvarcxlbekia, sadac dgas igi; es kaci, `moxucebuli~, romelic
atarebs bibliuri `Zveli dReTas~ (danielis wignidan) niSnebs, imgvarad
aris amozrdili myinvaris sxeulidan, rom isini erT organul
mTlianobas qmnian. es kaci myinvaris personifikaciaa. sadRaa
miukarebloba da sicive _ myinvari moxucebulis locviT aris gamTbari,
adamianur masStabebSia moaxloebuli. igi ukve metyveli monawilea da
ara Zveleburad dadumebuli Tavis didebulebaSi. iq (`mgzavris
werilebSi~) myinvaris safarvels miRma myofobs saSineli saidumlos
Sinaarsi. aq saidumlos damfaravi farda TiTqos gadaweulia da axla
kaci acxadebs imas, rasac myinvari mdumared inaxavda. es moxucebuli
TiTqos myinvaris amosunTqvaa. magram es amonasunTqic sekularuli
Sinaarsis Semcveli aRmoCnda. is istoriis sunTqvaa.
magram es kaci, moxucebuli, swored imis ZaliT asrulebs Tavis
misias, rom transcendetul, metafizikur realobas ekuTvnis im azriT,
rom ar aris CaTreuli istoriaSi. igi Wverts istoriul process misi
dasawyisidan, SesaZloa, dasasrulamde. man unda icodes istoriis
Sedegic. es Sedegi cisartyelaa, romelic moxucebulis monologisa da,
bolos, locvis Semdeg gamoCndeba.
`aCrdilis~ moxucebuls hyavs Tavis alter ego poetis saxiT
leqsSi `poeti~, romelic programuli leqsia, sadac adamiani, Tavad
poeti, poetis misiaze da daniSnulebaze laparakobs:
10
TvalSi mose iyo `is kaci, mose~ (gam. 32:1). xalxi ujanydeboda mas, xolo yoveli
janyi Zvel aRTqmaSi sakraluris winaaRmdeg sekularulis amboxia.
da bolos, axali wyvili imave sakralurisa da sekularulis
dapirispirebis principiT: mefe da xalxi isev da isev istoriasTan
kavSirSi.
11
daviT, dimitri, didi Tamari,
rusTveli da mis Zlieri qnari, _
nuTu es xalxi aRara aRzdges?...~ (T. XXX)
aseve marTa uCivis mariams _ `ufalo, ara iRvwi, rameTu Ddaman Cemman martoÁ
damiteva me msaxurebad? arqu mas, raÁTa Semeweodis me~ (l. 10:40) da is pasuxi,
romelic uflisgan miiRo marTam _`marTa! marTa! hzrunav da SfoT xar
mravlisaTÂs, aqa erTisaÁ ars saÃmar. xolo mariam keTili nawili gamoarCia,
romeli arasada mieRos misgan~ (l. 10:41), SeeZlo moesmina poets myinvarisgan,
ukeTu igi, dadumebuli, darRvevda dumils.
Tumca isic unda iTqvas, rom es orni dani, xilul-uxilavis, Jamier-
uJamos erTianobis gamomxatvelni, erTmaneTs avseben, radgan erTi
12
Ziridan arian amozrdilni, rogorc Tergi da myinvari. ieso, maTi
moZRvari, ar uaryofs marTas da mis Rvawls ar ukuagdebs, SesaZloa,
ufro metadac uyvardes, radgan saxarebaSi sweria: `uyuarda iesos marTa
da daÁ misi~ (i. 11:5), anu jer marTa, mere mariami. namdvilad, sruliad
garkveuli azriT, uflis siyvaruli wuTisoflis zrunvaSi Cafluls
ufro esaWiroeba. aki imave saxarebaSi vkiTxulobT, rom `ara moavlina
RmerTman Ze Tvisi soflad, raÁTa dasajos sofeli, aramed raÁTa
acxovnos sofeli mis mier~ (i. 3:17). ufro metic aris naTqvami: `rameTu
esreT Seiyuara RmerTman sofeli ese, viTarmed Zeca TÂisi
mxolodSobili mosca mas~ (i. 3:16).
13