WIELKA KARTA WOLNOŚCI ( MAGNA CHARTA

LIBERTATUM) – 1215r.

HISTORIA
•W wyniku bitwy pod Hastings ( 1066r.) nastąpił upadek państwa
anglosaskiego, Wilhelm Zdobywca, książę Normandii koronował się na
króla Anglii. To on wprowadził ustrój lenny, który uniemożliwił
powstanie zwartych terytoriów lennych( były rozrzucone po całym
kraju);

•Hierarchia lenna – trójstopniowa: król – baronowie – rycerze,

obowiązywała zasada:
„wasal mojego wasala jest moim wasalem”;
•Stąd w Anglii nie doszło do rozdrobnienia feudalnego;
•Do osłabienia władzy królewskiej w Anglii doszło na początku XIII wieku
za czasów panowania Jana bez Ziemi( 1199 – 1216);
•Królowie angielscy toczyli ciągłe walki o swoje posiadłości francuskie, w
tych walkach poniósł klęskę król Jan bez Ziemi. Ta klęska
doprowadziła do utraty większości posiadanych ziem we Francji
przez królów angielskich;
•Równocześnie popadł Jan bez Ziemi w zatarg z papieżem Innocentym
III, który rzucił na króla klątwę;
•W ten sposób Jan bez Ziemi wywoływał swoim postępowaniem ogólną
niechęć do swojej osoby;
•Doszło do otwartej walki między królem a baronami, których poparło
rycerstwo i mieszczanie Londynu;

•W ten sposób król został zmuszony do ogłoszenia dokumentu, tzw.

WIELKIEJ KARTY WOLNOŚCI w 1215r., która była przywilejem dla
baronów a ograniczeniem uprawnień króla.
 •Znaczenie Wielkiej Karty Wolności:
a. Stała się początkiem ewolucji, która miała przekształcić Anglię w ciągu
najbliższych 100 lat, po jej wydaniu w państwo stanowe;
b. Często mówi się o niej jako o fundamencie angielskiego ustroju
parlamentarnego;
c. Uważana jest za część składową współczesnej konstytucji angielskiej
niespisanej, a obowiązującej do dnia dzisiejszego;
d. Miała ona stanowić sformułowanie wolności osobistych i politycznych o
charakterze demokratycznym.

Najważniejsze zagadnienia w Wielkiej Karcie

Wolności(1215r.)

•Składa się z 63 artykułów;

•Prolog
•Art.12 i 14 - przyznają specjalne kompetencje curia regis;
•art.39 - prawo nietykalności osobistej i majątkowej, jako uzupełnienie
tego artykułu można uważać art.20, art.21, art.22;
•Art.13 – dotyczy potwierdzenia przywilejów miast, zwłaszcza Londynu,
dla spraw miejskich ma również znaczenie art. 41;
•Art. 61- prawo oporu, określa sankcje za nie przestrzeganie postanowień
Wielkiej Karty Wolności.
 PODSUMOWANIE
•Magna Charta Libertatum uczyniła z Rady Królewskiej mającej do tej
pory głos doradczy, organ wyposażony w pewne uprawnienia, np. w
dziedzinie podatkowej( art.12 i art.14);

•Art.63- Wielka Karta Wolności ma formę dwustronnej umowy między

królem a baronami. Jest to umowa zawarta przez równorzędnych
partnerów;

•jest rzeczą sporną dla kogo przywilej został ustanowiony:

a. Art. 39 - wydaje się dotyczyć wszystkich ludzi wolnych,
b. art.13 - postanowienia dotyczące miast, zwłaszcza Londynu wskazują
na pewną rolę polityczną mieszczan,
c. art.61 – jeśli chodzi o uprawnienia polityczne to niewątpliwie dotyczyły
one tylko baronów;

•Art. 12, art. 14 i art. 61 – w późniejszych redakcjach, za czasów

panowania Henryka III w 1216r. zostały celowo pominięte;
•Wielka Karta Wolności wyznaczyła kierunek, który doprowadził do
powstania parlamentu angielskiego ( Izba Lordów i Izba Gmin).