9

Araling Panlipunan 9
Activity Sheet
Quarter 3- MELC 1-Week 1
Paikot na Daloy ng Ekonomiya

REGION VI – WESTERN VISAYAS

Araling Panlipunan 9
Learning Activity Sheet 1
Unang Edisyon, 2021

Inilimbag sa Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon 6- Kanlurang Visayas
Duran St., Iloilo City

Isinasaad ng ng Batas Pambansa Bilang 8293, Seksiyon 176 na “Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
gawain kung ito’y pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.”

Ang Araling Panlipunan 9 Learning Activity Sheet (LAS) na ito ay inilimbag upang
magamit ng mga Paaralan sa Rehiyon 6 - Kanlurang Visayas.

Walang bahagi ng aklat na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang porma
nang walang pahintulot sa Kagawaran ng Eduklasyon, Rehiyon 6- Kanlurang Visayas.

Mga Bumuo ng Araling Panlipunan 9 Learning Activity Sheet

Manunulat: Albert M. Cabrera

Tagasuri: Paulo E. Cabatac
Tagaguhit: Albert M. Cabrera
Tagalapat: Jay Blas B. Mopra

Division of Himamaylan City Management Team:

Reynaldo G. Gico
Michell L. Acoyong
Grace T. Nicavera
Mylene D. Lopez
Paulo E. Cabatac
Regional Management Team:
Ramir B. Uytico
Pedro T. Escobarte, Jr.
Elena P. Gonzaga
Donald T. Genine
Mary Hazel Vivien P. Pineda

1
MABUHAY!

Ang Araling Panlipunan 9 Learning Activity Sheet na ito ay nabuo sa pamamagitan

ng sama-samang pagtutulungan ng Sangay ng Lungsod ng Himamaylan sa
pakikipagtulungan ng Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyon 6- Kanlurang Visayas at sa
pakikipag-ugnayan ng Curriculum and Learning Management Division. Inihanda ito
upang maging gabay ng learning facilitator, na matulungan ang ating mga mag-aaral
na makamtan ang mga inaasahang kompetensi na inilaan ng Kurikulum ng K to 12.

Layunin ng LAS na ito na gabayan ang mga mag-aaral na mapagtagumpayan nilang

masagot ang mga nakahanay na mga gawain ayon sa kani-kanilang kakayahan at
laang oras. Ito ay naglalayon ding makalinang ng isang buo at ganap na Araling
Panlipunan na may kapaki-pakinabang na literasi habang isinasaalang-alang ang
kani-kanilang pangangailangan at sitwasyon.

Para sa mga learning facilitator:

Ang Araling Panlipunan 9 Learning Activity Sheet na ito ay binuo upang matugunan
ang pangangailangan ng ating mga mag-aaral sa larang ng edukasyon, na patuloy
ang kanilang pagkatuto kahit na sila ay nasa kani-kanilang mga tahanan o saan mang
bahagi ng learning center sa kanilang komunidad.

Para sa mga mag-aaral:

Ang Araling Panlipunan 9 Learning Activity Sheet na ito ay binuo upang

matulungan ka, na mapatuloy ang iyong pagkatuto kahit wala ka ngayon sa iyong
paaralan, pangunahing layunin ng LAS na ito na mabigyan ka ng makahulugan at
makabuluhang mga gawain. Bilang aktibong mag-aaral, unawain nang mabuti ang
mga panuto nga bawat gawain.

2
 Learning Activity Sheet (Quarter 3 – Week 1)

Pangalan ng Mag – aaral: ______________________________________

Grado at Pangkat ______________________________________

Petsa: ______________________________________

GAWAING PAMPAGKATUTO SA ARALING PANLIPUNAN 9

PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

I. KASANAYANG PAMPAKATUTO AT KODA

• Naipaliliwanag ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na

daloy ng ekonomiya. (AP9MAK-IIIa-1)

II. PANIMULA

Ang makroekonomiks ay nakatuon sa pag-aaral ng buong ekonomiya. Ito ay

isang balangkas sa pag–aaral kung paano malulutas ang suliranin ng mabagal na
paglago ng pambansang kita, kawalan ng trabaho at mabilis na inflation.
Mayroong mga pinagtutuunang pansin ang Makroekonomiks na kung saan ito ay
nagbibigay kabuluhan upang makamit ang pambansang kaunlaran. Ilan sa mga ito ay
ang mga sumusunod:
1. Binibigyang pansin ng makroekonomiks ang kabuuang antas ng presyo na siya
namang pangunahing pinagtutuunan ng pansin ng mga gumagawa ng batas o
patakaran na nakaaapekto sa mga mamamayan sa pangkalahatan.
2. Ang kabuuang produksiyon o ang bilang ng kalakal at paglilingkod na nagawa sa
loob ng bansa ay lubhang isinasaalang–alang sapagkat ito ang ginagawang
batayan sa pagsukat ng kakayahan ng isang ekonomiya sa pagtugon ng
pangangailangan ng buong lipunan.
3. Ang kabuuang empleyo na siyang mahalaga para sa mga nagpaplano ng
ekonomiya at bumubuo sa patakarang pangkabuhayan upang matiyak na may
pagkukunan ng ikabubuhay ang bawat pamilya sa lipunan.
4. Tinitignan din ang ibang bahagi ng mundo at ang pakikipag–ugnayan nito sa
panloob na ekonomiya.

3
 Mga Modelo ng Pambansang Ekonomiya

1. Unang Modelo. Ang unang modelo ng pambansang ekonomiya ay naglalarawan

ng simpleng ekonomiya. Ang sambahayan at ang bahay–kalakal ang pangunahing
aktor sa modelong ito.
• Sambahayan – ang kalipunan ng mga mamimili sa isang ekonomiya.
• Bahay–kalakal – ang tagalikha ng produkto at serbisyong inihahatid sa isang
sambahayan.

Ang kita sa simpleng ekonomiya ay ang halaga ng produksiyon sa isang

takdang panahon. Inaasahan na ang halaga ng produksiyon ay siya ring halaga ng
pagkonsumo sa produkto. Upang lumago ang ekonomiya, kinakailangang maitaas ng
kaukulang aktor ang kanyang produksiyon at pagkonsumo.

2. Ikalawang Modelo. Ang pag-iral ng sistema ng pamilihan sa pambansang

ekonomiya ang tuon ng ikalawang modelo. Ang sambahayan at bahay-kalakal ang
mga pangunahing sektor dito. Sila ay binubuo ng iba’t ibang aktor. Sa puntong ito
masasabing magkaiba ang sambahayan at bahay – kalakal.

Dalawang Uri ng Pamilihan sa Pambansang Ekonomiya:

• Factor Markets – pamilihan ng mga salik ng produksiyon na kinabibilangan ng
pamilihan para sa kapital ng produkto, lupa at paggawa.
• Commodity – kilala rin bilang goods market o commodity market na siyang
pamilihan ng mga tapos na produkto.

Mayroong namang Apat na pinagmumulan ng kita ang sambahayan:

• Renta
• Pasahod
• Interes
• Kita ng Enteprenyur

4
 Matapos ang produksiyon, makikipag-ugnayan ang bahay-kalakal sa
sambahayan sa pamilihanng kalakal at paglilingkod. Dito bibili ang sambahayan ng
produkto na pantugon sa pangangailangan o kagustuhan nito. Gagamitin ng
sambahayan ang natanggap na kita upang makabili ng produkto. Sa pananaw ng
sambahayan, ito ay gumagastos sa pagbili ng produkto. Kung saan gumagastos ang
sambahayan, doon kumikita ang bahay-kalakal. Naipamamalas rito ang
interdependence ng sambahayan at bahay- kalakal. Ang dalawang aktor ay umaasa
sa isa’t isa upang matugunan ang kanilang mga pangangailangan at kagustuhan. Hindi
tulad sa naunang modelo na kung saan ang sambahayan ay para sa sambahayan
lamang at ang bahay–kalakal ay para sa bahay–kalakal lamang. Matutunghayan sa
pigurang nasa ibaba ang paglalarawan sa ikalawang modelo ng paikot na daloy ng
ekonomiya:

3. Ikatlong Modelo. Ang ikatlong modelo ay nagpapakita ng dalawang pangunahing

sektor ang sambahayan at bahay-kalakal. Isinasaalang–alang ng sambahayan at
bahay-kalakal ang kanilang mga desisyon sa panghinaharap.

Tatlong Pamilihan sa Ikatlong Modelo ng Paikot na Daloy ng ekonomiya:

• Salik ng Produksiyon
• Commodity o Tapos na Produkto
• Mga Pinansiyal na Kapital

Nag-iimpok ang mamimili bilang paghahanda sa hinaharap. Hindi nito

gagastusin ang isang bahagi ng natanggap na kita. Ang bahagi ng kita na hindi ginastos
ay tinatawag na impok (savings). Ito ang inilalagak sa pamilihang pinansiyal. Kabilang
sa naturang pamilllihan ang mga bangko, kooperatiba, insurance company, pawnshop,
at stock market.

5
Ang pigurang nasa itaas ay ang pagsasalarawan ng ikatlong modelo ng paikot na daloy ng ekonomiya

Sa ikatlong modelo, ang kita ng pambansang ekonomiya ay maitatakda ng

kabuuang gastusin ng sambahayan at bahay- kalakal. Kasama na rito ang gastusin sa
pamumuhunan ng bahay-kalakal. Ang isa naman ay sa pamamagitan ng kabuuang kita
ng sambahayan at bahay-kalakal. Kabilang dito ang kita ng sambahayan sa pagiimpok.

4. Ikaapat na Modelo. Ito ang modelo ng ekonomiya kung saan ang pamahalaan ay
lumalahok sa sistema ng pamilihan. Kung ang unang gampanin ang pagbabatayan,
ang pamahalaan ay kabilang sa pulitikal na sektor. Labas ang pamahalaan sa
usapin ng pamilihan. Ngunit kung sa ikaapat na modelo ang pagbabatayan,
papasok ang pamahalaan bilang ikatlong sektor. Ang naunang dalawang sektor ay
ang sambahayan at ang bahay-kalakal. Maaaring maliit at mabagal ang gampanin
ng pamahalaan dito. Maaari namang malaki rin at aktibo ang pamahalaan dito.
Sumisingil ng buwis ang pamahalaan upang kumita. Ang kita mula sa buwis ay
tinatawag na public revenue. Ito ang ginagamit ng pamahalaan upang makalikha
ng pampublikong paglilingkod. Ang mga pampublikong paglilingkod ay nauuri sa
pangangailangan ng sambahayan at ng bahay – kalakal. Bukod sa pag-iimpok at
pamumuhunan, ang pagbabayad ng buwis ay nagiging karagdagang gawain sa
ekonomiya. Tulad din ng pag-iimpok at pamumuhunan, broken lines ang ginamit sa
pagbabayad ng buwis. Ang pagbabayad ng buwis ay hindi takdang gawain ng
sambahayan at bahay-kalakal sa isang pamilihan.

Naninigil ng buwis ang pamahalaan upang kumita. Ang kita mula sa buwis ay
tinatawag na public revenue. Ito ang ginagamit ng pamahalaan upang makalikha ng
pampublikong paglilingkod. Ang mga pampublikong paglilingkod ay nauuri sa
pangangailangan ng sambahayan at ng bahay-kalakal.

6
Ang paglago ng ekonomiya ay may tatlong pinagbabatayan:
• ang pagtaas ng produksiyon;
• ang produktibidad ng pamumuhunan;
• ang produktibidad ng mga gawain ng pamahalaan

Tunghayan ang pigura ng ikaapat na modelo ng paikot na daloy ng ekonomiya sa itaas.

III. MGA SANGGUNIAN

Ekonomiks-Araling Panlipunan-Modyul para sa Mag-aaral-Unang Edisyon 2015,

pp. 231 – 242

IV. MGA GAWAIN

A. Mga Panuto Batay sa Sanggunian

Basahing mabuti ang Learning Activity Sheet upang masagutan ang mga sumusunod
na gawain. Maari ring buksan ang inyong mga batayang aklat sa Ekonomiks para sa
karagdagang kaalaman mula sa pahina 231 – 242.

7
B. Pagsasanay/Aktibidad
Gawain 1: FILL IT RIGHT!

1. Ibigay ang mga bahaging ginagampanan ng mga aktor at pamilihan sa paikot na

daloy ng ekonomiya.

MGA AKTOR SA PAIKOT NA BAHAGING GINAGAMPANAN

DALOY NG EKONOMIYA
1. Sambahayan
2. Bahay – kalakal
3. Pamahalaan
4. Panlabas na Sektor

MGA URI NG PAMILIHAN BAHAGING GINAGAMPANAN

1. Product Market
2. Factor Market
3. Financial Market

Mga Batayang Tanong:

1. Ano ang ugnayang namamagitan sa sambahayan at bahay-kalakal? Ipaliwanag.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

2. Ano ang mahalagang papel na ginagampanan ng pamahalaan sa ekonomiya?

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

8
3. Bakit kailangan ng ekonomiya ang panlabas na sektor?

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Gawain 2: POST IT!

Mula sa iyong mga natutunan, gumawa ng isang maikling adbokasiyang nagbibigay –
halaga sa mga modelo ng paikot na daloy ng ekonomiya. Isulat ito sa isang papel at
ipasa sa iyong guro at pagkatapos ay i–post mo ito sa iyong social media account
gaya ng facebook, twitter o iba pa upang maipahayag ang iyong naturang saloobin..

V. REPLEKSIYON

Gaano kahalaga ang papel na ginagampanan ng mga aktor sa paikot na daloy ng

ekonomiya sa pagtataguyod ng pambansang kaunlaran?

9
VI. SUSI SA PAGWAWASTO

10