May-Dien - Nguyen-Ngoc-Tu - Maydien - 5 - May-Dien-Dong-Bo - (Cuuduongthancong - Com)

Máy điện
Máy điện đồng bộ
Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Giới thiệu
•Máy điện đồng bộ là máy điện AC có dây quấn kích từ được
cấp nguồn DC ngoài, dây quấn kích từ quấn trên rotor tạo ra
từ trường rotor
•Rotor của máy phát được kéo bởi một nguồn cơ bên ngoài,
do đó sẽ tạo ra từ trường quay trong máy. Từ trường quay này
sẽ cảm ứng ra sức điện động trong dây quấn stator
•Động cơ đồng bộ thực hiện qui trình ngược lại với máy phát.
Tốc độ rotor bằng với tốc độ từ trường quay (tốc độ đồng bộ)

Phân loại
Máy điện đồng bộ:
• Máy phát:
-Thủy điện: n thấp (50-300 vòng/phút), số cực lớn  đường kính máy lớn 
Thường được chế tạo theo kiểu cực lồi và đặt nằm đứng.
-Nhiệt điện: n lớn (~3600 vòng/phút), số cực nhỏ  đường kính máy nhỏ,
chiều dài lớn  Có kết cấu theo kiểu cực ẩn và đặt nằm ngang.
• Động cơ: dùng với tải không đòi hỏi thay đổi tốc độ, thường chế tạo theo
kiểu cực lồi.
• Máy bù đồng bộ: dùng phát công suất phản kháng (động cơ chạy không
tải ở chế độ kích từ)

Cấu tạo
Rotor cực lồi (salient pole)
• Stator gồm nhiều lá thép kỹ

thuật điện ghép lại, trên có các
rãnh đặt trong nó dây quấn ba
pha phần ứng
• Rotor có các cực lồi quấn
dây quấn kích từ DC
• Dòng kích từ được cấp thông
qua vành trượt và chổi than
(vành trượt gắn trên trục rotor)

Cấu tạo
Rotor cực lồi (salient pole)

Cấu tạo
Rotor cực ẩn (non-salient pole)
• Stator mang dây quấn phần

ứng
• Rotor làm bằng thép khối
hình trụ, có rãnh đặt dây quấn
kích từ, phần không có rãnh
hình thành mặt cực từ.
• Dòng kích từ được cấp thông
qua vành trượt và chổi than

Cấu tạo
Rotor cực ẩn

Cấu tạo
Vỏ máy ,phần tản nhiệt
Stator Rotor
Trục
Bearing
Cuộn dây rotor
Cuộn dây stator
Dây nối

Cấu tạo
Lõi thép
Dây quấn
Rãnh
Đầu dây quấn

Cấu tạo

Cấu tạo

Kích từ DC
Kích từ cho máy: kích từ bằng nguồn DC
1. Dùng máy phát điện DC gắn đồng trục (máy công suất
lớn)
2. Dùng bộ nguồn chỉnh lưu, bộ nguồn DC bên ngoài
thông qua chổi than và hai vành trượt (máy công suất
nhỏ)
3. Kích từ không chổi than

Kích từ không chổi than
• Kích từ không chổi than là một máy phát AC nhỏ với mạch
kích từ nằm trên stator và mạch phần ứng nằm trên rotor
• Dòng 3 pha được chỉnh lưu và cấp nguồn cho mạch kích từ
của bộ kích từ (trên stator)
• Đầu ra của mạch phần ứng của bộ kích từ (rotor) được
chỉnh lưu và cấp nguồn kích từ cho máy phát đồng bộ
• Một bộ kích từ nhỏ pilot exciter (máy phát AC) với rotor
nam châm vĩnh cửu được gắn trên rotor và dây quấn 3 pha
nằm trên stator để cấp nguồn cho bộ kích từ không chổi than

Sơ đồ khối của máy phát công
suất lớn
Pilot Exciter Exciter Synchronous
Generator
Pilot exciter Exciter
field armature Main field
Permanent Three-
Rotor phase
magnets
rectifier
Three- RF R
Stator phase Y
rectifier B
Pilot exciter Exciter field Main
armature armature
Bộ kích từ pilot Bộ kích từ Máy phát đồng bộ

không chổi than

Nguyên lý hoạt động
Dòng DC được đưa vào rotor  tạo từ thông biến thiên trong
khe hở không khí
Khi cho rotor quay với tốc độ n thì từ trường cực từ sẽ quét
qua dây quấn phần ứng và cảm ứng trong đó sđđ AC có tần số
f = (nP/120) với P là số cực của máy
Các sđđ cảm ứng lệch pha nhau 1200 (do dây quấn bố
trí lệch nhau 1200 trong không gian)
Khí máy nối tải  dòng điện 3 pha đối xứng lệch
nhau 1200 trong dây quấn phần ứng  từ trường quay
với tốc độ n1 = 120f/P  n=n1 : máy điện đồng bộ
Từ trường trong máy đồng bộ
Từ trường trong máy đồng bộ là do từ trường stator
và rotor sinh ra.
Nếu không có dòng điện trong dq stator, từ trường
trong máy là từ trường do dây quấn kích từ quấn trên
cực từ rotor sinh ra.
Từ trường do dòng tải ba pha sinh ra từ trường quay,
tác dụng lên từ trường cực từ gọi là phản ứng phần
ứng.

Từ trường do dây quấn kích từ tạo ra sẽ có dạng khác
nhau đối với máy cực lồi và máy cực ẩn.
- Máy cực từ lồi: từ trường do

dây quấn kích từ tại khe hở cực
từ có dạng phân bố hình sin.
- Máy cực từ ẩn: từ trường do

dây quấn kích từ tại khe hở cực
từ có dạng phân bố hình thang.

Từ trường do dòng tải ba pha sinh ra từ trường quay,
tác dụng lên từ trường cực từ gọi là phản ứng phần
ứng. Ảnh hưởng phản ứng phần ứng phụ thuộc vào
góc lệch pha giữa dòng phần ứng và sđđ không tải.
Tải trở: từ trường phản ứng phần ứng vuông pha với từ
trường kích từ  phản ứng phần ứng ngang trục
Tải cảm: từ trường phản ứng phần ứng khử bớt từ trường
kích từ (ngược chiều)  phản ứng phần ứng dọc trục khử từ
Tải dung: từ trường phản ứng phần ứng làm tăng từ trường
kích từ (cùng chiều)  phản ứng phần ứng dọc trục trợ từ
Điện kháng – Mạch tương đương
a  Laaia  Labib  Lacic  Laf i f

b  Lbaia  Lbbib  Lbcic  Lbf i f
c  Lcaia  Lcbib  Lccic  Lcf i f
 f  L fa ia  L fbib  L fc ic  L ff i f
Độ tự cảm:
Thành phần cơ bản
Laa  Lbb  Lcc  Laa 0  Lal Thành phần từ tản
L ff  L ff 0  L fl
Hỗ cảm:
2 1
L ab  Lba  L ac  Lca  Lbc  Lcb  Laa 0 cos   Laa 0
3 2
p
Laf  L fa  Laf cos  me  me   m  et   e0
2
Laf  L fa  Laf cos(et   e0 )

2
Lbf  L fb  Laf cos(et   e0  )
3
2
Lcf  L fc  Laf cos(et   e0  )
3

 1 1 
 Laa 0  Lal  Laa 0  Laa 0 Laf cos(et   e0 )

 a   1
2 2
1 2   a 
i
    Laa 0 Laa 0  Lal  Laa 0 Laf cos(et   e0  )  i
 b 2 2 3  b 
 c   2  i 
Laf cos(et   e0  )  c 
1 1
    Laa 0  Laa 0 Laa 0  Lal
3  i f 
 f  
2 2
2 2  
 Laf cos(et   e0 ) Laf cos(et   e0  ) Laf cos(et   e0  ) L ff 0  L fl 
 3 3 
Với nguồn cân bằng ia  ib  ic  0

1
a  ( Laa 0  Lal )ia  Laa 0ia  L af i f
2
3
a  ( Laa 0  Lal ) ia  L af i f
2
a  Ls ia  Laf i f
Ls : Điện cảm đồng bộ

Điện áp đầu cực cho pha a:
da d ia d (L af i f ) d ia
va  Raia   Raia  Ls   Raia  Ls  eaf
dt dt dt dt
Laf  Laf cos(et   e0 )

e Laf I f
eaf  e Laf I f sin(et   e0 ) Eaf 
2
e L af I f
Viết dưới dạng phức: Eˆ af  j e j e 0
2
Động cơ: Máy phát:
Vâ  Ra Iâ  j X s Iâ  Eˆ af Vâ  Eˆ af  Ra Iâ  j X s Iâ
Điện kháng đồng bộ

Mạch tương đương
Ef jXS R
θ
 U I
I I XS Ef U
IR
E f  U  R I  jX db I
θ: góc công suất (góc tải), θ = (U, Ef)

Máy cực lồi
θ
E f  U  R I  j  X ad  X  d  I d  j  X aq  X  q  I q
E f  U  R I  jX d I d  jX q I q
θ: góc công suất (góc tải), θ = (U, Ef)

Cân bằng năng lượng
P1 (cơ) Máy
Pđt P2 (điện)
phát
pcơ pphụ pkt pCu + pFe
Động cơ
P1 (điện) Pđt P2 (cơ)
pCu + pFe pkt pphụ pcơ

Công suất
Công suất điện Moment P  T 
P  3U d I d cos
P2 P2
Hiệu suất  
P1 P2  p
Tổng tổn hao Δp = pcơ + pphụ + pkt + pFe + pCu

Đặc tính góc công suất máy cực từ
ẩn
Nếu Xđb >> R, điện trở phần ứng có thể bỏ qua (Xđb = XS)
P2  3U d I d cos
E f sin   X db I cos 
3UE f
 P2  3UIcos  sin 
X db
P(θ)
Ef
θ
 U
I I Xđb
θ
Đặc tính góc công suất máy cực từ
lồi
Nếu Xd, Xq >> R, điện trở phần ứng có thể bỏ qua
P2  3UIcos  3UIcos( - )
E f  Ucos θ
Id   U
Xd
U sin 
Iq 
Xq
  
3UE f sin  3U 2  1 1 
 P2      sin 2
Xd 2  Xq Xd 
Đặc tính không tải
Hở mạch phần ứng, điều chỉnh tăng dần dòng kích từ
Ef = f(If)
Ef
Tổn hao trong thí nghiệm không
tải: tổn hao cơ (ma sát, quạt gió)
và tổn hao sắt (phụ thuộc từ thông)
p0 = pcơ + pFe
Tổn hao cơ xác định bằng cách
cho máy chạy không tải và không
kích từ  p0 = pcơ If

Đặc tính ngắn mạch
Ngắn mạch dây quấn phần ứng. Điều chỉnh dòng kích từ
để dòng phần ứng không quá lớn
In = f(If) Ef In
pn = pcơ + 3I2nR  R
E f  U  R I  jX db I
Nếu Xđb >> R, ngắn mạch  U = 0
E f  jX db I
Ef If
 X db 
I
Đặc tính hình V
Quan hệ giữa I và Ikt khi U không đổi, I = f(Ikt)
I = f(Ikt) I
Đối với động cơ đồng bộ:

Nếu Ikt tăng  Ef tăng  I giảm
và cosφ tăng lên 1
Nếu tiếp tục tăng Ikt  I tăng và
cosφ sớm pha
Trường hợp máy phát giống với động Ikt
cơ, nhưng miền cosφ sớm và trễ đổi
lại cho nhau Đặc tính V của máy phát
Đặc tính điều chỉnh

Máy phát làm việc song song
Để đảm bảo tính hiệu quả, liên tục và tin cậy của hệ thống
Điều kiện ghép song song:
1. Điện áp máy phát bằng điện áp lưới
2. Tần số máy phát bằng tần số lưới
3. Thứ tự pha giống nhau
4. Điện áp máy và lưới cùng pha
Việc điều chỉnh dòng kích từ chỉ thay đổi Q của hệ thống
Công suất tác dụng P được điều chỉnh bằng cách điều chỉnh
nguồn cơ sơ cấp

May-Dien - Nguyen-Ngoc-Tu - Maydien - 5 - May-Dien-Dong-Bo - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

May-Dien - Nguyen-Ngoc-Tu - Maydien - 5 - May-Dien-Dong-Bo - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Máy điện

Máy điện đồng bộ

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

• Stator gồm nhiều lá thép kỹ

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

• Stator mang dây quấn phần

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Đầu dây quấn

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Bộ kích từ pilot Bộ kích từ Máy phát đồng bộ

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

- Máy cực từ lồi: từ trường do

- Máy cực từ ẩn: từ trường do

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

a  Laaia  Labib  Lacic  Laf i f

Laa  Lbb  Lcc  Laa 0  Lal Thành phần từ tản

Laf  L fa  Laf cos(et   e0 )

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Với nguồn cân bằng ia  ib  ic  0

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Laf  Laf cos(et   e0 )

Vâ  Ra Iâ  j X s Iâ  Eˆ af Vâ  Eˆ af  Ra Iâ  j X s Iâ

Điện kháng đồng bộ

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

θ: góc công suất (góc tải), θ = (U, Ef)

pcơ pphụ pkt pCu + pFe

pCu + pFe pkt pphụ pcơ

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

Đối với động cơ đồng bộ:

Máy điện Bộ môn Thiết bị điện

You might also like