Chuong1 Hephuongtrinh

Chương 1.
Ma trận
Bài 3. Hệ phương trình
GV. Nguyễn Hữu Hiệp
Bộ môn toán Ứng dụng, Khoa Khoa học Ứng dụng, Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh, 268 Lý
Thường Kiệt, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh.
E-mail: nguyenhuuhiep@hcmut.edu.vn
Nguyễn Hữu Hiệp (Th.S.Nguyễn Hữu Hiệp) Chương 1 Ngày 20 tháng 1 năm 2022 1 / 46
Hệ phương trình tuyến tính
1 Hệ phương trình tuyến tính
2 Mô hình Input-Output Leontief
Định nghĩa (Hệ phương trình tuyến tính)

Hpt tuyến tính gồm m pt, n ẩn x1 , x2 , . . . , xn dạng


 a11 x1 + a12 x2 + . . . + a1n xn = b1
a21 x1 + a22 x2 + . . . + a2n xn = b2

,

 . . . . . . . . . . . . . . . .
am1 x1 + am2 x2 + . . . + amn xn = bm


  

 a11 x1 + a12 x2 + . . . + a1n xn = b1 a11 a12 . . . a1n b1
a21 x1 + a22 x2 + . . . + a2n xn = b2  a21 a22 . . . a2n b2 

,  .

 . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . ... ... 
am1 x1 + am2 x2 + . . . + amn xn = bm am1 am2 . . . amn bm


  

 a11 x1 + a12 x2 + . . . + a1n xn = b1 a11 a12 . . . a1n b1
a21 x1 + a22 x2 + . . . + a2n xn = b2  a21 a22 . . . a2n b2 

,  .

 . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . ... ... 
am1 x1 + am2 x2 + . . . + amn xn = bm am1 am2 . . . amn bm

Cách viết ma trận

     
a11 a12 ... a1n x1 b1
 a21 a22 ... a2n   x 2  , b =  b2  ,
    
AX = b, A=
. . . . . , X =
. . . . . . .  . . . 
am1 am2 ... amn xn bm
Định lý Kronecker Capelli

Cho hệ phương trình Ax = b, A ∈ Mm×n .
r(A) < r(A|b) : hệ vô nghiệm.

r = n : duy nhất nghiệm,
r(A) = r(A|b) = r : hệ có nghiệm −→
r < n : vô số nghiệm.
Ví dụ 1.

x1 + 2x2 + x3 = 2

Giải hệ 2x1 + x2 + 2x3 = 3

x1 + 5x2 + x3 = 3,

Ví dụ 1.

x1 + 2x2 + x3 = 2
     
 1 2 1 x1 2
Giải hệ 2x1 + x2 + 2x3 = 3 A = 2 1 2 , X = x2 , b = 3 : AX = b
    
1 5 1 x3 3

x1 + 5x2 + x3 = 3,

 
1 2 1 2
 2 1 2 3 
1 5 1 3
Ví dụ 1.

x1 + 2x2 + x3 = 2
     
 1 2 1 x1 2
Giải hệ 2x1 + x2 + 2x3 = 3 A = 2 1 2 , X = x2 , b = 3 : AX = b
    
1 5 1 x3 3

x1 + 5x2 + x3 = 3,

     
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
 2 1 2 3  →  0 −3 0 −1  →  0 −3 0 −1 
1 5 1 3 0 3 0 1 0 0 0 0
r(A) = r(A|b) = 2 < n = 3 ⇒ hệ có vô số nghiệm phụ thuộc vào n − r = 1 ts.
1 2 4
Đặt x3 = t. Từ (2) ⇐⇒ x2 = . Từ (1) : x1 + + t = 2 ⇐⇒ x1 = − t.
3 3 3
4

x1 = − t


 3
Vậy x2 = 1 t ∈ R.

Nguyễn Hữu 3
Hiệp (Th.S.Nguyễn Hữu Hiệp) Chương 1 Ngày 20 tháng 1 năm 2022 5 / 46
Ví dụ 2.

x 1 + x 2 − x 3 + x 4 = 1

Giải hệ 2x1 + 2x2 + 2x3 + 2x4 = 1

3x1 + 3x2 + 5x3 + 3x4 = 3,

Ví dụ 2.

x 1 + x 2 − x 3 + x 4 = 1

Giải hệ 2x1 + 2x2 + 2x3 + 2x4 = 1

3x1 + 3x2 + 5x3 + 3x4 = 3,

 
   x1
1 1 −1 1 1 x2 
Ta có A = 2 2
 2 2 , b = 1 , x =  
x3 
3 3 5 3 3
x4
 
1 1 −1 1 1
 2 2 2 2 1 
3 3 5 1 3
Ví dụ 2.

x 1 + x 2 − x 3 + x 4 = 1

Giải hệ 2x1 + 2x2 + 2x3 + 2x4 = 1

3x1 + 3x2 + 5x3 + 3x4 = 3,

 
   x1
1 1 −1 1 1 x2 
Ta có A = 2 2
 2 2 , b = 1 , x =  
x3 
3 3 5 3 3
x4
   
1 1 −1 1 1 1 1 −1 1 1
 2 2 2 2 1  →  0 0 4 0 −1 
3 3 5 1 3 0 0 0 0 2
Vì r(A) = 2 < r(A|b) = 3 nên hệ vô nghiệm.

Ví dụ 3.


 x1 + x2 + x3 = 5

2x + 3x + 2x = 8
1 2 3
Giải hệ phương trình


 3x1 + 4x2 − x3 = −3
3x1 + 4x2 − 5x3 = −19

Ví dụ 3.


 x1 + x2 + x3 = 5

2x + 3x + 2x = 8
1 2 3


 3x1 + 4x2 − x3 = −3
3x1 + 4x2 − 5x3 = −19

 
1 1 1 5
 2 3 2 8 
 
 3 4 −1 −3 
3 4 −5 −19
Ví dụ 3.


 x1 + x2 + x3 = 5

2x + 3x + 2x = 8
1 2 3


 3x1 + 4x2 − x3 = −3
3x1 + 4x2 − 5x3 = −19

   
1 1 1 5 1 1 1 5
 →  0 1 0 −2  . r(A) = r(A|b) = n : hệ có 1 nghiệm.
 2 3 2 8   

 3 4 −1 −3   0 0 −4 −16 
3 4 −5 −19 0 0 0 0
Ví dụ 3.


 x1 + x2 + x3 = 5

2x + 3x + 2x = 8
1 2 3


 3x1 + 4x2 − x3 = −3
3x1 + 4x2 − 5x3 = −19

   
1 1 1 5 1 1 1 5
 →  0 1 0 −2  . r(A) = r(A|b) = n : hệ có 1 nghiệm.
 2 3 2 8   

 3 4 −1 −3   0 0 −4 −16 
3 4 −5 −19 0 0 0 0
Từ (3): x3 = 4. Từ (2): x2 = −2. 
x 1 = 3

Từ (1): x1 = 5 − x2 − x3 = 3. Vậy nghiệm là x2 = −2

x3 = 4

Ví dụ 4.

x1 + x2 − x3 + 2x4 = 1

Giải hệ phương trình 2x1 + 3x2 − 3x3 + 3x4 = 3

3x1 + 2x2 − 5x3 + 7x4 = 5.

Ví dụ 4.

x1 + x2 − x3 + 2x4 = 1


3x1 + 2x2 − 5x3 + 7x4 = 5.

 
1 1 −1 2 1
 2 3 −3 3 3 
3 2 −5 7 5
Ví dụ 4.

x1 + x2 − x3 + 2x4 = 1


3x1 + 2x2 − 5x3 + 7x4 = 5.

   
1 1 −1 2 1 1 1 −1 2 1
 2 3 −3 3 3  →  0 1 −1 −1 1 
3 2 −5 7 5 0 0 −3 0 3
Ví dụ 4.

x1 + x2 − x3 + 2x4 = 1


3x1 + 2x2 − 5x3 + 7x4 = 5.

   
1 1 −1 2 1 1 1 −1 2 1
 2 3 −3 3 3  →  0 1 −1 −1 1 
3 2 −5 7 5 0 0 −3 0 3
r(A) = r(A|b) = 3 < n = 4: hệ có vô số nghiệm.
Ví dụ 4.

x1 + x2 − x3 + 2x4 = 1


3x1 + 2x2 − 5x3 + 7x4 = 5.

   
1 1 −1 2 1 1 1 −1 2 1
 2 3 −3 3 3  →  0 1 −1 −1 1 
3 2 −5 7 5 0 0 −3 0 3
r(A) = r(A|b) = 3 < n = 4: hệ có vô số nghiệm.
Đặt x4 = t. Từ pt (3): x3 = −1
Pt (2): x2 + 1 − t = 1 ⇐⇒ x2 = t.
Pt(1):x1 + t + 1 + 2t = 1 ⇐⇒ x1 = −3t.
Vậy nghiệm của hệ là (x1 , x2 , x3 , x4 ) = (−3t, t, −1, t), t ∈ R.
Ví dụ 5.

x1 + x2 + x3 + 2x4
 =1
Giải hệ phương trình 2x1 + 2x2 + 3x3 + 5x4 =6

x1 + x2 + x4 = −3

Ví dụ 5.

x1 + x2 + x3 + 2x4
 =1

x1 + x2 + x4 = −3

 
1 1 1 2 1
(A|b) = 2 2
 3 5 6 
1 1 0 1 −3
Ví dụ 5.

x1 + x2 + x3 + 2x4
 =1

x1 + x2 + x4 = −3

   
1 1 1 2 1 1 1 1 2 1
(A|b) = 2 2 3 5 6
  → 0 0 1 1
 4  . r(A) = r(A|b) = 2 < n = 4 :
1 1 0 1 −3 0 0 0 0 0
hệ vô số nghiệm.
Ví dụ 5.

x1 + x2 + x3 + 2x4
 =1
Giải hệ phương trình 2x1 + 2x2 + 3x3 + 5x4 = 6

x1 + x2 + x4 = −3

   
1 1 1 2 1 1 1 1 2 1
(A|b) =  2 2 3 5 6  →  0 0 1 1 4  . r(A) = r(A|b) = 2 < n = 4 :
1 1 0 1 −3 0 0 0 0 0
hệ vô số nghiệm. Đặt x2 = α, x4 = β.
Từ pt(2): x3 = 4 − x4 = 4 − β.
Từ pt(1): x1 = 1 − x2 − x3 − 2x4 = 1 − α − 4 + β − 2β = −3 − α − β
Vậy nghiệm của hệ là
(x1 ; x2 ; x3 ; x4 ) = (−3 − α − β; α; 4 − β; β), ∀α, β ∈ R
.
Ví dụ 6.


 x1 + 2x2 − x3 + 3x4 = −12

2x + x + 3x − 2x = 13
1 2 3 4
Giải hệ


 4x1 + 5x2 + x3 + 4x4 = −11
x1 + 5x2 − 6x3 + 11x4 = −49

Ví dụ 6.


 x1 + 2x2 − x3 + 3x4 = −12 
1 2 −1 3 −12


2x + x + 3x − 2x = 13
1 2 3 4  0 −3 5 −8 37 
Giải hệ →
 0 0


 4x1 + 5x2 + x3 + 4x4 = −11 0 0 0 
0 0 0 0 0

x1 + 5x2 − 6x3 + 11x4 = −49

Ví dụ 6.


 x1 + 2x2 − x3 + 3x4 = −12 
1 2 −1 3 −12


2x + x + 3x − 2x = 13
1 2 3 4  0 −3 5 −8 37 
Giải hệ →
 0 0


 4x1 + 5x2 + x3 + 4x4 = −11 0 0 0 
0 0 0 0 0

x1 + 5x2 − 6x3 + 11x4 = −49

Có r(A) = r(A|b) = 2 < n = 4 ⇒ hệ VSN phụ thuộc vào n − r = 2 tham số.

37 5 8
Đặt x3 = a; x4 = b. Từ (2) : 3x2 + 5a − 8b = 37 ⇐⇒ x2 = − a+ b
3 3 3
74 10 16 38 7 7
Từ (1) : x1 + − a + b − a + 3b = 12 ⇐⇒ x1 = − a + b.
3 3 3 3 3 3

38 7 7 37 5 8
Vậy (x1 ; x2 ; x3 ; x4 ) = − a + b; − a + b; a; b , a, b ∈ R.
3 3 3 3 3 3
Hệ Cramer
Một hệ n phương trình, n ẩn số (số pt= số ẩn)
Ax = b, A ∈ Mn (∗)
có nghiệm duy nhất khi và chỉ khi
det(A) ̸= 0.
Gọi là hệ Cramer
Ví dụ 7.

x1 + mx2 + x3 = 4

Tìm m để hệ phương trình 3x1 − 4x2 − x3 = −1 có nghiệm duy nhất.

−2x1 + x2 + x3 = 5

Ví dụ 7.

x1 + mx2 + x3 = 4

Tìm m để hệ phương trình 3x1 − 4x2 − x3 = −1 có nghiệm duy nhất.

−2x1 + x2 + x3 = 5

Hệ có duy nhất nghiệm khi và chỉ khi

1 m 1

det(A) ̸= 0 ⇐⇒ 3 −4 −1 ̸= 0 ⇐⇒ −m − 8 ̸= 0 ⇐⇒ m ̸= −8.
−2 1 1
Hệ thuần nhất
có dạng AX = 0, A ∈ Mn , X ∈ Rm×n luôn có ít nhất một nghiệm X = 0 (nghiệm
tầm thường).

r(A) = n : Hệ có duy nhất nghiệm X=0
r(A) < n : Hệ có vô số nghiệm: có nghiệm không tầm thường.
Ví dụ.

x1 + x2 + mx3 = 0

Tìm m để hệ 2x1 + x2 − x3 = 0 chỉ có duy nhất nghiệm tầm thường.

x1 + 2x2 + mx3 = 0

Ví dụ.

x1 + x2 + mx3 = 0

Tìm m để hệ 2x1 + x2 − x3 = 0 chỉ có duy nhất nghiệm tầm thường.

x1 + 2x2 + mx3 = 0

Hệ chỉ có nghiệm tầm thường khi và chỉ khi

1 1 m
2 1 −1 ̸= 0 ⇐⇒ 2m + 1 ̸= 0 ⇐⇒ m ̸= − 1 .

1 2 m
2
Ví dụ 8.


 mx1 + x2 + x3 + x4 =0

x + mx + x + x
1 2 3 4 =0
Tìm m để hệ có nghiệm không tầm thường.


 x1 + x2 + mx3 + x4 =0

x1 + x2 + x3 + mx4 = 0.
Ví dụ 8.


 mx1 + x2 + x3 + x4 =0

x + mx + x + x
1 2 3 4 =0
Tìm m để hệ có nghiệm không tầm thường.


 x1 + x2 + mx3 + x4 =0

x1 + x2 + x3 + mx4 = 0.
Hệ có nghiệm không tầm thường khi và chỉ khi r(A) < n ⇐⇒ |A| = 0

m 1 1 1 1 1 1 1

1 m 1 1 1 m 1 1
|A| = = (m + 3)
1 1 m 1 1 1 m 1

1 1 1 m 1 1 1 m

1 1 1 1

0 m − 1 0 0 3
= (m + 3)
0 0 m − 1 0 = (m + 3)(m − 1) .

Nguyễn Hữu Hiệp (Th.S.Nguyễn Hữu Hiệp)0 0 0 1 m − 1
Chương Ngày 20 tháng 1 năm 2022 15 / 46
Ví dụ 9.

x1 + 2x2 − x3 + mx4 = 2

Tìm m để hệ x1 + mx2 − x3 + x4 = 1 có nghiệm duy nhất.

x1 + 2x2 + (m + 1)x4 = 3

Ví dụ 9.

x1 + 2x2 − x3 + mx4 = 2

Tìm m để hệ x1 + mx2 − x3 + x4 = 1 có nghiệm duy nhất.

x1 + 2x2 + (m + 1)x4 = 3

Hệ có nghiệm duy nhất ⇐⇒ r(A) = r(A|b) = n.

Mà A ∈ M3×4 nên r(A) ≤ 3 < n = 4.
Vậy không tồn tại m để hệ có duy nhất nghiệm.
Ví dụ 10.

x1 + x2 − 2x3 = 1

Tìm m để hệ 2x1 + 3x2 − 3x3 = 5 vô nghiệm

3x1 + mx2 − 7x3 = 8.

Ví dụ 10.

x1 + x2 − 2x3 = 1

Tìm m để hệ 2x1 + 3x2 − 3x3 = 5 vô nghiệm

3x1 + mx2 − 7x3 = 8.

   
1 1 −2 1 1 −2 1 1
[A|b] =  2 3 −3 5  →  0 1 1 3 
3 m −7 8 0 0 −m + 2 3m − 14
Hệ vô nghiệm khi và chỉ khi
(
−m + 2 = 0
r(A) < r(A|b) ⇐⇒ ⇐⇒ m = 2.
3m − 14 ̸= 0
Ví dụ 11.

x1 + 2x2 + x3 = 5

Tìm m để hệ 2x1 + x2 + x3 = 2m − 1 có nghiệm

x1 + 5x2 + mx3 = 12

Ví dụ 11.

x1 + 2x2 + x3 = 5

Tìm m để hệ 2x1 + x2 + x3 = 2m − 1 có nghiệm

x1 + 5x2 + mx3 = 12

   
1 2 1 5 1 2 1 5
(A|b) =  2 1 1 2m − 1  →  0 −3 −1 2m − 11  .
1 5 m 12 0 0 m − 2 2m − 4
Hệ có nghiệm ⇐⇒ r(A) = r(A|b) ⇐⇒ ∀m ∈ R.
Ví dụ 12.

x 1 + x 2 + x 3
 =1
Tìm m để hệ x1 + (m − 1)x2 = −1 vô số nghiệm.

x1 + 2mx2 + (1 + m)x3 = −2 − m

Ví dụ 12.

x 1 + x 2 + x 3
 =1
Tìm m để hệ x1 + (m − 1)x2 = −1 vô số nghiệm.

x1 + 2mx2 + (1 + m)x3 = −2 − m

   
1 1 1 1 1 1 1 1
(A|b) =  1 m − 1 0 −1  →  0 m − 2 −1 −2 
 1 2m 1 + m −2 − m  0 2m − 1 m −3 − m
 
1 1 1 1 1 1 1 1
2h −h3
−−2−−→  0 −3 −2 − m m  →  0 −3 −2 − m −1 + m 
2 2
0 2m − 1 (m −3 − m 0 0 2 − 2m 2m − 6m − 8
2 − 2m2 = 0
Hệ vô số nghiệm ⇐⇒ ⇐⇒ m = −1.
2m2 − 6m − 8 = 0
Ví dụ 13.

x1 − x2 + 2x3
 =1
Tìm m để hệ x1 − x2 + (m + 1)x3 = m + 2 vô nghiệm.

−3x1 + 3x2 + (2m − 9)x3 =m

Ví dụ 13.

x1 − x2 + 2x3
 =1
Tìm m để hệ x1 − x2 + (m + 1)x3 = m + 2 vô nghiệm.

−3x1 + 3x2 + (2m − 9)x3 = m

   
1 −1 2 1 1 −1 2 1
(A|b) =  1 −1 m + 1 m + 2  →  0 0 m−1 m+1 
−3 3 2m − 9 m  0 0 2m− 3 m + 3 
1 −1 2 1 1 −1 2 1
2h −h3 h3 −(2m−3)h2
−−2−−→  0 0 1 m − 1  −−−−−−−−→  0 0 1 m−1 
2
0 0 2m − 3 m + 3 0 (
0 0 −2m + 6m
m ̸= 0
Hệ vô nghiệm ⇐⇒ r(A) < r(A|b) ⇐⇒ −2m2 + 6m ̸= 0 ⇐⇒ .
m ̸= 3
Ví dụ 14.

mx1 + x2 + x3 = 1

Biện luận số nghiệm của hệ x1 + mx2 + x3 = m .

x1 + x2 + mx3 = m2

Ví dụ 14.

mx1 + x2 + x3 = 1

Biện luận số nghiệm của hệ x1 + mx2 + x3 = m .

x1 + x2 + mx3 = m2

Mô hình Input-Output Leontief
1 Hệ phương trình tuyến tính
2 Mô hình Input-Output Leontief
Mô hình I/O
Giả sử một ngành kinh tế có 3 ngành: công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ (Giá
trị được tính bằng tiền USD).
Cầu trung gian xij là giá trị hàng hoá mà ngành i cung cấp cho ngành j cần để sx.
Cầu cuối bi là giá trị hàng hoá của ngành i cần cho lao động, tiêu dùng và xuất
khẩu...
Tổng cầu xi là tổng giá trị hàng hoá của của cầu trung gian và cầu cuối (Tổng giá
trị hàng hoá được tạo ra).

x1 = x11 + x12 + x13 + b1

x2 = x21 + x22 + x23 + b2

x3 = x31 + x32 + x33 + b3

Mô hình I/O
Giả sử một ngành kinh tế có 3 ngành: công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ (Giá
trị được tính bằng tiền USD).
Cầu trung gian xij là giá trị hàng hoá mà ngành i cung cấp cho ngành j cần để sx.
Cầu cuối bi là giá trị hàng hoá của ngành i cần cho lao động, tiêu dùng và xuất
khẩu...
Tổng cầu xi là tổng giá trị hàng hoá của của cầu trung gian và cầu cuối (Tổng giá
trị hàng hoá được tạo ra).
x11 x12 x13

  x1 = x1 + x2 + x 3 + b1
x1 = x11 + x12 + x13 + b1

 
 x1 x2 x3
 x21 x22 x23
x2 = x21 + x22 + x23 + b2 ⇐⇒ x2 = x1 + x2 + x 3 + b2
x 1 x 2 x 3
x31 x32 x33
 
x3 = x31 + x32 + x33 + b3
 
x 3 = x1 + x2 + x 3 + b3


x1 x2 x3
Mô hình I/O
xij
Đặt aij = : gọi là hệ số chi phí trực tiếp (trên tổng GTSP của ngành j).
xj
−→ để tạo ra 1 (USD) GTSP ngành j, cần aij giá trị sản phẩm của ngành i.
Mô hình I/O
xij
Đặt aij = : gọi là hệ số chi phí trực tiếp (trên tổng GTSP của ngành j).
xj
−→ để tạo ra 1 (USD) GTSP ngành j, cần aij giá trị sản phẩm của ngành i.

x1 = a11 x1 + a12 x2 + a13 x3 + b1
      
 x1 a11 a12 a13 x1 b1
x2 = a21 x1 + a22 x2 + a23 x3 + b2 ⇐⇒ x2 = a21 a22 a23
    x 2 + b2  .
 
x3 a31 a32 a33 x3 b3

x3 = a31 x1 + a32 x2 + a33 x3 + b3

     
x1 a11 a12 a13 b1
X = AX + b, X = x2 , A = a21 a22 a23 , b = b2 
    
x3 a31 a32 a33 b3
Ma trận A gọi là ma trận hệ số chí phí trực tiếp (hoặc mt kỹ thuật, mt đầu vào).
Ví dụ 15
Mô hình cân đối giữa 3 ngành công nghiệp, nông nghiêp và dịch
 vụ của một quốc
0.3 0.05 0.15
gia có ma trận hệ số chi phí trực tiếp là A = 0.1 0.25 0.2 
0.1 0.1 0.2
a/ Nêu ý nghĩa của từng số liệu trong ma trận.
b/ Trong năm 2021, ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ lần lượt tạo ra
được 2000, 5000 và 3000 (triệu USD). Tính cầu cuối và nêu ý nghĩa.
Ví dụ 15
Mô hình cân đối giữa 3 ngành công nghiệp, nông nghiêp và dịch
 vụ của một quốc
0.3 0.05 0.15
gia có ma trận hệ số chi phí trực tiếp là A = 0.1 0.25 0.2 
0.1 0.1 0.2
 
2000
Ta có X = 5000. Cầu cuối là
3000
    
0.7 −0.05 −0.15 2000 700
b = (I − A)X = −0.1 0.75 −0.2  5000 = 2950 .
−0.1 −0.1 0.8 3000 1700
c/
Giả sử chính phủ đặt ra mục tiêu năm 2022 là 3 ngành phải tạo ra cầu cuối lần
lượt là 2000, 5000 và 3000 (triệu USD). Hãy tính tổng GTSP mà mỗi ngành cần
sản xuất.
c/
Giả sử chính phủ đặt ra mục tiêu năm 2022 là 3 ngành phải tạo ra cầu cuối lần
lượt là 2000, 5000 và 3000 (triệu USD). Hãy tính tổng GTSP mà mỗi ngành cần
sản xuất.
 
2000
Ta có b = 5000. Tổng cầu trong năm 2022 là
3000
 −1    
0.7 −0.05 −0.15 2000 4643
X = (I − A)−1 b = −0.1 0.75 −0.2  5000 ≈ 8751 .
−0.1 −0.1 0.8 3000 8422
Ví dụ 16
Giả sử để sản xuất được 1($), ngành công nghiệp cần 0.25$ của ngành công
nghiệp, 0.3$ của ngành nông nghiệp, 0.15$ của ngành dịch vụ; ngành nông nghiệp
cần 0.15$ của ngành công nghiệp, 0.2$ của ngành nông nghiệp, 0.2$ của ngành
dịch vụ; ngành dịch vụ cần 0.1$ ngành công nghiệp, 0.1$ của ngành nông nghiệp,
0.15$ của ngành dịch vụ.
a/ Lập ma trận đầu vàocủa mô  hình I-O(Ma trận kỹ thuật).
3000
b/ Biết cầu cuối là b = 2000 (triệu $). Tính tổng cầu.
2000
Ví dụ 16
3000
2000
 
0.25 0.15 0.1
Ta có A =  0.3 0.2 0.1 
0.15 0.2 0.15
Ví dụ 16
3000
2000
   
0.25 0.15 0.1 5647
Ta có A =  0.3 0.2 0.1  ⇒ X = (I − A)−1 b ≈ 5189 .
0.15 0.2 0.15 4570
Ví dụ 17.
Cho số liệu của 3 ngành Công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ của một quốc gia
Tổng cầu Cầu trung gian Cầu cuối
8000 1000 2000 1300
trong một năm như sau. (đơn vị triệu
7500 1200 2400 3200
6500 800 1200 2800
$)
a/ Điền các số liệu còn thiếu trong bảng và lập ma trận hệ số chi phí trực tiếp của
bài toán (giả sử chi phí giữa các ngành không đổi qua từng năm.)
Ví dụ 17.
Cho số liệu của 3 ngành Công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ của một quốc gia
Tổng cầu Cầu trung gian Cầu cuối
8000 1000 2000 1300
trong một năm như sau. (đơn vị triệu
7500 1200 2400 3200
6500 800 1200 2800
$)
a/ Điền các số liệu còn thiếu trong bảng và lập ma trận hệ số chi phí trực tiếp của
bài toán (giả sử chi phí giữa các ngành không đổi qua từng năm.)
 
0.125 0.2667 0.2
A = 0.0875 0.16 0.4 
0.1 0.16 0.2833
Ví dụ 17.
 
0.125 0.2667 0.2
A = 0.0875 0.16 0.369 
0.1 0.16 0.2615
b/ Năm 2020, giá trị sản phẩm tạo ra mỗi ngành là 10000, 12000, 8000 (triệu $).
Tính giá trị của cầu cuối.
Ví dụ 17.
 
0.125 0.2667 0.2
A = 0.0875 0.16 0.369 
0.1 0.16 0.2615
b/ Năm 2020, giá trị sản phẩm tạo ra mỗi ngành là 10000, 12000, 8000 (triệu $).
Tính giá trị của cầu cuối.
 
10000
Ta có tổng cầu X = 12000. Tính cầu cuối là
8000
 
3950
b = (I − A).X = 6251.2 .
2987.7
Ví dụ 17.
 
0.125 0.2667 0.2
A = 0.0875 0.16 0.369 
0.1 0.16 0.2615
c/ Giả sử mục tiêu năm mới cần tạo ra giá trị mỗi ngành là 5000, 6000, 2000 để sử
dụng cho lao động, tiêu dùng và xuất khẩu. Tính giá trị sản phẩm của mỗi ngành
cần sản xuất trong năm 2022.
Ví dụ 17.
 
0.125 0.2667 0.2
A = 0.0875 0.16 0.369 
0.1 0.16 0.2615
c/ Giả sử mục tiêu năm mới cần tạo ra giá trị mỗi ngành là 5000, 6000, 2000 để sử
dụng cho lao động, tiêu dùng và xuất khẩu. Tính giá trị sản phẩm của mỗi ngành
cần sản xuất trong năm 2022.
 
5000
Ta có cầu cuối là b = 6000. Tổng cầu là
2000
 
10604
X = (I − A)−1 b = 11813
7133
Ví dụ 17.
d/ Giả sử năm 2021, giá trị sản phẩm được tạo ra bởi 3 ngành là
10000, 12000, 8000. Tính chi phí trực tiếp giữa các ngành (tức giá trị mỗi ngành
này cung cấp cho ngành kia)
Ví dụ 17.

Xét A = A1 A2 A3 . Chi phí các ngành cung cấp cho ngành công nghiệp là
 
1250
B1 = A1 .10000 =  875  .
1000
Ví dụ 17.

Xét A = A1 A2 A3 . Chi phí các ngành cung cấp cho ngành công nghiệp là
 
1250
B1 = A1 .10000 =  875  .
1000
Tương tự cho ngành nông nghiệp và dịch vụ là
   
3200 1600
B2 = A2 .12000 = 1920 , B3 = A3 .8000 = 2953.8
1920 2092.3
Tổng kết
Hệ tổng quát AX = b, A ∈ Mm×n

Nếu định lý Kronecker Capelli
Hệ có nghiệm khi..................
Hệ vô nghiệm khi..................
Hệ có vô số nghiệm khi..............
Hệ có nghiệm duy nhất khi..............
Tổng kết
Hệ vuông AX = b, A ∈ Mn
Hệ có nghiệm duy nhất khi........... được gọi là hệ Cramer
Nếu det(A) = 0 thì hệ......................
Hệ thuần nhất AX = 0
Hệ có duy nhất khi..............
hệ vô số nghiệm khi.............
Hệ vô nghiệm khi................

Ma trận kỹ thuật A = (aij )n ∈ Mn . aij có ý là ......................
............................
Công thức mô hình I − O....................
xi được gọi là............... có ý nghĩa là...............
bi được gọi là............... có ý nghĩa là...............
xij được gọi là............. có ý nghĩa là...............
Bài tập 1. Giải hệ phương trình tuyến tính

  
x1 + 2x2 + x3 + 2x4 = 0
 0 1 1 3
1/ 2x1 + 4x2 + x3 + 3x4 = 0 4/  3 5 9 −2 
 1 2 3 3
3x1 + 6x2 + x3 + 4x4 = 0

 
  0 3 −6 6 4 −5
1 5 2 1 5/  3 −7 8 −5 8 9 
2/  −1 −4 1 6  3 −9 12 −9 6 15
1 3 −3 −9  
  1 1 1 −1 2
1 5 2 −6  2 1 3 0 1 
3/  0 4 −7 2 . 6/  
 3 4 2 −2 5 
0 0 5 0 2 3 1 −1 3
Bài tập 1. Giải hệ.


x1 + 2x2 − x3 = 12

1/ 2x1 + 3x2 − 3x3 = 4

3x + 2x2 + 5x3 = −8

 1
x1 + x2 − x3 + 2x4 = 0

2/ 2x1 + 3x2 − 3x3 + 3x4 = 0

3x1 + 5x2 − 5x3 + 4x4 = 0.

Bài tập 2.

x1 + x2 + mx3 = 0

1/ Tìm m để hệ 2x1 + x2 − x3 = 0

x1 + 2x2 + mx3 = 0

có duy nhất nghiệm X = 0.


 mx1 + 2x2 + 2x3 + 2x4 =0

2x + mx + 2x + 2x
1 2 3 4 =0
2/ Tìm m để hệ có vô số nghiệm,


 2x1 + 2x2 + mx3 + 2x4 =0

2x1 + 2x2 + 2x3 + mx4 = 0.
Bài tập 2

x1 + 2x2 − x3 + mx4 = 2

3/ Tìm m để hệ có nghiệm duy nhất x1 + mx2 − x3 + x4 = 1 .

x1 + 2x2 + (m + 1)x4 = 3


x1 + x2 + 2x3 − x4 = 0

4/ Tìm m ∈ R để hệ có vô số nghiệm x1 + 3x2 + mx3 + 2x4 = 0

mx1 − x2 + 3x3 − 2x4 = 0

Bài tập 2.

x1 + x2 − 2x3 = 1

5/ Tìm tất cả các giá trị của m để hệ sau vô nghiệm 2x1 + 3x2 − 3x3 = 5

3x1 + mx2 − 7x3 = 8.


x1 + 2x2 + x3 = 5

6/ Tìm tất cả m ∈ R để hệ 2x1 + x2 + x3 = 2m − 1 có nghiệm

x1 + 5x2 + mx3 = 12

Bài tập 2

x1 + x2 + x3
 =1
7/ Tìm m để hệ x1 + (m − 1)x2 = −1

x1 + 2mx2 + (1 + m)x3 = −2 − m


x1 − x2 + 2x3
 =1
8/ Tìm m để hệ x1 − x2 + (m + 1)x3 =m+2

−3x1 + 3x2 + (2m − 9)x3 = m

vô nghiệm.
Bài tập 3.
Biện luận số nghiệm của hệ phương trình

mx1 + x2 + x3 = 1

x1 + mx2 + x3 = m

x1 + x2 + mx3 = m2

Bài tập 4.
Mô hình cân đối giữa 3 ngành công nghiệp, nông nghiêp và dịch vụ của một quốc
gia có ma trận hệ số chi phí trực tiếp là
 
0.08 0.1 0.12
A = 0.13 0.2 0.15
0.14 0.13 0.1

c/ Cho cầu cuối là 7000, 6000, 5000 (triệu USD). Tính tổng cầu và cầu trung gian
(giá trị chi phí trực tiếp giữa các ngành).
Bài tập 5.
Giả sử để sản xuất được 1($), ngành công nghiệp cần 0.2$ của ngành công nghiệp,
0.12$ của ngành nông nghiệp, 0.09$ của ngành dịch vụ; ngành nông nghiệp cần
0.25$ của ngành công nghiệp, 0.2$ của ngành nông nghiệp, 0.15$ của ngành dịch
vụ; ngành dịch vụ cần 0.1$ ngành công nghiệp, 0.15$ của ngành nông nghiệp, 0.1$
của ngành dịch vụ.
a/ Lập ma trận hệ số chi phí trực tiếp của mô hình I-O trên.
b/ Biết cầu cuối là 10000, 12000, 15000 (triệu $). Tính cầu cuối.
 
2500
c/ Biết cầu cuối là b = 2000 (triệu $). Tính tổng cầu và cầu trung gian.
3000
Bài tập 6.
Trong một mô hình kinh tế đơn giản gồm 3 ngành: sản xuất, dịch vụ và nông
nghiệp, người ta mô hình hóa bằng mô hình Input - output. Ma trận đầu vào khi
xếp
 3 ngành trên tương ứng theo các cột được cho như sau
Ngành Sản xuất Dịch vụ Nông nghiệp
 Sản xuất
 0.2 0.12 0.13 
.
 Dịch vụ 0.14 0.1 0.15 
Nông nghiệp 0.11 0.1 0.17
a/ Để tạo ra 1 (triệu đồng) giá trị sản phẩm, ngành nông nghiệp cần bao nhiêu
(triệu đồng) giá trị sản phẩm của ngành dịch vụ.
b/ Cho tổng cầu là (2; 1.5; 3) (tỷ $). Tính cầu cuối.
c/ Tính giá trị sản phẩm mà ngành nông nghiệp cung cấp cho ngành dịch vụ.
Ví dụ 7.
Xét
 mô hình Input-Output
 mở gồm 3 ngành kinh tế với ma trận hệ số đầu vào là
0.1 0.3 0.2
0.4 0.2 0.3. Biết cầu cuối của 3 ngành là (1500, 2000, 1600).
0.2 0.3 0.2
a/ Tính tổng cầu b/ Tính cầu trung gian.
THANK YOU FOR

ATTENTION

Chuong1 Hephuongtrinh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong1 Hephuongtrinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 1.

GV. Nguyễn Hữu Hiệp

Hệ phương trình tuyến tính

1 Hệ phương trình tuyến tính

2 Mô hình Input-Output Leontief

Định nghĩa (Hệ phương trình tuyến tính)

Định nghĩa (Hệ phương trình tuyến tính)

Định nghĩa (Hệ phương trình tuyến tính)

Cách viết ma trận

Định lý Kronecker Capelli

Vì r(A) = 2 < r(A|b) = 3 nên hệ vô nghiệm.

Có r(A) = r(A|b) = 2 < n = 4 ⇒ hệ VSN phụ thuộc vào n − r = 2 tham số.

có nghiệm duy nhất khi và chỉ khi

Hệ có duy nhất nghiệm khi và chỉ khi

Hệ chỉ có nghiệm tầm thường khi và chỉ khi

Hệ có nghiệm duy nhất ⇐⇒ r(A) = r(A|b) = n.

1 Hệ phương trình tuyến tính

2 Mô hình Input-Output Leontief

Hệ tổng quát AX = b, A ∈ Mm×n

Mô hình Input-Output Leontief

Bài tập 1. Giải hệ phương trình tuyến tính

Bài tập 1. Giải hệ.

a/ Nêu ý nghĩa của từng số liệu trong ma trận.

THANK YOU FOR

You might also like