MGA GAWAING PAMPAGKATUTO SA FILIPINO SA PILING LARANG
IKALAWANG SEMESTRE – LINGGO 7-8 Pagsulat ng Talumpati Pangalan: _____________________________________________ 12 – ST. MATTHEW ***Basahing mabuti ang inyong kompendyum. GAWAIN I. GABAY NA KATANUNGAN: Matapos basahin ang talumpati sa inyong kompendyum, sagutin ang mga sumusunod na katanungan. 1. Sa anong okasyon nabigyan ng pagkakataon si Andrew D. Kibanoff na maipahayag ang kaniyang talumpati? ________________________________________________________________________ 2. Sino ang mga inaasahang tagapakinig sa kaniyang inihandang talumpati? ____________________ 3. Patungkol saan ang nilalaman ng kaniyang talumpati? ___________________________________ 4. Ano-ano ang mga layunin ng kaniyang pagtatalumpati? ___________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ 5. Magbigay ng mga linya mula sa kaniyang talumpati na magsisilbing patunay sa kaniyang layunin bilang mananalumpati. ______________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ GAWAIN 2: Punan ang mga patlang ng mga tamang kasagutan. Pag-aralang mabuti ang leksyong talumpati na nasa inyong kompendyum. _______________1. Ang talumpati ay naihahayag sa tulong ng kopya ng mismong pyesa na siyang binabasa ng mananalumpati sa harap ng madla. _______________2. Ito ang bahagi ng talumpati na siyang magbubuod sa lahat ng puntong nailahad. _______________3. Ito ang pinakamahabang bahagi ng talumpati sapagkat dito mailalahad ang mga puntong nais bigyang pansin o talakayin ng mananalumpati. _______________4. Ito ay tumutukoy sa pagtatalumpati kung saan ang mananalumpati ay bumibigkas mula sa kaniyang minimoryang talumpati. _______________5. Ito ay uri ng talumpati na walang paghahanda. Tinatawag din itong impromptu. _______________6. Sa bahaging ito mailalahad ang pinakalayunin ng talumpati. PAGGANAP #5: PAGSULAT NG TALUMPATI Sitwasyon: Isa sa mga di-malilimutang sandali sa buhay ng isang mag-aaral ay ang kaniyang pagtatapos. Sa inyong klase, ikaw ang nakakuha ng pinakamataas na grado kaya’t ikaw ang naatasang magtalumpati sa araw ng inyong pagtatapos. Gawain: Gamit ang mga natutunan sa inyong kompendyum tungkol sa tamang pagsulat ng talumpati, sumulat ng isang talumpati ng pagtatapos. Isama sa nilalaman ng gagawing talumpati ang iyong mga karanasan sa pag-aaral sa kabila ng pandemiyang ating nararanasan ngayon, pati na rin ang iyong mga sakripisyo bilang isang mag-aaral at ang mga payo na maaari mong ibahagi sa iyong mga kapwa magsisipagtapos at sa lahat ng mga kabataang tulad mo: (Ang talumpati ay pormal at naglalaman ng 300 salita o higit pa) PAMANTAYAN: Maayos na nailahad at natalakay ang paksa 15 puntos Mayaman sa nilalaman at mga patunay 15 puntos Nakasusunod sa wastong format 10 puntos Angkop at wasto ang wikang ginamit 10 puntos ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kabuuan: 50 puntos
Pangalan: _____________________________________________ 12 – ST. MATTHEW
2. 2. Magandang Araw !Ito si Ginang Maria Katrina Macapaz Kumusta ka? 3. 3. Nakasusulat ng talumpati batay sa napakinggang halimbawa. (CS_FA11/12PN-0g-i-91) ika-7 -8 lingo ) 4. 4. Matapos mong pag-aralan ang modyul na ito, ang mga inaasahang kasanayan na matatamo mo ay ang mga sumusunod: Nabibigyang – kahulugan ang mga terminong akademiko na may kaugnayan sa pagsulat ng talumpati 2. Nabubuo ang balangkas tungkol sa pagsulat ng talumpati; 3. Nakikilala ang mga katangian ng mahusay na talumpati sa pamamagitan ng mga binasang halimbawa; 4. Nagagampanan ang pananagutang panlipunan sa pamamagitan ng pagbuo ng sariling talumpati ayon sa napapanahong isyu. 5. 5. Heto na naman tayo para sa panibagong aralin na lalong magpapayabong ng iyong kaalaman. Halika’t ating sagotin ang nakaaliw na Gawain. 6. 6. Pagtatalumpati 7. 7. Talumpati Isang sining at makaagham na pagpapahayag ng mahahalaga at makakabuluhang kaisipan na binibigkas sa harapan ng madlang tagapakinig. 8. 8. Sa pagbibigay mo ng sariling kahulugan sa talumpati ay matutuklasan mo rin sa iyong sarili ang kahalagahan nito upang mas maging bihasa ka hindi lamang sa pagsasalita o paglalahad ng talumpati, kundi pati na rin sa paghahanda nito sa pamamagitan ng pagsusulat. Sagutin ang mga katanungan sa ibaba upang masala ang iyong mga kaalaman sa paksa. 1. Para sa iyo mahalaga ba sa isang mananalumpati ang mga tagapakinig? Bakit? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ __________________ . 2. Sa iyong palagay, mahalaga bang alalahanin ng isang mananalumpati ang haba ng kanyang talumpati batay sa katangian ng madla na kanyang bibigyan ng talumpati? Ipaliwanag ang iyong kasagutan. ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________. 9. 9. Manuskrito Paraan ng Pagtatalumpati Biglaang Talumpati (Impromptu) Maluwag (Extemporaneous) Isinaulong Talumpati 10. 10. Mga Dapat Isaalang – alang sa Pagsulat ng Talumpati A. A. Uri ng mga Tagapakinig Ayon kay Lorenzo, et al. sa kanilang aklat na Sining ng Pakikipagtalastasang Panlipunan (2002), ang ilan sa dapat mabatid ng mananalumpati sa kanyang mga tagapakinig ay ang mga sumusunod: 1. Ang edad o gulang ng mga makikinig – Mahalagang alamim ang edad o gulang ng nakararami sa mga tagapakinig. Iakma ang nilalaman ng paksa at maging ang wikang gagamitin sa edad ng makikinig. Halimbawa, ang mga bata ay tiyak na hindi lubos na magiging interesado sa mga paksang pangmatanda, gayundin naman, magiging kabagot – bagot para sa mga matatanda ang mga paksang pambata. 2. Ang bilang ng mga makikinig – Mahalagang malaman kung ilan ang mga taong makikinig sa talumpati. Kung maraming makikinig, marami ring paniniwala at saloobin ang dapat na isaalang - alang ng mananalumpati. Mapaghahandaan nang husto ang talumpati kung batid ang dami ng makikinig. 11. 11. 3. Kasarian – Madalas magkaiba ang interes, kawilihan, karanasan, at kaalaman ng kalalakihan sa kababaihan. Nagkakaroon din ng magkaibang pananaw ang dalawa hinggil sa isang partikular na paksa. Mahalagang malaman kung ang pagtitipong pupuntahan ay binubuo ng kalalakihan, kababaihan, o ng magkahalong kasarian. 4. Edukasyon o antas sa lipunan – Mahalaga ring malaman ang antas ng edukasyon ng nakararaming dadalo sa pagtitipon at maging ang antas ng kanilang buhay sa lipunan. Malaki ang kinalaman ng edukasyon saa kakayahan ng mga tagapakinig na umunawa sa paksa. Kung ang mga makikinig ay kabilang sa masang pankat, mahalagang gumamit ng mga salita o halimbawa na akma para sa kanila. Kung ang karamihan naman sa mga makikinig ay mga edukado at kabilang sa mataas na antas ng lipunan, iba ring pamamaraan ng pagtatalakay ang dapat gamitin sa kanila. 5. Mga saloobin o dati nang alam ng mga nakikinig – Dapat mabatid din kung gaano na kalawak ang kaalaman at karanasan ng mga nakikinig tungkol sa paksa. Kung may alam na ang mga tagapakinig tungkol sa paksa, sikaping gawing kasangkapan ito ng mga bago at karagdagang impormasyon upang hindi sila mabagot o mawalan ng interes. 12. 12. •Tema o Paksang Tatalakayin 13. 13. • 1. Pananaliksik ng datos at mga kaugnay na babasahin – Ito ay naisasagawa sa pamamagitan ng pagbabasa at pangangalap ng impormasyon sa ensayklopedya, aklat, pahayagan, magasin at dyornal. Mula rito ay maaaring kumuha ng mahahalagang datos o kinakailangang impormasyon tungkol sa paksa kasama ang sanggunian. Maaari ding magsagawa ng interbyu sa isang taong eksperto sa paksang tatalakayin upang higit na maging makatotohanan ang niloalaman ng susulating talumpati sa pamamgitan ng pagbanggit ng mga nagging karanasan at nalalaman ng taong kinapanayam. • • Magiging mahina ang talumpati kung ito ay salat sa mga datos, walang laman, at may mga maling impormasyon. Mahalagang isiping higit na mahalaga ang nilalaman ng talumpati kaysa sa ganda ng boses, husay sa pagbigkas, at mga biswal na tulong sa presentasyon. • Sa kasalukuyan, ang internet ang isa sa pangunahing ginagamit ng marami sa pangangalap ng mga datos mula sa mapagkakatiwalaang mga sanggunian, artikulo, aklat, at iba pang babasahin. 14. 14. • 2. Pagbuo ng Tesis – Matapos makapangalap ng sapat na datos o impormasyon ang susunod na hakbang na gagawin ay ang pagbuo ng tesis o pangunahing kaisipan ng paksang tatalakayin. Mahalagang matukoy ang tesis sapagkat dito iikot ang pangunahing mensaheng ibabahagi sa mga tagapakinig. Ang tesis ang magsisilbing pangunahing ideya kung ang layunin ng talumpati ay magbigay ng kabatiran, ito naman ay magsisilbing pangunahing argumento o posisyon kung ang layunin ng talumpati ay manghikayat, at nagsisilbi naman itong pokus ng pagpapahayag ng damdamin kung ang layunin ng talumpati ay magtaguyod ng pagkakaisa ng damdamin ng mga makikinig. • • 3. Pagtukoy sa mga Pangunahing Kaisipan o Punto – Kapag may tiyak nang tesis para sa talumpati, maaari nang alamin ng mananalumpati ang mga pangunahing punto na magsisilbing batayan ng talumpati. Mahalagang mahimay o matukoy ang mahahalagang detalyeng bibigyang – pansin upang maging komprehensibo ang susulatin at bibigkasing talumpati. • 15. 15. Hulwaran sa Pagbuo ng Talumpati • 1. Kronolohikal na Hulwaran – Gamit ang hulwarang ito, ang mga detalye o nilalaman ng talumpati ay nakasalalay sa pagkasunod – sunod ng pangyayari o panahon. Maaaring isagawa ang paghahanay ng detalye mula sa unang pangyayari, sumunod na mga pangyayari, at panghuling pangyayari. Ang paksa ay maaari ding talakayin sa pamamagitan ng mga hakbang na dapat mabatid at sundin ayon sa tiyak na pagsunod – sunod ng mga ito. • 16. 16. • • 2. Topikal na Hulwaran – Ang paghahanay ng mga materyales ng talumpati ay nakabatay sa pangunahing paksa. Kung ang paksa ay kailangang hatiin sa mga tiyak na paksa ay mainam na gamitin ang hulwarang ito. Halimbawa, kung tatalakayin ang kultura maaaring hatiin ito sa espesipikong paksa tulad ng sosyolohiya, antropolohiya, at maging ang uri ng heograpiyang kinalalagyan ng mga tao. Mainam na gamitin ito upang buo at malinaw na nauunawaan ng mga nakikinig ang tinatalakay ng paksa. • • 3. Hulwarang Problema – Solusyon – Kalimitang nahahatisa dalawang bahagi ang pagkakahabi ng talumpati gamit ang hulwarang ito – ang paglalahad ng suliranin at ang pagtalakay sa solusyon na maaaring isagawa. Kalimitang ginagamit ang hulwarang ito sa mga uri ng talumpating nanghihikayat o nagpapakilos 17. 17. Kasanayan sa Paghahabi ng mga Bahagi ng Talumpati • Introduksyon • Diskusyon o katawan • Katapusan o kongklusyon • Haba ng talumpati 18. 18. Suriin ang talumpati na ibinigay ni Pangulong Duterte tungkol sa Covid-19. Sagutin ang mga kasunod na gawain na nasa pagyamanin tungkol sa nabasang talumpati. 19. 19. Mga Katanungan: • 1. Sino ang kinakausap ng pangulo sa kanyang talumpati?________________________ • 2. Paano sinimulan ang talumpating iyong binasa?______________________________. • 3. Magbigay ng tatlong punto na mababasa sa katawan o diskusyong napapaloob sa talumpati n gating pangulo. ____________________________________________________ __________ • 4. Bilang isang mamamayan, sumasang – ayon ka ba sa lahat ng sinabi ng pangulo? Ipaliwanag ang iyong kasagutan._________________________________________ 20. 20. •Sa bahaging ito ay handa ka na bang bumasa ng isa pang halimbawa ng talumpati? 21. 21. Basahin at suriin ang siniping talumpati. Matagal na sanang ibig kong tayo’y magkatipon. Marahil ay hindi kaila sa inyo, na sa malaking pagpupunyagi ng ating Pamahalaan, ay nagkaroon ang Bayang Pilipino ng isang pamatansang wika, wikang hindi lamang bibigkasin at gagamitin ng mga nananahanan sa mga lalawigang ang sinasalita ay Wikang Tagalog kundi sa loob at labas man ng Pamahalaan at sa lahat ng panig, sulok at dako ng Pilipinas, hanggang sa Bisaya at sa Mindanaw. Kamakailan lamang ay nagkaroon kami ng ang pagtitipon dito. una, ng mga dalubhasa sa agham o siyentipiko upang mapag-aralan ang pagtatawid-buhay ng mga Pilipino sa gitna ng kahirapan na dinaranas natin, at silang lahat ay buong pusong nagpahayag sa Pangulo ng ating Republika ng kanilang nais na pag-tulong; pagkatapos ay nagkaroon ng isang kapulungan ng mga guro’t tagapagturo upang pag-usapan naman ang paraan sa ikapagkakaroon ng tunay na buhay, kaluluwa at diwang Pilipino ng lahat nang dapat ituro; diyan na papasok ang pagtuturo ng ating sariling wika; sila’y nangagsipangako rin. Talumpating binigkas ng Kanyang Kadakilaan, Jose P. Laurel, Pangulo ng Republika ng Pilipinas, sa Bulwagang Panlipunan ng Malakanyang sa mga manunulat sa tagalog noong hapon ng ika-8 ng Mayo, 1944. 22. 22. 1.Ano ang pinakapaksa ng talumpati sa itaas? A. Guro B. Kabuhayan C. Sambayanang Pilipino D. Wika 2. Sino ang mga tagapakinig ng talumpating ibinigay? A. Buong mamamayan ng Pilipinas C. Mga manunulat sa tagalog B. Mga propesyunal na inimbitahan D. Mga dalubwika at lingguwista 3. Anong hulwaran o balangkas ang ginamit sa paglalahad nito? A. Diskusyon o Katawan C.Kronolohikal na Hulwaran B. Hulwarang Problema-Solusyon D. Topikal na Hulwaran 4. Anong uri ng talumpati ang binasa ayon sa layunin? A. Talumpating kabatiran C. Talumpating panghihikayat B. Talumpating panlibang D. Talumpating papuri 23. 23. Ating subukin ang inyong mga paunang pang-unawa sa larangan ng akademikong sulatin na talumpati 24. 24. • Bilang isang lider sa inyong paaaralan, ikaw ay napiling sumulat ng isang talumpating ilalathala sa isang magasin na itatampok sa inyong pahayagang pampaaralan. Binigyan ka ng pagkakataong gawin ito upang mahikayat at magbigay ng impormasyon sa iyong kapwa kabataan upang maging responsable sila sa pagpapahayag o paggamit ng social media lalo pang na sa kalagitnaan tayo sa COVID – 19. Isaalang – alang ang mga pamantayang itinakda sa ibaba. Isulat ang iyong talumpati sa isang papel at tatawag ako mamaya ng magsasalita o magbabahagi. 25. 25. Rubriks 5 4 3 Tala 1.Katumpakan sa elemento Kompleto sa elemento May kakulangan di-sapat 2. Kaayusan Napakaayos sa paglahad ng elemento May kaayusan sa paglalahad ng elemento di- masyadong maayos 3..Kalinawan Napakalinaw at lubos naunawaan Nauunawaan ngunit di gaanong malinaw di-masyadong malinaw 4. Teknikal Mataas ang antas sa teknikal na pagkasulat (istruktura at palabaybayan) May kaunting teknikal na naligtaan Mababa ang kalidad sa teknikal na pagsulat 5. Gramatika Wasto ang paggamit ng mga salita at pagkabuo ng mga pangungusap May kaunting pagkakamali sa paggamit ng mga salita at pagkabuo ng mga pangungusap Marami ang pagkakamali sa paggamit ng mga salita at pagkabuo ng mga pangungusap Kabuuan 26. 26. Magbahagi an tayo! Italumpati mo ! 27. 27. Bilang kabuuan! 1. Natutunan ko sa araling ito na ____________________________________ _____________________________________________________________ ____________________________________________________________. 2. Dahil dito, gagamitin ko ito sa _____________________________________ _____________________________________________________________ ____________________________________________________________. 3. Magagamit ko rin ito sa karerang aking tutunguhin dahil ________________ _____________________________________________________________ ____________________________________________________________. 28. 28. Pagtataya A. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan at isulat sa hiwalay na papel ang iyong kasagutan. Sulatan ng pangalan baitang/seksyon at bilang ng modyul. 1.Dito iikot ang pangunahing mensaheng ibabahagi ng tagapagsalita sa mga tagapakinig. A. Edad B. Hulwaran C. Kasarian D. Tesis 2. Tatalakayin ni Arman ang tungkol sa kalusugan na kung saan nagdadalawang isip siya sa anong tiyak na paksa ng kalusugan ang kanyang itatalakay. Ang mga sakit ba na naipapasa sa ibang tao o mga dapat gawin upang maiwasan ang mga sakit. Sa sitwasyong inilahad, anong uri ng hulwaran ito? A. Topikal na hulwaran B. Hulwaran ng talumpati C. Kronolohikal na hulwaran D. Hulwarang problem – solusyon 3. Mahalagang dapat malaman ng isang mananalumpati kung ang pagtitipong kanyang pupuntahan ay binubuo ng kalalakihan, kababaihan, o ng magkahalong kasarian. Ano uri ito na dapat isaalang – alang sa pagbuo ng isang talumpati? A. Edad B. Hulwaran C. Kasarian D. Tesis 29. 29. 4. Alin sa mga sumusunod ang mahusay na katangian o dapat gawin sa isang introduksiyon o panimula ng talumpati? A. Maipaliwanag ang katawan ng talumpati B. Makuha ang kanilang interes at atensiyon C. Mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga nakikinig D. Maihanda ang mga tagapakinig sa gaganaping pagtalakay sa paksa 5.Anong uring hulwaran nakung saankalimitang nahahatisa dalawang bahagiangpagkakahabi ng talumpatigamitang hulwarang ito – ang paglalahad ng suliranin atang pagtalakaysa solusyon na maaaring isagawa? A. Topikal na hulwaran B. Hulwaran ng talumpati C. Kronolohikal na hulwaran D. Hulwarang problem – solusyon 6. Ang mga sumusunod ay mga paraan upang simulan ang isang introduksiyon maliban 30. 30. B. Panuto: Buoin ang balangkas ayon sa mga bagay na dapat isaalang – alang sa pagsulat ng talumpati. A. Mga Uri ng mga Tagapakinig 1. _________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ 5. _________________________________________________________________ B. Hulwaran ng Pagbuo ng Talumpati 6. _________________________________________________________________ 7. _________________________________________________________________ 8. _________________________________________________________________ C. Kasanayan sa Paghabi ng mga Bahagi ng Talumpati 9. _________________________________________________________________ 10. ________________________________________________________________ 11. ________________________________________________________________ 31. 31. Takdang aralin: Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga terminong nakatala sa bawat bilang tungkol sa pagsulat ng talumpati. Isulat sa hiwalay na papel ang iyong kasagutan. Sulatan ng pangalan baitang/seksyon at bilang ng modyul. 1.Biglaan o dagli : __________________________________________________________ 2. Maluwag na Talumpati:____________________________________________________ 3. Pagbuo ng Tesis : ________________________________________________________ 4. Kronolohikal na hulwaran:__________________________________________________ 5.Topikal na hulwaran:_______________________________________________________ 6. Introduksiyon:____________________________________________________________ 7. Kawastuhan:_____________________________________________________________ 8. Kalinawan:______________________________________________________________ 9. Kongklusyon:____________________________________________________________ 10.Haba ng Talumpati:_______________________________________________________ 32. 32. •“Ang magandang kinabukasan ay para sa mga taong nagtitiwala sa kanilang kakayahang ilahad ang kabuhitan mula sa kanilang pinaninindigan.”