Phương Thành Trung

ĐH10MK1

KINH TẾ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

1. So sánh sự giống và khác nhau giữa ngoại ứng tích cực và ngoại ứng tiêu cực:
Một ngoại ứng tích cực (còn được gọi là lợi ích bên ngoài) tồn tại khi lợi ích tư
nhân được hưởng từ việc sản xuất hoặc tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ bị vượt quá
bởi toàn bộ lợi ích cho toàn xã hội. Trong trường hợp này, một bên thứ ba không
phải là người mua và người bán sẽ nhận được lợi ích do kết quả của giao dịch.
Giáo dục và đào tạo cung cấp cho nhân viên là một ngoại ứng tích cực vì nó làm
giảm chi phí mà các công ty khác cần phải chịu trong việc đào tạo các cá nhân và
mang lại hiệu quả và năng suất cao hơn. Việc tăng năng suất có thể dẫn đến việc
sử dụng nguyên liệu thô hiệu quả hơn và có thể giúp cải thiện mức sống trong nền
kinh tế mang lại lợi ích cho xã hội lớn hơn.

Một ngoại ứng tiêu cực (còn gọi là chi phí bên ngoài) tồn tại khi bên thứ ba chịu
một số loại chi phí hoặc tổn thất do giao dịch giữa người mua và người bán trong
đó bên thứ ba không có sự tham gia. Một trong những tác động tiêu cực được
biết đến nhiều nhất là ô nhiễm. Một tổ chức có thể gây ô nhiễm môi trường bằng
cách đốt nhiên liệu và thải khói độc ra môi trường có thể gây ra vấn đề với sức
khỏe cộng đồng.

Sự khác biệt giữa ngoại ứng tích cực và tiêu cực:

Ngoại tác là chi phí hoặc lợi ích ảnh hưởng đến bên thứ ba, những người không
tham gia sản xuất hoặc tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ trên thị trường. Một ngoại
ứng tích cực như tên gọi của nó là một lợi ích mà các bên thứ ba được hưởng do
kết quả của một giao dịch, sản xuất hoặc tiêu dùng giữa người mua và người bán.
Mặt khác, một ngoại lệ tiêu cực là chi phí mà bên thứ ba phải chịu do kết quả của
một giao dịch mà bên thứ ba không có sự tham gia. Cả hai ngoại ứng tiêu cực và
tích cực đều xảy ra do hoạt động kinh tế và nền kinh tế phải luôn cố gắng giảm các
tác động tiêu cực từ bên ngoài thông qua các quy định và hình phạt trong khi tăng
cường các ngoại ứng tích cực bằng cách khuyến khích đào tạo cá nhân, nghiên
cứu về công nghệ mới…

2. Ví dụ thực tế phân tích tác động của hoạt động sản xuất và tiêu dùng gây ra
ngoại ứng tiêu cực tại Việt Nam:
Vụ Vedan xả thải ra sông Thị Vải là vụ gây ô nhiễm môi trường được Cục Cảnh sát
môi trường - Bộ Công an Việt Nam phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt
Nam phát hiện ngày 13/9/2008 tại Công ty Vedan Việt Nam. Đây là ví dụ điển
hình về ngoại ứng tiêu cực.

Theo kết quả điều tra sai phạm, Vedan đã vi phạm 10 nội dung, bao gồm:
1. Xả thải vượt quá tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng nước thải từ 50 m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với
nhà máy sản xuất tinh bột biến tinh của Vedan.
2. Xả thải vượt quá tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng nước thải từ 50 m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với
nhà máy sản xuất bột ngọt và lysin của Vedan.
3. Xả thải vượt quá tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp
thải lượng nước thải từ 50 m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với các
nhà máy khác của công ty.
4. Nộp không đầy đủ các số liệu điều tra, khảo sát, quan trắc và các tài liệu
liên quan khác cho cơ quan lưu trữ dữ liệu, thông tin về môi trường theo
quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
5. Không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường với cơ quan quản lý Nhà
nước về bảo vệ môi trường đối với trại chăn nuôi heo.
 6. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa
công trình vào hoạt động đối với dự án đầu tư nâng công suất đối với
phân xưởng sản xuất xút-axít từ 3.116 tấn/tháng lên 6.600 tấn/tháng.
7. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa
công trình vào hoạt động đối với dự án đầu tư nâng cao công suất đối
với các nhà máy: bột ngọt từ 5.000 tấn/tháng lên 15.000 tấn/tháng; tinh
bột biến tinh từ 2.000 tấn/tháng lên 4.000 tấn/tháng; lysin từ 1.200
tấn/tháng lên 1.400 tấn/tháng...
8. Thải mùi hôi thối, mùi khó chịu trực tiếp vào môi trường không qua thiết
bị hạn chế ô nhiễm môi trường.
9. Quản lý chất thải nguy hại không đúng quy định về bảo vệ môi trường.
10. Xả nước thải vào nguồn nước không đúng vị trí quy định trong giấy
phép.
Bộ Tài nguyên Môi trường đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ
môi trường đối với Vedan với tổng số tiền phạt là 267,5 triệu đồng, buộc truy nộp
phí bảo vệ môi trường hơn 127 tỷ đồng.

3. Ví dụ thực tế phân tích tác động của hoạt động sản xuất và tiêu dùng gây ra
ngoại ứng tích cực tại Việt Nam:
Một ví dụ về tác động bên ngoài tích cực trong nền kinh tế là tình trạng khá phổ
biến với việc khôi phục các tòa nhà lịch sử trong thành phố. Theo quan điểm của
đa số công dân, đây là một niềm vui trong vẻ đẹp và sự hài hòa về kiến trúc, là
một yếu tố hoàn toàn tích cực. Từ quan điểm của chủ sở hữu các tòa nhà cũ như
vậy, quá trình phục hồi sẽ chỉ mang lại chi phí nghiêm trọng và không có lợi ích.
Trong những tình huống như vậy, chính quyền thành phố thường chủ động trong
việc giảm thuế hoặc hỗ trợ khác cho chủ sở hữu các tòa nhà đổ nát hoặc, ngược
lại, đặt ra những trở ngại cho việc phá hủy của họ.