QUẢN TRỊ CÔNG TY

Bộ môn Quản trị chiến lược

1
 MỤC TIÊU MÔN HỌC

Học phần cung cấp cho người học những kiến thức cũng như kỹ năng
hoạch định và phát triển hệ thống quản trị công ty của doanh nghiệp
trên cở sở vận dụng các lý thuyết cơ bản, các mô hình và các quy tắc
quản trị công ty điển hình trên thế giới. Từ đó, người học có thể tạo lập
hệ thống quản trị công ty minh bạch và hiệu quả nhằm đảm sự phát
triển bền vững cho doanh nghiệp trên cơ sở phát huy vai trò và thỏa
mãn mong đợi của của các bên có liên quan và tối đa hóa lợi ích của cổ
đông.

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 2

 CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC
Cấu trúc Số tiết
6
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty
5
Chương 2: Nhận diện hệ thống và các nguyên tắc
quản trị công ty
5
Chương 3: Hoạch định hệ thống quản trị công ty
4
Chương 4: Đánh giá quản trị công ty
Thảo luận 10

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 3

 Tài liệu tham khảo

• Tài liệu bắt buộc:

– Tricker, B (2009). Corporate Governace – Kiểm soát quản trị công ty, NXB Thời đại, Hà Nội.
– H. Hent Baker và Ronald Anderson (2011): Quản trị doanh nghiệp: lý thuyết, nghiên cứu và
thực hành, NXB Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh
– Tài liệu tham khảo khuyến khích:
– Ủy ban chứng khoán nhà nước và IFC (2019). Bộ nguyên tắc quản trị công ty theo thông lệ tốt
nhất dành cho công ty đại chúng tại Việt nam.
– John L. Colley và Cộng sự (2003), Corporate Governance, NXB Mc Graw- Hill.
– Các nguyên tắc QTCT của OECD 2015 (English), IFC 2016 (Vietnamese)
– Thẻ điểm QTCT khu vực ASEAN năm 2017-2018 (Cấp độ 1 và Cấp độ 2)
– Cẩm nang quản trị công ty (IFC, 2010)
– Quy chế quản trị công ty của Bộ tài chính 2007 ban hành theo QĐ12/2007/QĐ-BTC
– Luật Doanh nghiệp
– Luật chứng khoán
– Nghị định số và các thông tư hướng dẫn chi tiết

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 4

 Chương 1.
TỔNG QUAN VÀ CÁC LÝ THUYẾT
QUẢN TRỊ CÔNG TY

Học phần: 2 tín chỉ

Đối tượng: Học viên SĐH

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 5

 Nội dung
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty

1.1 Một số xu hướng phát triển quan trọng có liên quan đến quản trị công ty
1. Nền kinh tế chia sẻ
2. Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng mạng giá trị
1.2 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty
1. Một số khái niệm cơ bản về công ty
2. Một số khái niệm cơ bản về cổ đông
3. Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty
1.3 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty
1. Vai trò của Quản trị công ty
2. Ý nghĩa của Quản trị công ty
1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 6

 1.1.1 Nền kinh tế chia sẻ

v Sự tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0

v Gia tăng sự phụ thuộc lẫn nhau của các bên có liên quan
v Áp lực tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực, phát huy lợi thế và đáp
ứng nhu cầu của các bên tham gia

“Muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng người khác”

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 7

 1.1. 2 Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng
mạng giá trị

Nhu cầu lớn mạnh của doanh nghiệp và xu hướng phát triển tất yếu:

v Chuyển từ “Quản trị cảm tính” sang “Quản trị theo khoa học”

v Tách bạch giữa Quyền sở hữu và Quyền quản lý

v Chuyển từ thể chế “Gia đình trị” sang “Cơ chế trị”

Ø Xây dựng cơ chế trị (Hệ thống quản trị công ty) dựa trên xu hướng đồng sáng

tạo giá trị và thiết lập mạng giá trị đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên có liên
8/27/21
quan

Bộ môn Quản trị chiến lược 8

 Nội dung
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty

1.1 Một số xu hướng phát triển quan trọng có liên quan đến quản trị công ty
1. Nền kinh tế chia sẻ
2. Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng mạng giá trị
1.2 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty
1. Một số khái niệm cơ bản về công ty
2. Một số khái niệm cơ bản về cổ đông
3. Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty
1.3 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty
1. Vai trò của Quản trị công ty
2. Ý nghĩa của Quản trị công ty
1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 9

 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty

Một số khái niệm về công ty

q Công ty: “một pháp nhân, tách rời khỏi những chủ sở hữu của nó nhưng lại
có nhiều quyền hợp pháp về tài sản như một cá nhân (thể nhân) thực thụ
bao gồm quyền kí kết hợp đồng, quyền khởi kiện và bị kiện, quyền sở hữu
tài sản và thuê mướn nhân công” (Bob Tricker, 2009).
q Tại Việt Nam: Luật Doanh nghiệp 2020 quy định 5 loại hình doanh
nghiệp bao gồm: (1) Doanh nghiệp tư nhân; (2) Công ty hợp danh; (3)
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên; (4) Công ty trách nhiệm hữu
hạn hai thành viên trở lên; (5) Công ty cổ phần.
 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty

Một số khái niệm cơ bản về cổ đông

v Cổ đông là cá nhân, tổ chức sở hữu ít nhất một cổ phần của công ty cổ phần

v Cổ đông sáng lập: là cổ đông sở hữu ít nhất một cổ phần phổ thông và ký tên trong
danh sách cổ đông sáng lập công ty cổ phần

v Cổ đông chiến lược: Nhà đầu tư chiến lược là các nhà đầu tư có năng lực tài chính
và có cam kết bằng văn bản trong việc gắn bó lợi ích lâu dài với doanh nghiệp và
hỗ trợ doanh nghiệp về chuyển giao công nghệ mới; đào tạo nguồn nhân lực; nâng
cao năng lực tài chính; quản trị doanh nghiệp; cung ứng nguyên vật liệu; phát triển
thị trường tiêu thụ sản phẩm
 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty

Một số khái niệm cơ bản về cổ đông

v Cổ đông lớn:
là cổ đông sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp từ năm phần trăm trở lên số cổ phiếu có
quyền biểu quyết của tổ chức phát hành (Luật chứng khoán 2006).
v Cổ đông nắm giữ cổ phần phổ thông:
Người nắm giữ cổ phần phổ thông có quyền tham gia vào quá trình đưa ra các quyết
định của công ty dưới hình thức phổ biến nhất là bỏ phiếu tại cuộc họp ĐHĐCĐ. Họ
cũng có quyền được phân chia lợi nhuận của công ty dưới hình thức cổ tức hoặc thông
qua việc gia tăng giá trị cổ phần.
v Cổ đông nắm giữ cổ phần ưu đãi:
Cổ phần ưu đãi mang lại cho chủ sở hữu các quyền ưu tiên liên quan tới việc phân phối
cổ tức, quyền bỏ phiếu và giá trị thanh lý cổ phần:
 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty

Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty

v “Quản trị công ty là việc bảo đảm sự cân bằng giữa các mục tiêu kinh tế và xã hội,
giữa mục tiêu cá nhân và tập thể” - Adrian Cadbury (Trích trong Bộ thông lệ quản
trị công ty tốt nhất Việt Nam do Uỷ ban chứng khoán Nhà nước và IFC phát hành).
v Quản trị công ty là “thủ tục và quy trình mà theo đó một tổ chức được điều hành và
kiểm soát” - Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) năm 2015

Ø Quản trị công ty là việc hoạch định, tổ chức, phân phối các quyền và trách nhiệm
giữa các thành viên khác nhau trong công ty như hội đồng quản trị, nhà quản lý,
các cổ đông và các bên liên quan khác; đồng thời giải thích rõ ràng các quy tắc, thủ
tục ra quyết định trong công ty nhằm thiết lập và giám sát việc thực hiện mục tiêu
một cách hiệu quả, nhằm đáp ứng mục tiêu của cổ đông và kỳ vọng của các bên có
liên quan đến doanh nghiệp.
 Nội dung
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty

1.1 Một số xu hướng phát triển quan trọng có liên quan đến quản trị công ty
1. Nền kinh tế chia sẻ
2. Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng mạng giá trị
1.2 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty
1. Một số khái niệm cơ bản về công ty
2. Một số khái niệm cơ bản về cổ đông
3. Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty
1.3 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty
1. Vai trò của Quản trị công ty
2. Ý nghĩa của Quản trị công ty
1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 14

 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty

Vai trò của Quản trị công ty

1. Thực hiện tốt hơn việc tuân thủ, đảm bảo quyền lợi và giảm xung đột lợi
ích giữa các bên có quyền và lợi ích liên quan đến doanh nghiệp.
2. Giám sát và giải trình đảm bảo sự minh bạch, dễ tiếp cận và kịp thời và
hiệu quả trong quản lý.
3. Nâng cao uy tín và tăng cường niềm tin cho các nhà đầu tư đối với
doanh nghiệp.
 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty

Ý nghĩa của Quản trị công ty

 Nội dung
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty

1.1 Một số xu hướng phát triển quan trọng có liên quan đến quản trị công ty
1. Nền kinh tế chia sẻ
2. Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng mạng giá trị
1.2 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty
1. Một số khái niệm cơ bản về công ty
2. Một số khái niệm cơ bản về cổ đông
3. Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty
1.3 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty
1. Vai trò của Quản trị công ty
2. Ý nghĩa của Quản trị công ty
1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 17

 Nội dung
Chương 1: Tổng quan và các lý thuyết về quản trị công ty

1.1 Một số xu hướng phát triển quan trọng có liên quan đến quản trị công ty
1. Nền kinh tế chia sẻ
2. Xu hướng đồng sáng tạo và xây dựng mạng giá trị
1.2 Một số khái niệm cơ bản trong quản trị công ty
1. Một số khái niệm cơ bản về công ty
2. Một số khái niệm cơ bản về cổ đông
3. Một số khái niệm cơ bản quản trị công ty
1.3 Vai trò, ý nghĩa của Quản trị công ty
1. Vai trò của Quản trị công ty
2. Ý nghĩa của Quản trị công ty
1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 18

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.1 Lý thuyết người đại diện

Lý thuyết người đại diện – người chủ
• Nguồn gốc nền tảng cho lý thuyết này là nhận dạng được sự tách biệt giữa
quyền sở hữu và quyền quản lý trong các công ty lớn. Lý thuyết người đại
diện phân định rõ, người chủ và người đại diện, chủ là các cổ đông sở hữu
công ty thuê hoặc ủy quyền các đại diện (nhà quản lý) để điều hành công ty
mang lại lợi ích tốt nhất cho chủ sở hữu.
• Mục đích: nhằm kiểm soát tốt hơn vai trò điều hành, phát huy trách nhiệm
và hiệu quả của những người đại diện và đảm bảo lợi ích cho chủ sở hữu.

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 19

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.1 Lý thuyết người đại diện

Lý thuyết người chủ - người chủ
q Lý thuyết người chủ - người chủ chỉ rõ mẫu thuẫn có thể xảy ra gia những người
chủ sở hữu. Cụ thể đó là mâu thuẫn giữa cổ đông kiểm soát và cổ đông không
kiểm soát, của cổ đông lớn và cổ đông nhỏ
q Chỉ rõ việc phân chia quyền sở hữu của các cổ đông lớn có thể hạn chế được sự
lạm quyền kiểm soát và chiếm dụng vì lợi ích nhóm.
q Đề xuất xây dựng các cơ chế giám sát mà ở đó các quyết định quan trọng của
công ty cần phải được sự đồng thuận của đại đa số các cổ đông bao gồm cả cổ
đông nhỏ.
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 20

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.2 Lý thuyết người quản lý

v Tiếp cận hoàn toàn khác với với lý thuyết người đại diện, lý thuyết người
quản lý (stewardship) trình bày một mô hình khác của quản lý, nơi mà nhà
quản lý được xem là những người giỏi trong quản lý sẽ hoạt động vì lợi ích
tốt nhất của cổ đông (Donaldson & Davis, 1991).
v Trọng tâm của lý thuyết quản lý là hướng đến việc xây dựng hệ thống quản
trị công ty dựa trên cấu trúc tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích và phát
huy khả năng hơn là giám sát và kiểm soát (Davis, Schoorman &
Donaldson, 1997).

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 21

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.3 Lý thuyết sự phụ thuộc nguồn lực

v Xuất phát từ lý thuyết về tổ chức (Pfeffer, 1972), Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực
đưa ra cách xây dựng và phát triển hệ thống quản trị công ty theo hướng ưu tiên
để tạo ra sự tiếp cận với các nguồn lực quan trọng với công ty.
v Hệ thống quản trị công ty cần ưu tiên việc sử dụng các nhà quản trị đem lại các
nguồn lực quan trọng cho công ty như nguồn thông tin, kỹ năng, tiếp cận với các
đối tác quan trọng như các nhà cung cấp, khách hàng, các nhà lập pháp hay quản
lý nhà nước và các cá nhân tổ chức, nhóm hay cộng đồng có ảnh hưởng trong xã
hội.
v Ý nghĩa ứng dụng quan trọng của lý thuyết nguồn lực trong quản trị công ty là
định hướng giúp công ty có thể tiếp cận, sở hữu những nguồn lực quan trọng
thậm chí đặc biệt hay khan hiếm còn quyết định sự sống còn của doanh nghiệp.
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 22

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.4 Lý thuyết Hợp đồng xã hội

v Lý thuyết được xây dựng dựa trên nghiên cứu hành vi của con người trong xã
hội tuân thủ theo các quy tắc xã hội, hệ thống giáo dục công dân và các luật lệ
của thể chế chính trị.
v Lý thuyết này đã tạo ra nền tảng quan trọng hiểu rõ hành vi của các chủ thể
trong xã hội bị chi phối và ràng buộc trách nhiệm bởi các hợp đồng xã hội từ đó
thiết lập cơ chế quản lý vĩ mô cũng như quản trị công ty, tổ chức ở cấp vi mô
phù hợp.
v Việc thiết lập cơ chế cho các hợp đồng ứng dụng trong quản trị công ty là rất cần
thiết để minh bạch hóa quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên từ đó tạo ra
những mối quan hệ bền vững và hiệu quả trong quá trình vận hành của doanh
nghiệp. 8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 23

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.5 Lý thuyết thông tin bất đối xứng

v Trong xã hội hiện đại thông tin chính là một nguồn lực quan trọng trong
kinh doanh. Chính vì vậy lý thuyết thông tin bất cân xứng đề cập đến mức
độ công khai và minh bạch trong công bố thông tin
v Người đặt nền móng cho cách tiếp cận này là nghiên cứu của Akerlof
(1970) với sự bác bỏ giả thuyết thông tin hoàn hảo trên thị trường và thực
tiễn nguyên nhân dẫn đến sự vận hành kém hiệu quả là do sự bất cân xứng
về tiếp cận thông tin của các bên.
v Vì vậy lý thuyết này hàm ý rằng việc phát triển hệ thống quản trị công ty
cần chú ý tới trách nhiệm công bố thông tin kịp thời, công khai và minh
bạch và đầy đủ
8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 24

 Nội dung

1.4 Một số lý thuyết trong quản trị công ty

1.4.6 Lý thuyết các bên liên quan

v Lý thuyết dựa trên triết lý quản trị là Công ty sẽ phục vụ cho nhiều lợi ích
của các bên liên quan hơn là chỉ có lợi ích của cổ đông
v Định hướng xây dựng hệ thống quản trị công ty trên cơ sở phát huy sự đóng
góp và đảm bảo lợi ích của cổ đông trong mối quan hệ hài hòa với lợi ích
của các nhóm liên quan khác nhau bao gồm cả bên trong công ty và bên
ngoài công ty như cổ đông,chủ nợ, nhà quản lý, nhân viên, khách hàng, nhà
cung cấp và cộng đồng có mối quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp tới công ty
v Lý thuyết các bên liên quan góp phần tạo ra mạng lưới với sự hợp tác đồng
sáng tạo giá trị cho doanh nghiệp nên đây là lý thuyết đặc biệt quan trọng
đối với sự phát triển bền vững của công ty.

8/27/21

Bộ môn Quản trị chiến lược 25

TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!