II. ĐIỀU KIỆN TN TQ
CÁC NGÀNH KT TQ
1. Miền Đ
- Địa hình thấp, chủ yếu là đbang châu thổ, đất phù sa màu mỡ.
- Khí hậu cận nhiệt đới & ôn đới gió mùa, lượng mưa tương đối
lớn.
- Sông ngòi: hạ lưu các con sông lớn, dồi dào nc.
- Ksan có nhiên liệu, quặng sắt, quặng KL màu…
2. Miền T
- Địa hình núi cao, các sơn nguyên đồ sộ xen bồn địa.
- Khí hậu ôn đới lục địa khô hạn & khí hậu núi cao.
- Sông ngòi ít, nguồn sông tập trung ở một &i vùng núi & cao
nguyên.
- Ksan dầu mỏ, than, sắt, thiếc, đồng…
3. Thuận lợi & khó khăn
a) Thuận lợi
- Pt n.nghiep: cây ôn đới & cận đới.
- Pt c.nghiep khai khoáng, thủy điện.
- Pt lâm nghiệp, GTVT biển.
b) Khó khăn
- Bão lụt ở miền Đ.
- Khô hạn ở miền T, hoang mạc hóa.
- Pt GTVT lên miền T khó khăn…
I. TN ĐNA
1. Vị trí địa lí & lãnh thổ
- Nằm ở phía Đông-Nam Ch.A, tiếp giáp Thái Bình Dương & Ấn Độ
Dương, cầu nối giữa lục địa Á-Âu với lục địa Úc.
- ĐNA bao gồm hệ thống bán đảo, đảo, quần đảo xen giữa biển rất
phức tạp.
- ĐNA có vị trí quan trọng, nơi giao thoa của nh nền văn hóa lớn, nơi
các cường quốc cạnh tranh ảnh hưởng.
- Diện tích: 4,5 triệu km2.
- Gồm 11 QG: VN, Lào, Campuchia, Singapo, Thái Lan, Mianma,
Malaysia, Indonexia, Philippin, Brunay, Đông timo.
2. Đặc điểm TN
a) ĐNA lục địa
- Địa hình bị chia cắt mạnh bởi các dãy núi chạy theo hướng Tây Bắc
– Đông Nam hoặc Bắc – Nam, xen giữa núi là các thung lũng rộng,
ven biển có đbang phù sa màu mỡ.
- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.
- Ksan nh than đá, dầu mỏ, sắt, thiếc…
b) ĐNA biển đảo
- Nh đảo với nh núi lửa, ít sông lớn nên ít đbang lớn.
- KH xích đạo & nhiệt đới ẩm.
- Ksan nh than đá, dầu mỏ, sắt, thiếc, đồng...
3. Đánh giá điều kiện TN của ĐNA
a) Thuận lợi
- Pt n.nghiep nhiệt đới.
- Pt KT biển (trừ Lào).
- Nh ksan, thuận lợi phát triển c.nghiep.
- Nh rừng, tạo điều kiện phát triển lâm nghiệp.
- Pt DL.
b) Khó khăn
- Thiên tai: Động đất, núi lửa, bão, lũ lụt…
- Suy giảm rừng, xói mòn đất…
c) Biện pháp
- Khai thác & SD hợp lí tài nguyên.
- Phòng chống, khắc phục thiên tai.
I. MỤC TIÊU & CƠ CHẾ HỢP TÁC CỦA ASEAN
1. Các mục tiêu chính của ASEAN
- Thúc đẩy sự pt KT, văn hóa, gd & tiến bộ XH của các nc
thành viên.
- Xây dựng ĐNA thành một khu vực hòa bình, ổn định, có
nền KT, văn hóa, XH pt.
- Giải quyết những khác biệt trong nội bộ liên quan đến
mối quan hệ giữa ASEAN với các nc, khối nc hoặc các tổ
chức quốc tế.
→ Đoàn kết & hợp tác vì một ASEAN hòa bình, ổn định,
cùng pt.
2. Cơ chế hợp tác của ASEAN
- Thông qua các hội nghị, các diễn đàn, các hoạt động
chính trị, KT, XH, văn hóa, thể thao...
- Thông qua kí kết các hiệp ước hai bên, nh bên hoặc các
hiệp ước chung.
- Thông qua các dự án, chương trình pt.
- Xây dựng “Khu vực thương mại tự do ASEAN”.
→ Thực hiện cơ chế hợp tác sẽ bảo đảm cho ASEAN đạt
được các mục tiêu chính & mục đích cuối cùng là hòa
bình, ổn định & cùng pt.
III. DCU & XH TQ
1. Dcu
a) Dso
- Dso Đ nhất TG.
- Tỉ lệ gia + dso TN của TQ giảm, song số ng + hàng năm vẫn cao.
→ Nguồn nhân lực dồi dào, thị trường rộng.
→ Khó khăn: gánh nặng cho KT, thất nghiệp, CL cuộc sống chưa cao, ô
nhiễm môi trường.
→ Giải pháp: vận động nhân dân thực hiện chính sách kế hoạch hóa gia
đình; xuất khẩu LĐ.
- Có trên 50 d.toc khác nhau, tạo nên sự đa dạng về bản sắc văn hóa &
truyền thống d.toc.
b) Phân bố dcu
- Dcu phân bố k đều:
+ 63% dsong ở nông thôn, dân thành thị chỉ chiếm 37%. Tỉ lệ dso thành
thị đang + nhanh.
+ Dcu tập trung Đ ở miền Đ, thưa thớt ở miền T.
→ Ở miền Đ, ng dân bị thiếu việc làm, thiếu nhà ở, môi trường bị ô
nhiễm. Ở miền T lại thiếu LĐ trầm trọng.
→ Giải pháp: Hỗ trợ vốn pt KT ở miền T.
2. XH
- Pt gd: Tỉ lệ ng biết chữ từ 15 tuổi trở lên gần 90% (2005) → đội ngũ LĐ
CLC.
- Một QG có nền văn minh lâu đời:
+ Có nh công trình kiến trúc nổi tiếng: cung điện, lâu đài, đền chùa.
+ Nh phát minh quý giá: lụa tơ tằm, chữ viết, giấy, la bàn…
→ Thuận lợi để pt KT - XH, đặc biệt là DL.
II. DCU & XH ĐNA
1. Dcu
- Dso đông, mật độ cao.
- Tỉ suất gia + TN còn cao nhưng đang suy giảm.
- Dso trẻ, số dân trong độ tuổi LĐ cao → Nguồn LĐ tuy dồi dào
nhưng trình độ còn hạn chế → Ảnh hưởng tới vấn đề việc làm &
nâng cao CL cuộc sống.
- Phân bố dcu k đều: tập trung ở đbang, ven biển, vùng đất đỏ.
2. XH
- Các QG có nh d.toc
- Một số d.toc phân bố rộng → ảnh hưởng quản lí, XH, chính trị.
- Là nơi giao thoa của nh nền văn hóa & tôn giáo lớn.
- Phong tục, tập quán, SH văn hóa có nh nét tương đồng.
Bài 11. Khu vực ĐNA
II. THÀNH TỰU CỦA ASEAN
- Có 10/ 11 QG ĐNA là thành viên của ASEAN.
- Tốc độ + trưởng KT của các nc trong khối khá cao dù chưa đều & chưa vững
chắc.
- Đời sống nhân dân được cải thiện, hệ thống cơ sở hạ tầng pt theo hướng
hiện đại hóa, nh đô thị của các nc bắt kịp trình độ đô thị của các nc tiên tiến.
- Tạo dựng được môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực.
III. THÁCH THỨC ĐỐI VỚI ASEAN
1. Trình độ pt còn chênh lệch
- + trưởng k đều, trình độ pt chênh lệch dẫn tới một số nc có nguy cơ tụt hậu.
→ Giải pháp: + cường các dự án, chương trình pt cho các nc có tốc độ pt KT
chậm hơn.
2. Vẫn còn tình trạng đói nghèo
- Một bộ phận dân chúng có mức sống thấp, tình trạng đói nghèo sẽ là lực
cản của sự pt, là nhân tố dễ gây ra mất ổn định XH.
→ Giải pháp: Chính sách riêng ở mỗi QG thành viên để xóa đói, giảm nghèo.
3. Các vấn đề XH khác
- Đô thị hóa nhanh.
- Các vấn đề tôn giáo, d.toc.
- SD & bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
- Nguồn nhân lực…
→ Giải pháp: + cường hợp tác về chống bạo loạn, khủng bố. Tôn trọng nguyên
tắc hợp tác nhưng k can thiệp &o công việc nội bộ của nhau. Về cơ bản vẫn
phải giải quyết tận gốc vấn đề bất bình đẳng XH & nâng cao đời sống nhân
dân.
⇒ Những thách thức này đòi hỏi các nc ASEAN cần nỗ lực giải quyết ở cả cấp
QG & khu vực.
II.
1. C.nghiep
- Trong quá trình chuyển đổi nền KT, các nhà máy, xí nghiệp được
chủ động trong SX & tiêu thụ.
- TQ thực hiện chính sách mở cửa, + cường trao đổi hàng hóa vs thị
trường TG.
- Cho phép các cty, doanh nghiệp nc ngoài tham gia đầu tư, quản lí
SX c.nghiep tại các đặc khu, khu chế xuất.
- Chủ động đầu tư, hiện đại hóa trang thiết bị, ứng dụng c.nghe cao.
- Tập trung chủ yếu &o 5 ngành: chế tạo máy, điện tử, hóa dầu, SX ô
tô & xây dựng.
- Các TT c.nghiep lớn đều tập trung ở miền Đ.
- C.nghiep hóa nông thôn.
2. N.nghiep
- Diện tích đất canh tác chỉ chiếm 7% TG nhưng phải nuôi 20% dso
TG.
- Áp dụng nh biện pháp, chính sách cải cách n.nghiep.
- Đã SX được nh loại nông sản vs năng suất cao, đứng đầu TG.
- Ngành trồng trọt chiếm ưu thế, trong đó quan trọng là cây lương
thực nhưng bình quân lương thực/ng thấp.
- Đbang châu thổ là các vùng n.nghiep trù phú.
- Hoa Bắc, Đ Bắc: lúa mì, ngô, củ cải đường.
- Hoa Trung, Hoa Nam: lúa gạo, mía, chè.
I. CƠ CẤU KT DNA
- Có sự thđoi trong cơ cấu KT theo hướng: giảm tỉ trọng của n.nghiep
& + tỉ trọng của c.nghiep, dịch vụ trong GDP.
- Nguyên nhân: do pt nhanh c.nghiep & dịch vụ.
II. C.NGHIEP
- Pt theo hướng + cường liên doanh, liên kết với nc ngoài, hiện đại
hóa thiết bị, chuyển giao c.nghe & đào tạo kĩ thuật cho ng LĐ, SX các
mặt hàng xuất khẩu → nhằm tích lũy vốn, c.nghe & pt thị trường.
- Các ngành pt mạnh:
+ SX & lắp ráp ô tô, thiết bị điện tử…
+ Khai thác ksan KL, dầu khí, than…
+ Dệt may, da giày, chế biến thực phẩm… phục vụ xuất khẩu.
III. DỊCH VỤ
- GTVT được mở rộng & + thêm.
- Ttin liên lạc cải thiện & nâng cấp.
- Hệ thống ngân hàng & tín dụng được pt & hiện đại.
→ Phục vụ đời sống, nhu cầu pt trong nc & thu hút các nhà đầu tư.
IV. N.NGHIEP
Nền n.nghiep nhiệt đới, giữ vai trò quan trọng.
1. Trồng lúa nc
- Cây lương thực truyền thống & quan trọng.
- Sản lượng k ngừng +.
- Thái Lan & VN là những nc xuất khẩu gạo nh nhất trên TG.
2. Trồng cây c.nghiep
- Có cao su, cà phê, hồ tiêu… chủ yếu để xuất khẩu.
3. Chăn nuôi, đánh bắt & nuôi trồng thủy, hải sản
- Chăn nuôi tuy có số lượng nh nhưng chưa thành ngành chính: trâu,
bò, lợn, gia cầm.
- Ngành nuôi trồng, đánh bắt thủy, hải sản là ngành truyền thống &
đang pt.
IV. VN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP ASEAN
1. Sự hợp tác của VN với các nc
- Gia nhập ASEAN &o năm 1995.
- Tham gia hoạt động trên tất cả các lĩnh vực: KT, văn hóa, gd, khoa
học - c.nghe, trật tự - an toàn XH...
- Đóng góp nh sáng kiến để củng cố nâng cao vị thế của ASEAN trên
trường quốc tế, qua đó khẳng định vị trí của VN.
2. Cơ hội & thách thức
a) Cơ hội
- Xuất khẩu hàng hóa trên thị trường
- Giao lưu học hỏi kinh nghiệm, trình độ khoa học kĩ thuật, chuyển
giao c.nghe...
- Tiếp thu có chọn lọc các tinh hoa văn hóa của khu vực ASEAN.
b) Thách thức
- Cạnh tranh lẫn nhau.
- Hòa nhập chứ k “hòa tan”.
c) Giải pháp
- Đón đầu đầu tư
- Áp dụng các c.nghe tiên tiến để nâng cao sức cạnh tranh.
C1 Nêu những thuận lợi và khó khăn về
điều kiện tự nhiên trong sự phát triển
kinh tế của khu vực.
- Thuận lợi:
+ Khí hậu nóng, ẩm; hệ đất trồng phong phú,
mạng lưới sông ngòi đặc, thuận lợi cho phát triển
một nền nông nghiệp nhiệt đới.
+ Lợi thế về biển: Các nước trong khu vực (trừ
Lào) đều giáp biển, thuận lợi để phát triển các ngành
kinh tế biển cũng như thương mại, làng hải.
+ Có điều khoáng sản, đặc biệt có nhiều dầu khí
(ở vùng thềm lục địa) là nguồn nguyên, nhiên liệu
cho phát triển kinh tế.
+ Diện tích rừng xích đạo và nhiệt đới ẩm lớn, tài
nguyên rừng giàu có.
- Khó khăn: chịu ảnh hưởng nặng nề của các thiên
tai như động đất, sóng thần, bão, lũ lụt, hạn hán.
C2: Hãy làm rõ những trở ngại từ các đặc điểm
dân cư và xã hội đối với sự phát triển kinh tế
trong khu vực.
- Số dân đông, mật độ dân số cao, tỉ suất gia tăng dân số tự
nhiên khá cao (hiện nay có xu hướng giảm). Dân đông, trong
điều kiện trình độ phát triển kinh tế chưa cao đã ảnh hưởng
tới vấn đề việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Lao động có tay nghề và trình độ chuyên môn cao còn hạn
chế.
- Phân bố dân cư không đều, tập trung đông ở đồng bằng
châu thổ của các sông lớn, vùng ven biển và một số vùng đất
đỏ badan, gây sức ép đến tài nguyên đất đai và khó khăn
trong giải quyết việc làm, trong khi các vùng giàu tài nguyên
ở miền núi thiếu lao động.
- Các quốc gia có nhiều dân tộc. Một số dân tộc phân bố rộng,
không theo biên giới quốc gia, gây không ít khó khăn trong
quản lí, ổn đỉnh chính trị, xã hội ở mỗi nước.

C1: Nêu các mục tiêu của ASEAN.
- Các mục tiêu chính của ASEAN
+ Thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hoá, giáo
dục và tiến bộ xã hội của các nước thành viên.
+ Xây dựng Đông Nam Á thành một khu vực hoà
bình, ổn định, có nền kinh tế, văn hoá, xã hội phát
triển.
+ Giải quyết những khác biệt trong nội bộ liên
quan đến mối quan hệ giữa ASEAN với các nước,
khối nước hoặc các tổ chức quốc tế khác.
- Mục tiêu chung: Đoàn kết và hợp tác vì một ASEAN
hoà bình, ổn định, cùng phát triển.
C2: Lấy thí dụ để thấy rằng việc khai thác và sử
dụng tài nguyên chưa hợp lí là một trong
những thách thức của ASEAN, cần khắc phục
điều đó bằng những biện pháp nào?
- Khai phá rừng bừa bãi, dẫn tới xói mòn đất, lũ quét, giảm
đa dạng sinh vật...
- Khai thác kiệt quệ tài nguyên thủy, hải sản đã làm giảm trữ
lượng tôm, cá,...
- Cần tăng cường bảo vệ môi trường, khai thác đi đôi với bảo
vệ và sử dụng hợp lí.

C3: Trình bày sự phát triển nông nghiệp

của khu vực Đông Nam Á.
- Nền nông nghiệp nhiệt đới.
Các ngành chính: trồng lúa nước, trồng cây công
nghiệp và cây ăn quả, chăn nuôi, đánh bắt và nuôi
trồng thuỷ, hải sản.
- Trồng lúa nước: Lúa nước là cây lương thực truyền
thống và quan trọng của khu vực, được trồng nhiều
ở các đồng bằng. Sản lượng không ngừng tăng (đạt
161 triệu tấn, năm 2004), đứng đầu là In-đô-nê-xi-a
(53,1 triệu tấn).
Thái Lan, Việt Nam đã trở thành những nước đứng
hàng đầu thế giới về xuất khẩu gạo. Các nước đã cơ
bản giải quyết được nhu cầu lương thực.
- Trồng cây công nghiệp: chủ yếu để xuất khẩu thu
ngoại tệ. Cao su được trồng nhiều ở Thái Lan, In-đô-
nê-xi-a, Ma-lai-xi-a và Việt Nam. Cà phê, hồ tiêu
được trồng nhiều nhất ở Việt Nam, In-đô-nê-xi-a,
Ma-lai-xi-a, Thái Lan. Ngoài ra, còn có các sản phẩm
từ cây lấy dầu, lấy sợi. Cây ăn quả nhiệt đới được
trồng ở hầu hết các nước.
- Chăn nuôi, đánh bắt và nuôi trồng thủy, hải sản:
chăn nuôi gia súc vẫn chưa trở thành ngành chính,
mặc dù số lượng gia súc khá lớn. Trâu, bò được nuôi
nhiều ở Mi-an-ma, In-đô-nê-xi-a, Thái Lan và Việt
nam. Lợn được nuôi nhiều ở Việt Nam, Phi-lip-pin,
Thái Lan,.In-đô-nê-xi-a. Gia cầm được nuôi nhiều..
Đánh bắt, nuôi trồng thuỷ, hải sản là ngành kinh tế
truyền thống và đang tiếp tục phát triển.

C2: Phân tích những thuận lợi và khó khăn về mặt
tự nhiên của miền Đông và miền Tây đối với sự
phát triển nông nghiệp, công nghiệp Trung Quốc.
+ Miền Đông: có các đồng bằng châu thổ rộng lớn,
đất phù sa màu mỡ là nơi dân cư tập trung đông
đúc, nông nghiệp trù phú. Khí hậu thích hợp cho
trồng cây ôn đới ở phía bắc, cây cận nhiệt ở phía
nam. Có nhiều mưa về mùa hạ, cung cấp nước cho
sản xuất nông nghiệp, nhưng thường gây lũ lụt ở
các đồng bằng. Giàu khoáng sản kim loại màu, tạo
điều kiện cho phát triển công nghiệp.
+ Miền Tây: gồm các dãy núi cao, các sơn nguyên
đồ sộ xen lẫn các bồn địa khó khăn cho sản xuất
và cư trú. Khí hậu ôn đới lục địa khắc nghiệt tạo
nên những vùng hoang mạc và bán hoang mạc
rộng lớn. Tài nguyên chính là rừng, đồng cỏ (phát
triển chăn nuôi), khoáng sản.
C3: Dựa vào hình 10.1 và hình 10.4, nhận xét và
giải thích đặc điểm phân bố dân cư của Trung
Quốc.
- Nhận xét: dân cư tập trung chủ yếu ở phía đông,
tập trung với mật độ cao ở các đồng bằng lớn,
vùng duyên hải, ở các thành phố. Vùng phía tây và
phía bắc, dân cư rất thưa thớt, nhiều vùng rộng
lớn ở phía bắc và phía tây có mật độ dưới 1
người/km2.
- Giải thích: Miền Đông có nhiều thuận lợi về tự
nhiên (địa hình thấp, đồng bằng phù sa màu mỡ
với diện tích rộng, khí hậu thuận lợi, nguồn nước
dồi dào,...). Miền Tây rất khó khăn về tự nhiên
(diện tích khô hạn lớn, địa hình hiểm trở, khí hậu
khắc nghiệt;...).

C2: Dựa vào hình 10.8, nhận xét và giải thích sự

phân bố công nghiệp của Trung Quốc.
- Nhận xét sự phân bố:
Luyện kim đen: khu vực Đông Bắc.
Luyện kim màu: khu vực Đông Bắc và giữa Trung
Quốc.
Điện tử, viễn thông: các thành phố lớn ở giữa và
Đông Nam Trung Quốc.
Cơ khí: khắp các thành phố ở miền Đông.
Chế tạo máy bay: Trùng Khánh, Thượng Hải, Thẩm
Dương.
Sản xuất ô tô: Bắc Kinh và Nam Kinh.
Đóng tàu biển: ở khu vực ven biển.
Hóa chất: Cáp Nhĩ Tân, Thành Đô.
Hóa dầu: ở khu vực ven biển (Thiên Tân, Thượng
Hải, Hồng Kông).
Dệt may: phân bố rộng khắp ở nhiều nơi phía
Đông.
- Giải thích: Sự phân bố gắn với vùng nguyên,
nhiên liệu (luyện kim đen, hóa dầu), gắn với thị
trường tiêu thụ (dệt may), gắn với các trung tâm
có nguồn lao động chất lượng cao (điện tử, viễn
thông), gắn với nơi có điều kiện sản xuất đặc thù
(đóng tàu biển, chế tạo máy bay), gắn với nguồn
năng lượng dồi dào và rẻ tiền (luyện kim màu,...).

C4: Chính sách dân số đã tác động đến dân số

Trung Quốc như thế nào?
- Làm giảm tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên (năm
2005 chỉ còn 0,6%), giảm mức tăng dân số, dân số
dần tiến tới sự ổn định.
- Gây mất cân bằng về giới, số lượng nam có xu
hướng lớn hơn số lượng nữ. Về lâu dài, điều này
sẽ ảnh hưởng tới nguồn lao động và một số vấn
đề xã hội của đất nước.