CHƯƠNG 1

ĐẠI CƯƠNG VỀ TIỀN TỆ, TÀI CHÍNH

Mục tiêu chương

Kiến thức cơ bản về

tiền tệ

Kiến thức nền tảng về

tài chính
Nội dung chính

1.2 Chức năng của tiền tệ

1.1 Khái niệm tiền tệ
1. Tiền tệ
1.3 Hình thái tiền tệ

Nội dung
1.4 Khối tiền tệ

2.1 Chức năng của Tài chính

2.2 Khái niệm tài chính 2. Tài chính
1. Tiền tệ

Tiền tệ là vàng, Theo K.Max: Tiề

bạc tự nhiên TK 18 n tệ là loại hàng TK 20
hóa đặc biệt được
tách ra từ thế giới
hàng hóa

Tiền giấy và tiền kim P.A Samuelson:

TK 16
loại là như nhau, chỉ
là dấu hiệu thanh TK 19
toán nhờ đó hàng
hóa được lưu thông
Bản chất của tiền
tệ là phương tiện
trao đổi
1.1 Khái niệm tiền tệ

Theo các nhà kinh tế: Tiền (hay cung tiền) là tất cả
mọi thứ chấp nhận chung trong việc thanh toán hàng
hóa, dịch vụ hoặc trong việc trả nợ.

Tiền mang ý nghĩa hoàn toàn khác với thu nhập hay
của cải
 Tiền tệ (money) khác với tiền lưu thông (currency)
Phân biệt tiền, thu nhập và của cải

Tiền (money) là một phần trong

của cải của bạn được
dùng để thanh toán trong tiêu dùng
Thu nhập (income) là
những gì bạn kiếm được
từ làm việc hoặc lợi tức
của của cải mà bạn có
được. Nó là một biến lưu
lượng (flow)
Của cải là tài sản mà bạn tích lũy được
Nó có thể là tiền hoặc các tài sản khác
cho đến thời điểm hiện tại
Của cải là một biến tích lượng (stock)
1.1 Khái niệm tiền tệ

Bài tập: Hãy cho biết các nội dung dưới đây nội dung nào
hàm ý tiền tệ, thu nhập hay của cải?

01 02

Tháng này bạn kiếm Khi đi siêu thị, mọi

được bao nhiêu tiền? người thường mang
theo tiền
Đặc điểm của tiền tệ
1.2 Chức năng của tiền tệ

Trung gian
trao đổi

Chức năng của tiền

tệ

Phương tiện Thước đo

cất trữ giá trị
Trung gian trao đổi

• Xóa bỏ vấn đề tìm người thỏa mãn sự trùng khớp

với các nhu cầu. (Giảm thiểu chi phí giao dịch)

• Khuyến khích sự chuyên môn hóa

Khi nào tiền tệ thực hiện chức năng trung gian trao đổỉ

Sự có mặt của tiền trong việc mua bán trả

tiền ngay

Sự vận động song song và ngược chiều

với giá cả hàng hóa

Các hình thái tiền tệ phải đa dạng, đảm

bảo sự thuận lợi trong các quan hệ mua
bán
Phương tiện cất trữ

Đề phòng rủi ro trong tương lai hoặc tích lũy

mua sắm

Tiền tạm thời tách khỏi lưu thông trở về trạng

thái đứng yên tích lũy và lưu trữ giá trị theo
thời gian
Tiền tệ coi như phương tiện cất trữ khi nào?

Tiền giữ
được sức
Tiền chỉ mua theo
thực hiện thời gian
chức năng
cất trữ giá
Tiền có tính trị khi còn
thanh khoản được xã hội
cao nhất
chấp nhận
Thước đo giá trị
Biểu • Biểu thị và so sánh giá trị của các
hiện hàng hóa dịch vụ thông qua giá cả

• Đơn giản hóa giao dịch mua bán

Lợi
ích • Giảm chi phí giao dịch

Vai • Tiền tệ là thước đo cơ

trò bản trong nền kinh tế
Tiền tệ là thước đo giá trị khi nào?

Có giá trị
Tiêu nội tại
chuẩn của nó
giá cả
Sức mua
ổn định
Chức năng tiền tệ & câu chuyện Zimbabwe

Phát hành quá nhiều

tiền tệ
Siêu lạm phát ở mức
231.000.000% giai
đoạn 2000-2009
Người dân
không muốn sử
dụng đồng
Zimbabwe
Chuyện gì xảy ra với các
chức năng tiền tệ của
Đồng Zimbabwe?
Chức năng tiền tệ & câu chuyện Zimbabwe

“Trong thời kỳ siêu lạm phát, tiền như củ khoai nóng mà mọi
người chuyển nhanh từ tay người này sang tay người kia”
Chức năng tiền tệ & câu chuyện Zimbabwe
Chức năng tiền tệ & câu chuyện Zimbabwe

Khi các chức năng tiền tệ mất đi, Zimbabwe buộc phải thay
thế đồng tiền của mình bằng USD và Rand
1.3 Hình thái của tiền tệ

Hóa tệ Hình thái Tín tệ

tiền tệ

Bút tệ

Tiền điện tử
Hóa tệ

- Loại tiền Hóa tệ phi kim loại:

tệ bằng - Hình thái biểu hiện: vỏ sò, lừa, bò, lụa,…
- Hạn chế: cồng kềnh, khó vận chuyển, khó bảo
hàng hóa quản, khó chia nhỏ
- Có hai
Hóa tệ kim loại:
loại hóa tệ - Hình thái biểu hiện: sắt, đồng, vàng, bạc,…
- Ưu điểm: có thể tạo ra hàng loạt, dễ vận
chuyển, dễ chia nhỏ, dễ bảo quản
- Nhược điểm: chưa có tính đồng nhất, không
dễ cất trữ và lưu thông
Tín tệ (Fiat money)

• Loại tiền tệ được đưa vào lưu thông nhờ vào sự tín nhiệm

của công chúng, bản thân nó không có hoặc có giá trị không

đáng kể.

• Được sử dụng thay thế cho tiền vàng và tiền bạc (là những

loại tiền thực)

Tín tệ

Tín tệ

Tiền kim
Tiền giấy
loại

Tiền giấy
Tiền giấy
bất khả
khả hoán
hoán
Tín tệ

Ưu điểm: Nhược điểm:

- Tiết kiệm chi phí lưu - Dễ bị làm giả
thông
- Dễ bị mất giá do lạm
- Được chia thành nhiều phát
mệnh giá, dễ dàng sử
dụng
- Thuận tiện trong việc
vận chuyển và cất trữ
Khác nhau giữa hóa tệ và tín tệ ?
Hóa tệ Tín tệ
Không phải là tiền pháp định Tiền pháp định được chính phủ
công nhận là phương tiện thanh
toán
Vừa có giá trị danh nghĩa và Chỉ có giá trị danh nghĩa
giá trị nội tại
Luôn có giá trị sử dụng như Không có giá trị khi không có
một hàng hóa sự đảm bảo của chính phủ và p
háp luật
Chịu tác động của rủi ro biến Chịu tác động của rủi ro lạm ph
động giá cả hàng hóa át do không có giá trị nội tại
Khó chia nhỏ đơn vị có thể chia nhỏ đơn vị
Bút tệ
Bút tệ là những khoản tiền không kỳ hạn trong
tài khoản ngân hàng

Giao dịch bằng bút tệ qua các bút toán ghi Nợ

và Có trên các tài khoản không kỳ hạn ở ngân
hàng

Bút tệ giữ vị trí chủ yếu trong tổng mức cung

ứng tiền tệ trong nền kinh tế ngày nay
Bút tệ
Giảm đáng kể
chi phí giao
dịch

Ưu Nhanh
An toàn điểm chóng và
thuận tiện

Thuận lợi cho

NHTW quản lý và
điều tiết cung tiền
Tiền điện tử
- Hình thái biểu hiện: thẻ tín dụng, thẻ
thanh toán, thanh toán online, ví tiền
điện tử,
- Ưu điểm của tiền điện tử:
o Nhanh gọn và an toàn
o Đẩy nhanh tốc độ lưu thông tiền tệ
o Tiết kiệm chi phí lưu thông
o Nhà nước có thể kiểm soát được khối
o lượng tiền trong nền kinh tế
Bitcoin có phải là đồng tiền được
sử dụng trong tương lai?
• Bitcoin là tiền ảo/tiền mật mã (virtual money)
được tạo ra năm 2009
• Bằng thuật toán “đào mỏ”, Bitcoin được tạo ra
bởi người dùng theo các cấp khác nhau khi họ sử dụng
sức mạnh của tính toán để xác minh và xử lý các giao
dịch
• Mặc dù Bitcoin đang được coi như một phương
tiện trung gian trao đổi. Tuy nhiên, nó khó có thể trở
thành tiền tệ trong tương lai bởi vì nó chưa có chức
năng cất giữ giá trị và là thước đo giá trị.
1.4 Khối tiền tệ

Được sử dụng để tính tổng lượng

tiền lưu thông trong nền kinh tế
dựa trên sự thay đổi tính thanh
khoản của các thành phần

NHTW điều hành chính sách

tiền tệ
1.4 Khối tiền tệ
M1
Tiền mặt
TG ko kỳ hạn

Tính M2
thanh M1+ TGTK + TG có
khoản kỳ hạn
giảm
dần M3
M2 + Tiền gửi tại tổ chức phi ngân
hàng + Hợp đồng mua lại

L
M3 + Tín phiếu Kho bạc + Trái phiếu Kho bạc
+ Chấp phiếu NH+ Thương phiếu
1.4 Khối tiền tệ
Ví dụ: M1 của Việt Nam từ 2006-2015
M2 của Việt Nam từ 2006 đến 2015
Sự ra đời của tài chính

Sự ra đời và phát triển

của nền kinh tế H-T-H
Your Text Here
Your Text Here
You can simply impress your
You can simply impress your
audience and add a unique
audience and add a unique
zing and appeal to your
zing and appeal to your
Presentations.
Presentations.

01 02
Sự ra đời và tồn tại
của Nhà nước
2.1. Khái niệm tài chính

Tài chính là tổng thể các mối quan hệ kinh tế nảy sinh trong

quá trình phân phối các nguồn tài chính thông qua việc tạo

lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ, nhằm đáp ứng nhu cầu của

các chủ thể trong nền kinh tế.

2.1. Khái niệm tài chính

Nước ngoài

Nhà nước

Trong nước
Mối quan
hệ kinh tế

Doanh nghiệp Dân cư

2.1. Khái niệm tài chính

Thế nào là quỹ tiền tệ?

Là một lượng nhất định các nguồn tiền huy động được để sử
dụng cho một mục đích cụ thể

Quỹ tiền tệ có đặc điểm gì?

Có sở hữu, có mục đích, và có tính thường xuyên liên tục

2.1. Khái niệm tài chính

Ngân sách Nhà nước

Vốn doanh nghiệp

Các loại quỹ
tiền tệ
Quỹ kinh doanh
của công ty tài chính Vốn cá nhân
Quỹ kinh doanh
của TCTD
2.2 Chức năng của tài chính

Huy
động

Phân
phối

Kiểm tra
Chức năng huy động

Thể hiện khả năng tổ chức khai thác các nguồn tài chính
nhằm tạo lập nguồn lực đáp ứng nhu cầu phát triển của nền
kinh tế

Sự huy động chỉ đặt ra khi các chủ thể không đủ

khả năng tự tài trợ

Điều kiện của chính sách huy động vốn: đáp ứng
kịp thời nhu cầu thiếu hụt vốn, chi phí vốn phù
hợp, đảm bảo tính pháp lý
Chức năng phân phối

Chức năng phân phối của tài chính là chức năng mà nhờ vào đó,

các nguồn tài lực đại diện cho những bộ phận của cải xã hội được

đưa vào các quỹ tiền tệ khác nhau để sử dụng cho những mục đích

khác nhau và những lợi ích khác nhau của đời sống xã hội.
Chức năng phân phối

Tổng sản phẩm

trong nước

Tài sản quốc

gia cho thuê, Của cải Phần tích lũy
nhượng bán xã hội từ quá khứ

Chuyển từ
nước ngoài
Chức năng phân phối
Chỉ diễn ra
dưới hình thức
giá trị

Đặc
điểm
Gắn liền với sự
Thường
hình thành và
xuyên, liên
sử dụng các
tục
quỹ tiền tệ
Chức năng kiểm tra

Phản ánh hoạt động thu thập và đánh giá những bằng chứng về

thông tin liên quan đến quá trình huy động và phân bổ các

nguồn tài chính với mục đích đảm bảo tính đúng đắn, tính hiệu

quả và hiệu lực của việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ
Chức năng kiểm tra
Thanh
tra tài
chính

Kiểm Kiểm
Hình thái
toán nội toán Nhà
kiểm tra
bộ nước

Kiểm
toán độc
lập
Khác biệt tài chính và tiền tệ
Tài chính
Tiền tệ xuất hiện với tư cách
là phương tiện để thực hiện
phân phối vốn hoặc thu nhập
của các chủ sở hữu trong nền
kinh tế dưới hình thức giá trị
Sự vận động của tiền tệ độc
lập với vận động hàng hóa
Tiền tệ
Gắn liền với quá trình trao
đổi hàng hóa (Tiền tệ xuất
hiện trong trao đổi hàng hóa
với tư cách là vật trung gian
để thực hiện trao đổi theo
nguyên tắc ngang giá)
Sự vận động của tiền tệ gắn
liền với sự vận động của
hàng hóa