Reviewer : Araling Pilipino

Aralin 1: Araling Pilipino sa Panahon ng Neoliberal at Artipisyal na Pilipino ni

Prof. Mykel Andrada
Prof. Mykel Andrada Neoliberal
• Direktor, Sentro ng Wikang Filipino • Sentral ang papel ng pribadong
UP Diliman negosyo.
• Propesor, Departamento ng Filipino at • menti.com – “Ano ang neoliberal na
Panitikan ng Pilipinas, KAL, UP edukasyon para sayo?”
Diliman - edukasyon na di nagpapalaya
• Miyembro, Tanggol Wika ng kaisipan
• Isa sa mga lumaban para hindi - tingin sa mag-aaral ay
tanggalin ang Filipino subject sa commodity (produkto/bagay)
kolehiyo. - commercialized education
- impersonal na edukasyon para
Bienvenido L. Lumbera makakuha ng trabaho o para
“Tanggap ko na ngayon na kolonyal ang maging useful sa ekonomiya
nakuha kong edukasyon sa Santo Tomas.” - hindi tumutugon sa ating
domestic needs
“Normal lang na ang mga Filipino ay parang - career-oriented, studying to be
mga Amerikano kung mag-isip at exported, individualistic
magpahalaga.” - tumutugon sa makadayuhang
• National Artist for Literature interes
• Ramon Magsaysay Awardee for - serves foreign interest
Journalism and Creative Liberalism Neoliberalism
Communication Arts Political Philosophy Economic
• Professor Emeritus, Department of Philosophy
Filipino and Philippine Literature, UP Focuses on Focuses on the free
Diliman individual freedom trade and
• Re-Edukasyon of thought, religion, privatization, etc.
- pagsasaayos ng sistema ng life, property
edukasyon ownership, etc.
- paglalapat ng aralin sa tunay na Age of 20th Century
pangyayari sa buhay ng Pilipino Enlightenment
• “Bakit Hindi Paksaing Filipino?” Popular even today The term is now
- Writing the Nation/Pag-akda ng in many nations rarely used
Bansa
- Tanong ng isang mamamayan
Epekto ng Neoliberalismo
na gumulantang kay Lumbera at
naging dahilan para aralin ang • Matinding kawalan ng trabaho
asignaturang Filipino. • Kontraktwalisasyon
Globalisasyon • Mababang sahod
• Mataas na presyo ng bilihin
• Pagpapalawig, pagpaparami, at • Mataas na singil sa tubig, irigasyon,
pagpapatatag ng koneksyon ng mga kuryente, at pamasahe
bansa sa kapwa bansa. • Kawalan ng serbisyong panlipunan sa
• Pagsusulong ng pandaigdigang kalusugan, pabahay, at edukasyon
kalakalan dahil sa pagbubukas ng
pambansang hangganan Artipisyal
• Masama ba ang epekto ng • Hindi totoo o peke
globalisasyon? • Hindi natural
- “Going global means
• Ang mga Pilipino raw ay naging
sharpening the country’s
artipisyal
competitive edge in dealing with
other countries.” B. Lumbera.
Mga Hamon sa Pagtuturo Gamit ang Lente
ng Araling Pilipino
• Alfonsus Trompenaars
1. Kalituhan sa Identidad - Dutch theorist
➢ “Ang kultura ay isang buhay na proseso ng
2. Fake News
paglutas ng mga problema ng tao sa
3. Neoliberalismo pamamagitan ng pakikipag-ugnay, oras, at
4. Historical Revisionism kalikasan ng tao.”
- Hal. Bayanihan
Kultura
Ang kultura ay makikita sa mga
• Colere (Latin) sumusunod:
• Kalinangan
• Kabihasnan • Gawi
• Kumbensyon
Kultura ayon kay… • Kaisipan
• Gerard Hendrick Hofstede • Pananamit
- Psychologist • Pagkilos
- Propesor Emeritus ng • Paraan ng pamumuhay
Organizational Anthropology • Tradisyon
and International Management • Wika
- Pananaliksik tungkol sa cross- • Panitikan
cultural
➢ “Isang kolektibong pagprograma ng isip Gamit ng Kultura:
kung saan nakikilala ang kasapi ng isang
• Makasanayan
pangkat ng tao mula sa isa pa.” • Bigyan ng mataas na pagkilala
- Nalalaman natin kung saang • Pagyamanin
grupo kabilang ang isang tao.
- Hal. Taong gumagamit ng
Gaylingo = Mga bakla o
Kabataan

• John Mole
- Makatang Ingles
- Tula na naglahad ng mga
pampulitikang isyu
➢ “Ang kultura ay kung paano ginagawa ang
mga bagay sa paligid nito.”
- Ang masamang epekto nito ay
paggawa ng isang tao ng bagay
dahil lang ginagawa ito ng mga
tao sa kanyang paligid kahit
kulang sya sa kaalaman kung
bakit ito ginagawa.
- Pakikisabay
- Cancel Culture

• Shalom Schwartz
- Social Psychologist
➢ “Ang kultura ay isang paniniwala,
kasanayan, simbolo at kaugaliang naganap
sa mga tao sa isang lipunan.”
- Hal. Rizalista, mga taong
sinasanto si Jose Rizal.
 Aralin 2: Ideolohiya sa Gahum at Kontra-Gahum
Ideolohiya
• Kalipunan ng mga prinsipyo, Sistema
ng paniniwala, tradisyon, kamalayan, o
kaispan na nagpapaliwanag tungkol sa
daigdig at pagbabago nito.
• Hal. “Ang dami-daming pinagsasabi
pero hindi naman nagbabasa. The
main problem with some politicians is
that they are illiterate.” Miriam
Defensor Santiago.
Gahum o Hegemonya
• Pangingibabaw ng mga pamantayang
kanluranin o banyaga
• Indirektang impluwensya
• Pagkontrol ng isang
makapangyarihang tao, pangkat o
bansa sa iba pang katulad nito.
➢ Mga Halimbawa:
- Maputi
- Makinis
- Matangos
- Tuwid ang Buhok
- Matangkad
• Epekto ng Gahum sa buong bansa
- Dahil sa standards na tinakda
ng kanluranin sa atin, pipilitin
natin maging katulad nila, at
tangkilikin ang kanilang
produkto kahit hindi kailangan.
- Pananaw na mas mataas ang
mapuputi kaysa sa kayumanggi.
1. Kulturang Kolonyal/Imperyalista
- Kaisipang nalinang dahil sa
impluwensya ng mga
mananakop.
- “English is the Universal
Language.” – tinitingnan natin
na mas mataas ang Ingles
kaysa sa iba pang wika
- Imperyalismo – pagpapalawak
ng kapangyarihan ng
makapangyarihang bansa sa
pagkontrol ng pangkabuhayan
at pampolitika ng ibang bansa.
2. Kultura ng Represyon at Pasismo
- Pasismo - Pamumunong
ginagamitan ng dahas upang
gipitin ang mamamayan
- Pamahalaang awtoritaryan
- “English Only Zone”
3. Kultura ng
Konsymerismo/Kapitalismo
- Kapitalismo – pang-
ekonomiyang sistema batay sa
pribadong pagmamay-ari.
- Akumulasyon ng kapital
(Konsyumerismo/Kapitalismo)
- Paggawa ng sahod
- Boluntaryong palitan
- Isang Sistema ng presyo
- Mapagkumpitensyang mga
mercado
- Reification – treating human as
physical thing
- Alienation – the worker gets
objectified. The product being
produced is more important than
whoever is making it.
- Super-profit – excess of
average profits over normal
profits. (pagpapataas ng quota
sa isang working day)
4. Kultura ng Reaksyonaryo at
Pangangayupapa/Sunod-sunuran
(Subservience)
- Nawawalan na ang lipunan ng
sariling pag-iisip o nawawala
ang kritikal na pagtingin sa mga
utos sa atin
- Pagiging bulag para sumunod
- “Sabi kasi sa taas yan yung
gawin kaya yan yung ginagawa
ko.”
5. Kultura ng Marchismo/Seksismo
- Diskriminasyon sa isang tao o
grupo batay sa kanilang
seksuwal na oryentasyon o pag-
uugali
- Hindi pantay na pagtingin sa
mga lalaki, babae at iba pang
kasarian.
Kontra-Gahum
• Bubuhay sa sarilling identitad ng
Pilipino.
• Yunit ng impormasyon sa kultura
bilang isang konsepto, paniniwala, o
kasanayan na kumakalat mula sa tao
sa tao.
• Pag-uugaling panlipunan na ipinasa sa
mga henerasyon sa isang kultura, sa
pamamagitan ng imitasyon.
• Ang mga halimbawa ay sumisimbolo
lamang sa pagtayo laban sa kamalian
at sa pagyakap sa sariling atin.
➢ Mga Halimbawa:
- Freedom of Speech – dapat
alamin kung kailan dapat
magsalita at manahimik.
Magsalita kung may mga
pangarap nang nasisira.
- Community Pantry
Ideological State Apparatus (ISA)
➢ Louis Althusser
- Marxist theorist
• Paaralan, simbahan, pamilya, at midya
- Tagasalin ng mga impormasyon
Araling Pilipino bilang Disiplinang Filipino
na nakaaapekto upang kontrolin
ang kamalayan ng tao.
Kontra-Kultura
• Kulturang naghahanap ng
katotohanan, katarungan, at katuwiran.
• Nagsusulong ng pagkakapantay-
pantay ng tao sa uring lipunan, lahi, at
kasarian.
• High culture at low culture
➢ Kulturang Mapagpalaya
➢ Kulturang Siyentipiko
➢ Kulturang Makamasa
➢ Kulturang Pagkapantay-pantay
➢ Kulturang Rebolusyonaryo
➢ Kulturang Makabayan
➢ Kulturang Transpormatibo
Atrasadong Kultura
• Kailangang wasakin at palitan
Aralin 3: Kasaysayan Kung Paano
Unti-unting Sinisimulan ang Araling
Pilipino
Pagpopook ng “Pilipinolohiya/Pilipinisasyon”
sa Araling Pilipino
• Kalipunan ng kaisipan, kilusan, at
programang pang-akademikong
nagpupunyaging bumalikwas o pumihit
ng oryentasyon mula sa kanluraning
modelo, paradigma, kaisipan, at
metodolohiya ng noo’y umiiral ng
Philippine Studies (Rodriguez-Tatel)
• Panimulang Pagpopook - Mga
ideolohiya ni Rizal bilang pag-aaral at
pagkilala ng sarili
- “Nosce Te Ipsum” o Kilalanin
ang Sarili – dapat taglay ng
isang tao ang maka-Pilipinong
isip at kilos upang makamit ang
kasarinlan
• Araling Pilipino = Araling Panlarangan
o area studies – tinitingnan ang
bansang Pilipinas bilang isang larang
lamang ng “unibersal”
- Neo-kolonyal sa akademya
- NEOKOLONYALISMO –
patuloy na impluwensya ng mga
mananakop sa mga mga
bansang dati nilang sinakop ;
foreign intervention
(Aralin 3)
• Dekada 1970 - pagsalungat ng mga
Pilipinong iskolar sa kanluraning
oryentasyon sa academya
• Filipinolohiya (disiplinang filipino)
- angkop gamitin sapagkat nakapokus
ito sa pag-aaral ng Filipino,
metodolohiya ng reserts, panimulang
rebuy ng literature, teorya, at
pananaliksik sa loob at labas ng bansa
• Disiplinal – intrinsic na kategorya ng
paksa.
Mga tinatalakay :
- Barayti ng wikang Filipino
- Gramar ng Filipino
- Leksikograpiyang Filipino
– proseso ng paglikha o pag-
eedit ng diksyunaryo at mga
simulan at praktika ng paggawa
ng diksyunaryo
• Interdisplinal – isang paksaing
tinatalakay kung saan may nakapaloob
na dalawa o higit pang displina
- Tinutukoy ang relasyon ng
paksa isa pang paksa
- Mga Disiplina:
- Sikolohiya ng Wikang Filipino
- Pilosopiyang Filipino
- Sikolohiya ng Wikang Filipino
- Wika ng Literaturang Filipino
- Pulitika ng Wikang Filipino
- Pagsasalin sa Wikang Filipino
- Pagtuturo ng Filipino
- Paggamit ng Filipino sa iba’t
ibang domain
• Multidisiplinal – may isang komon na
paksa na hiwalay na sinusuri ng bawat
disiplina batay sa sarili nitong
perspektiba.
- Paraan ng pagbabagong-bihis
ng Filipinolohiya
- Mga Disiplina:
- Pagpaplanong Pangwika
- Wikang Filipino at Edukasyon
- Relihiyon
- Mass Media
- Ideolohiya
- Pulitika
- Gender
- Ekonomiya
Limang Iskolar na Nag-ambag sa
Talastasang Araling Pilipino
1. Virgilio Enriquez at Sikolohiyang
Pilipino
- (a) paglilinang sa loob
- (b) pag-aangkin sa labas
• (a) paglilinang sa loob
(indigenization from within)
- “sarili” ang “loob” ng lipunan at
kulturang Pilipino
- Ayon sa kaisipan ni Rizal, mga
Pilipino lamang ang makakapag-
ayos ng suliraning pang-edukasyon
na nagbibigay-tuon sa maka-
Pilipinong pag-aaral.
- Kung hindi maaagapan ang maka-
Amerikong pagkatuto, mawawalan
ng kabuluhan ang adhikain na
patatagin ang Araling Pilipino sa
bansa.
- Sa pansariling tayo ng “pagsasa-
Pilipino” (loob), Maaaring sa mga
Pilipino magmumula ang
ikagagaling o ikasisira ng
hinaharap.
• (b) pag-aangkin sa labas
(indigenization from without)
- Pag-aangkin ng mga konseptong
mula sa banyaga sa pamamagitan
ng pagsasalin, pag-aandukha at
kultural na asimilasyon ng mga ito
sa karanasan ng mg Pilipino.
- “labas” – adaptasyon ng mga
kanluraning paradigma, modelo,
teorya, at metodolohiya sa pag-
aaral ng tinuaguriang “maka-
Amerikanong Araling Pilipino”.
2. Zeus Salazar at ang Pantayong
Pananaw
- Kakulangan ng mga Pilipino sa
kaalaman sa kasaysayan ng Pilipinas
(isa sa dahilan ng pagiging banyaga
ng mga Pilipino sa sariling bansa)
- “Ang kasaysayan ay isang salaysay
hinggil sa nakaraan na may saysay.”
- Pantayong pananaw – hango sa
isang malalim na kahulugang
nagtataglay ng diwa at kabuluhan.
- Mula ito sa salitang “tayo” na
tumutukoy sa unang persona na
ang layunin ay humimok sa
kapwa nito upang magkaroon
ng kaisahang kalingangan ng
sariling pag-unlad.
- Hindi kailangang ibatay sa
banyagang perspektibo.
- “tayo” – pagsasalaysay ng
kasaysayang Pilipino na galing
sa Pilipino para sa mga Pilipino.
3. Prospero Covar at Araling Pilipino
• Nagtakda ng kahulugan at saklaw
ng Pilipinolohiya
• Ama ng Pilipinolohiya
• Pilipinolohiya – binubuo ng
dalawang salita: Pilipino at lohiya
(pogos) na ang ibig sabihin at pag-
aaral.
- Masistemang pag-aaral ng:
(1) Pilipinong kaisipan
(2) Pilipinong kultura at lipunan
- Layuning palabasin ang pagka-
Pilipino ng bawat larangan na
meron ang bawat kultura ng
Pilipinas.
• Lumbera at Almario – nagpasimula
rin ng Araling Pilipino
- Hugpuan ng kanilang isipan at
pagkilos gamit ang Wikang
Pambansa bilang pangunahing
instrumento sa diskursong
Filipino.
4. Virgilio Almario at Bagong
Pormalisadong Filipino
• Bagong Pormalisadong Filipino
- sagot natin sa kultura ng
kritisismo ng kanluran
• “Paano kung ang sangkap ng akda
ay katutubo at orihinal?”
• “Paano kung hindi ito akma para sa
pamantayang kanluranin sapagkat
gumagamit ng ibang pamantayan?”
• Ang kulturang Filipino ay mula sa
mga Filipino.
• Ang karunungang Filipino ay batay
sa kasaysayan, karanasan at
pangangailangan ng Filipino
• Ang karunungang Filipino ay para
sa mga Filipino.
5. Bienvenido Lumbera at Paksaing
Pilipino
• Dumating noon sa Indiana
University ang manunulat mula sa
UP na si Rony Diaz upang mag-
aral ng lingwistiks at habang nag-
uusap sila tungkol sa pag-aaral ay
nagulat si Diaz nang malaman ang
paksang nais aralin ni Lumbera.
Tanong agad ni Diaz ay, “Bakit
hindi paksaing Filipino?”
▪ Pamagat din ito ng
kanyang talumpati sa
pagtanggap ng Ramon
Magsaysay Award for
Journalism, Literature,
and Creative Arts noong
1993.
Araling Pilipino sa Uniberaidad ng
Pilipinas
• Simula 1974 hanggang 2007,
gumawa ng mga pag-aaral, tesis at
disertasyon ang mga mag-aaral sa
Master at Doktorado sa UP batay
sa dalawang pangunahing tunguhin
ng Araling Pilipino.
• 160 ang tesis at disertasyon ang
naisulat mula sa mga panahong
nabanggit.
• 36.30% ang nasa wikang Filipino at
63.70% ang nasa wikang Ingles
(Tatel 2015).
• Isinagawa ang mga pag-aaral
upang iangat ang Pilipinisasyon,
ngunit nagresulta ng pagiging
dominante ng “labas” o ang
pagbatay sa mga teorya at
metodolohiyang banyaga.