Araling panlipunan
P A N T A Y O -Ito ay pananaw na kung saan ang gumagamit nito ay ang mga taong nabibilang sa isang kabihasnan na may sariling wikang
ginagamit na hindi bumabase sa mga banyaga.
P A N G K A M I Ito ay pananaw na kung saan ang tunguhin
ng impormasyon nito ay para sa banyaga o mga nasa labas.
P A N G S I L A Ito ay pananaw na kung saan ang paksain nito
ay mga taga labas o banyaga, maaaring Pilipino ang mga nag-
uusap sa bahaging ito nagkukumpara sila sa mga banyaga at
ganoon rin sa mga banyaga,
P A N G K A Y OIto ay pananaw na kung saan ay ang mga taga
labas ang nagkakaunawaan sa impormasyon na kanilang
binibigay.
Ramon Guillermo
- “Sariling Atin: Ang Nagsasariling Komunidad Na
Pangkomunikasyon Sa Disiplinang Araling
Pilipino”
-Tinalakay niya sa kaniyang introduksyon ang mga kilalang
personalidad hindi lang sa Pilipinas at maging sa ibang bansa,
na may kaugnayan ang kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling
wika sa pagkakaroon ng kasarinlan ng isang bansa
MulaPagpopook tungong Pagdadalumat: Mga Muhon ng
Pilipinisasyon
● Ang “Triumvirate” (lupon ng 3 tao na may kapangyarihan) ng
Pagsasakatutubo at Pilipinisasyon ng Agham Panlipunan
● Virgilio Enriquez (Ama ng Sikolohiyang Pilipino)
Dalawang tunguhin ng pagdadalumat:
1. Indihenisasyon mula sa loob (paggamit ng sariling kultura
bilang bukal
ng kaalaman at mga konseptong katutubo na matapat na
naglalarawan ng
pananaw-sa-daigdig ng mga Pilipino)
Georg Wilhelm Friedrich Hegel -ayon sa kanya hindi
maituturing ng isang bayan na ganap na sa kaniya ang isang
kahanga-hanga o dakilang bagay hangga’t hindi nito nakikilala
ang sariling wika
Pagpopook ng “Pilipinolohiya/Pilipinisasyon” sa Araling
Pilipino
● Mga ideolohiya ni Rizal bilang panimulang pagpopook sa
Pilipinolohiya/Pilipinisasyon bilang pag-aaral at pagkilala ng/sa
sarili.
● 1861 – Panahon ni Rizal – 1863 Nagkaroon ng Educational
Reform Decree.
● Naitatag ang edukasyong Primarya, sekundarya (Ateneo, San
Juan De Letran ) at Kolehiyong antas.
● Practice of teaching (Needle work, Home Economics, Music)
– para sa mga babae.
● Binabanggit ito sa Urbana at Feliza – Manual pattern para sa
mga kababaihan
Lagda – counter part para sa mga Bisaya
2. Indihenisasyon mula sa labas (pag-aangkin ng mga
konseptong mula
sa banyaga sa pamamagitan ng pagsasalin, pag-aandukha at
kultural na
asimilasyon ng mga ito sa karanasan ng mga Pilipino)
● Prospero Covar (Ama ng Pilipinolohiya)
Sistematikong pag-aaral ng Kapilipinuhan sa tatlong
larangan:
1. Kaisipan
2. Kultura (kasama ang wika, iba’t ibang larang ng sining,
pilosopiya at relihiyon)
3. Lipunang Pilipino
Las Doncellas – Sealed/ Virgin (Sikolohiya – Pagtitiis – Birhen)
Illustrado – pero walang Illustrada?
Illustrado – Mga nakapag-aaral sa ibang bansa gaya sa Europe
at mga reserved na tao
● Pilipinolohiya bilang kalipunan ng kaisipan, kilusan at
programang akademikong nagpupunyaging bumalikwas o
pumihit ng oryentasyon mula sa masyadong tuon sa kanluraning
modelo, paradigma, kaisipan at metodolohiya ng noo’y umiiral
ng Philippine Studies (Rodriguez-Tatel 20015, 2).
● Pamamayagpag ng Araling Pilipino bilang kasangkapang
“neo-kolonyal” sa akademya.
● Kinilala/kinikilala ang Araling Pilipino bilang araling
panlarangan o area
studies – tinitignan ang bansang Pilipinas bilang isang larang
lamang ng “unibersal”.
● Noong dekada 1970, ipinakita ng mga Pilipinong iskolar ang
kakanyahang sumalungat sa agos ng umiiral na kanluraning
oryentasyon sa akademya.
● Zeus Salazar (Ama ng Pantayong Pananaw/Ama ng Bagong
Histograpiyang Pilipino
Pangkaming Pananaw sa Kasalukuyan
Nang dumating ang mga Amerikano inatupag naman ng mga
Ilustrado ay
ang ipakita sa bagong banyaga na ang Pilipino ay pwedeng-
pwede maging
doctor, abogado, inhinyero, at sa huli, pati na artista at beauty
contest winner
(hindi pala pangit!).
Iskizofrenyang Pangkalinangan
Lagi na lamang dapat ikumpara ang sarili at ang sariling hiram kaya’t sa wikang Ingles ang pagkahulma ng estado sa ngayon. ● Zeus Salazar bilang isang Marxista
na kultura
“…para sa elite at upang madagdagan ang mga maninilbihan sa Superstructure / Hegemonya
sa mga dayuhan: Sumusulat sa wikang banyaga (upang
maipakita na puwede bagong sistemang kolonyal.” Ang pangkalahatang pananaw ay Ang nasyong Pilipino ay nabuo lamang sa bahagi ng
Kapilipinuhan na nalantad nang husto sa Kanluran (nabahiran,
pala, kaya pala!) kailangan munang humiwalay sila sa (at iiwan “Pangkami” kung hindi man talagang nabago ito). Nabuo ito sa
nila ang) pagsusumikap ng mga elite ng bahaging Kristiyano ng
Ang Kulturang Nasyonal na pinalalaganap ng elite,
kolonyang Espanyol
katutubong kalinangan mamaya-maya ay babalik lamang dito samakatuwid, ay instrumento ng dominasasyon sa taumbayan.
para gamitinang Ito ay isang halimbawa ng representasyon ng Imperyalismo. Elite: Mga akultaradong grupo ng tao nagsimula: ladino (mga
natuto ng
ilang elemento nito sa kanilang paglikha. Pangsilang Pananaw
Espanyol)
Kulturang Nasyonal: Patukoy sa iba at hindi sa kapwa
-ginawang tagasalin at tagatulong ng mga prayle sa
Umiinog ito sa konsepto ng “nasyong Pilipino” na sa simula’y Halimbawa:
ebanghelisasyon.
binuo sa
“Ganito sila, ganito ang ugali nila, o ganito ang mga tagalabas o
Kanluranin sa proseso ng akulturasyon
wikang Espanyol ng mga Propagandista at Rebolusyonista, banyaga”
pagkatapos ay ● Ika-18 na dantaon:
Ang Pantayong Pananaw sa Kasaysayan
isinulong ng mga inapo nito: Quezonà Osmenà Roxasà Laurelà Unti-unting pumasok nang mas maramihan ang mga akulturado
● Bago makaugnay ang mga dayuhang Espanyol noong ika-16
Rectoà o ladino sa sistemang kolonyal ng mga Espanyol: eskriba, abu-
na dantaon wala pang iisang Pantayong Pananaw sa buong
abugado, at sekular na pari.
Magsaysayà, Marcosà, Aquino sa pakikipagtulungan sa mga arkipelago, wala pa ring nasyong Pilipino.
Amerikano kung Sekular na Pari vs Prayle

DISIPLINA – larangan,erya ng kaalaman o kahusayang pantao , PAANO NAGIGING INTELEKTWALISADO ANG WIKA? –
body of knowledge, siyensya matematika, kapag lagging ginagamit ito ay nag eexist at nagiging
AIP- ITINATAG NI RIZAL SA EUROPA , HINDI intelektwalisado
CULTURAL IDENTITY- tumatalakay sa sariling kultura NAGTAGUMPAY
CMO series of 2013 – pagtatanggol sa wikang Filipino
GRAMATIKA ARALING PILIPINO – INTELLECTUAL FEMUR , PAH
LINANG SA LOOB SALIGANG BATAS 1987 ARTICLE 14 SECTION 6 – pag
FILIPINOLOHIYA- pag aaral ng Filipino, papayaman ng umiiral na wika sa bansa
NOSCE DE IPSUM – KILALANIN ANG SARILII
MULTIDISIPLINAL INTELEKTWALISASYON – pag unlad
IDELOHIYANG PANG WIKA
DISIPLINAL, INTELEKTWALISADO – sumasabay sa pag babago
NAMAMATAY BA ANG WIKA? –Namamatay ang Wika
INTERDISIPLINAL kapag Hindi Ginagamit ANG WIIKA AY DAYNAMIKO
TATLONG KLASIPIKASYON: PAANO NABABAGO ANG WIKA? – kapag sumasabay ito sa
pagbabago
1. PAKSANG SAKLAW
2. 2. PAKSANG SAKLAW
3. 3. METODOLOHIYA

Ang sumusunod ang mga varayti ng wika at ilang halimbawa sa na pagtalakay. na wikang kanyang
Idyolek-Sariling istilo ng pagsasalita. Ito ay isang tiyak. pagkatao. Lumulutang ang katangian at
natatanging kakayahan ng taong ginagamit ng isang tao. Pansariling wika na nakabatay sa
nagsasalita. Varayti ng Wika

Hal. "grabe na to! to the highest level na to!!! - Ruffa Mae Quinto. "Magandang gabi bayan" - Noli de
Castro "Ah ha ha ha, nakakaloka, Darla! - Kris Aquino "Anak Paki-explain labyu!"- Donya Ina
(Michael V.)

Sosyolek - Panggrupong istilo ng pagsasalita. Ito ay varayti ng wikang nakabatay sa katayuan ng tao.
Samakatuwid ito ay tumatalakay sa katayuang sosyo-ekonomiko. Nabubuo ito dala ng isang
malayang talakaying panlipunan mula sa tiyak na pangkat ng mga tao. Sinasabing isang palatandaan
ng istratepikasyong panlipunan ang sosyolek (Rubrico 2009)

Hal. Jejemon- Sinasabi na nabuo ito mula sa salitang jejeje isang paraan ng pagbabaybay ng hehehe
at ng salitang Hapon na Pokemon. Ito ay nakabatay sa wikang Ingles at Filipino at sinasamahan ng
numero sa pagsulat o jejetyping. Kamusta I love you MuZtah- AhyLabzyhow- ¡MiszącKyuh - I miss
you 30w phow - Hellow po
Gay-lingo/ Bekimon- Ito ay ang wika ng mga beki. Sa
kasalukuyan karaniwan itong naririnig sa iba't ibang tao maging
sa mga propesyonal.
"Gora na itech!" - halika, umalis na tayo! "Ang kapal ng
facelak" - kapal ang mukha "best in Chukchak-Pinakamahusay
magsalita
Coñospeak-Ito ay isang anyo ng Taglish. Pinaghahalo ang
Ingles Karaniwang naririnig ang coñotic na wika sa mga
kabataang nakaaangal at Filipino kaya't kung susuriin ay
ginagamitan ito ng code switching o may kaya sa buhay na
nagsisipag-aral sa mga eksklusibong paaralan. 66"
"Male kain na us, we will make pla pa para sa foods. Then may
pasok pa usa ang subject ng 1 pm. Come on na Etnolek - ang
wika ay nakabatay sa mga tradisyon at kultura ng ang tyak na
lugar. Nabubuo to sa pamamagitan ng paggamit ng mga
ethoingwistkong pangkat ng tao. Ito ay nagmula sa salitang
Etniko at Dayak kaya't ang mga wikang ito ay larawan ng
1 standard na wika- Ito ay paglalarawan kaugnay sa tunog,
salita at pangungusap o anupamang may kaugnayan sa
pambansang wika. to ang barayting maaaring bumuo sa gamit
ng wika sa mga pangmalawakang domeyn sa isang lipunan gaya
na lamang ng wika sa edukasyon, pamahalaan, midya at iba pa
.2. Punto at Dayalekto- Ang punto ay may kaugnayan sa
paraan ng pagbigkas ng isang tao gamit ang kanyang wika. Dito
maaaring madetermina ang kanyang lugar na pinagmulan.
3. Mga Dayalektong Rehiyonal- ito ay naglalarawan ng mga
identipikasyon ng mga konsistent ng katangian ng mga
pananalitang matatagpuan sa isang heograpikong lugar.
4 sogloss at Dayalektong Hanggahan- Ito ay tumutukoy sa
linyang kumakatawan sa pagitan ng mga lugar tungkol sa isang
partikular na inggwistikong aytem Samantala, ang dayalektong
hangganan naman ay tumutukoy sa kaibahan ng pananalita sa
iba't ibang lugar na kakikitaan ng pagkakaiba-iba ng paggamit
ng mga salita
5. Ang Katuluyang Kontinuum na Pandayalekto- Kung ang
Isogloss ay malaking tulong sa pagdedetermina ng gamit ng
wika sa mga magkakatabing lugar, hindi pa rin kadalasang tiyak
ang resulta ng mga pag-aaral pangwika. Kung kaya, sa
pagkakalanlan ng isang canao bana vakul Pangga Kalipay
(Mugao) (Hiligaynon) Ovatan) (Bisayas) pagdiriwang asawang
Lalaki Pantakip sa ulo inrog o sinisinta tuwa o ligaya. Ekolek -
wikain na madalas na madidinig sa sa mga magulang. kapatido
kasama sa loob ng tahanan. Sa madaling sabi ito ay ang wika sa
loob ng tahanan anasab Rubr
Pidgin-hindi organisadong pagkakaayos ng mga salita. Kilala sa
Ingles bilang nobodys native language. Nagkakaroon ng
pagpapalitan ng gamit sa wikang sinasalta at wikang nahahalo
sa isang lipunan. Nagaganap to kapag nag-uusap ang dalawang
tao na parehong magkaiba ang unang wika. Dahil parehas na
walang kaalaman sa unang wika gumagamit sila ng makeshift
language" upang magkaunawaan. emont you po Ako punta,
inyo bahay. Singl kita utang, ikaw hindi bayad! - Pumunta ako
sa bahay ninyo. Sinisingil kita sa utang mo, hindi ka naman
nagbayad" Tayo punta malayo lugar para iwas utang- Pumunta
tayo sa malayong lugar para makaiwas sa mga mangungutang
pamamagitan ng continuum, makikita ang eksaktong katuluyan
ng gamit ng wika sa magkakatabing lipunan
6. Blinggwalismo Ang pagiging bilinggwal ng isang tao ay ang
simpleng resulta lamang ng pagkakaroon ng dalawang
magulang na magkaba ang wika. Mula dito, ay maaaring
madebelop ang panibagong varayting pangwika.
7. Mga Pidgin at Creole- Ito ay isang varayti ng isang wika na
napaunlad sa kadahilanang praktikal, tulad ng mga
pangangalakal, sa mga pangkat ng mga taong hindi alam ang
wika ng iba pa. Ang 63"
14. Register kaugn iba't i ibang pidgin din ang produkto ng
dalawang wikang magkaiba- sinasalita ng dalawang
magkaibang tao hanggang sa sila a makabuo ng sariling wika.
Sa katunayan, ang wikang pidgin a produkto ng isang wika na
kung tawagin ay leksifayer. Sa kabilang dako naman, nagiging
creole ang isang wika kung ang pidgin a kanyang pagtanda.
Restricted na ang creole kaysa sa pidgin dah nasimulan nang
matutunan ng isang bata at magamit hanggang sa may mga
altuntuning panggramatika.
15. Tenor- Pormalodad at kainmpormalan
Creole- to ang tawag sa wikang nagmula sa Pidgin at naging
unang wika ng isang lugar. Sa kaso ng Chavacano nagkaroon ng
paghahalo sa bokabularyong etniko ng wikang kastila at
nagkaroon na ito ngsang tyak na istruktura isang magandang
halimbawa nito ay ang awit na Porque na inawit ng Maldita
isang banda mula sa Zamboanga.
Dayalek wikang ginagamit sa isang partikular na lugar.
Nakapaloob dito ang pagkakaiba-ba ng punto, tono, intonasyon
o bokabularyo sa loob ng isang wika. Maituturing din itong
rehiyonal na wika. 67"
"SIPAT: ARALING FILIPINO SA WIKA. EDUKASYON.
KULTURA AT MIDYA
"4 Makikita rin ang mga vokabularyo sa Filipino ng mga taga-
Pasaan ka? Wala, suroy-suroy lang (Cebuano-pasyal-pasyal)
Panahawan (Cebuano - almusalan) Ang sumusunod ang ilan sa
varayti ng wika mula sa artikulo ni Nilo s Ocampo sa aklat na
Minanga (2002) na itinala ni Christian Francisco.
8. Wika, Lipunan at Kultura- Ipinaliliwanag dito na hindi
porke may parehong kinalakhang lipunan ang dalawang tao ay
pare-parehong wika na rin ang ginagamit. Samakatuwid,
nagkakaroon pa rin n pagkakaiba-iba ang gamit ng wika batay
sa pansarili niyang kultura at mula nito ay madedebelop ang
posibleng varayting pangwka
9. Mga Panlipunang Dayalekto- Sinusukat naman ang
varayting pangwika batay sa panlipunang dayalekto sa
pamamagitan ng u edukasyon, trabaho, edad, kasarian at iba
pang panlipunang sukatan. 18
10. Edukasyon, Okupasyon, Uring Panlipunan- Tumutukoy
naman ito sa sosyal na aspekto ng isang ispiker ng wika batay sa
paraan ng kanyang edukasyong nakamit at trabaho propesyong
kinabibilangan. Papasok din dito ang usaping language register.
11. Edad at Kasarian-Nakadaragdag - kulay din ang edad at
kasarian sa pagpapalawak sa isang varayti ng wika. Sa puntong
ito, ipinaliliwanag na kahit na maraming tao ang kabilang sa
isang pangkat panlipunan, nag-iiba pa rin ang gamit ng mga
salita batay sa edad ng tao at kasarian. Halimbawa na lamang
nito ang pagkakaiba ng gamit ng salita ng mga bata sa mga
matatanda. Samantala, may pag-aaral naman na ang lalaki ay
mas malaya ang paraan ng paggamit ng wika, samantala ang
mga babae naman ay may reserve sa gamit ng wika o may
kapinuhan.

12. Etnikong Bakgrawn- Sa pagpapaunlad ng varayti ng wika,

maaaring maging malaki ang kontribusyon halimbawa na
lamang ng magkaibang etnikong bakgrawn, nagkakaroon
paglalahok o pagsasama ng magkaibang wika. 13.
 SEKSWALIDAD
LAYUNIN
 Nagkakaroon ng malalim na pagtingin sa moralidad,
kasarian, at sekswalidad
 Natatalakay ang sariling paniniwala hinggil sa usaping
pangkasarian
 Nabibigyan ng pantay na pagtingin ang bawat indibidwal
sa lipunan
 Nakapagbibigay ng kritikal na pagsusuri sa
namamayaning pagtingin sa kasarian at sekswalidad ng
kasalukuyang kultura
SUSING SALITA: KASARIAN, SEKSWALIDAD, PAGTINGIN,
LIPUNAN.
TALAKAYIN
Ang SEKSWALIDAD ay tumatalakay sa kabuuang katauhan na
nagaganap sa buhay ng isang tao na kung saan tanging sarili lamang
nila ang nakakakilala sa mga damdamin at emosyon na kanilang
nararamdaman. Ito rin ang behikulo ng tao sa pagtingin niya sa
kaniyang sarili, kung anong ganap ang nais niyang maging, lalaki man
o babae.
Tumatalakay din ang usaping SEKSWALIDAD sa SEKSWAL na
pagkakilanlan ng isang tao, tumutukoy ito kung saan ang isang tao ay
maaaring magkagusto sa LALAKI, BABAE, o KAPAREHONG
KASARIAN
Ayon sa American Psychological Association, Ang SEKSWAL na
PAGKAKAKILANLAN ay tumutukoy din sa kahulugan ng isang tao
ng pagkakilalan batay sa mga kagustuhan, kaugnayan pag-uugali at
pagiging miyembro sa isang komunidad na ibahagi ang mga
kagustuhan niya.
Malaki ang pagkakaiba ng kasarian sa sekswalidad sapagkat ang
KASARIAN ay tumutukoy sa mga kilos, gawain, tungkulin,
gampaning panlipunan at paraan ng pananamit na itinakda para sa
mga babae at lalaki.
Samantala, ang kasarian ay may gampanin batay sa itinakda ng lipunan
o tinatawag na GENDER ROLES.
Isang halimbawa nito ang panahon ng Espanyol na kung saan ang
gampanin ng mga kababaihan ay para sa mga gawaing pantahan
lamang. Ang mga babae sa panahon na iyo ay maituturin na Maria
Clara na mahinhin at konserbatibo.
Mula naman sa mga panahon ng Hapon ay nabago na rin ang katangian
at kalagayan ng mga kababaihan na minamaltrato, inaabuso, at hindi
binibigyan ng mataas na pagtingin na bilang bahagi ng lipunan.
Sa kasalukuyang systema ng GENDER ROLES ang mga kababaihan
gaya ng mga kalalakihan ay may malaki na ring gampanin sa lipunan na
kaniyang kinabibilangan. Binibigyan sila ng Karapatan na
makapagtrabaho sa mga kumpanya at magkaroon na rin ng mataas na
posisyon sa iba’t ibang disiplina. At sa patuloy na pagbabago ng
panahon ay namumulat na ang mga tao na “MAY PANTAY NA
PAGTINGIN SA LAHAT NG ANTAS NG KASARIAN”
Dahil sa patuloy na pag-usad ng panahon ay namumulat na ang tao sa
iba’t ibang mga kasarian na kung saan ay may tinatawag na
IKATLONG KASARIAN o mga HOMOSEKSWAL. Inilalarawan
sila bilang mga indibidwal na nagkakaroon ng interes o pagkagusto sa
mga kapwa nila kasarian.
LESBIAN- Pusong lalaki kung kumilos at manumit. Sila ay mga babae
na nagkakagusto sa kapwa niya babae.
GAY- Kabaligtaran ng Lesbian, Malambot ang ousi at kumilos.
Nagkakagusto sa kapwa niya babae.
TRANSGENDER- Isang medical na operasyon na pagpapalit,
pagbabago o pagtatanggal ng mga bahagi ng katawan ng isang tao, tulad
ng kasarian upang makuha ang nais na kasarian.
Bagaman ang Pilipinas ay isa sa mga bansang koserbatibo mataas ang
paggalang sa tradisyon at relihiyon, hindi pa rin mawawala ang
pagkontra ng ilang mga samahan at organisasyon sa mga ganitong uri
ng kasarian
Sa isang pag-aaral, lumalabas na ang Pilipinas ay napapabilang sa mga
bansang tanggap ang usaping HOMOSEKSWALIDAD at dahil na rin
sa pagiging mulat sa mg ausaping ito, ang mga Pilipino ay unti-unti
nagkakaroon ng malawak na kaisipan at paggalang sa iba’t ibang
kasarian.
Hindi rin maikakaila sa kasalukuyang panahon na maraming mga
suliraning pang-moral ang usaping pangkasarian mula sa kanilang
pamilya na hindi tanggap ng mga miyembro sa loob ng tahanan tulad
ng ama at ina ang isang bahagi ng tinatawag na ikatlong kasarian na
kung saan ay isang malaking pagsubok sa kanila. Ang pamilya ang
nagsisilbing lakas ng tao upang harapin ang lahat ng pagsubok sa
lipunan na kaniyang kinabibilangan. Kapag ang isang salat sa
pagmamahal ng pamilya ay maaaring itong magdulot ng mga hindi
magandang pangitain at gawain
Samantala sa paaralan ay itinuturing bilang ikalawang tahanan ng mga
kabataan. Ito ang nagsisilbing kanlungan nila sa labas ng tahanan. Sa
loob ng paaralan ay hindi maiiwasan ang mga panunukso lalo na kung
ang bahagi ng IKATLONG KASARIAN. Ang mga guro sa loob ng
paaralan ang may pinakamalaking tungkulin upang mabuksan ang
kaisipan ng mga kabataan sa pantay na pagtingin sa iba’t ibang
kasarian.
Sa panahon ngayon pinakamaimpluwensya ng moda ng
komunikasyon ay ang media, ito ang nagsisilbing ikaapat na estado
ng lipunan. Maraming mga indibidwal ang hindi nabibigyan ng
pagkilala sa iba’t ibang larangan gaya ng fashion, likhang sining, at
kung ano-ano pa lalo na kung kabilang sa ikatlong kasarian. May mga
pagkakataon man na sila ay maipalabas sa telebisyon ay puro
panlalait at katatawanan lamang ipinapakita. Ang ganitong uri ng
sistema ay usaping pang-moral na kinakaharap ng bawat indibidwal na
bahagi ng LGBT
KASARIAN AT MIDYA
Ang midya ang isa sa nagpapakilala ng iba;t ibang uri ng kasarian sa
buong mundo. Kabilang sa mga usaping pangmidya ang mga lumalabas
sa telebisyon, pelikula, o social media man na nagiging bahagi upang
pag-usapan ang mga usaping pangkasarian.
Ayon kay DR, ROLANDO TOLENTINO mula sa UP tv Talks, sa
usaping pantelebisyon, ang kasarian ay bumabatay sa dalawang
imahe, ang BIRHEN at HINDI BIRHEN
Sa kasalukuyan, sa mga palabas ang mga kababaihan ay itinuturing na
representasyon ng isang seks objek sa midya na kinawiwilihan ng mga
tao. Hindi ito nagiging maganda sapagkat lalo lang nitong pinatataas
ang kalalakihan na may malakas na kapangyarihan laban sa
kababaihan.
Dagdag pa niya, “ang mito ng pagkalalaki ang pinamamayaning
hegemoniya sa pagpapalaganap ng pulitikal, pang-ekonomiya, at
sekswal na kapangyarihan ng lalaki bilang aktibong sabjek na
dapat ay lagging nakakaangat sa babae bilang pasibong sabjek”
(Evasco et al 253)
Samantala, binibigyan diin ni PROF. SOBRITCHEA ng UP Asian
Center, na nagbabago na ang paningin ng mga milenyal sa pagtingin
sa kasarian, sa social media mas madalas na ipinopost nila ang
kanilang mga hubog ng katawan, pagsusuot ng maliliit na damit
panloob at panlabas at kung minsan pa ay mga sekswal na aktibidad
na hindi nila napapansin ang ganitong uri ng usapin ay maaaring
makasira ng pagtingin sa kanilang kasarian.
Sa etika ng midya, maraming mga mamamahayag ang hindi
naisasaalang-alang ang pagtingin sa kasarian at karapatang pantao
bilang isang normal na tao sa lipunan. Maraming nagiging biktima
ng karahasan na hindi nabibigyan ng hustisya bilang paggalang sa
damdamin at kasarian ng tao.
Ayon kay MALINAO (1997) mula sa aklat na Hournalis for Filipinos
sinabi niya na: ”Don’t print pictures that will offend the ordinary
reader’s taste or sensibility” WALANG KARAPATAN ang sinuman
na kuhanan o ilathala sa dyaryo o ipalabas sa telebisyon ang isang tao na
biktima ng mga karahasan tulad ng usaping sekswal—panggagahasa o
kung ano pa man bilang pagprotekta sa kanila ngunit ang ganitong uri
ng mga kaso ay hindi napapansin ng mga mamamahayag. Sa mga kaso
ng Extra Judicial Killings maraming mga biktima ang nagiging isang
laruan na lamang ng mga regular na mamamahayag na kung saan ang
mga biktima tulad ng mga batang ginahasa, bunti na pinatay at mga
kababaihan na pinaglaruan o binastos ay hindi nabibigyan ng Karapatan.
Maraming mga pamantayan na ginagawa ang mga iba’t ibang
organisasyon sa midya upang maprotektahan ang mga kasarian ng mga
tao ngunit ang pamantayan na ito ay unti-unting nilalabag ng mga iilang
mamamahayag para lamang makuha ang sarili nilang interes sa
pamamahayag
ANG TUNAY NA KAGANDAHAN NG KABABAIHAN
Ang pisikal na kaanyuan ang batayan ng kagandahan. Sa panahon
ngayon, nagiging batayan ng kagandahan ang kinis, kulay, at hubog ng
katawan.
Sa pagbabalik-tanaw sa panahon ng katutubo ang mga kababaihan ay
inihahambing sa mga awiting Kundiman tulad ng mga bituin marikit
sa kalangitan ngunit dahil sa unti-unting pag-usad ng mundo dulot ng
teknolohiya, pagtangkilik sa produkto ng ibang bansa at pagka-
globalisado na rin ang kagandahan ay masasabing madaling maangkin
kung nanaisin
Kung pagbabatayan ang tinatawag na “STANDARD BEAUTY”, ang
madalas na tinatanggap sa usapin ito ay ang mga taong balingkinitan,
mahahaba ang buhok at higit sa lahat ay mapuputi ang kulay ng mga
balat at katawan.
Sa isang pag-aaral, lumalabas na maraming mga kabataan ang
gumagamit ng mg apampaganda, pampaputi, pampapayat, pampalaki at
kung ano-ano pang produkto upang mapabilang lamang sa tinatawa na
“MAGANDA O KAGANDAHAN”. Ang pagtangkilik sa mga
ganitong produkto ay maaaring magdulot ng kaakibat na suliranin
matapos gamitin sa katawan. Sa ganitong bagay ang mga kababaihan
ay nagiging laruan ng mga produktong maaaring magdulot ng sakit at
hindi magandang bagay sa kanila bilang isang normal na tao.
Ayon kay MA. NINA MARINAS (2019) na isang guidance counselor
at psychometrician, binaggit niya ang ilan sa mga suliranin na
kinakaharao ng mga tao na naghahangad ng kagandahan, ito ay ang mga
sumusunod:
INSECURITIES. Maraming mga tao ang nakakaranas ng insecurities
sa kanilang mga sarili lalo na kung may mga bahagi ng kanilang
pangangatawan na hindi nila magustuhan. Ang bawat tao ay may
kaniya-kaniyang insecurities sa buhay. Mayroon na tinatawag na mga
weak point.
HALIMBAWA: Kapag kiniliti mo ang isang tao at nagkaroon ng
reaksyon siya dito nangangahulugan laman na iyon ang kaniyang
kahinaan. Sa mga taong hindi nakamit ang hinahangad na kagandahan
ay nagreresulta ng insecurities sa kanilang sarili na kung saan ay
bumababa ang kanilang tingin sa sarili
Maraming nagiging dahilan ng insecurities tulad ng social media na
kung saan ito ang pinakamaimpluwensiyang dahilan ng paglalim ng
pagtingin niya sa kaniyang sarili, dahil sa mga nakikita na posts sa
social media tulad ng facebook, telebisyon at iba pa ay nagiging sanhi
ito ng pagkukumpara ng isang tao ng kaniyang sarili sa ibang mga tao
na nagiging bunga ng mababang pagtingin sa sarili.
Samantala, isang salik din sa pagkakaroon ng insecurities ay ang mga
adbertisment na nakikita, pahayagan man o telebisyon. Dahil sa
ganitong konsepto, maraming mga kumpanya na tinitignan ang panlabas
na katangian ng isang tao lalo na kung amg-eendorso ng produkto sa
mercado.
HALIMBAWA: Sa mga gamot na pampaputi, mas madalas pinipili
ang mga kababaihan na mapuputi upang maging patok ang kanilang
produkto sa mga consumer. Para sa kanila, ang batayan ng pagpili sa
adbertisment ay ang kulay ng pangangatawan.
Sa mga taong nagnanais ng na kagandahan ay gumagamit ang isang tao
ng mga produktong pampaganda na mabibili sa mercado gaya ng mga
sabong pampaputi o GLUTATHIONE at iba pa. Ngunit ang ganitong
mga produkto bagamat nagbibigay ng pansamantalang kagandahan ay
maaaring magdulot ng panghabang buhay na sakit o karamdaman. Sa
panahon ngayon, dahil sa ang tao ay nagnanais na mabilis na pagbabago
sa mga katawan o INSTANT BEAUTY maraming mga tao ang
mapagsamantala, gumagamit ng iba’t ibang kemikals sa mga
produktong pampaganda na hindi isinasaalang-alang ang masamang
epekto nito sa sistema ng katawan.
Dahil sa pagbaba ng tingin sa sarili dulot ng insecurities na
nararanasan ng isang tao ay bumababa ang tiwala niya sa kaniyang
mga kakayahan at kaalaman. Sa mga ganitong pangyayari, mas
lumalaki ang posibilidad sa mga problemang mental na maaaring
maging sintomas ng tinatawag na depression
BULLYING. Dahil sa mga di inaasahan at di matanggap na pagbabago
sa katawan, maraming mga tao na inilalayo nila ang kanilang sarili sa
ibang tao sanhi ng mga kahihiyan at panunukso na maaaring matanggap
nila sa mata ng lipunan. Batay na rin sa kultura ng tao, maramin ang
hindi nakakaunawa kung ano ang talaga ang tunay na dahilan kung bakit
pilit binabago ng mga tao ang kanilang pisikal na kaanyuan ay dahil na
rin sa pamimintas na kanilang natatanggap sa lipunan, katunayan may
mga ilang kilalang personalidad na sa midya na nakaranas ng mga
pambubuska at pamamahiya sa ibang tao.
Ang pagiging maganda ay isang phenomenon na pilit hinahanapan ng
ilang tao upang matanggap sila ng lipunan. Ang konsepto ng
kagandahan hindi ay hindi natatagpuan lamang sa pisikal na
kaanyuan kundi sa bukal na puso ng isang tao at kung paano niya
ipinapakita ang kaniyang sarili sa kapwa, bayan at bansa(Marinas
2019)
Sa huli, ayon sa pahayag ni CHINKEE TAN ”Ang kagandahan ay
hindi nasusukat sa panlabas na kaanyuan kundi sa ganda sa
kalooban”
ANG KAGANDAHAN SA LUMILIIT NA PUWANG SA MIDYA
Ang kagandahan ay pisikal na kaanyuan ng mga kalalakihan at
kababaihan. Ito rin ay tumatalakay sa magandang tingin ng tao mula sa
kaniyang pangangatawan na basehan ng kanilang panlabas na anyo.
Kung magbabalik-tanaw sa kasaysayan ng Pilipinas ang kagandahan
ng mga kababaihan at kalalakihan ay nababatay sa kanilang mga
kilos, pakikipag-usap at pananamit. Ang mga kababaihan noon ay
mahirap abutin, ang mga kagandahan nilang taglay ay tila mga bituin
sa kalangitan na mahirap abutin. Samantala, makikita ang
kagandahan ng kalalakihan batay sa paggalang at masidhing
pagmamahal nila sa mga kababaihan bilang prinsesa ng kanilang
buhay.
Sa pagdating ng modernisasyon, ang mga tao ay nagkakaroon ng iba’t
ibang pananaw at pagtingin sa tinatawag na “Kagandahan”. Kapansin-
pansin lalo na sa telebisyon, social media, at ibapang mga advertisement
na mas maraming mga kababaihan ang nagsisilbing endorser ng mga
produktong pampaganda. Ayon kay CARPENTER AT EDISON
(2009), nagiging mabisa ang patalastas sa telebisyon ng kung
kalalakihan at kababaihan ang gagamiting modelo.
Sa panahon ng dekada 80 at 90 ang mga kababaihan na mabibilog ang
pangangatawan at braso ang naging batayan ng kagandahan. Dahil sa
mga nakakaimpluwensiyang kultura ng mga kanluranin unti-unting
nabago ang pananaw na ito na mas nakikita ang mga payat na
kababaihan sa mga magasin na pumailanglang bansa ng pumasok ang
ikadalawapung siglo.
Sa mga ganitong pangyayari, ang mga Pilipinong kayumanggi ay
inidolo ang mga kanluraning bansa at gumamit ng mga produktong
pampaputi upang mapabilang sa tinatawag na kagandahan at kung
mabibigyan ng pagkakataon ay mapalabas sa midya. Kabaligtaran
ang bansang Amerika sa pagtingin ng mga Pilipino sa kagandahan, para
sa kanila ang kagandahan ay “MULTI-CULTURAL”. Mas ninanais
nila na makita ang mga babaeng may halo ng ibang lahi, mga lahi na
nagmula sa mga bansa sa Asya sapagkat mas nagagandahan sila sa mga
kulay kayumanggi na iba sa pananaw ng mga Pilipino na maganda at
mapuputi. Ilan pa sa mga kagustuhan ng mga bansang Amerika sa
kagandahan ay ang mga taong may malalaki ang puwet, suso, labi,
matataas ang kilay at kung manumit ay dapat humuhubog sa katawan.
Sa CHINA, mas magugustuhan nila ang mga maliliit na labi at
mapapayat na mga pangangatawan. Mas nagagandahan sila sa mga
kababaihan na simpleng manumit tulad ng mga pagsusuot ng maluluwag
na damit may mga larawan ng mga karakter
Sa larangan ng midya mas nabibigyan ng importansya sa kasalukuyang
panahon ang mga babae at lalaki na mapuputi, maninipis ang labi,
magaganda ang mukha at matitigas na hubog ng pangangatawan bilang
endorser ng mga produktong ibinebenta sa mercado dahil sa mga
sumusunod na dahilan
UNA, mas napapansin ng mga consumer ang mga produkto na
pinilalabas sa midya
IKALAWA, mas tumataas ang halaga o value ng mga produktong ine-
endorse
IKATLO, mas nakikilala ang kumpanyang gumagawa ng produkto
IKAAPAT, mas nagiging kapani-paniwala ang produktong ibinebenta
tulad ng mga sabon na pampaputi kung mapuputing dalawa ang
gagamitin bilang modelo.
Ang mga palabas sa telebisyon ay nagkaakroon ng hindi patas na
pagtingin sa mga modelo na kanilang ginagamit sa mga produktong ine-
endorso. Sa pag-aaral nila Remegio at Bullecer na nalathala sa THE
BEDDAN JOURNAL OF PSYCHOLOGY noon 2016 sinasabi na “Ang
mga babaeng maiitim ang kulay ng balat ay mas apektado sa
karaniwang pamantayan sa kagandahan, dahil ang mga
pamantayan ito ay malaki ang pagtingin sa kulay ng balat at sa uri
ng buhok na meron sila at hindi kasama doon ang maiitim na
babae”
Kung babalikan ang kagandahan sa panahon noon ay naikukumpara sa
mga awiting kundiman tulad ng “BAKYA MO NENENG” “BITUING
MARIKIT” at iba pa ang kaanyuan ng isang tao.
HALIMBAWA mula sa awiting “O ILAW” na isang kundiman
maitatangi ang kagandahan ng isang babae:
Katangi-tangi ang bawat kahulugan sa liriko ng awitin, sa isang
pagsusuri lumalabas na ang mga Pilipino ay hindi basta tumitingin sa
pisikal na kaanyuan kundi sa tunay nitong kalooban
Sa kasalukuyang panahon, ang kagandahan ay nagsisilbi na lamang sa
produktong ginagamit sa katawan, mga maiikling kasuotan panloob at
panlabas ng katawan at mga paunti-unting hubad na larawan na
makikita sa mga magasin at ilang pahayagan.
Sa huli, ang kagandahan ay nakabase sa tinatawag na “LIBOG” na
ibinabata sa kinis at pisikal na aktangina ang pagtingin ng tao na kung
saan nagsisilbing isang BAGAY lamang. Dagdag pa, ang pagiging
maganda at kaakit-akit ay maituturing na isang pangangailangan sa
panignin ng isang tao upang magkaroon ng ninanais na pagmamahal at
karelasyon.

Ang midya sa kasalukuyang panahon ang pinakamaimpluwensyal na

pagpapakalat ng pagtingin ng tao sa kagandahan mula sa mga
adbertisment at palabas na kung saan ito na rin ang naging batayan ng
tao kung paano nila babaguhin ang kanilang sarili mula sa dating
kagandahan patungo sa modernong kagandahan.

Sa gianwang pag-aaral ni SYLVIA ESTRADA-CLAUDIO, propesor

ng UP, Direktor ng Center for Women’s Studies ng UP at lider ng iba’t
ibang mga samahan at organisasyon sa Pilipinas, ANG
KAGANDAHAN SA PANAHON NG GLOBALISASYON AY
NAKABATAY SA TINATAWAG NA BEAUTY STANDARD NA
NAKUHA SA KANLURANING BANSA NA KUNG SAAN ITO
ANG NAGING SANDIGAN NG KAKAIBANG PAGTINGIN NG
PILIPINO SA KAGANDAHAN

Ang batayan na tinatawag na STANDARD BEAUTY ay ang pagtingin

sa pisikal na kasarian ng tao, mula sa kulay ng kaniyang balat,
hubog, at laki ng ilang bahagi ng panloob ng katawan.

Ayon kay CLAUDIO, dahil sa nakabatay ang tao sa globalisasyong

kultural kung kaya nagkakaroon ntayo ng ibang pagtingin sa
kagandahan. Ang kagandahan na nabibili, mula sa produktong
ibinebenta sa mercado gaya ng pampaputi, pampakinis, pampapayat,
pampalaki ng suso at kung anu-ano pa man. Dahil sa mga produktong
ito nababago at napapaganda ang katangian ng isang tao upang maging
kaaakit-akit sa mata ng lipunan na kaniyang ginagalawan.