Professional Documents
Culture Documents
- Phần mở đầu - Phần nội dung: Mục lục
- Phần mở đầu - Phần nội dung: Mục lục
- Phần mở đầu
Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình vừa hợp tác vừa đấu tranh, vừa tranh
thủ vừa cạnh tranh, vừa tận dụng mọi cơ hội vừa phải đối phó với những thách
thức to lớn. Đối với nước ta hiện nay, thách thức lớn nhất là năng lực cạnh tranh
của các doanh nghiệp trong nước, nhất là các doanh nghiệp quốc doanh còn yếu,
rất dễ bị thua thiệt trên thương trường; là sự thiếu hụt năng lực thu thập và phân
tích thông tin để dự báo chiều hướng phát triển của nền kinh tế thế giới và các
đối tác cạnh tranh, từ đó kém khả năng mở rộng và phát triển thị trường của
mình. Ngay cả đội ngũ cán bộ làm công tác hội nhập kinh tế quốc tế của ta hiện
nay cũng vừa học, vừa làm.
Chúng ta tham gia cuộc đua tranh kinh tế khi trình độ kinh tế và công nghệ của
ta còn thấp. Bảo vệ nền kinh tế cũng như bảo vệ các doanh nghiệp của ta, nhất là
các doanh nghiệp quốc doanh là vấn đề phải được đặt lên hàng đầu. Một lộ trình
hội nhập nhanh quá khả năng chịu đựng của nền kinh tế với mức độ cao quá
khả năng của các doanh nghiệp sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường đối với nền
kinh tế, đôi khi cả chính trị của đất nước. Song điều đó cũng không có nghĩa là
càng kéo dài lộ trình hội nhập kinh tế với mức độ càng thấp càng tốt. Bởi vì kéo
dài lộ trình sẽ làm cho sức ì càng nặng, kém đầu tư cải tiến quản lý công nghệ,
dẫn tới tình trạng kém hiệu quả, yếu sức cạnh tranh và nền kinh tế ngày càng tụt
hậu so với nền kinh tế thế giới.
Toàn cầu hoá kinh tế có tác dụng trực tiếp đến chính trị, có những hệ quả về
mặt chính trị. Song ở đây không nên hiểu luận điểm kinh tế quyết định chính trị
một cách đơn giản và máy móc. Thông qua con đường hợp tác, đầu tư, tự do hoá
thương mại, viện trợ, cho vay theo hướng khuyến khích tư nhân hoá, tự do hoá
tư sản. Các thế lực tư bản chủ nghĩa đứng đầu là Mĩ muốn tạo ra những cơ sở
kinh tế tư bản chủ nghĩa. Từ đó dẫn đến hình thành những lực lượng chính trị
đối lập ngay trong lòng xã hội để thực hiện tự diễn biến hòng thay đổi chế độ xã
hội chủ nghĩa( đối với các nước xã hội chủ nghĩa) hoặc thay đổi chính phủ theo
hướng thân phương Tây( đối với các nước đang phát triển) gây sức ép về kinh tế
và chính trị đối với các nước. Tuy vậy, chủ nghĩa đế quốc vấp phải sự phản
kháng mạnh mẽ của các nước đang phát triển, các nước xã hội chủ nghĩa nhằm
chống lại âm mưu áp đặt về chính trị. Vừa qua, Hiệp định thương mại Việt- Mĩ
đã được kí kết, một hiệp định rất có lợi đối với sự phát triển kinh tế ở Việt Nam,
nhưng trước đó Mĩ định dùng áp lực này nhằm thông qua “đạo luật nhân
quyền”, một sự can thiệp thô bạo vào nền chính trị của nước ta.
Cũng như lĩnh vực chính trị, lĩnh vực văn hoá cũng chịu tác động bởi quá trình
toàn cầu hoá kinh tế. Toàn cầu hoá tạo điều kiện cho việc mở rộng giao lưu quốc
tế, tăng thêm mối liên hệ và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc, sự xích lại
gần nhau giữa các quốc gia. Do đó, nó cũng tạo điều kiện cho việc mở rộng giao
lưu về văn hoá, khoa học giữa các quốc gia, dân tộc tiếp thu có chọn lọc những
thành tựu của văn hoá nhân loại, bổ sung cho nhau tạo điều kiện hiện đại hoá
văn hoá. Tuy nhiên, mặt khác, toàn cầu hoá kinh tế trong điều kiện do thế lực tư
bản chi phối lại tạo nguy cơ làm sói mòn bản sắc dân tộc, mâu thuẫn với việc
giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. Trên thế giới, chủ nghiã đế quốc nhất là đế
quốc Mỹ dựa trên sức mạnh kinh tế của mình đang muốn toàn cầu hoá văn hoá,
thậm chí là Mỹ hoá. Người ta tuyên truyền về lối sống Mỹ, văn hoá Mỹ, còn các
kênh truyền thông Mỹ thì phủ khắp hành tinh, phim ảnh Hô-li-út của Mỹ được
chiếu khắp các nước, thậm chí đồ ăn thức uống Mỹ( Mac Donald, Coca Cola...)
lan tràn khắp nơi. Đến nỗi Pháp cũng lo bị Mỹ hoá. Mỹ muốn áp đặt giá trị, lợi
ích văn hoá, lối sống của mình cho toàn cầu. Chính vì thế, nước ta phải hết sức
chú trọng đến vấn đề bảo tồn văn hoá trong xu thế toàn cầu hoá, tránh bị “hoà
tan” trong khi “hoà nhập”.
Không chỉ có vậy, toàn cầu hoá còn ảnh hưởng đến vấn đề môi trường. Từ
năm 1973 đến nay, tuy số liệu điều tra chưa đầy đủ nhưng chắc chắn diện tích
rừng bị giảm không phải là con số ít. Chẳng hạn như ở Lâm Đồng, mỗi măn tính
trung bình có 10.000 ha rừng bị tàn phá. Trong vòng 20 năm trở lại đây có 25%
diện tích rừng bị biến mất. Từ năm 1990 đến 1995, toàn cuốc có 5 triệu ha rừng
bị huỷ diệt (bình quân mỗi năm mất 1 triệu ha rừng) . Vấn đề ô nhiễm môi
trưòng , khói bụi và rác thải ...
Tuy còn nhiều khó khăn và tồn tại nhưng sau hơn 2 thập niên tham gia vào
quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế nước ta đã thu được những thành tựu đáng kể.
Hàng năm nền kinh tế đều có tăng trưởng: tổng sản phẩm xã hội (GDP) tăng
bình quân hàng năm là 8,2% , giảm tỉ lệ lạm phát từ 14,7% năm 1986 xuống
12,7% năm 1995 và khoảng 5% năm 1996. Kim ngạch xuất khẩu trong 5 năm
(1991-1995) đạt 17 tỷ đô la và 1996 đạt trên 7 tỷ đô la. Mở rộng được quan hệ
hợp tác với nước ngoài, thu hút vốn đầu tư và kĩ thuật của nhiều nước để phát
triển kinh tế trong nước đến cuối năm 1996 có trên 700 công ty lớn, nhỏ đầu tư
vào nước ta với 22 tỷ đô la nằm trong 1800 dự án phát triển kinh tế thuộc nhiều
thành phần khác nhau như: công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, ngân hàng tài
chính. Chúng ta đã thiết lập quan hệ buôn ngoại thương với 120 nước trên thế
giới, xoá bỏ thế bị bao vây, cô lập về kinh tế tạo ra thế và lực mới để cạnh tranh
trên thị trường thế giới. Môi trường kinh tế vĩ mô ngày càng ổn định và cán cân
thương mại ngày càng được cải thiện rõ rệt làm cho nền kinh tế phát triển và
năng động hơn.
Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trên cơ sở phát huy cao độ các nguồn
nội lực, đồng thời thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực bên ngoài;
kết hợp nội lực với ngoại lực thành sức mạnh tổng hợp là nội dung quan
trọng của đường lối kinh tế do Đại hội IX của Đảng đề ra. Chủ động hội nhập
kinh tế là để tạo ra điều kiện xây dựng thành công nền kinh tế độc lập, tự chủ.
Mặt khác, có độc tự chủ về kinh tế mới có thể chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế có hiệu quả, đảm bảo giữ vững chủ quyền quốc gia và lợi ích dân tộc.
Tất cả vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh, vững bước đi lên CNXH
Việc Việt Nam tham gia toàn cầu hoá kinh tế đã khơi dậy tiềm năng của
sản xuất, khơi dậy năng lực sáng tạo, chủ động của các chủ thể lao động
trong sản xuất kinh doanh thúc đẩy sản xuất phát triển. Do đó nền kinh tế
nước ta thực sự được đổi mới, bước đầu đạt được những thành tựu to lớn: từ
một nước đói kém, cơ sở vật chất nghèo nàn, kỹ thuật lạc hậu đến nay trở
thành một nước không chỉ đủ ăn mà còn dư thừa, xuất khẩu ra nước
ngoài( đặc biệt là lúa, gạo). Tuy nhiên, ta không được tự bằng lòng với những
gì đã đạt được bởi vì đạt được đã khó, giữ được còn khó hơn. Vì thế đòi hỏi
ta phải cố gắng nỗ lực không ngừng để củng cố những thành quả và tạo cho
mình một chỗ đứng chắc chắn trên trường quốc tế.
Tài liệu tham khảo
- Giáo trình triết học Mác-Lênin
- Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Tác giả PTS . Nguyễn Cúc - NXB Thống kê- Hà Nội- 1995
- ASEAN- Những vấn đề và xu hướng
Bài ASEAN- Một số vấn đề môi trường và phát triển
Tác giả PTS . Trần Quốc Trị – Viện nghiên cứu Đông Nam á
Tạp chí Cộng sản :
- Phạm Công Minh – Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế, Bộ tài chính
- Lâm Đình Ngọc - Bộ Ngoại giao