Đại Học Quốc Gia TP.

HCM Vietnam National University – HCMC

Trƣờng Đại Học Bách Khoa Ho Chi Minh City University of Technology
Khoa KT Hóa học Faculty of Chemical Engineering

Đề cương môn học

GIẢN ĐỒ PHA
(Phase Diagram)

Số tín chỉ 2 (2.0.5) MSMH 604038

Số tiết Tổng: 30 LT: 30 TH: TN: BTL/TL:
Môn ĐA, TT, LV Với các môn Đồ án, Thực tập ngoài trường, Thực tập tốt nghiệp, Luận
văn tốt nghiệp, …: ghi rõ cách thức tổ chức, ví dụ:
- Đồ án: làm việc với GV theo lịch
- TTNT: thực tập tại các công ty, doanh nghiệp trong 4 tuần
Tỉ lệ đánh giá các môn này là 100% cho phần thi
Tỉ lệ đánh giá BT: 30% TN: KT: BTL/TL: Thi: 70%
Hình thức đánh giá - Bài tập + Kiểm tra 30%.
- Thi: Viết, 90 phút 70%.
Môn tiên quyết
Môn học trước Hóa Vô cơ, Hóa lý
Môn song hành
CTĐT ngành KT Hóa học
Trình độ đào tạo Đại học
Cấp độ môn học 4
Ghi chú khác

1. Mục tiêu của môn học

Môn học này hướng dẫn đọc hiểu và ứng dụng các giản đồ pha hệ muối nước và ngưng kết từ bậc 2
đến bậc 3 và hệ bậc 4 muối nước trong việc tổng hợp vật liệu nhiệt độ cao và kết tinh các hợp chất
vô cơ từ dung dịch.
Aims:
This subject guides the way to apply the second order to third order of solution and
agglutination and only fourth order solution phase diagram on syntheses high temperature material
and crystallize inorganic compounds from solutions.

2. Nội dung tóm tắt môn học

Cơ sở lý thuyết môn giản đồ pha: Các lý thuyết cơ bản của giản đồ pha: Quy tắc pha, Các
nguyên lý liên tục và tương ứng, các quy tắc biểu diễn thành phần (quy tắc đòn bẩy, quy tắc đường
thẳng liên hợp, quy tắc trọng tâm khối lượng), các phương pháp biểu diễn nồng độ trên giản đồ pha,
các phương pháp tính toán trên giản đồ pha
Cấu tạo và phân tích giản đồ pha: Tổng quan về các loại giản đồ pha hệ bậc 2. Cấu tạo giản đồ
1/5
pha phẳng và không gian hệ bậc 3 muối nước và nóng chảy, phân tích các dạng hình học trên các
hình chiếu trực giao trên tam giác thành phần của các giản đồ pha hệ bậc 3 nóng chảy, Các sử dụng
các giản đồ muối nước bậc 2 và bậc 3 có ion chung để tính toán quá trình kết tinh. Cách sử dụng các
hình chiếu nước và hình chiếu khan của các hệ bậc 3 tương tác, bậc 4 tương tác trong việc tính toán
các quá trình kết tinh.

Course outline:
Basic theory of Phase Diagram subject. The basical theories of Phase Diagram: Phase rule,
Continuous and corellative principle, the rules to show compositions (lever rule, linear conjugation
rule, center of gravity mass rule), the methhods to show concentrations in phase diagrams,
calcaulation base on phase diagrams.
Structure and analyses of phase diagram. General 2nd order phase diagrams, structure of 3rd order
phase diagram of solution and melting systems in space, analysis the geometrical shape base on
orthogonal projection on composition triangle of 3rd order melting diagram. Using the salt- water
2nd and 3rd order which have similar ion to calculate the crystallize process. Using the water
projection and dried projection of 3rd order interaction system, 4th order interaction system in
calculation of crystallize process.

3. Tài liệu học tập

[1] Huỳnh Kỳ Phương Hạ, Bài giảng Giản đồ pha, e-learning.
[2] Hoàng Đông Nam. Tính toán bằng giản đồ độ tan trong công nghệ các chất vô cơ. NXB Đại học
quốc gia tp. Hồ Chí Minh, 1997
[3] Viktorov. Tính toán bằng đồ thị trong công nghệ các chất vô cơ, NXB khoa học và kỹ thuật, Hà
Nội, 1997
[4] John E. Ricci. The Phase rule and heterogeneos Equilibrium, Dover publications, INC, New
York, 1966

4. Hiểu biết, kỹ năng, thái độ cần đạt đƣợc sau khi học môn học
Sinh viên phân tích thành thạo các giản đồ nóng chảy hệ bậc 2 và bậc 3, biết sử dụng các giản đồ
này trong việc tiến hành tổng hợp vật liệu. Sử dụng thành thạo các giản đồ độ tan bậc 2, bậc 3 và
bậc 4 trong việc điều chế các muối từ dung dịch muối nước.

STT Chuẩn đầu ra môn học CDIO

L.O.1 Hiểu rõ các nguyên lý, quy tắc của giản đồ pha. 1.1.6
L.O.2 Đọc hiểu và xây dựng được giản đồ muối nước bậc 2, 3 1.1, 1.2,
2.1, 2.2
L.O.2.1 – Phân tích được cấu tạo giản đồ bậc 2, 3 muối nước 1.1.6,
L.O.2.2 – Ứng dụng xây dựng và tính toán trên giản đồ bậc 2 muối nước từ 1.2.9,
dữ liệu sẵn có. 2.1.1,
2.1.5, 2.2.4
L.O.3 Đọc hiểu và xây dựng được giả đồ ngưng kết bậc 2, 3 1.1, 1.2,
2.1, 2.2
L.O.3.1 – Phân tích được cấu tạo giản đồ bậc 2, 3 ngưng kết 1.1.6,
L.O.3.2 – Ứng dụng xây dựng và tính toán trên giản đồ bậc 2, 3 ngưng kết 1.2.9,
từ dữ liệu sẵn có. 2.1.1,
2.1.5, 2.2.4
L.O.4 Đọc hiểu và phân tích được giản đồ muối nước bậc 4 tương tác 1.1.6,
1.2.9,

2/5
 2.1.1,
2.1.5, 2.2.4

No. Learning Outcomes CDIO

L.O.1 Understanding well the principles, laws of Phase Diagram. 1.1.6
L.O.2 Understand and build 2nd order solutions diagram. 1.1, 1.2,
2.1, 2.2
nd rd
L.O.2.1 – Analyse the structure of 2 and 3 order solutions diagram. 1.1.6,
L.O.2.2 – Apply to build and calculate the process using phase diagram 1.2.9,
base on data. 2.1.1,
2.1.5, 2.2.4
nd
L.O.3 Understand and build 2 order melting diagram. 1.1, 1.2,
2.1, 2.2
nd rd
L.O.3.1 – Analyse the structure of 2 and 3 order melting diagram. 1.1.6,
L.O3.2 – Apply to build and calculate the process using phase diagram 1.2.9,
base on data. 2.1.1,
2.1.5, 2.2.4
nd
L.O.4 Understand and analyse the 2 order interaction diagram. 1.1.6,
1.2.9,
2.1.1,
2.1.5, 2.2.4

5. Hƣớng dẫn cách học - chi tiết cách đánh giá môn học
Tài liệu được đưa lên BKEL. Sinh viên tải về, in ra và mang theo khi lên lớp học. SV có thể thảo
luận trên diễn đàn của môn học. Điểm tổng kết môn học được đánh giá xuyên suốt quá trình học
Bài tập và kiểm tra: 30%
Thi viết: 70%

Điều kiện dự thi: Không được thiếu tất cả bài tập và kiểm tra.

6. Dự kiến danh sách Cán bộ tham gia giảng dạy

PGS. TS. Huỳnh Kỳ Phương Hạ K. KTHH
TS. GV. Nguyễn Tuấn Anh K. KTHH
ThS. GVC. Trần Minh Hương K. KTHH

7. Nội dung chi tiết

Tuần Nội dung Tài liệu Ghi chú

1,2 Chƣơng I. Các định luật cơ bản của giản đồ pha [1] Giảng và
I.1 Đối tượng ứng dụng của giản đồ pha hướng dẫn
I.2 Một số khái niệm
I.3 Quy tắc Gibbs
I.4 Nguyên lý liên tục và nguyên lý tương ứng
3, 7 Chƣơng II. Giản đồ pha của các hệ bậc 2 Giaûng
II.1 Khái niệm chung
II.2 Các phương pháp biểu diễn thành phần hệ bậc 2

3/5
 Tuần Nội dung Tài liệu Ghi chú
II.3 Các loại giản đồ pha nóng chảy của hệ bậc 2 ngưng kết [1][4]
II.3.1 Các giản đồ pha của hệ không có tương tác trong
trạng thái rắn
II.3.2 Các giản đồ pha của hệ có dung dịch rắn liên tục
II.3.3 Các giản đồ pha của hệ có dung dịch rắn hạn chế
II.3.4 Các giản đồ pha của hệ có hợp chất hóa học
II.3.5 Dung dịch rắn Daltonite và dung dịch rắn Bertholite
II.3.6 Các giản đồ pha của hệ có sự phân lớp trong trạng thái
lỏng
II.4 Giản đồ độ tan hệ muối nước bậc 2 [2] [3]
II.4.1 Khảo sát quá trình kết tinh đẳng nhiệt
II.4.2 Khảo sát quá trình kết tinh đa nhiệt
II.5 Các phương pháp tính toán kỹ thuật trên giản đồ độ tan
II.5.1 Phương pháp đòn bẩy
II.5.2 Phương pháp cấu tử không đổi
II.5.3 Phương pháp cân bằng vật liệu
8-14 Chƣơng III. Giản đồ pha của các hệ bậc 3 Giaûng
III.1 Khái niệm chung
III.2 Các phương pháp biểu diễn thành phần hệ bậc 3 [1] [4]
III.3 Các loại giản đồ pha nóng chảy không có dung dịch rắn
của hệ bậc 3 ngưng kết
III.3.1 Các giản đồ pha của hệ không có tương tác trong
trạng thái rắn
III.3.2 Giản đồ pha của hệ có tạo hợp chất bậc 2 nóng chảy
hợp thức
III.3.3 Giản đồ pha của hệ có tạo hợp chất bậc 2 nóng chảy
không hợp thức
III.3.4 Giản đồ pha của hệ có tạo hợp chất bậc 3 nóng chảy
hợp thức
III.3.5 Giản đồ pha của hệ có tạo hợp chất bậc 3 nóng chảy
không hợp thức
III.3.6 Giản đồ pha của hệ bậc 3 có hợp chất phân hủy trong
trạng thái rắn
III.3.7 Giản đồ pha của hệ bậc 3 có sự phân lớp trong trạng
thái lỏng
III.4 Các loại giản đồ pha nóng chảy có dung dịch rắn của hệ
bậc 3 ngưng kết
III.4.1 Các giảng đồ pha của hệ có dung dịch rắn liên tục
[2] [3]
III.4.2 Các giản đồ pha của hệ có dung dịch rắn hạn chế
III.5 Giản đồ pha tương tác của hệ bậc 3 nóng chảy
III.6 Các giản đồ độ tan đẳng nhiệt của hệ bậc 3 muối nước
III.6.1 Giản đồ độ tan đẳng nhiệt của hệ không tương tác
III.6.2 Giản đồ độ tan đẳng nhiệt có muối đơn hydrat
III.6.3 Các giản đồ độ tan đẳng nhiệt của hệ có muối kép
III.6.4 Các giản đồ độ tan đẳng nhiệt của hệ có dung dịch rắn
III.6.5 Các ví dụ độ toán trên giản đồ đẳng nhiệt và giản đồ
đa nhiệt của hệ bậc 3 muối nước
15 Chƣơng V. Giản đồ độ tan của các hệ bậc 4 muối nƣớc [2][3] Hướng dẫn
tƣơng tác
V.1 Khái niệm chung
V.2 Các phương pháp biểu diễn thành phần
V.3 Xây dựng giản đồ hình chiếu khan và hình chiếu nước
V.4 Tính toán kỹ thuật trên các giản đồ hình chiếu khan và
4/5
 Tuần Nội dung Tài liệu Ghi chú
hình chiếu nước
V.5 xây dựng chu trình sản xuất trên cơ sở giản đồ đa nhiệt
** Nội dung bài tập
Sinh viên làm bài tập từng chương theo tiến trình học.
** Nội dung thi
Thi theo hình thức thi viết, nội dung kỳ thi bao quát toàn bộ
nội dung môn học

8. Thông tin liên hệ

Bộ môn/Khoa phụ trách KT Hóa Vô cơ/ KT Hóa học

Văn phòng 112B2
Điện thoại 5689
Giảng viên phụ trách PGS.TS. Huỳnh Kỳ Phương Hạ
Email hkpha@hcmut.edu.vn

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 5 năm 2014

TRƢỞNG KHOA CHỦ NHIỆM BỘ MÔN CB PHỤ TRÁCH LẬP ĐỀ CƢƠNG

PGS.TS. Huỳnh Kỳ Phƣơng Hạ PGS.TS. Huỳnh Kỳ Phƣơng Hạ

5/5