МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК И ЛИТЕРАТУРА

Август 2022 година

Забелешка:

- Одговорите на прашањата од отворен тип се прифаќаат како точни ако се со приближна формулација како дадената во упатството за оценување, а ќе се
вреднуваат со 0 поени ако се во комбинација на точен и неточен одговор.

- Вреднувањето на одговорите во способноста пишување ќе се оценуваат според посебна листа на критериуми за оценување која се прецизира за секоја
испитна сесија.

- Одговорите на задачите кои се напишани со молив, со пенкало кое не пишува сино и/или со печатни букви, се вреднуваат со 0 поени.

ЛИТЕРАТУРА
Број на испитна Број на цел која Појаснување со точни одговори Барања Поени
задача во тест се проверува
книшката

1. Извадок од Цел број: 1. Вергилиј. 8 Вкупно 8 поени,

„Пеколот“ од Данте
Алигиери 1, 4, 5, 9; 2. народен јазик/тоскански дијалект /италијански народен јазик. по 1 поен за
секое
3. предавство.
прашање.
4. прво лице еднина.

5. страв и студенило (лад).

6. на средината од неговиот живот.

7. три дела/Пекол, Чистилиште и Рај.

8. хуманизам и ренесанса/ 14 век;

2. Извадок од „Парите Цел број: 2.1. Г) вистински настан; 6 Вкупно 6 поени,

се отепувачка“ од 2.2. В) македонски печалбарски обичаи;
Ристо Крле 1, 4, 5, 9; по 1 поен за
2.3. А) да го одврати Митре од злосторството; секое
2.4. В) убиец; прашање.
2.5. Б) кога тој можел некого да отепа, што јас не би го отепал него;
2.6. В) ја потенцира улогата на судбината во животот на човекот;
3. Песната „Марковиот Цел број: 3.1. народната легенда (народното творештво); 8 Вкупно 8 поени,

1
манастир“ од Блаже 3.2. човековата душа/таговна душа;
Конески 3.3. (олицетворение на) нечистата совест;
1, 5, 7; по 1 поен за
3.4. да се искупи за гревот кој го направил; секое
3.5. студена полутемнина и тишина; прашање.
3.6. злото и гревот;
3.7. компарација;
3.8. Стерна; Песјо брдце; Одземање на силата; Кале.

2
 КНИЖЕВНА АНАЛИЗА
Цел број: 4. Б. античката литература. 6 Вкупно 6 поени,

1, 5, 7; 5. Б. стилистика. по 1 поен за
6. Г. народната литература. секое
прашање.
7. В. легенди.
8. А. теогониски.
9. В. епилог.

ЈАЗИК

10. А. семантичка класификација; 21 Вкупно 21

поени, за секое
11. А. прасловенски; прашање по 1
поен
12. В. обезвучување;

13. В. временска зависносложена реченица;

14. В. идно прекажано време;

15. А. првиот слог од крајот на зборот;

16. А. градскиот;

17. Б. грамоти;

18. Софија;

19. МОТ;

20. храбро;

21. елизија (испуштање на гласови);

22. звучни;

23. Зоографското евангелие;

3
 24. без сомнение;

25. со старата машина;

26. Јоаким Крчоски и Кирил Пејчиновиќ;

27. ги; им (Учителката ги погледна дечињата и им се обрати тивко.);

28. Климент Охридски;

29. превзема;

30. влече за нос.

ЧИТАЊЕ

Број на испитна Број на цел која Појаснување со точни одговори Барања Поени
задача во тест се проверува
книшката

31. „Интернетот како Цел број: 31.1. А) го загрозуваме секојдневното функционирање; 10 Вкупно 8
дрога на новото 31.2. А) одвојување од социјалниот живот; поени,
време“ 1, 2, 5, 7;
31.3. Б) начинот на живот; по 1 поен за
31.4. В) социјалното оправдување; секое
прашање.
31.5. В) живеат во виртуелен свет;
31.6. Б) физичката активност;
31.7. Г) поддршката од семејството;
31.8. Б) лажењето и манипулацијата;

4
 3 Цел број: 32.1. опаѓа нивото на човечката интелегенција; 8 Вкупно 10
32. „Дали луѓето поени,
32.2. „Нашата кревка интелигенција“;
стануваат сè повеќе 1, 2, 5, 7;
глупави?“ 32.3. ги прави луѓето „глупави“; по 1 поен за
32.4. ние сме принудени да живееме со пониска интелигенција од секое
прашање.
нашите предци;
32.5. во првиот дел (на својата студија/дело);
32.6. (ни ја одзедоа можноста) да се справиме со проблемите;
32.7. способноста за брзо и лесно разбирање на нештата;
32.8. благодарение на образованието;
32.9. приближно 5000 гени;
32.10. „Трендови во генетиката“.

ПИШУВАЊЕ
33. Се пишува текст Цел број: Не се одземаат поени ако текстот има: барање 1
на тема : 6 300-550 збора
Се одзема 1 поен од критериум композиција ако текстот има: Вкупно 13 поени
Текст од 350 -500 290-560 збора
Текстот не се прегледува доколку има помалку од 290 збора, односно
повеќе од 560
- Во вкупниот број на зборови не се бројат зборовите од насловот.
- Датумите се бројат по еден збор за ден,месец,година. (пример –
16.06.2010 има 3 збора )

Тема 1 : Возрасните и нивната улога во животот на младите

5
Конкретни насоки за пишување на слободната тема:

 Прочитај ја темата и добро размисли што треба да содржи

текстот.
 Објасни дали детето од мала возраст го воспитуваат сите
возрасни што ги среќава. (Изложи ги сопствените размислувања
преку кои постапки се воочува тоа.)
 Појасни дали за тебе нивните зборови претставуваат наметнати
ставови или се добронамерни совети.
 Наведи најмалку два аргумента поткрепени со конкретни факти и
примери преку коишто ќе објасниш дали во иднина се гледаш како
еден од нив.
 Внимавај на графичкото средување на текстот, треба да има три
јасно изделени целини (вовед, главен дел, завршен дел) .
 Не пишувај општи фрази! Не користи буквално и без критичка
дистанца готови текстови од различни извори (веб-страници,
учебници, стручни книги и др.
 Употребувај стандарден македонски јазик внимавајќи на
правописот, лексиката и синтаксичките и интерпункциските
правила

Тема 2: Домашните миленици – извор на љубов или модерна

психотерапија

Конкретни насоки за пишување на слободната тема:

 Прочитај ја темата и добро размисли што треба да содржи текстот

 Објасни го значењето на домашните миленици во животот на
човекот.
 Изложи ги сопствените размислувања (може да се согласиш или
да го негираш зададениот наслов),
 Наведи најмалку два аргументи поткрепени со конкретни факти и
примери преку коишто ќе објасниш на кој начин домашните
миленици се извор на љубов или посебен вид терапија за
модерниот човек.
 Внимавај на графичкото средување на текстот, треба да има три
6
 јасно изделени целини (вовед, главен дел, завршен дел) .
 Не пишувај општи фрази! Не користи буквално и без критичка
дистанца готови текстови од различни извори (веб-страници,
учебници, стручни книги и др.
 Употребувај стандарден македонски јазик внимавајќи на
правописот, лексиката и синтаксичките и интерпункциските правила.

 Кандидатот го губи правото да биде оценуван според предвидените критериуми за способноста пишување, доколку содржината на текстовите не
соодвествува на зададената тема.
 Кандидатот го губи правото да биде оценуван според предвидените критериуми за способноста пишување доколку во напишаниот текст има повеќе
или помалку зборови од предвидениот број на зборови дадени во Упатството за оценување за конкретната испитна година.
Во упатството за оценување, покрај критериумите,ќе стојат и следниве насоки кои ќе треба да се употребуваат од сите оценувачи во процесот на
оценување на тестовите:

- Текст, без разлика на која од дадениот избор на теми е пишувано, ако е напишан на дијалектен јазик за критериум Јазик добива 0 поени.
- Текст во кој се читаат цитати без наведен извор,преземени делови од туѓи текстови,критики и слично без наведен извор или истите не се
парафразирани со именување на авторот за критериумот Содржина добива 0 поени.
- Текст кој во најголем дел претставува прераскажана содржина на споменати дела за критериумот Содржина добива 0 поени.