TIẾT 17– BÀI 17: CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ

III. Cấu trúc di truyền của QT ngẫu phối

1. Quần thể ngẫu phối
a. Khái niệm: Các cá thể trong QT giao phối một cách hoàn toàn ngẫu nhiên.
b. Đặc điểm di truyền của QT ngẫu phối:
- Các cá thể có KG khác nhau kết đôi với nhau 1 cách ngẫu nhiên → nhiều biến dị tổ hợp
→ làm nguyên liệu cho tiến hoá và chọn giống
- Duy trì được sự đa dạng DT của QT
VD: SGK.
2. Trạng thái cân bằng di truyền của QT
a. Khái niệm: Một QT đang ở trạng thái cân bằng DT khi tỉ lệ các KG tuân theo công thức:
p2 + 2pq + q2 = 1
p: tần số alen trội
q: tần số alen lặn (p + q = 1)
p2: tần số KG đồng hợp trội
q2: tần số KG đồng hợp lặn
2pq: tần số KG dị hợp.
b. Định luật Hacđi – Vanbec
- Nội dung: Trong 1 QT lớn, ngẫu phối, nếu không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì
thành phần KG của QT sẽ duy trì không đổi từ thế này sang thế hệ khác theo đẳng thức:
p2 + 2pq + q2 = 1
c. Điều kiện nghiệm đúng:
- QT phải có kích thước lớn.
- Các cá thể trong QT giao phối ngẫu nhiên.
- Các cá thể có kiểu gen khác nhau phải có sức sống và sinh sản như nhau.
- Đột biến không xảy ra.
- Quần thể phải được cách li với các QT khác.
d. Ý nghĩa:
- Giải thích được vì sao trong thiên nhiên có những QT được duy trì ổn định qua thời gian dài.
- Xác định được tần số tương đối của các alen và kiểu gen trong QT → Có ý nghĩa đối với y
học và chọn giống.
Lưu ý: Một quần thể giao phối có thành phần kiểu gen là dAA + hAa + r aa (1)

- Trong một quần thể cân bằng di truyền ta có: .

Trong mọi trường hợp ta có: (*)

Nếu QT (1) đạt trạng thái cân bằng di truyền thì: p2 = d, q2 = r và 2pq = h
Thay các giá trị trên vào (*) ta được: d.r = (h/2) 2, có nghĩa khi quần thể ở trạng thái cân
bằng di truyền tích tỉ lệ kiểu gen đồng hợp bằng bình phương một nửa tỉ lệ kiểu gen dị hợp.
- Ngẫu phối qua 1 thế hệ quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền

Chứng minh ngẫu phối qua 1 thế hệ quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền

+ Thế hệ P, quần thể có cấu trúc di truyền

+ Ở thế hệ P, quần thể không cân bằng di truyền vì cấu trúc di truyền của quần thể không
tuân theo cấu trúc .

+ Tính tần số tương đối của các alen:

+ Quá trình ngẫu phối tạo F1

0,6A 0,4a

0,6A 0,36AA 0,24Aa

0,4a 0,24Aa 0,16aa

F1: 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa.

Ở thế hệ F1 quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền.