1.

შესავალი-მასპინძლობის არსი, ამოცანები, განვითარების ტენდენციები

მასპინძლობის ინდუსტრია ძირითადად ასოცირებულია რესტორნებთან და

სასტუმროებთან. რეალურად კი მისი მნისვნელობა ბევრად უფრო ფართოა. სიტყვა
მასპინძლობა (hospitality) აღნიშნავდა შუა საუკუნეებში მგზავრებისა და
მომლოცველებისთვის მოსასვენებელ, გასაჩერებელ ადგილს. დღეს სიტყვა (hospice)
ძირითადად საავადმყობოს უკავშირდება.
მასპინძლობა განიმარტება, როგორც სტუმრების, ვიზიტორების ან კეთილგანწყობილი და
ხელგაშლილი ადამინების მიღება და გართობა. ჩვენს სამეცნიერო ლიტერატურასა და
პრაქტიკულ საქმიანობაში ტერმინი მასპინძლობა უფრო გვიან შემოვიდა და გულისხმობს
სასტუმროსა და კვებით მომსახურეობას.
დღეს, მასპინძლობის ინდუსტრია ადამიანებს საჭმელს და ღამის გასათევთან ერთად
თავაზობს ბევრ სხვადასხვა სახის მომსახურეობებსაც. ფუნქციებისა და მომსახურეობების
გაფართოების შედეგად მათ აქვთ მეტი ამოცანები გადასაწყვეტი ვიდრე მათ ისტორიულად
ერგოთ. მასპინძლობის ბიზნესი ითვაისწინებს შენობის აგებას, საკვებით მომარაგებას,
შენობის გათბობას, შუქისა და ენერგიის მომარაგებას, დასუფთავებას, კაპიტალის
შენარჩუნებას, თანამშრომელთა ზედამხედველობას და ა.შ.
მასპინძლობის ინდუსტია არის მომსახურეობის სფერო და მასში შემავალ დაწესებულებებში
მენეჯმენტი გასხვავებული და რთულია.
მასპინძლობის ბაზარი მწარმოებლისა და სტუმრებთან პირდაპირ ურთიერთობაზზეა
ორიენტირებული. ამდენად პერსონალისა და სტუმრის ურთიერთობასთან დაკავშირებული
პრობლემები ძალია ყურადსაღებია.
ბიზნესს მასპინძლობის სფეროში ახასიათებს მთელი რიგი განსხვავებული მახასიათებლები.
კერძოდ: სამუშაოს პერიოდი მოიცავს შაბათ-კვირას, ღამის ცვლასა და დამატებით საათებში
მუშაობას. ძირითადად წარმოების პროცესი უწყვეტია.
პერსონალს მოეტხოვება განსაკუთრებული კეთილგანწყობა, ზრუნვა სტუმრის მიმართ.
მასპინძლობის სფეროში მენეჯერის მრავალფეროვანი ფუნქციებიდან უპირველესია შემდეგი
სამი: აგრძნობინონ სტუმარს თავი კომფორტულად, ყველაფერი კეთდებოდეს
სტუმრისათვის, მართვის პროცესი მიმართული იყოს როგორც მომსახურების
უზრუნველსაყოფად ისე მოგების მისაღებას. ეს უკანასკნელი ბიზნესის წარმატების
აუცილებელი პირობაა.
დღეს მასპინძლობის ბაზარი მრავალფეროვანია. მისი მომხმარებელი განსხვავდება
მოტივაციის, გადახდისუნარიანობის, დემოგრაფიული და სხვა ნიშნების მიხედვით.
ვინაიდან სტუმარ-მასპინძლობის ქმედებები ურთიერთდაკავშირებულია, აუცილებელია,
რომ სტუმარ-მასპინძლობის ოპერაციებმა გაითვალისწინონ სტუმარ-მასპინძლობის
პროდუქტებისა და მომსახურეობის არსი.
მასპინძლობის ინდუსტრია იმ სახით როგორც დღეს არის და იქნება მომავალში, ძირითადი
საბაზრო ძალებისა ურთიერთქმედების შედეგია. ამ ძალებიდან უმთავრესია:მომხმარებლის
მოთხოვნა მასპინძლობის მომსახურებაზე; მომსახურების საჭირო საშუალებებითა და
ძალებით უზრუნველყოფა.
ტენდენციები
გამოცდილი და განათლებული მომხმარებელი
დღეს მომხმარებელი უფრო გამოცდილი და განათლებულია, რომელიც დიდ ყურადღებას
აქცევს საქონლის მომსახურეობის ხარისხსა და ფასს. ეს გარემოება ნაწილობრივ გვეხმარება
იმის აღქმაში, თუ რატომ იზრდება სწრაფი კვების ობიექტების პოპულარობა, კების
სერვისებში უფრო მარტივი ოპერაციები-სახლში მიტანის სერვისი.
ტექნოლოგიების ზეგავლენა
რესტორნები და სასტუმროეი ფართოდ იყენებენ ვებ-საიტებს, რომელთა უმეტესობა უფრო
ინტერაქტულია, ვიდრე საინფორმაციო. სამუშაობში ფართოდ იყენებენ დაჯავშნის
სისტემებს.
გლობალიზაცია
სავაჭრო ბარიერების შემცირების, ფინანსური ტრანზაქციების გამარტივებისა და
ინფორმაციის დინების შედეგად აშშ ზოგიერთი მსხვილი ფირმა საზღვარგარეთ ფლობს
საკუთრებას, რომლებიც მთავარი მოტამაშეები არიან ევროპაში.
კონკურენციის გამწვავება
მასპინძლობის ინდუსტიაში თანდათან უფრო მწვავდება კონკურენცია. იგი აღარ არის
შეზღუდული ბაზრის შიდა კონკურენციით. საერთაშორისო ონკურენცია მნიშვნელოვან
პრობლემად გადაიქცა.
ბაზრის დიფერენციაცია
სასტუმროები და რესტორნები კიდევ უფრო მეტად არიან ორიენტირებულნი სპეციფიკურ
საბაზრო სეგმენტებზე, ხდება მომხმარებლებთან კიდევ უფრო დაახლოება, რაც სასტუმრო
და სარესტორნო ბაზრის კიდევ უფრო დიფერენცირებას იწვევს.
ცვალებადი გარემო
იმისათვის, რომ ორგანიზაციები ცვალებად გარემოში გადარჩნენ, ისინი მასთან ერთად უნდა
შეიცვალონ. მაგალითად მათთვის ვისაც არ სურს ქალაქის ცენტრში განთავსება, სასტუმროს
კიდევ უნდა ჰქონდეს ქსელი, რომელიც იქნება ქალაქიდან მოშორებით, ან აეროპორთთან
ახლოს.

2.მმართველობითი იერარქიის გადანაწილება, დეპარტამენტებად დანაწილების

საფუძვლები, ორგანიზაციული სტრუქტურის განვითარება

ორგანიზება ეს არის მენეჯერების სამუშაო მოაწესრიგონ ადამიანების ერთმანეთთან

ურთიერთობა. ორგანიზციის მართვის ფუნქციის ელემენტებია შესასრულებელი
სამუშაოები და ადამიანები, რომლებმაც უნდა შეასრულონ მოცემული სამუშაო.
ფორმალურად, შრომით უფლებას განსაზღვრავს ზოგადი კანონები, მაგრამ სამუშაო
ჯგუფში ადამიანები აღიქვამენ მხოლოდ ორგანიზაციას და მათი ურთიერთობები
განსაზღვრულია ხელმძღვანელობის მიერ დადგენილი შეზღუდვებით.
ბიზნესში ურთიერთობათა განხორციელება საკუთრებითაა განსაზღვრული. მცირე ფირმაში
ხელმძღვანელობა ეფუძნება მოსაზრებას: "მე ვფლობ კომპანიას და მაქვს უფლება
ვაკონტროლო ჩემი საკუთრება. თუ გინდა იმუშაო აქ, ყველაფერი ისე უნდა გააკეთო,
როგორცEმე მივიჩნევ საჭიროდ".
დიდ კორპორაციაში, ურთიერთობათა პირობები სხვაგვარადაა წარმოდგენილი: აქციონერი
ირჩევს კოლეგიას, კოლეგია ქირაობს ტოპ -მენეჯერს, ტოპ-მენეჯერი მმართველობის
უფლებას გადასცემს(ანაწილებს) ხელქვეითებზე. თუმცა, ყოველივე ამის არსი დადის
შემდეგზე: "მე წარმოვადგენ მფლობელს" და არა "მე ვარ მფლობელი".
ფრენჩაიზის ორგანიზაციებში უფრო რთულადაა წარმოდგენილი ეს ურთიერთობები.
ფრენჩაიზერს აქვს იურიდიული უფლება აიძულოს ფრენჩაიზერი დაიცვას შეთანხმებული
პროცედურები და მის კორპორაციაში აღიარებული ხარისხის სტანდარტები. Mმაგრამ
ფრენჩაიზის ორგანიზაციები, ნორმების დადგენისას ეყრდნობიან გამოცდილებას, რჩევას
და თანასწორობას ამ ურთერთობებში. კომპლექსურ ორგანიზაციებში, მოცემული სამუშაოს
შესრულებისთვის, მმართველობა უნდა დაიყოს ლოგიკური საწყისებიდან გამომდინარე.
ერთმა მენეჯერმა არ შეიძლება განახორციელოს მართველობა ყველა დონეზე. ამდენად
ხდება ფუნქციების დანაწილება და მას (დელეგირებას) უწოდებენ.
მენეჯმენტის მკვლევარები ამტკიცებენ, რომ მმართველობა უნდა ვრცელდებოდეს როგორც
უწყვეტი ჯაჭვი ზემოდან ქვემოთ. თითოეულ დონეზე აუცილებლად უნდა იქნას აღებული
პასუხისმგებლობა და შესაბამისად, ზოგიერთი ხელმძღვანელის უფლებამოსილება უნდა
იქნეს გადაცემული უფრო დაბალ დონეზე. შედეგად მმართველობა შესაძლებელია
გადანაწილდეს, თუმცა მენეჯმენტის მკვლევარების მტკიცებით, არ შეიძლება
პასუხისმგებლობის გადანაწილება, თუ რაიმე არასწორად კეთდება დაქვემდებარებული
მუშაკის შეცდომის გამო, მენეჯერმა თავად უნდა აიღოს პასუხისმგებლობა.
საყურადრბოა იმ ნიუანსების გათვალისწინება, რომლითაც განსხვავდება მცირე და დიდი
ორგანიზაციები. მცირე ორგანიზაციებისთვის, სადაც მენეჯმენტს ძალიან მჭიდრო
ურთიერთობა აქვს დაქირავებულთან და აქტიურად განახორციელებს კონტროლს,
უფლებამოსილების განაწილება დიდ მნიშვნელობას არ იძენს რამდენადაც ბევრ ფუნქციას
ხშირად ერთი და იგივე ადამიანი ასრულებს, რასაც ვერ ვიტყვით Mფართო და კომპლექსურ
ორგანიზაციებზე, როგორიცაა დიდი სასტუმრო, ან დიდი რესტორანი. ფუნქციების
გადანაწილება აუცილებელია საქმის სწრფად და ეფექტინად შესასრულებლად. სასტუმროს
მენეჯერს ექვემდებარება საკვებისა და სასმელის მენეჯერი, ოთახების დეპარტამენტის
მენეჯერი, გაყიდვების მენეჯერი, მთავარი ინჟინერი და ყველა ის, ვინც პირდაპირ და
უშუალოდ ურთიერთობს მასთან. თითოეულ მათგანს აქვს პირდაპირი კონსულტაციები იმ
თანამშრომლებთან, რომლებიც ერთი ან ორი დონით დაბლა არიან მათზე იერარქიულად.
დიდ ორგანიზაციებში კი, ისეთი კონსულტაციები და ინტერაქციები არის მიღებული,
რომელიც კონტროლის არეალის მიღმა ხდება. მასპინძლობის სფეროში, ამის მაგალითია
აღმასრულებლები, რომლებიც ხშირად სტუმრობენ ფილიალებს კორპორატიული სათაო
ოფისებიდან, რათა ჰქონდეთ კავშირი დაქირავებულთან, მენეჯერებთან, ფრენჩაიზერებთან
და მომხმარებლებთან. მასპინძლობის სფეროში ბრძანებების ერთიანობა ზოგადად იმას
ნიშნავს, რომ მენეჯერს არ შეუძლია რუტინულად ჩაერიოს დაქვემდებარებულის უფლება-
მოვალეობებში. იგი განიხილავს პრობლემებს შესაბამისი დეპარ-ტამენტის
ხელმძღვანელთან და დაქვემდებარებულს აძლევს უფლებას განახორციელოს პრობლემის
აღმოფხვრის შესაბამისი ქმედებები. მაგრამ, როდესაც წარმოიქმნება სერიოზული
პრობლემები სტუმრების დაკმაყოფილებასთან დაკავშირებით, ან სხვა გადაუდებელი
ტიპის პრობლემები, როგორც წესი, მენეჯერები არ ხელმძღვანელობენ წესებით და
ანხორციელებენ პირდაპირ ინტერვენციას.
დეპარტამენტებში სამუშაოს გადანაწილება. ხუთი ძირითადი საფუძველი არსებობს:
ფუნქცია, პროდუქტი ან მომსახურეობა, გეოგრაფია, მომხმარებლები და პროცესი.
მასპინძლობის სფეროში გამოიყენება ყველა მათგანი.
ფუნქციიური. ფუნქციურ დეპარტამენტებად დაყოფის ერთ-ერთი ნათელი მაგალითია
კვებით მომსახურება, სადაც თითოეული ფუნქციონალური დეპარტამენტი განსხვავებულ
სამუშაოს ასრულებს. რესტორანი შეიძლება იყოს დაყოფილი მომსახურებად, საკვების
წარმოებად და სანიტარიად.
სასტუმროები დაყოფილია განსხვავებულ პროდუქტ-მომსახურების ერთეულებად.
სასტუმროში მაგალითად, ოთახების, საკვებისა, სასმელის და სხვა ერთეულები.
გეოგრაფიული მდებარეობის მიხედვით. სარესტორნო და სასტუმრო ქსელებში
გავრცელებულია მმართველობაზე პასუხისმგებლობის დელეგირება მოცემული რეგიონის
ცალკეულ მენეჯერებზე. გეოგრაფიული დანაყოფები ერთ მენეჯერს აკისრებენ რომელიმე,
ერთ კონკრეტულ ერთეულზე პასუხისმგებლობას.
მომხმარებლები. ზოგიერთი კომპანია, რომელიც მასპინძლობის ბიზნესის სფეროში
მუშაობს, ყოფენ საკუთარ ოპერაციებს მომხმარებლის ტიპის მიხედვით.
3.სწრაფი კვების კონცეფცია.სწრაფი კვების სერვისის მახასიათებები, ადგილზე მომსახურება
ბოლო პერიოდში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა სწრაფი კვება. ერთმანეტს რომ
შევადაროთ სრული მომსახურეობისა და სწრაფი მომსახურეობის ოპერაციები,
მომხმარებელთა ბაზარი მოიცავს მომხმარებლის დაახლოებით სამ მეოთხედს, ხოლო
გაყიდვები რესტორნების მთლიანი გაყიდვების ნახევარს.
სწრაფი მომსახურების წარმატების გასაღები მისი უბრალოებაა. მის ძირითად სიმარტივედ,
ისევე რჩება ლიმიტირებული მენიუ. აღსანიშნავია, რომ სწრაფი მომსახურების მაღალი
მწარმოებლურობა ემყარება მათი ოპერაციების გამარტივებული წარმოების პროცესს და
თვითმომსახურებას. რის შედეგადაც მცირდება დასაქმებული პერსონალი, როგორც შენობის
მომსახურების დარბაზში, ასევე მის საწარმოო გარემოში. რადგან სწრაფი მომსახურეობის
რესტორნები ნაკლებ თანამშრომლებს ითხოვს, ეს დანაზოგი შეიძლება გამოყენებულ იქნას
მომხმარებელტა სასიკეთოდ, ანუ ფასები შეიძლება გახდეს უფრო დაბალი.
სწრაფი კვების სერვისის მახასიათებლები, რომლებიც განსაზღვრავენ მის წარმატებას,
შემდეგია:
ადგილმდებარეობის სტრატეგია; შედარებით შეზღუდული მენიუ; გაყიდვების მოცულობა;
სწრაფი სერვისი; არასრული დღით დასაქმებუ მუშაკები; დაბალი ფასები; ქსელი.
ადგილზე მომსახურების სამი ძირითადი კომპონენტი არსებობს:ადგილზე ყიდვა, თან
წაღება და ადგილზე მიტანა. საჭმლის გარეთ გატანა კვების სერვისის ძველი ფორმაა, მაგრამ
მისმა განვიტარებამ აამაღლა მისი ცნობადობა. თითქქმის ყველა სწრაფი კვების ობიქტრი
სთავაზობს მომხმარებლებს საკვების გატანის მომსახურეობას.
საჭმლის ყიდვა მანქანიდან გადმოუსვლელად. ადგილზე მიტანა არის მასპინძლობის ოდნავ
განსხვავებული სეგმენტი. ადგილზე მიტანის სერვისი არამარტო მაშინაა ეფექტური, როცა
რესტორნის მაგიდები გადაჭედილია, არამედ ნმაშინაც, როდესაც საპარკინგო ადდგილები არ
არის თავისუფალი.

4.კვების ბაზარი, რესტორნების სახეები

ცხოვრების დაჩქარებული რიტმის გამო, კვებითი მომსახურეობით სარგებლობა

თანამედროვე ცხოვრების მნიშვნელოვანი შემადგენელი გახდა. ადამიანებს სულ უფრო ცოტა
დრო რჩებათ საჭმლის მოსამზადებლად, შესაბამისად ვყიდულობთ მეტ მარტივად
გასამზადებელ საჭმელს და ვიკვებებით უფრო ხშირად სახლის გარეთ, ან ბყიდულობთ მზა
საჭმელს სახლში წასაღებად, ან გამოძახებით.
ადამიანები სადიობენ გარეთ სხვადასხვა მიზეზის გამო. ეს მიზეზები შეიძლება იყოს
ბიოლოგიური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების გარდა, მოწყენილობისგან თავის
დაღწევა, ადამიანებთან ურთიერთობის მოთხოვნილება, უბრალოდ სურვილი, რომ მას
მოემსახურონ.
კვებით მომსახურეობას ბაზარი პასუხობს, როგორც ბიოლოგიურ, ისე ჩვენს სოციალურ
საჭიროებას. იგი შეიძლება დავყოთ, როგორც სოც. მოთხოვნილების მომსახურეობას-
გამასპინძლება და ისეთებად, რომლებიც აკმაყოფილებენ ჩვენს ბიოლოგიურ
მოთხოვნილებებს.
სიტყვა რესტორანი მოიცავს კვებითი მომსახურეობის ოპერაციების ფართო სპექტრს.
სრული მომსახურების რესტორნები
სწრაფი მომსახურების რესტორნები
რესტორნის სახესა და კლასს მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს ბაზრის დემოგრაფიული
შემადგენლობა. მაგ, სტუმრები, რომლებიც ძვირადღირებულ რესტორნებში სადილობენ,
უფრო ასაკობრივი და კარგად განათლებულნი არიან, აქვთ საშუალოზე მაალი ანაზღაურება.
ამასთან გამოყოფილია ორი ძირითადი კატეგორია რესტორნებისა, ესენია:
დამოუკიდებელი რესტორნები
ქსელური რესტორნები
რესტორნების კლასიფიკაცია
უმაღლესი კლასის მომსახურების რესტორნები. მსგავსი რესტორნები, როგორც წესი
უმაღლესი ხასისხის, დახვეწილ და ელეგანტურ კერძებს სთავაზობენ. ესეთი რესტორნები
უმეტესწილად დამოუკიდებლები და რა თქმა უნდა სრული მომსახურების არიან.
ამ რესტორნების ოპერაციები მოითხოენ სამი ელემენტის სწორ კომბინაციას:დიდი ბაზარი,
დახეოვნებული მუშაკები და ტავდადებული მენეჯერები.
უკანასკნელი ორი ათეული წლის განმავლობაში, უმაღლესი კლასის რესტორნებიდან
გაყიდვები შემცირდა იმის გამო, რომ სულ უფრო და უფრო მეტი უპირატესობა ენიჭება
ჩვეულებრივ მომსახურეობას.
ყოველდღიური მაღალი კლასის რესტორნები კლიენტს მაღალი კლასის და ხასისხის
პოპულარულ საკვებს სთავაობენ. ამ კატეგორიის რესტორნები შესაძლებელია იყოს, როგორც
ქსელური, ისე დამოუკიდებელი.
„ყოველდღიური სადილობა“ ყოველდღიური სადილობა მიმზიდველია
მომხმარებლებისთვის სხვადასხვა მიზეზის გამო. იგი შეიძლება სეგმენტირებული იყოს
ფასით, ან მომსახურეობის დონით.
თემატური რესტორნები, ჩვეულებრივ მენიუ შეზღუდულია, მაგრამ ისინი სტუმარს
შთაბეჭდილებებით აოცებენ.
ცნობილების რესტორანნის მეპატრონეები ცნობილი ხალხი არიან.
საშუალო კლასის ყოველდღიური რესტორნები შეიძლება იყოს როგორც დამოუკიდებელი,
ისე ქსელური, ეთნიკური ან თემატური.
ეთნიკური რესტორნები მომხმარებლებს მსოფლიო სამზარეულოს განსხვავებულ თემებს
სთავაზობენ.

5.მომსახურების დარბაზი, სამზზარეულო

რესტორნის დარბაზი ყველაზე რთულლი რგოლია რესტორნის წარმოებაში. ეს ის ადგილია,

სადაც ფულის გაცვლა ხდება მომსახურებაზე და წარმოების პროცესიც ყველას თვალწინ
ხდება, შესაბამისად აქ არის მეთვალყურეობისა და კონტროის მაღალი საჭიროება.
მომსახურეობის დარბაზში ადამიანები ღებულობენ სიამოვნებას არა მარტო საკვების
მირთმევით, არამედ იქ ყოფნით, კარგი სერვისით და სასიამოვნო ატმოსფეროთი. ამდენად,
მომსახურეობის დარბაზში ხდება, როგორც ფიზიოლოგიური, ასევე სოციალური
მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება, რომელიც ხორციელდება სხვადასხვა სახის
პერსონალური სერვისების შეთავაზებით. რესტორნის დარბაზში მიწოდებული სერვისები
დამოკიდებულია იმაზე თუ რა სურს და რას ელოდება სტუმარი. სწორედ მასზეა
დამოკიდებული რესტორნის ტიპი და მისი სერვისის სახეები.
სწრაფი კვების ობიექტებში სტუმრები ეკონომიურ და სხრფ მომსახუებას მოითხოვენ,
ამასთან სჭირდებატ მეგორული გარემო და სიზუსტე შეკვეთის მიღებისას.
საშუალო დონის რესტორნებში მაგიდის სერვისი ქმნის სტუმრებთან ინტენსიური
ურთიერთობის ატმოსფეროს, შესაბამისად, სტუმრის მომსახურების ხარისხი
მნიშვნელოვნად არის დაკავშირებული პერსონალის გამოცდილებასა და მომსახურების
სტილზე.
მაღალი კლასის და უმაღლესი წრის სადილობისას, სტუმრების დაკმაყოფილებასა და
მომსახურებაზე მოთხოვნის განხორციელებას განსხვავებული პირობები სჭირდება. როგორც
წესი, ჩვეულებრიი სადილობა მოიცავს კვებას გართობით. სისწრაფე არ არის ისეთი
მნიშვნელოვანი, როგორც ყოველი შემდეგი კერძის მიტანა თავის დროზე.
მომსახურების დარბაზში მომსახურების ხარისხი ეფუძნება, როგორც პროდუქტის ხარისხს,
ასევე, სწორ ოპერაციებს, უპირველესად კი სამზარეულოში, რაც გულისხმობს, რომ საკვები
არ უნდა გაცივდეს სამზარეულოს დახლზე მისი გაცემისას.
მომსახურების დარბაზი არის ის ადგილი, სადაც მომსახურება და საქონელი იცვლება
ფულზე. ამიტომ მნიშვნელოვანია ჩეკის ონტროლი, საკრედიტო ბარათის კონტროლი, ნაღდი
ფულის კონტროლი.
სამზარეულო.
ბევრი რამით, სამზარეულო ქარხანას წააგავს.ის შეიძლება ორი სახეობის იყოს. პირველ
შემთხვევაში - ფაქტიურად სრულდება მიმდინარე სამუშაოები და საქონელს
ნედლეულისგან ამზადებენ. ამის მსგავსად, შეიძლება, განვასხვავოთ რესტორნებიც. იგი
ნამდვილად ასაწყობი საქმიანობაა, სადაც საკვების მომზადება უბრალოდ რთულდება და
იგი თეფშზე იდება სამზარეულოს მომსახურე პერსონალის მიერ. სამზარეულოს მთავარი
პასუხისმგებლობა სტუმრისთვის მირთმეული საკვების ხარისხია. ეს მარტო საჭმლის გემოს
არ ეხება; საკვების უსაფრთხოება, სანიტარული მდგომარეობა, საკვების ღირებულების
კონტროლი, ინვენტარის მენეჯმენტი და სხვა მრავალი, ასევე სამზარეულოს მნიშვნელოვანი
პასუხისმგებლობაა. რადგან სწრაფი და დროული მომსახურება დამოკიდებულია
სამზარეულოდან საკვების დროზე გამოტანის შესაძლებლობაზე. სამზარეულოს დიდი
პასუხისმგებლობა აკისრია სერვისის მხრივაც.სამზარეულოში მთავარი საქმიანობის-
საკვების წარმოებასთან ერთად, მნიშვნელოვანია ღირებულებისა და ხარისხის კონტროლი,
რაც გულისხმობს სტანდარტულად ქცეული რეცეპტებისა და დაგეგმლი პროცედურების
დაცვით კერძის მომზადებას. მიუხედავად იმისა, რომ ჭურჭლის რეცხვა დიდ ოსტატობას
არ მოითხოვს, მისი სწორად წარმართვა ასევე მნიშვნელოვანია. მრავალფეროვანი მენიუს
მქონე სერვისები შედარებით დიდი რაოდენობის სამუშაო ძალის გამოყენებას მოითხოვს.
ჭურჭლის რეცხვის შემადგენელი ნაწილია სამუშაო ძალის და სარეცხი საშუალებების
კონტროლი, ასევე არსე-ბითია წყლის რაოდენობასთან და მის ტემპერატურასთან
დაკავშირებული საკითხები.რესტორნის ადგილების გათვალისწინებით, ყველა კერძის
მიწოდება როდია საჩქარო. მაგრამ თანამშრომლები ისე უნდა იყვნენ განაწილებულნი, რომ
გაუმკლავდნენ სამუშაოს და დამატებითი დახმარება არ გახდეს საჭირო. ჩვენ უკვე
განვიხილეთ დალაგება-დასუფთავების, სანიტარული მდგომარეობისა და უსაფრთხოების
მოვალეობების მნიშვნელობა, რომელსაც დახურვის საქმიანობა შეიცავს. უნდა აღვნიშნოთ
რომ, ასევე არსებობს სამუშაო კონტაქტი სტუმრებთან, ანუ უკანასკნელი რამდე-ნიმე
ადამიანის რესტორნიდან გაშვება მათთვის შეურაცხყოფის მიყენების გარეშე, ან მოცდა სანამ
ისინი წასვლისთვის მზად იქნებიან, ეს რესტორნის პოლიტიკაზეა დამოკიდებული.

6.კვებითი მომსახურება სხვა სფეროებში (ორგანიზაციებში ადგილზე ჯვებით მომსახურების

თავისებურებანი მართვადი და თვითმართვადი კომპანიები)

ეს არის ბაზარი, რომელიც აერთიანებს იმ ორგანიზაციებს, რომელთა ძირითადი მიზანი არ

არის კვების სერვისები, მაგრამ მისი წარმატებული განხორციელება მნიშვნელოვან გავლენას
ახდენს მთლიანად ამ ორგანიზაციის, თუ საწარმოს საქმიანობაზე. მაგ. ჯანდაცვაში, სკოლებსა
და კოლეჯში ან მოხუცებულთა თავშესაფრის კვებით მომსახურების ხარისხმა შეიძლება
ზეგავლენა მოახდინოს მათი კლიენტების არჩევანზე თვით ამ ორგანიზაციების მიმართ. კვების
ორგანიზების საკითხები ასევე მნიშნვნელოვანია საწარმოებში, კომერციულ, თუ არაკომერციულ
ორგანიზაციებში სამუშაო დროის გაზრდის თვალსაზრისითაც. აღნიშნული სექტორი ფართოა
და მოიცავს მრავალფეროვან ოპერაციებსაც. ამ სექტორში განაკუთრებით მნიშვნელოვანი
ადგილი უჭირავს შემდეგ ძირითად ქვესეგმენტებს: ბიზნესი, მრეწველობა, ჯანდაცვა,
განათლება და რეკრეაცია.
კვებით მომსახურების მართვაში გადაცემა კონტრაქტორ კომპანიისთვის ხდება კონტრაქტის
საფუძველზე, რომლის პირობებზე მხარეები ახდენენ მოლაპარაკებას და თანხმდებიან
კონტრაქტის ტიპზე. ერთ-ერთი უპირატესობა, რომელსაც მართვადი სერვისის მქონე
კომპანიები გვთავაზობენ, არის შესყიდვების პირობები, საუკეთესო და მომგებიანი
მიმწოდებლის შერჩევა, თანხების დაზოგვის უდიდესი პოტენციალით. ვინაიდან კონტრაქტორი
კომპანიები შესყი-დვებს რეგიონალური ან ადგილობრივი მასშტაბით ახორციელებენ, მათ
შეუძლიათ რამდენიმე კლიენტისთვის შესყიდვის პირობების გაუმჯობესება. მრავალი
დაწესებულება მიზანშეწონილად არ მიიჩნევს კვების ობიექტის კონტრაქტით გადასცეს სხვა
კომპანიისთვის და დათმონ ის შემოსავალი, რისი წარმოებაც მათ პოტენციურად შეუძლიათ. ეს
დაწესებულებები ამჯობინებენ თვითონ დაფარონ ხარჯები და დაიტოვონ მოგება, რომელიც
მათ, სხვა შემთხვევაში კონტრაქტით მოწვეული, გარეშე კომპანიისთვის უნდა დაეთმოთ. ეს
მიდგომა გავრცელებულია უნივერსიტეტების, კოლეჯების, საშუალო სკოლების და ჯანდაცვის
სექტორებისთვის, სადაც კვების საკუთარ ობიექტებში მომსახურებას კონტრაქტორი კომპანიის
მსგავსად ეფექტურად მართავს თავისი თანამშრომლების საშუალებით. შედეგად, ასეთ
დაწესებულებებს უკეთ შეუძლიათ საკუთარი ოპერაციების უშუალო მართვა, და
გარკვეულწილად დასაქმებული შტატებით მანევრირება. კვებით მომსახურება კოლეჯებსა და
უნივერსიტეტებში. კვების ობიექტების სეგმენტი კოლეჯსა და უნივერსიტეტში, ძლიერ
განსხვავებულია ბიზნესისა და ინდუსტრიის სეგმენტისაგან. კოლეჯის პირობებში, კვების
მომსახურების უკეთ გაგების მიზნით, პირველ რიგში საჭიროა კოლეჯის საკვებით
მომსახურების გეგმის კარგად გაანალიზება. დასავლეთის უნივერსიტეტებსა და კოლეჯებში.
სტუდენტებს, რომლებიც საერთო საცხოვრებლის სასადილო დარბაზში მიირთმევენ საჭმელს,
შეიძლება მო-ეთხოვოთ გააფორმონ კონტრაქტი საკვების მინიმალური რაოდენობის მისაღებად,
სასწავლო მეოთხედის, ან სემესტრის განმავლობაში. კვებით მომსახურების ოპერატორი, ამ
საქმიანობიდან ორმაგ სარგებელს იღებს. სკოლაში კვებითი მომსახურება. აშშ-ში არსებობს
სკოლაში კვებითი მომსახურების სამთავრობო პროგრამა. ასეთი პროგრამები, დიდი
დეპრესიების შემდგომი პერიოდიდან აქტუალური გახდა. მისი უპირველესი ფუნქციაა,
მოსწავლეთა მდიდარი კვებითი ღირებულების მქონე საკვებით უზრუნველყოფა. მეორე
ფუნქციას წარმოადგენს, საუზმითა და სადილით უზრუნველყოფა სოციალურად დაუცველი
ბავშვებისთვის.

7.სასტუმროს ორგანიზაციული სტრუქტურა და მისი ჩამოყალიბების საფუძვლები

სასტუმროს ორგანიზაციული სტრუქტურა წარმოადგენს სასტუმროს მენეჯმენტის

ადმინისტრაციულ-იერარქიული სისტემას, ხელმძღვანელებსა და პერსონალს შორის
ურთიერთობათა მოდელს. იგი განსაზღვრავს განკარგულებებისა და ბრძანებების სქემას,
რომელთა მეშვეობით იგეგმება სასტუმროს საქმიანობა და წარმოებს შესრულების
ორგანიზაცია და კონტროლი. ამგვარად, სტრუქტურა უზრუნველყოფს სასტუმროს
საქმიანობის ორგანიზაციული პრინციპებისა და სამუშაოთა შესრულების ბაზას, რომელიც
ბევრად განაპირობებს მის ეკონომიკურ ეფექტიანობას. სტრუქტურის მიზნებია: შრომის
განაწილება, მოვალეობებისა და ამოცანების, სამსახურეობრივი ურთიერთობების,
ურთიერთკავშირების არხების განსაზღვრა.
ორგანიზაციების სტრუქტურა უნდა უზრუნველყოფდეს საწარმოს პროდუქტიულობას. გზა,
რომლის მიხედვითაც მენეჯერები ახდენენ ორგანიზაციული სტრუქტურის ჩამოყალიბებას:
სამუშაოს სპეციალიზაცია-მენეჯერის მოვალეობაში შედის სამუშაოს გადანაწილება
მომუშავეებს შორის. მანვე უნდა გადაწყვიტოს რომელს საქმეს ესაჭიროება სპეციალიზაცია
და რამდენი მომუშავე უნდა ჩართოს. მაგრამ ზედმეტად სპეციალიზაციის შედეგი არის
მომუშავეების მიერ ინტერესის და მოტივაციის დაკარგვა, შეცდომების ზრდა და სამუშაოს
ხარისხის დაცემა.
დეპარტამენტებად დაყოფა-როდესაც ორგანიზაცია ფართოვდება, მენეჯერები იღებენ
გადაწყვეტილებას დააჯგუფონ სამუშაოები კოორდინაციისა და მართვის
გასაუმჯობესებლად. ბევრი რესტორანი ახდენს დეპარტამენტებად დაყოფას შემდეგი
მიმართულებით: ‘’სურსათის მომზადება’’ და ‘’კვებით მომსახურება’’. ასეთი დაყოფა არის
ლოგიკური და პრაქტიკული გადაწყვეტილება. სურსათის მომზადება და შეთავაზება
სხვადასხვა სამუშაოს სახეა. ერთი წარმოადგენს პროდუქტის წარმოების პროცესს, მეორე
მომსახურების ფუნქციას და ორივეს განსხვავებული დატვირთვა აქვს. დეპარტამენტებად
დაყოფა სხვადასხვა ფუნქციური ხაზების გასწვრივ წარმოადგენს ბიზნესის ორგანიზების
ყველაზე გავრცელებულ მეთოდს.
უფლებამოსილებების გადანაწილება -გულისხმობს, თუ რა მოცულობის გადაწყვეტილების
მიღების უფლება მისცენ ცალკეულ მუშაკს, მენეჯერს ან დეპარტამენტს, რომლის დროსაც
უნდა გაითვალისწინონ დაქვემდებარებულთა გამოცდილება და პიროვნული თვისებები,
სამუშაო გარემო ბიზნესის სტრატეგია და მენეჯმენტის სტილი.
 კონტროლის გავრცელება-კონტროლის გავრცელება დაკავშირებულია დაქვემდებარებულ
პირთა რაოდენობასთან, რომლებიც ანგარიშვალდებულნი არიან ზედამხედველთან.
კორდინაციის მეთოდები-კოორდინაცია პრობლემური ხდება ორგანიზაციის ზრდასთან
ერთად. როდესაც მოვალეობები გადანაწილებულია უმნიშვნელოვანესი ხდება როგორც
პიროვნებების, ისე ჯგუფების კოორდინაცია საერთო მიზნის მისაღწევად. კოორდინაციის
ხარისხი დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორაა სამუშაოს ამოცანები და აქტივობები
დაკავშირებული ერთმანეთთან. ეს კავშირები იწვევს პიროვნებებსა და ჯგუფებს შორის
განსხვავებულ სახის ურთიერთდამოკიდებულებას.

8.სასტუმროს ძირითადი დეპარტამენტები (ოპერაციული და ადმინისტრაციული)

სასტუმრო, როგორც წესი, ორგანიზებულია ფუნქციური ხაზების გასწვრივ, კონკრეტული

საქმიანობის გარშემო დაჯგუფებული დეპარტამენტებით. ცალკეული სასტუმრო, როგორც
წესი, ორგანიზებულია ფუნქციური ხაზების გასწვრივ, კონკრეტული საქმიანობის გარშემო
დაჯგუფებული დეპარტამენტებით. სასტუმრო, ფუნქციური ხაზების გასწვრივ, დაყოფილია
ხუთ ადმინისტრაციულ სამსახურად: 1.ოთახების, 2.სურსათის და სასმელის, 3.არღიცხვის,
4.გაყიდვების და მარკეტინგის სამსახური; 5.პერსონალის სამსახურებად. ხუთივე მათგანი
ანგარიშვალდებულია გენერალური მენეჯერის წინაშე.
1. ოთახების სამსახური - ეს სამსახური ანხორციელებს სასტუმროს განთავსების ფუნქციას.
დაჯავშნა უნდა იქნეს მიღებული, სტუმრები უნდა იქნენ გულთბილად მიღებულნი და
განაწილებულნი სუფთა ოთახებში, თავისუფალი და დაკავებული ოთახების სტატუსი უნდა
იქნეს დადგენილი, სტუმრები მუდმივად უნდა იღებდნენ საფოსტო და სატელეფონო
მესიჯებს, საზოგადოებრივი ადგილები დასუფთავებული და სტუმრების შეკითხვები
პასუხგაცემული და სხვა
ოთახების სამსახური დაყოფილია რიგ ქვედანაყოფებად, რომელთაგან თითოეული
ანხორციელებს სპაციალიზებულ ამოცანებს.  ესენია:
ფრონტ ოფისი წარმოადგენს ადგილს, სადაც სასტუმროში სტუმრებს ხვდებიან, ატარებენ
რეგისტრაციაში და ანაწილებენ ოთახებში. სატელეფონო და სხვა კავშირები სტუმრებთან,
როგორც წესი, ხორციელდება ამ დეპარტამენტის მიერ. სასტუმროს გამოსაძახებელი სტაფი
ასევე ამ დეპარტამენტის ნაწილია.
რეზერვაციის სამსახური ანხორციელებს სასტუმროს მომავალ დაჯავშნას.
უსაფრთხოების სამსახური პასუხისმგებელია სტუმართა უსაფრთხოებაზე.
საინჟინრო სამსახური პასუხისმგებელია მთელი სასტუმროს ფიზიკური ინფრასტრუქტურის
ოპერირებასა და მოვლა–პატრონობაზე, მათ შორის ელექტრო სისტემის, მექანიკური ნაწილის,
გათბობის, კონდიცირების და ვენტილაციის, წყალ–გაყვანილობის მოვლა–პატრონობაზე. ეს
სამსახური, ასევე, ანხორციელებს მცირე შეკეთებებსა და განახლებას.
ფრონტ ოფისის განყოფილებაში შედის მიმღების თანამშრომელი, მოლარე, რეზერვაციის
მენეჯერი, კონსიერჟი, ღამის აუდიტორი, ტელეფონის ოპერატორი და ბელბოი. რა თქმა უნდა
ყველა ეს პოზიცია ყველა სასტუმროში არ არის. ზოგიერთ სასტუმროში მიმღების
თანამშრომელი მოლარის და ღამის აუდიტორის როლს ასრულებს. ზოგიერთ სასტუმროში
სატელეფონო ოპერატორი ითავსებს ხოლმე მიმღების ფუნქციას და პირიქით. ოთახების
სამსახური უშუალოდაა ჩართული გაყიდვების, დატვირთვის და სტუმართა ოთახების
მომსახურების ყველა ასპექტში. სამსახურის მენეჯერს ხშირად რეზიდენტ–მენეჯერს
უწოდებენ. ეს ცოტა დამაბნეველი სახელწოდებაა და სულაც არ ნიშნავს, რომ ეს მენეჯერი
ცხოვრობს სასტუმროში. ამ სახელწოდების სინონიმებია: ოთახების მენეჯერი, ოთახების
დირექტორი, ოთახების ოპერირებების დირექტორი, და ხშირად მარტივად – სასტუმროს
მენეჯერი (არ აგერიოთ გენერალურ მენეჯერში).
ფრონტ ოფისის მთავარი მიზანი გახლავთ გაყიდული ნომრებიდან შემოსული ამონაგების
გაზრდა, კვებისა და სასმელების და სხვა განყოფილებების პროდუქტის გაყიდვა.

9.სასტუმრო ინდუსტრიის განვითარების თანამედროვე ტენდენციები საერთაშორისო

ბაზარზე. მართვის ფორმები

გლობალიზაციის თანამედროვე ეტაპზე წარმოებისა და კაპიტალის კონცენტრაცია და

ცენტრალიზაცია , როგორც ეროვნულ, ასევე საერთაშორისო საფუძველზე, ობიექტური
ტენდენციაა, რამაც განაპირობა საერთაშორისო საწარმო-სამეურეო კომპლექტების შექმნა და
გაძლიერება.
მსოფლიო სასტუმრო ინდუსტრია 2015წლისთვის ითვლიდა 380ათას კომპორტულ
სასტუმროზე მეტს, 15მლნ ნომრით ჯამში.
საერთაშორისო ბაზარზე ტრანსნაციონალური კორპორაციები იყენებენ მასპინძელი
ქვეყნების შესაბამის საწარმოებთან საქმიანი ურთიერთობების შემდეგ ფორმებს,
როგორებიცაა:ფრენჩაიზინგი-მასპინძლობის ინდუსტრიაში წარმოადგენს კონცეფციას,
რომელიც აძლევს კომპანიას საშუალებას განვიტარდეს უფრო სწრაფად სხვა ადამიანების
ფულის გამოყენებით, ვიდრე ამას მოახერხებდა საკუთარი ფინანსების მოძიებით.
გასცემს გარანტიას თავის რიგ უფლებებზე.
ფრენჩაიზინგმა შეიძლება ორივე მხარისთვის მოიტანოს როგორც სარგებლობა ისე საფრთხე.
სარგებელი მდგომარეობს შემდეგში:გეგმებისა და სპეციფიკაციის კრებული, რეკლამირება
ეროვნულ დონეზე, ფასდაკლებები ინვენტარის, ავეჯისა და აღჭურვილობის შეძენისას,
ფმენჩაიზინგმა უნდა დაიცვას ფრენჩაიზორთან შეთანხმების პირობები, ზრდის ბაზრის
წილს და რაოდენობას. საფრთხე მდგომარეობს შემდეგში:ფრენცაიზინის შერჩევა,
სტანდარტების კონტროლის უზრუნველყოფის სირთულე.
ლიზინგი სასტუმრო ინდუსტრიაში. ლიზინგური ურთიერთობა საშუალებას აძლევს ორივე
მხარეს-პიროვნებასაც და სასტუმრო ქსელსაც, რომ შეაღწიონ ბაზარში და გაფართოვნენ მის
ფარგლებში. ლიზინგმა, რიგ შემთხვევებში, კაპიტალის უკმარისობისას არსებულ ბაზარზე
შესაძლოა წინსვლის მაგივრად შესაძლოა გამოიწვიოს უკუსვლა.
სინდიკატები და სამენეჯმენტო კონტრაქტები. სინდიკატები იყო და დღემდე რჩება
სასტუმროს ფინანსების პოპულარულ ფორმად. სინდიკაცი გულისხმობს ინვესტორთა
ჯგუფს, რომლებიც შესაძლოა წარმოადგენდნენ სავარაუდო სასტუმრო ოპერატორის
ნაცნობებს ან მეგობრებს. სამენეჯმენტო კონტრაქტებმა გამოიწვია სასტუმრო ინდუქტრიის
სწრაფი ბუმი. ისინი გახდნენ პოპულარული სისტემურ კორპორაციებში, რადგან არ
საჭიროებდა წინასწარ დაფინანსებას. სამენეჯმენტო კონტრაქტი, როგორც წესი საშუალებას
აძლევს სასტუმრო კომპანიას, მართოს საკუთრება 5,10 ან 20 წლის განმავლობაში.

10.პერსონალის მართვა მასპინძლობის მომსახურებებში (კადრების მართვა, ტრენინგი

სამუშაოზე დამაგრება)

საკადრო უზრუნველყოფისა და ადამიანური რესურსების მართვის საკითხები ერთ-

ერთი საკვანძო მიმართულებაა მასპინძლობის მენეჯმენტში. ტურისტულ ორგანიზაციებში
მომსახურებისათვის საჭირო გარემოს შექმნა კადრების მართვის მეშვეობით ხდება.
პერსონალის შრომითი პოტენციალის რეალიზაცია, უნარ-ჩვევების განვითარება,
ადამიანების თვითრეალიზაციისათვის საჭირო პირობების შექმნა ერთის მხრივ
უზრუნველყოფს ბიზნესის ეფექტიანობის ზრდას, ხოლო, მეორე მხრივ, მაღალ-
კვალიფიციური პერსონალის ფორმირებასა და განვითარებას. სასტუმროებისა და
რესტორნების კვალიფიციური მუშაკებით უზრუნველყოფა დღევანდელობის მოთხოვნაა. ამ
სფერეოში თითქმის ყველგან მუშაკების დეფიციტი შეინიშნება. მენეჯერები მათ
ნაკლებობას ერთ-ერთ სერიოზულ გამოწვევად მიიჩნევენ.
ტურისტული ორგანიზაციის ადამიანური რესურსების მართვა, მისი ერთიანი
პოლიტიკის ორგანული შემადგენელი ნაწილია, რომელიც მოიცავს ისეთ კომპონენტებს,
როგორიცაა: დაგეგმვა, პერსონალის შერჩევა და რეკრუტინგი, განვითარება, პერსონალის
სწავლება (ტრეინინგი), პერსონალის დამაგრება.
ტურისტულ ბიზნესში ადამიანური რესურსების მართვის პირველი და უმნი-
შვნელოვანესი ეტაპია პერსონალზე მოთხოვნილების განსაზღვრა ანუ დაგეგმვა იმისა, თუ
პერსპექტივაში დროის მოცემული მომენტისათვის რა რაოდენობის, როგორი სტრუქტურის
და კვალიფიკაციის პერსონალზე იქნება მოთხოვნილება ტურიზმის ცალკეული სახეობების
და ინფრასტრუქტურის ჭრილით. ეს საკმაოდ რთული და შრომატევადი სამუშაოა იქიდან
გამომდინარე, რომ ტურისტულ ფირმებში პერსონალზე მოთხოვნილება დროთა ვითა-
რებაში იცვლება სხვადასხვა გარე და შიდა ფაქტორის ზემოქმედებით.
სამუშაო და მისი საჭიროება
კადრების დაგეგვმა იწყება საქმიანობის განსაზღვრით სამუშაო ადგილების მიხედვით.
შემდეგ მენეჯერი ადგენს განრიგს, სადაც აღნიშნულია, თუ რამდენი ადამიანი სჭირდება
ყოველდღე კონკრეტული ჩვენებით. მას შემდეგ, რაც მენეჯერმა მოამზადა საქმიანობის
ყოველდღიური განრიგი, საჭირო ხდება მასშტაბის და გამოსასვლელი დღეების ყოველ-
კვირეული ადექვატური განრიგის შედგენაც.
მასპინძლობის მენეჯმენტი კონცეტრირებულია კადრების დაგეგვმაზე იმიტომ, რომ
კადრების განაწილებაზეა დამოკიდებული ოპერაციული მოთხოვნების წარმატებით
განცხორციელება. ცუდი და მარტივი განრიგი ზრდის დანახარჯებს, ამცირებს სერვისის
ხარისხს, მოითხოვს მეტ დროს, არ აძლევს მუშაკს თვით კმაყოფილებას და ამცირებს
შრომის მწარმოებლურობას.
მოთხოვნილება შრომით რესურსებზე განისაზღვრება ორგანიზაციის მომსახურებაზე
მოთხოვნით და შრომის მწარმოებლურობის დონით. Mმენეჯმენტის თეორიასა და
პრაქტიკაში პერსონალზე მოთხოვნილების განსაზღვრისათვის გამოიყენება სხვადასხვა
მეთოდი. სამუშაოს აღწერილობის ლოგიკა ნათელი უნდა იყოს. ჩვენ ვერ ავირჩევთ
სამუშაოზე ადამიანს, თუ არ გვექნება სრული წარმოდგენა იმის შესახებ, თუ რა სამუშაოა
ეს. მას შემდეგ, რაც სამუშაო გაანალიზდება, განისაზღვრება მინიმალური სტანდარტი,
რომელიც პრეტენდენტებმა უნდა დააკმაყოფლოს. ზოგჯერ ეს სტანდარტები იყოფა
ფიზიკური მოთხოვნილებების, გონებრივი უნარის და ემოციონალური და ქცევითი
თვისებების მიხე-დვით.
თუ კომპანიას არ აქვს განსაზღვრული კადრების შერჩევის ფორმალური
პროცედურები, მათი პირველი ნაბიჯი უნდა გახდეს თითოეული სამუშაოს აღწერილობის
მომზადება.
სამუშაოს სპეციფიკაცია არის ის თავისებურებანი, რომელიც მოეთხოვება ადამიანს
სამუშაოზე დასაქმებისათვის.
და ბოლოს, ახალ კადრს უნდა აჩვენოთ, თუ სად იმუშავებს იგი, სრულად აღწეროთ
სამუშაო ადგილი და თუ შესაძლებელია, მისცეთ მათ შესაძლებლობა დაათვალიეროს ეს
სამუშაო მოქმედებაში. ეს მოქმედებები უნდა იყოს ხანმოკლე, ამ მიზეზით, მენეჯმენტის
მიერ გაცნობითი ტურის მოწყობა ახალი მუშაკებისთვის კომფორტულს გახდის მათ
პირველ სამუშაო დღეს. შენობაში შესვლისას, მათ მიეწოდებათ ინფორმაცია ნივთების
შენახვისა და სიგარეტის მოსაწევი ადგილების შესახებ. ზოგიერთი მუშაკისთვის
არაკომფორტულია პირველი დღე რადგან, მათ ერიდებათ კითხონ უცნობებს თუ სად არის
განთავსებული საპირფარეშოები. ორიენტაციის ერთ-ერთი ნაწილია პროდუ-ქციის
ხარისხის, მომსახურების, ქცევის და ჰიგიენის სტანდარტები. განცხადებები მათ შესახებ,
უნდა გააკეთოს მენეჯმენტმა მეგობრულად და მიაწოდოს ახალ კადრებს სახელძღვანელოს
სახით. მენეჯმენტმა, ასევე, უნდა მიაწოდოს ინფორმაცია კომპანიის ხელფასების,
დამატებითი ანაზღაურების, სამუშაო პირობების, გამოსასვლელი დღეების და სხვა შესახებ
და გასცეს მათ კითხვებს პასუხი.
ტრეინინგები ნამდვილად ძვირად ღირებულია. დასაქმებულებს უნდა აუნა-ზღაურდეთ ის
დრო, რომელიც მათ ტრეინინგებს მოახმარენ. ტრეინინგებზე იხარჯება ტრენერების დრო
და ძალისხმევა. სწორედ ამიტომ, კადრების შერჩევის პროცესი, რომელიც ზემოთ
აღვწერეთ, მნიშვნელოვანია. არ აქვს აზრი დაიხარჯოს დრო და ფული იმ ადამიანებზე,
რომლებიც არ არიან კვალიფიციურნი, ან არ აინტერესებთ სამუშაო. მაგრამ, ტრეინინგებზე
უარის თქმა შესაძლებელია უფრო ძვირიც აღმოჩნდეს. ტრეინინგები ხარჯიანია, მაგრამ
უფრო ხარჯიანი იქნებოდა ცუდი მომსახურება და მომხმარებლის დაკარგვა.
ტრეინინგი და უწყვეტი პროფესიული განვითარება, არის ხარისხის შენარჩუნების პირობა.
11.კადრის მორგება სამუშაო ადგილებზე (კადრების სელექცია, რეკრუტირება სამუშაოზე
აყვანის წყაროები)

სელექციის პროცესი მოიცავს ინფორმაციის შეგროვებას სხვადასხვა წყაროებიდან,

კლასიფიკაციას და ანალიზს.
ზოგჯერ მენეჯერს არ აქვს ჩამოყალიბებული წარმოდგენა თუ როგორი კადრი
ჭირდება, და ამის ცოდნის საჭიროებასაც ვერ აღიქვავენ, როცა სამუშაოზე საქმე ცუდად
მიდის. ისინი ასაქმებენ ყოველგვარი ტრენინგების გარეშე თითქმის ყველას ვინც მათთან
მივა სამუშაოზე თხოვნით. თუ ასე იქცევა მენეჯერი, მისი საქმიანობა წარუმატე-
ბლობისთვისაა განწირული, თუნდაც მას ჰქონდეს სხვა უფრო ძლიერი მახარეები. ბევრი
წარმატებული ოპერატორი, შესაძლებელია არ მისდევს კადრების შერჩევის ფორმალურ
პროცედურას, მაგრამ მაინც აღწევს წარმატებას. მათ შეუძლიათ ფორმალური პროცე-
დურების უგულვებელყოფა და დაიქირაონ ადამიანები თავიანთი გამოცდილების,
კონკურენტებთან საუბრის, შეხვედრების, სავაჭრო ჩვენებების და სხვათა საფუძველზე.
პრაქტიკაში ეს არაფორმალური პროცედურები ფორმალურ პროგრამებთან არის ახლოს.
ასეთი მმართველები არიან „ძველი სპეციალისტები“ და მათი შედეგები წარმატებულია,
მაშინ როდესაც დამწყები მენეჯერისთვის უფრო კადრების სელექციისას ხელსაყრელია
დამტკიცებული, თეორიული პრინციპები გამოიყენონ.
ფიზიკური მოთხოვნები. დაქირავებული ადამიანი უნდა შეეფერებოდეს სამუშაო
ადგილს. თუ საჭიროა ლანგრით ხალხმრავალ დარბაზში მუშაობა, მაშინ კანდიდატის სიმა-
ღლისადმი იქნება მოთხოვნა. ამასთან, როდესაც აწესებენ სამუშაოსადმი ფიზიკურ
მოთხოვნებს და დარწმუნებულნი უნდა იყვნენ მათ აუცილებლობაში.
გონებრივი ან ინტელექტუალური უნარი. ზოგიერთი სამუშაო მოითხოვს სპეცი-
ალურ ინტელექტუალურ უნარს. ოფისის მოხელე, ან საზოგადოებასთან დაკავშირებული
მუშაკი გასაგებად უნდა საუბრობდეს ინგლისურად. (კვებეკში მათ უნდა იცოდნენ
ინგლისური და საუბრობდნენ ფრანგულად გამართულად. აშშ-ს ზოგიერთ ტერიტორიაზე
ესპანურის ცოდნა აუცილებებლია). ოფიციანტებს უნდეს ჰქონდეთ არითმეტიკის ნიჭი.
მზარეულებს და ბარმენებს უნდა შეეძლოთ რეცეპტების ინტერპრეტაცია.
დამსაქმებლები იმის გასარკვევად, აქვთ თუ არა კანდიდატებს აუცილებელი უნარი
გამოიყენებენ ტესტირების მეთოდს,
ემოციონალური, ან ქცევითი თვისებები. მასპინძლობის ინდუსტრიაში დასა-
ქმებულების უმეტესობას აქვთ საზოგადოებასთან ურთიერთობა, შესაბამისად მათ უნდა
გააჩნდეთ სასიამოვნო მანერები. ის ადამიანები კი, რომლებიც მუშაობენ ზეწოლის ქვეშ,
მაგალითად, ოფიციანტები და ბარმენები, არ უნდა ღიზიანდებოდნენ ადვილად. სულ
უფრო მეტი კომპანია დაინტერესებულია იმით, რომ დასაქმებულებს შეეძლოთ ადა-
მიანებთან და გუნდურად მუშაობა. ტურიზმის ინდუსტრიაში მართვის ყველა დონეზე
ხდება პერსონალის შერჩევა, დაწყებული პრეზიდენტიდან, დამთავრებული დაბალი
რგოლით. არსებობს შერჩევის სხვადასხვა მეთოდი, რომელთაგანაც ძირითადია ორი - შიგა
ძებნა და გარე ძებნა .
განაცხადი ხშირად მეტყველებს უფრო მეტს, ვიდრე განმცხადებელი აცნობიერებს.
მაგალითად, თუ განმცხადებელი ვერ ავსებს განაცხადის ფორმას ისე როგორც წესია,
მენეჯერი უკვე ეჭვობს, შეძლებს თუ არა იგი სამუშაოს ათვისებას. თუ განმცხადებელი
სრულად არ ავსებს აპლიკაციას, მაშასადამე იგი არ არის მოწადინებული შეთავაზებული
სამუშაოს შესრულებაში.
განაცხადის ფორმა ხელს უწყობს აპლიკანტის გამოვლენას და საშუალებას აძლევს
მენეჯერს მოიწვიოს იგი გასაუბრებაზე. განაცხადი გასაუბრების საწყისი ფორმაა. გასა-
უბრების პირველ ნაწილში კანდიდატმა უნდა დაამოწმოს განაცხადში ასახული ინფორ-
მაცია. ინტერვიუს ამღებმა პირმა, შეილება მისცეს ინფორმაცია კანდიდატს კომპანიის და
სამუშაოს შესახებ და ამით შექმნას პირობა იმისთვის, რომ სრულად გამოავლინოს
კანდიდატის პიროვნული თვისებები და მისი მენეჯერებთან თანასაქმიანობა. ინტერვიუს
ამღები აქცენტს აკეთებს კანდიდატის გამოცდილებაზე ცოდნაზე და ავლენს, თუ რამდენად
კვალიფიცირებულია იგი.
განმცხალდებელთან გასაუბრება არის მენეჯმენტის მოვალეობა, რომელზედაც
საკმაოდ დიდი დრო იხარჯება. ყოველი განმცხადებელი არის იმ საზოგადოების წევრი,
რომელიც მომხმარებელს წარმოადგენს და მას ყურადღებით მოპყრობა სჭირდება,
წინაამღდეგ შემთხვევაში მენეჯმენტი დაკარგავს ფორმის კეთილმსურველებს, მათ
ახლობლებსა და ნაცნობებს. მრავალი დამსაქმებელი სამუშაოს რეკლამას აწარმოებს
მხოლოდ მაშინ, როდესაც ვაკანტური აქვს ბევრი სამუშაო ადგილი და შრომის ბაზარი კი,
შეზღუდულია. ამ შემთვევაში, გამოიყენება რეკლამა ადგილზე, ძირითადად სწრაფი
სერვისის სფეროში, სადაც გამოკრულია ფანჯარაზე, ან დაბეჭდილია მისაღებში
"გვჭესაჭიროება თანამშრომელი.
ზოგიერთი ფირმა აფუძნებს შრომის ბაზარს და "ღია კარს" როგორც სამუშაო ძალის
მასობრივი მიზიდვის ეფექტურ საშუალებას. შრომის ბაზარი არის ნეიტრალური ადგილი,
სადაც სამუშაოს მძებნელი და დამსაქმებელი ერთმანეთს არაფორმალურ ატმოსფეროში
ხვდება, რაც შესაძლებლობას აძლევს დასაქმებულს შეარჩიოს და გაესაუბროს მას, ვინც
დააინტერესებს. ანალოგიურია "ღია კარის" ფუნქციაც, სადაც კომპანიას ეძლევა
შესაძლებლობა უშუალოდ გაეცნოს კანდიდატის საქმიანობას.

12.სასტუმროთა კლასიფიკაცია, სახეები

სასტუმრო მომსახურების თანამედროვე ბაზარი დღეს აკმაყოფილებს ტურისტთა ფართო
სგმენტის მოთხოვნას, ის ბაზარს აწვდის სასტუმრო პროდუქტის დიდ მრავალფეროვნებას.
მათ ნაირსახეობას განაპირობებს განლაგების რაიონის ბუნებრივ-კლიმატური პირობები,
ტურისტთა განთავსების ხანგრძლივობა ობიექტის სპეციალიზაცია და სხვა ფაქტორები.
მსოფლიო სასტუმრო ფონდი ორ ძირითად ჯგუფად იყოფა:ხანგრძლივი და დროებითი
ბინადრობის სასტუმროები. ყველაზე გავრცელებულია დროებითი ბინადრობის
სასტუმროები, რომლებიც შემდეგ ქვეჯგუფებად იყოფა:სატრანზიტო, საქმიანი
დანიშნულების, დასასვენებელი. ბოლო წლებში სასტუმროს კლასიფიკაციის პრობლემა
ტურიზმის სპეციალისტთა ყურადღების ცენტში მოექცა. სასტუმროთა დიფერენციაციის
ძირითადი საერთაშორისო კრიტერიუმებია:ფუნქციონალური დანიშნულების მიხედვით,
ადგილმდებარეობის მიხედვით, ფასის მიხედვით, პირობებისა და ტევადობის მიხედვით.
კლასიფიკაციის მიზანია კონკრეტული სასტუმროს შესაბამისობის დადგენა მომსახურების
სტანდარტებთან, რის შედეგადაც მათი კატეგორიები აღინიშნება ვარსკვლაბით ან
გვირგვინებით, თანრიგებით და ა.შ. რომელთა მიხედვით ხდება სხვადასხვა ქვეყნის
სასტუმროების შერჩევითი შეფასება.
მსოფლიოს მრავალ სახელმწიფოში მიღებულია სასტუმროთა კლასიფიკაციის
განსხვავებული სისტემა, რაც გამოწვეულია სხვადასხვა კლიმატური პირობებით, ეროვნუი
თავისებურეებით.
სასტუმრო ექვემდებარება „ვარსკლავთა“ სისტემით შეფასებას შემდეგი ძირითადი
კრიტერიუმებით: სანომრე ფონდის მახასიათებლები; საზოგადოებრივი სათავსების
მახასიათებლები-საკონფერენციო დარბაზების რაოდენობა და ტევადობა, რესტორნების,
ბარების კვების და სხვა ობიექტების ტევადობა, აღჭურვილობა და მომსახურების დონე.
სასტუმროთა კლასიფიკაციის ზოგადი პრინციპის მიხედვით 1 ვარსკვლავი მხოლოდ
განტავსება, 2 ვარსკლავი-განტავსება და ერთჯერადი კვება, 3ვარსკვლავი- მომსახურების
შეზღუდული სპექტრი 4 ვარსკვლავი-მომსახურების სრული სპექტრი, 5 ვარსკვლავი-
მოიცავს სრულ მომსახურეობას დამატებით შეიცავს ფუფუნების ელემენტებს.
დასასვენებე სასტუმროებში მოთხოვნები საზოგადოებრივი სათავსების ორგანიზების
მიმართ განისაზღვრება მათი ფუნქციით-ტურისტთა დასვენებისა და გართობის
უზრუნველყოფით.
საზოგადოებრივი სატავსების სპექტრი გაფართოებაზე ნებისმიერი ტიპის სასტუმროში
გავლენას ახდენს მომსახურების დონე, სასტუმროს კატეგორია. განთავსების საშუალებები
შეიძლება სხვადასხვა კრიტერიუმების მიხედვით დაიყოს. კლასიფიკაციის კრიტერიუმები
მოიცავენ:ფასებს,საბაზრო სეგმენსტ.სტილსა და შეთავაზების პაკეტის განსხვავებას.
შეზღუდული მომსახურეობის სასტუმროები-ტიპიურად, მხოლოდ საძინებელ ოტახებს
გვთავაზობენ. ასეთ სასტუმროში მხოლოდ მცირე ფართია გამოყოფილი კვებისა და სხვა
ობიექტებისთვის ან საერთოდ არ აქვთ.
სასტუმროები შერჩევითი მომსახურეობებით-ასეთი დაწესებულებები პასუხობენ იმ
კლიენტთა მოთხოვნებს, რომლებიც კეთილმოწყობილი ოთხებისკენ მიისწრაფვიან და
ითვალისწინებენ საქმოსან მოგზაურთა საჭიროებებს, რომლებიც ეკონომიურად ხარჯავენ
საკუთარ ხარჯებს.
სრული მომსახურების სასტუმროები-ნომრის ღირებულება 2008წლისათვის დაახლოებით
156დოლარს შეადგენდა.
ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროები-ფასთა კატეგორიაში მოქცეუი სასტუმროების სიის ტავში
ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროები დგანან, სადაც ჩვეულებრიც 150 დან 500მდე ოთახია.
უმაღლესი დონის დეკორაციებიტა და ავეჯით აღჭურვილი სასტუმროები, მომსახურებისა
და კეთილმოწყობის სრულ პაკეტს გვთავაზობენ.

13.სამუშაოს შესრულების მოტივატორები, პერსონალის ქცევა

სამუშაო ძალის გადინების კოეფიციენტი ერთ-ერთ უმთავრეს პრობლემას წარმოადგენს

მასპინძლობის სფეროს ბიზნესის საწარმოებში. ამ კოეფიციენტმა შეიძლება მენეჯმენტში,
განსაკუთრებით, საოპერაციო ნაწილში, 100%-ს გადააჭარბოს. ბოლოდროინდელმა გამოკვლევებმა
მკაფიოდ დაადასტურა ურთიერთკავშირი დასაქმებულთა კმაყოფილებასა და ბიზნესის საერთო
მომგებიანობას შორის. დასაქმებულთა გადინება ორგანიზაციიდან ხდება როგორც ნებაყოფლობით,
ასევე იძულებით. საწარმომ უნდა შეიმუშაოს მთელი რიგი ღონისძიებები, მაგალითად როგორიცაა
სამართლიანი სამუშაო გრაფიკის სქემა, რათა ყველა თანამშრომელი თანაბარ და სამართლიან
სამუშაო პირობებში იყოს, შეამსუბუქოს შრომითი პირობები და გამოსცეს უფრო საინტერესო
ბონუსპაკეტები, რაც შესაძლებლობას მისცემს დამსაქმებელს შეინარჩუნოს დასაქმებულები და
დააინტერესოს ისინი არსებული სამსახურით. თუმცა ასეთ სქემას მოკლევადიანი ეფექტი აქვს და წინ
ვერ აღუდგება დასაქმებულთა აგრესიულ გადინებას, მაგრამ, გარკვეულწილად, შეანელებს მას და
დაეხმარება დამსაქმებლებს სასურველი კადრების შენარჩუნებასა და მოტივირებაში. ადამიანებს
სურთ არა მარტო ჰქონდეთ შემოსავალი, არამედ დაიკმაყოფილონ მთავარი სურვილები, რომელიც
განათლებულ საზოგადოებას ახასიათებს. ადამიანები არ მუშაობენ მხოლოდ ფულის გულისათვის.
მრავალი დასქმებული მოტივირებულია იმუშაოს მთელი ძალისხმევით იმისათვის, რომ
შეინარჩუნოს კარგი სამუშაო, თანამდებობრივად გაიზარდოს.

ამბიციური ადამიანები მუდმივად ახდენენ თანამდებობრივი წინსვლისთვის დამატებითი

ძალისხმევის დემონსტრაციას.ამას ისინი აკეთებენ არა იმისათვის, რათა გაეზარდოთ ხელფასი,
არამედ მიიღონ სოციალური სტატუსი. ჩვენ სოციალური ცხოველები ვართ და თუ საბაზისო
საჭიროებები გაგვაჩნია, ვიწყებთ ბრძოლას ჩვენი სოციალური აღიარებისთვის.ყველა არ ცდილობს ამ
მიზნის მიღწევას სამუშაოზე. მათთვის შესაძლებელია უფრო მნიშვნელოვანი იყოს ოჯახში,
რელიგიურ ორგანიზაციებში, ან საძმოში მათი აღიარება. პიროვნული და არა საყოველთაო ამბიციები
ქმნის სტიმულებს შრომისათვის.

პიროვნული დაკმაყოფილება, როგორც სამუშაოს მოტივაცია. ჩვენ ყველა ვიცნობთ ისეთ ადამიანებს,
რომლებსაც უყვართ თავის საქმიანობა და მუშაობენ დაძაბულად, რადგან მათ მოსწონთ ის, რასაც
აკეთებენ. ასეთი ადამიანები შეიძლება იყვნენ მზარეულები, რომელთა ცხოვრების აზრია გემრიელი
სადილების მომზადება, მაგრამ მას აქვს სოციალური ბუნების სხვაღირსება. მაგალითად, მრავალი
ადამიანი სამუშაოზე იმიტომ დადის, რომ მას იქ ჰყავს მეგობრები.
დამოუკიდებლობა, როგორც სამუშაოს მოტივაცია - მრავალ ადამიანს ურჩევნია იყოს
დამოუკიდებელი, თავისი თავი თვითონ მართოს, როგორც ერთეულის მენეჯერმა და იყოს
„საკუთარი თავის ბოსი“.
უნდა ვაღიაროთ, რომ მასპინძლობის ინდუსტრიაში მრავალ, არაკვალიფიციურ სამუშაოზე
დასაქმებული არიან ადამიანები, რომლებიც თვლიან, რომ მათი საქმე მოსაბეზრებელი და უმადლოა.
ჩვენ შეგვიძლია ბევრი რამ გავაკეთოთ იმისათვის, რომ მოსაწყენი სამუშაო შეიცვალოს მეგობრული
გარემოთი და აღიარება და ქება ჰქონდეთ იმ მუშაკებს, რომლებსაც დიდი წვლილი შეაქვთ კომპანიის
საქმიანობაში.
სოციალური კვლევები ფოკუსირებულია იმაზე, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ფულადი
ანაზღაურება. ფული არის ეკონომიკური ჯილდო, მაგრამ დასაქმებულნი და მენეჯერები, ხშირად,
მას წარმოადგენენ მათი საზოგადოებრივი აღიარების ფორმად. ზოგიერთისთვის მათი თანამდებობის
სახელის წარმოდგენაა მნიშვნელოვანი, თუნდაც ახალგაზრდა მენეჯერს ერქვას „ვიცე -
პრეზიდენტი“. მრავალ ადამიანს სურს ჰქონდეს ადექვატური ანაზღაურება, მათ მიერ
განსაკუთრებულად გამოჩენილი ძალისხმევისთვის.
დამატებითი პრივილეგიები მოიცავენ: არდადეგებს, შვებულებას ავადმყოფობის გამო, შვებულების
ანაზღაურებას, მუშაკებისათვის უფასო, ან შეღვათიანი ფასით სადილს, ფორმას, ჯანმრთელობის
დაზღვევას, საგანმანათლებლო სარგებელს, დახმარებას ბავშვების ზრუნვაზე, საპენსიო გეგმას და
სხვ. ზოგიერთი დამატებითი პრივილეგია, როგორიცაა უმუშევრობის დაზღვევა, ან სოციალური
დახმარება, უზრუნველყოფილია კანონით. დამატებითი პროვილეგია არის დასაქმებულთა
კომპენსაცია და თავის სიდიდით მცირეა, ამიტომაც ეწოდება მას დამატებითი.

სამუშაო პირობები გულისხმობს სამუშაო ადგილის ფიზიკურ და სოციალურ ასპექტებს. სამუშაო

ადგილზე შეიძლება არსებობდეს ჰაერის კონდენციონერი, სუფთა და კარგად განათებული
სამზარეულო, დასასვენებელი და სასადილო ოთახი და სხვ.. ადამიანმა, შეიძლება, აირჩიოს ამ
სამუშაო ადგილზე დასაქმება. სამუშაო პირობებით კომპანია ახდენს გარემოსა და საზოგადოებაზე
ზემოქმედებას.

14.ლიდერობა და ხელმძღვანელობა

მკაცრი და ბრძანებლური ხელმძღვანელობა არ არის მართვის საუკეთესო გზა და არ მუშაობს

განათლებულ საზოგადოებაში. მხოლოდ მცირე და მარტივი საწარმოები ემყარება ავტორიტარიზმს.
საწარმოებში, სადაც ხელმძღვანელობა მესაკუთრის ბრძანებებზეა დაფუძნებული დასაქმებულები
სწრაფად იცვლიან სამუშაოს.მაგრამ კონტროლის გარეშეც დასაქმებულებს მიაჩნიათ, რომ მათზე
არავინ ფიქრობს რადგან სტანდარტებიდან გადახრის შემთხვევაშიც, არავინ ცდილობს კორექტივების
შეტანას. დასაქმებული აპათიური ხდება სტანდარტების მიმართ. ამდენად უკუკავშირის გარეშე არც
ერთი ორგანიზმი (არც ერთი დასაქმებული ადამიანი) არ შეიძლება იყოს მართული და ჩვენ
აღმოვჩნდებით ისეთ ქაოსში, სადაც არავის ეცოდინება, თუ ვინ რას აკეთებს და ვინ არის
პასუხისმგებელი.
თანამედროვე საზოგადოებაში ლიდერობის შესასწავლად, უნდა ვიცოდეთ ფორმალური და
არაფორმალური ძალაუფლების ბუნება და მენეჯერის ძალაუფლების მიზანშეწონილი შეზღუდვები.
ძალაუფლება. ორგანიზაციებში ძალაუფლება ეფუძნება ბიზნესის საკუთრებაზე სამართლებრივ
უფლებას, ხოლო სამთავრობო ორგანიზაციებში- სამართლებრივ აქტებს. ფრანჩაიზის
ორგანიზაციებში, ფრანჩაიზორის ლიდერობის სტილი, ფრანჩაიზერებთან ურთიერთობისას, მათ
შორის შეთანხმებას ემყარება. ძალაუფლების საფუძველი კი, ფრანჩაიზის ხელშეკრულებაა, რომელიც
განმარტავს ფრანჩაიზორის უფლებას.
ჯგუფის ლიდერებს, შეიძლება ჰქონდეთ სხვადასხვა სახის ძალაუფლება. ფორმალურ ლიდერს აქვს
პასუხისმგებლობა, რადგან ამას ავალდებულებს სამართლებრივი ნორმა. მან უნდა იზრუნოს
იმისთვის, რომ იურდიული ძალაუფლება განამტკიცოს საკუთარი პროფესიული კომპენტენციის
აღიარებით, ჯგუფის მიერ. ფორმალურ ლიდერს, ასევე, შეუძლია გახდეს არაფორმალური ლიდერი,
არაფორმალურ ჯგუფთან ნაყოფიერი თანამშრომლობით.

არაფორმალურ ლიდერს აქვს შეუმჩნეველი, მაგრამ ძალიან რეალური ზემოქმედება. ეფექტური

მენეჯერი, სადაც შესაძლებელია, ცდილობს იმუშაოს იმ ადამიანთან, ან ადამიანებთან, რომლებიც
ჯგუფის მიერ ცნობიერად, თუ არაცნობიერად აღიარებულნი არიან ლიდერებად.

ძალაუფლების მქონე ადამიანს აქვს დაჯილდოების და დასჯის უფლება და უნარი. მკვლევარები

ამტკიცებენ, რომ თანამედროვე ბიზნესი სულ უფრო ნაკლებად ემყარება ფორმალურ ძალაუფლებას,
თუმცა მისი გაუჩინარება არ არის მოსალოდნელი. შედეგების მისაღწევად ხელმძღვანელობა უნდა
იყოს თავშეკავებული, ზომიერი და სამართლიანი და მან უნდა გასცეს განკარგულებები ისე, რომ
არავინ გაანაწყენოს. დასაქმებულები მოქმედებენ თვიანთი შეხედულებებით და მათ მიმართ
ჭირვეული და შეურაცმყოფელი ქმედების შემთხვევაში, კადრების დენადობა საკმაოდ ძვირი უჯდება
კომპანიას.

15.სწრაფი კვება და კონსიუმერიზმი, საკვების უსაფრთხოება და სანიტარია

კონსიუმერიზმის მიზანია მომხმარებლების დაცვა და ინფორმირება უსაფრთხო

შეფუთვის და რეკლამირების, პროდუქციის გარანტიების და გაუმჯობესებული
უსაფრთხოების სტანდარტების შესახებ. მსოფლიოში იქმნება სხვა ჯგუფები
მომხმარებლების უფლებების დაცვის მიზნით, ცდილობენ გავლენა იქონიონ სოციალურ
ცვლილებებზე. ასეთი ინტერესის მქონე ჯგუფების მნიშვნელოვან ამოცანას წარმოადგენს
მომხმარებლის ცნობიერების ამაღლება და განათლების მიცემა ჯანსაღი კვების
საჭიროებაზე.მკვლევართა გარკვეული ნაწილის აზრით, მიუხედავად იმისა, რომ სწრაფ
მომსახურებასთან მრავალი პრობლემაა დაკავშირებული, ბრალდება კალორიულ საკვებთან
დაკავშირებით არ შეესაბამება სინამდვილეს. ბრალდების წაყენება უფრო სამართლიანი
მომხმარებელთა კვების ჩვევების მიმართ იქნებოდა, ვიდრე თავად საკვების მიმართ.
საბაზრო ეკონომიკაში, კვებით მომსახურების ბიზნესის ვალდებულებას წარმოადგენს
მომხმარებელთა მოთხოვნილების დაკმაყოფილება თავიანთი მომსახურებით. მომსახურება
და არა მათი აღზრდა და რეფორმირებაა მასპინძლობის ინდუსტრიისთვის ამოცანა. ძალიან
რთულია ამ ტიპის კრიტიკასთან გამკლავება და ბოლოს, კვებით მომსახურების
პროდუქტი, რომლებიც ხშირად მიუწვდომელია მომხმარებელთა დიდი სეგმენტის
ჯიბისთვის. გამოიყენება კვებით მომსახურების ისეთი სისტემები, რომელიც არ მოითხოვს
მაღალკვალიფიციურ პერსონალს, ინტენსიურ შრომას.ევროკავშირის 1975 წლის 14
აპრილის რეზოლუციით, დამტკიცდა მომხმარებელთა უფლებების დაცვის პრინციპები,
რომელიც გულისხმობს:
მომხმარებელთა უფლებას ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოების დაცვაზე; უფლებას
ეკონომიკური ინტერესების დაცვასა და ზიანის გამოსწორებაზე; უფლებას ინფორმაციის,
ცოდნის მიღებასა და აზრის გათვალისწინებაზე.
ჯანმრთელობისა და უსაფრთხების პრინციპების დაცვაში პრიორიტეტულია
სურსათი და მასთან კონტაქტში მყოფი მასალები.
საკვების და კვების ობიექტების მთლიანი ქსელის უსაფრთხოების საკითხები,
განსაკუთრებით სურსათის წარმოების ჰიგიენა. მოიცავს სურსათის წარმოების, შენახვის,
ტრანსპორტირების, რეალიზაციისა და უტილიზაციის პროცესებს ეკოლოგიური
საკითხების ჩათვლით.
მარკირება და შეფუთვის, მარკირებისა და ეტიკეტირების ზოგად პრინციპებს,
პარტიის იდენტიფიკაციას, პრეზენტაციასა და რეკლამას, შეფუთვის სახეობათა
კლასიფიკაციის, გმო-ს შემცველი პროდუქტების შესახებ ინფორმაციის ჩათვლით;
ეტიკეტირება-კანონით მომხმარებელს უნდა გააჩნდეს საკმარისი ინფორმაცია, რათა
შეძლოს სურსათისა და მისი ხარისხის შეფასება, მსგავსი სასურსათო პროდუქტების შედა-
რება და შესაბამისად, თავისი სურვილისამებრ აირჩიოს და გამოიყენოს მისთვის
საუკეთესო. ამისათვის კი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია ნაწარმის ეტიკეტი. იგი
უნდა იყოს მკაფიო, გასაგები, სანდო და შეიცავდეს მომხმარებლისათვის საჭირო ყველა
სახის ინფორ-მაციას.
16.ეკოლოგია და მასპინძლობის ინდუსტრია (ნარჩენების მართვა, ეკოლოგიური
ტენდენციები სასტუმრო ბიზნესში)

საკითხის გადაწყვეტა თუ, როგორ ვმართოთ ნარჩენები, მოიცავს თემებს

გამაფრთხილებელი ზომების შესახებაც. საზოგადოების აღქმა, გარემოს დაცვის ეფექტური
ღონისძიებების მიმართ სულ უფრო არათანმიმდევრული ხდება. ზოგიერთ შემთხვევაში კი
პოპულარული შეხედულებები გარემოს დაცვის შესახებ, მოკლე-ბულია საღ აზრს.

ნარჩენების მენეჯმენტისთვის ტექნოლოგია შეიძლება სამი სიტყვით გამოიხატოს:

შემცირება, ხელახალი გამოყენება და გადამუშავება. ეს იდეალური გადაწყვეტილებებია,
მაგრამ ცხოვრების პრობები ამ ჩამონათვალის გაფართოებას მოითხოვს და მასში ასევე
საჭიროა გავითვალისწინოთ კომპოსტირება, დაწვა და არსებული ნაგავ-საყრელების
მაქსიმალური გამოყენება.
„McDonald`s”-ის მიერ კვლავ ქაღალდისკენ გადართვამ, 90%-ით შეამცირა
შესაფუთი მასალის ნარჩენების რაოდენობა.
მრავალი მეწარმისთვის, ერთ-ერთ სტრატეგიას, გადასაყრელი მასალიდან მუდმივ
ჭურჭელზე გადანაცვლება წარმოადგენს. ეს მნიშვნელოვნად ამცირებს ქაღალდისა და
პლასტმასის ნარჩენებს. მაგრამ ამგვარი მიდგომები ასევე ქმნის პრობლემებს რესტორნებში,
რომლებსაც არ გააჩნიათ საკმარისი ადგილი ჭურჭლის და ფაიფურის შესანახად და
ძირითადად, ერთჯერად ჭურჭელს იყენებენ. თუ რესტორანი ირჩევს მრავალჯერადი
ხმარების ჭურჭლისთვის შესანახი ადგილის გამოყოფას სტუმრების დასჯდომი ადგილების
სიახლოვეს, გაყიდვების დონე, რა თქმა უნდა შემცირდება, ფართის შემცირების გამო,
ამასთან, წყლის მომეტებული გამოყენება მდინარეების, ცხელი წყლისგან თერმულ, ხოლო
სარეცხი საშუალებებისგან, ქიმიურ დაბინძურებასაც გამოიწვევს.
ამჟამად, გადამუშავების მნიშვნელოვანი ნაწილი, უკვე მიმდინარეობს კვების ობიექტების
სხვადასხვა სეგმენტში. მეტალი, ქაღალდი, მუყაო, პლასტმასი და მინა უკვე აღიარებულია,
როგორც გადამუშავებადი მასალა. თუ გადამუშავება გვსურს, ნარჩენები უნდა
გადახარისხდეს, გადამუშავებადი სახეების მიხედვით. ნარჩენების გადახარისხების ტექნო-
ლოგია სწრაფად ვითარდება.
კომპოსტირება - ეს არის საკმაოდ რთული პროცესი, რომელიც მიმდინარეობს ორგანული
ნარჩენების, მიკროორგანიზმების, ტენისა და ჟანგბადის ურთიერთ-ზემოქმედების
შედეგად. კომპოსტირება ნიადაგის განაყოფიერების ფართოდ გავრცელებული მეთოდია,
რომელიც საწვავის ეფექტიანობასთან, წყლის კონსერვაციასთან და ეკოსანიტარიასთან
ერთად ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი გარემოსდაცვითი საქმიანობაა. ნარჩენების დაწვა, მისი
თავიდან მოცილების მეორე მეთოდია. ამჟამად, მთელი ქვეყნის მასშტაბით, ნარჩენების
საერთო რაოდენობის 15% იწვება.
ერთ-ერთ უმთავრეს პრობლემას, ამ შემთხვევაში, ჰაერის დაბინძურება წარმოადგენს.
ამდენად, გარემომცველი გარემოს დაცვის პრობლემებმა ეჭქვეშ დააყენა მომხმარებელთა
ინდივიდუალურ მოთხოვნებზე ორიენტირებული ბიზნეს საქმიანობის კონცეფცია და
ბიზნესს განიხილავს კაცობრიობის ახალ გლობალურ პრობლემებთან.