Professional Documents
Culture Documents
Nguyen Ly May Chương 7
Nguyen Ly May Chương 7
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CHƢƠNG 7
CƠ CẤU BÁNH RĂNG
§7.1. ĐẠI CƢƠNG
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
7.1.2. Định lý cơ bản về ăn khớp bánh răng
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
§7.2. CÁC ĐIỀU KIỆN ĂN KHỚP CỦA CẶP BÁNH RĂNG THÂN KHAI
7.2.1. Điều kiện ăn khớp đúng
7.2.2. Điều kiện ăn khớp trùng
7.2.3. Điều kiện ăn khớp khít
§.7.3. CÁC THÔNG SỐ CHẾ TẠO CƠ BẢN CỦA BÁNH RĂNG THÂN KHAI
7.3.1. Cách hình thành biên dạng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phƣơng pháp bao hình
7.3.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.4. Hiện tƣợng cắt lẹm chân răng
7.3.5. Phƣơng trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
§7.6. CƠ CẤU BÁNH RĂNG KHÔNG GIAN
7.6.1. Cơ cấu bánh răng trụ thẳng
7.6.2. Bánh trụ răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
- Định nghĩa: Cơ cấu bánh răng có 2 khâu động đƣợc nối với
nhau bằng khớp cao dùng để truyền chuyển động quay giữa hai
trục với một tỷ số truyền xác định, thông thƣờng bằng hằng.
Gọi ω1, ω2 là vận tốc của trục dẫn và trục bị dẫn của cơ cấu
bánh răng và i12 là tỷ số truyền của nó thì theo định nghĩa :
1
i12
2
a) b)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
- Cơ cấu BR dùng để truyền chuyển động giữa hai trục song song
với nhau gọi là cơ cấu bánh răng phẳng và cơ cấu bánh răng dùng
để truyền chuyển động giữa hai trục không song song với nhau gọi
là cơ cấu bánh răng không gian.
- Trên một mặt cắt vuông góc với trục bánh răng vành răng đƣợc
giới hạn giữa hai đƣờng tròn đồng tâm: vòng đỉnh Ca có bán kính ra,
vòng chân Cf có bán kính rf, cũng trên mặt cắt này mỗi răng của
bánh răng đƣợc giới hạn bởi hai bên ….
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.1. Định nghĩa và phân loại
…đoạn cong gọi là các biên dạng răng, đối xứng qua một đƣờng thẳng
qua tâm bánh răng. Gọi Cx là một vòng tròn đồng tâm với vòng đỉnh có
bán kính bằng rx. 2rx
Gọi z là số răng của bánh răng thì ta có bƣớc răng: px
z
Chiều rộng rãnh răng trên vòng Cx, ký hiệu là wx. Ta có: px= sx+wx
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.2. Định lý cơ bản về ăn khớp bánh răng
hay 1O1P 2 O 2 P
1 O2 P vO2O1
i12
2 O1P
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.2. Định lý cơ bản về ăn khớp bánh răng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Một số khái niệm và định nghĩa
L1
L2
L1 , L2
L2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
L1
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Một số khái niệm và định nghĩa
L1 L2
L1, L1 L2
L2
L1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
Có rất nhiều cặp dạng đƣờng cong tƣơng ứng với nhau có
thể dùng làm biên dạng răng thỏa mãn điều kiện tỷ số truyền
bằng hằng. Trong thực tế ngƣời ta hay dùng các dạng đƣờng
cong sau đây : đƣờng xycloit, đƣờng tròn, đƣờng thân khai
hình tròn (đƣợc sử dụng rộng rãi nhất)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
- Vòng lăn:
Hai vòng tròn tƣởng tƣợng tâm O1 và O2 đi qua điểm P (có
bán
kính lần lƣợt là O1P và O2P) lăn không trƣợt với nhau (do vP vP ) 1 2
gọi là hai vòng lăn với các bán kính rL1=O1P, rL2=O2P.
-Tâm ăn khớp:
Điểm P = nn’ ∩ O1O2 cố định là tâm ăn khớp của cặp bánh răng (
P cũng là tâm quay tức thời trong chuyển động tƣơng đối của một
trong hai bánh răng với bánh răng còn lại.
-Góc ăn khớp:
Gọi tt’ là đƣờng tiếp tuyến chung của hai vòng lăn qua P thì góc
giữa tt’ và đƣờng ăn khớp nn’ gọi là góc ăn khớp của cặp bánh
răng, ký hiệu αw.
Ta có: rbi
cos w ' (i=1,2)
rLi
-Khoảng cách trục: a = O1P + O2P = rL1 + rL2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
rb1 rb1
rb2 rb2
r r
rL1 b1 ; rL2 b2
cos w cos w
O 2 P rL2 rb2
=> i12
O1P rL1 rb1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.1. Đại cương
7.1.3. Biên dạng răng thân khai
Khi thay đổi khoảng cách tâm O1O2 thì bán kính các vòng
lăn đều thay đổi, nhƣng có thể thấy tỷ số truyền của cặp biên
dạng thân khai vẫn không đổi ( do rb1 và rb2 là các giá trị
không đổi).
Tính chất đó chính là khả năng dịch trục của cặp biên dạng
thân khai.
-Ý nghĩa : trong thực tế khi lắp ráp có khả năng sai số về
khoảng cách trục so với thiết kế, nhƣng khi sử dụng cặp biên
dạng răng thân khai thì vẫn đảm bảo đƣợc sự ăn khớp và
đảm bảo tỷ số truyền bằng hằng.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.1. Điều kiện ăn khớp đúng của cặp bánh răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.1. Điều kiện ăn khớp đúng của cặp bánh răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.1. Điều kiện ăn khớp đúng của cặp bánh răng thân khai
tn1 = tn2 = tn
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.2. Điều kiện ăn khớp trùng của cặp bánh răng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.2. Điều kiện ăn khớp trùng của cặp bánh răng thân khai
- Điều kiện ăn khớp trùng của cặp bánh răng thân khai:
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.2. Điều kiện ăn khớp trùng của cặp bánh răng thân khai
-Khi nào cặp bánh răng truyền chuyển động đƣợc theo hai
chiều (đảo chiều chuyển động)?
Điều kiện ăn khớp khít
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.2. Các điều kiện ăn khớp của cặp bánh răng thân khai
7.2.3. Điều kiện ăn khớp khít
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.1. Cách hình thành biên dạng thân khai
Chép hình
- Biên dạng thân khai có đƣợc là do chép lại hình dáng
của lƣỡi cắt
- Kiểu dao dùng để chép hình: dao phay ngón, dao
phay đĩa.
Bao hình
- Biên dạng thân khai có đƣợc là do một họ đƣờng
cong bao hình.
- Biên dạng bị bao có thể là đƣờng thân khai hoặc
đƣờng thẳng (là dạng suy biên của đƣờng thân khai)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.1. Cách hình thành biên dạng thân khai
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
rb B
Giả sử có các đoạn thẳng song song cách đều nhau một khoảng Δ
= tN là khoảng cách giữa các biên dạng thân khai liên tiếp.
Các đoạn thẳng này tạo với phƣơng thẳng đứng một góc α = α0,
cũng là góc ăn khớp của bánh răng thân khai.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
Do đó: ds
v dt ds ds m0
rb
d d aa ' MM '
dt rb
m0 r
rb b const
m 0 cos cos
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
-Xét chuyển động tƣơng đối giữa thanh răng với bánh răng, các
cạnh bánh răng sẽ đứng yên và các cạnh thanh răng sẽ có một loạt
các vị trí hợp thành những họ đƣờng thẳng có bao hình là các cạnh
răng thân khai CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
+ Góc áp lực của thanh răng α0 là góc tạo giữa đƣờng vuông góc
của cạnh bên của răng với đƣờng trung bình. Trong thực tế α0=200
hoặc α0=150.
+ Chiều cao răng h0 là khoảng cách giữa các đƣờng đỉnh và chân
răng : h0 = 2,5m0
+ Chiều cao đỉnh răng h’0 và chiều cao chân răng h”0 lần lƣợt là
khoảng cách từ đƣờng đỉnh răng và đƣờng chân răng đến đƣờng
trung bình: h’0 = h”0 = 1,25m0
+Chiều cao các phần lƣợn ở đỉnh răng và chân răng c0 = 0,25m0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.2. Tạo biên dạng thân khai bằng phương pháp bao hình
Vòng chia
Đƣờng chia
+ Bán kính vòng chia đƣợc ký hiệu là r, có giá trị trị tùy thuộc vận
tốc của thanh răng và bánh răng r=v/w
Các thông số chế tạo bánh răng thân khai đƣợc xác định trên vòng
chia của nó:
Bƣớc trên vòng chia p = p0
Môđun m = p/p = m0
Góc áp lực cosα= rb/r
Số răng Z = 2r/m
Độ dịch dao delta và hệ số dịch dao x=delta/m
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
Độ dịch dao δ
Các trƣờng hợp
2. x>0 : ta có bánh răng dịch dao dƣơng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
7.3.3. Các thông số chế tạo cơ bản của bánh răng thân khai
Độ dịch dao δ
Các trƣờng hợp
3. x <0 : ta có bánh răng dịch dao âm
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.1. Hiện tượng cắt lẹm chân răng
Hiện tượng cắt lẹm chân răng
-Sự cắt chân răng: chính là sự lấn chân răng trong quá trình cắt giữa bánh răng dao
và bánh răng phôi.
- Khi đó đỉnh dao lấn sâu vào biên dạng của bánh răng phôi làm mất đi một phần biên
dạng ở chân bánh răng đƣợc cắt.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.1. Hiện tượng cắt lẹm chân răng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.1. Hiện tượng cắt lẹm chân răng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.1. Hiện tượng cắt lẹm chân răng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.1. Hiện tượng cắt lẹm chân răng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.2. Số răng tối thiểu và hệ số dịch giao tối thiểu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.2. Số răng tối thiểu và hệ số dịch giao tối thiểu
1
Nên ta có: (1-x) ≤ z sin 2
2
z ≥ 17(1- x)
2
(Với α =200 sin2α )
17
Đây chính là điều kiện để tránh hiện tƣợng cắt lẹm chân răng.
+Nếu chọn trƣớc x thì số răng z phải thỏa mãn:
z ≥ zmin = 17(1- x)
điều kiện số răng tối thiểu
+Nếu chọn trƣớc z thì hệ số dịch dao x phải thỏa mãn:
17 z
x x min
17
điều kiện hệ số dịch dao tối thiểu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.4. Hiện tượng cắt lẹm chân răng - Số răng tối thiểu
7.4.3. Phương trình ăn khớp khít. Các chế độ ăn khớp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Chương 7 CƠ CẤU BÁNH RĂNG
7.5. Bánh răng thẳng, bánh răng nghiêng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt