Os seguintes textos fan referencia á Revolución Francesa, situada no contexto da
Francia do século XIX. A Revolución Francesa foi unha ondada revolucionaria, que se iniciou en Francia en 1789, e que se espallou por toda Europa ao longo da primeira metade do século XIX, para rematar co absolutismo e o Antigo Réxime. Foron as denominadas revolucións liberais. Os revolucionarios aspiraban a lles poñer fin aos privilexios feudais, a participar a vida política e que todos os cidadáns homes fosen considerados iguais. Todos estes textos son de natureza histórico-literaria, pois os autores dan testemuño da súa época.
A Revolución Francesa do 1789 foi o fenómeno máis importante e que máis
trascendencia tivo a Europa do século XVIII. Tal é a súa importancia que marca o inicio da Idade Contemporánea. Desde o punto de vista político supón a eliminación do Antigo Réxime xa que a monarquía absoluta foi sustituida pola parlamentaria ou, incluso, pola República. No social rómpese coa división estamental, serán abolidos os privilexios da nobreza e do clero e o campesiñado será liberado de servidume sendo así, o grupo social máis favorecido a burguesía. No punto de vista económico remátase co Antigo Réxime ao chegar a burguesía ao poder que impoñen principios fundamentais do liberalismo económico onde o Estado non intervén na economía.
Na primeira etapa da Revolución Francesa, a burguesía moderada intentou chegar
a un acordo co rei e mais cos privilexiados para converter Francia nunha monarquía constitucional e parlamentaria. Así, a Asemblea Nacional Constituínte aboliu os preceptos do Antigo Réxime onde se decretou a abolición do feudalismo (estamentos, servidume persoal, décimos, etc), e promulgou a Declaración de Dereitos do Home e do Cidadán (1789) que recoñecía dereitos e liberdades individuais, como a liberdade de todos os cidadáns ante a lei e os impostos como se observa no Documento 1, “os homes nacen e permanecen libres e iguais en dereitos. As distincións sociais só poden fundarse na utilidade común”. Promulgouse unha Constitución baseada na separación de poderes, a soberanía nacional e na igualdade legal, aínda que lle reservaba ao rei o dereito de veto. Estableceu o sufraxio censatario, que lle daba o voto só aos que posuían un determinado nivel de riqueza. Por outra parte expropiáronse os bens da igrexa para solucionar a crise financeira e formouse unha Asemblea Lexislativa que elaborou novas leis para obrigar á nobreza a pagar impostos e abolir os gremios, entre outras.
A República quedou en mans dos xirondinos, representantes do sector máis
moderado da burguesía. A nova asemblea chamouse Convención Nacional e foi elixida por sufraxio universal masculino onde votan todos os homes con independencia da súa riqueza. A Convención iniciou un xuízo contra Luís XVI e a raíña María Antonieta que foron acusados de Traizón e finalmente condenados e executados na guillotina en 1793 (Documento 2: “Cando caeu a cabeza do rei”, “Cheguei do cadalso no momento mesmo no que un criado do verdugo sacaba coa man a sangue do rei do cesto onde caera a testa”). A morte do rei provocou a alianza das monarquías europeas, que formaron unha coalición absolutista contra Francia, mentres que no interior do país estalaron revoltas contrarrevolucionarias e conspiracións realistas protagonizadas polos antigos privilexiados (Documento 2: “uns querían conservalo como reliquia dun santo; outros, coma un trofeo”). En 1793, o sector máis radical da burguesía, fixo súas as demandas dos sectores populares, fíxose co poder e a Revolución entrou na súa fase máis extrema. Proclamouse unha nova Constitución que recoñecía a soberanía popular e o sufraxio universal masculino. O goberno quedou en mans dun Comité de Salvación Pública que lle outorgou o poder a Robespierre, un dirixente xacobino. Para rexeitar a invasión austríaca obrigouse a todos os cidadáns a enrolarse no exército, e para acabar cos opositores dos xirondinos e cos conspiradores impulsouse a política do Terror como se pode ver no Documento 3, “Condúcese ao pobo pola razón e aos inimigos do pobo polo terror”. Esta política consistía en que calquera que conspirase ou opinase diferente era condenado a prisión ou a morrer na guillotina (Lei de Sospeitosos). Todo isto provocou a oposición de gran parte de poboación e en xullo de 1794 un Golpe de Estado acabou co poder xacobino, e Robespierre e outros líderes xacobinos foron executados na guillotina (Documento 3: “O goberno de Revolución é o despotismi de liberdade contraria à tiraría.
O fin de orde xudicial acabou coa monarquía e coa separación da sociedade en
clases fixas e inmovibles (aristocracia, clero e servos). Así, a república fíxose sistema de goberno en Occidente. Deuse a primeira proclamación dos dereitos humanos universais onde o lema da libertade, igualdade e fraternidade levou a redación da primera lei de dereitos humanos sin distinción de raza nin credo nin nacemento. Por outro lado, a influencia nas colonias americanas fixo que as colonias americanas de Europa veran a Revolución Francesa como un exemplo a seguir e así , os seus ideales marcaron huella nos seus propios procesos de independencia. Finalmente o ascenso de Napoleón Bonaparte e o seu imperio francés, así como as guerras europeas que lle seguiron, puxeron fin a este período histórico.
Os presentes textos reflicten unha realidad política, social e económica vixente na
Europa de primeira metade do século XVIII. A diferenza do Antigo Réxime que levaba unha forma de vida desigual e opresora, a Revolución Francesa supuxo ,ademais do inicio de Idade Contemporánea que constitúe un dos grandes acontecementos da historia da humanidade, un gran avance en todos os niveis.