Temat pierwszy – Kongres Wiedeński

KONGRES WIEDEŃSKI – 1814/1815

 Przyczyny – upadek polityki francuskiej (klęska w bitwie narodów pod Lipskiem)
o Napoleon wysłany na wyspę Elbę, nowym królem Francji Ludwik XVIII
o Dążenie do usunięcia przejawów dominacji Francji na kontynencie
o Powrót do równowagi sił sprzed liberalnej polityki Napoleona (np. Król. Warszawskie z własną konstytucją)
 Przebieg – rozpoczęcie 2 październik 1814 balem maskowym, a zakończenie 9 czerwca 1815 (podpisanie aktu)
o Stronnictwo rosyjsko-pruskie vs. UK, Austria z wsparciem Hiszpanii i Francji
o Rozmowy toczyły się podczas spotkań, przyjęć i balów (brak posiedzeń i sesji)
o Najważniejsze postacie
 Klemens von Metternich – minister spraw zagranicznych Austrii
 Robert Stewart, wicehrabia Castlereagh – szef dyplomacji brytyjskiej
 Charles de Talleyrand – minister spraw zagranicznych Francji
 Karl Gustaw von Hardenberg – kanclerz Prus
 Książe Andriej Razumowski – dyplomata rosyjski
 Karl Robert Nesselrode – doradca cara Aleksandra I
 Arthur Wellesley, 1. Książe Wellington – pogromca Napoleona spod Waterloo
o Zasada legitymizmu – przedstawiciele dynastii królewskich posiadają nienaruszalne prawo do władzy
monarszej (władza od Boga, nie od ludu)
 Odrzucenie idei suwerenności ludu i umowy społecznej
 Powrót obalonych władców (oprócz Niemiec, żeby nie rozdrabniać państwa)
  Restauracja – powrót obalonych władców oraz rządów absolutnych
 Pozostawienie Kodeksu cywilnego Napoleona (aby uniknąć buntów)
o Zasada równowagi sił – żadne państwo nie może być hegemonią w Europie
 Dążyły do tego UK (jako państwo z silną flotą byli mocarstwem oceanicznym) (zawsze dążyli do
osłabienia nowych potęg w EU i zawiązywali koalicje przeciwko)
 Prusy pragnęły potwierdzenia swojego statusu jako potęgi
 Rosja i Austria rywalizacja o wiodącą pozycję w EU
 Francja dążyła do zachowania międzynarodowej roli mimo klęski
 Najważniejsze decyzje - Nowa mapa polityczna (str. 15 w podręczniku)
o Królestwo Polskie (połączone unią personalną z Rosją) i Wolne Miasto Kraków
o Powstanie Związku Niemieckiego (zamiast napoleońskiego Związku Reńskiego)
 Bundestag – dwuizbowy parlament który sprawował faktyczną władzę nad Związkiem Niemieckim
(aby decyzja przeszła musiała być zgoda wszystkich, było więc paraliżowanie)
o Likwidacja Królestwa Włoch i powstanie
 Państwo Kościelne, Królestwo Obojga Sycylii, Królestwo Sardynii (Piemont)
o Powstanie Królestwa Niderlandów (Niderlandy Południowe, Holandia i Wielkie Księstwo Luksemburga)
o Konfederacja Szwajcarska – federacja 22 państw, które miały pozostać wieczyście neutralne
 Koncert mocarstw – najważniejsze kraje tzn. Wielka Brytania, Rosja, Austria, Prusy i Francja (od 1818)
 System kongresowy/ład wiedeński – system kolektywnego bezpieczeństwa i współpracy
 Święte Przymierze – sojusz, który miał stać na straży ładu wiedeńskiego
o Car Aleksander I, Klemens von Metternich – pomysłodawcy, Fryderyk Wilhelm III dołączył
o Mimo szczytnych idei chodziło o utrzymanie starego systemu politycznego i społecznego, absolutyzm
o Większość państw EU, oprócz Wielkiej Brytanii (demokratyczne państwo) i Państwa Kościelnego (inne religie
niż katolicka też tam były) oraz Turcji (jeszcze inna religia)

Temat drugi – Europa po kongresie wiedeńskim

Decyzje kongresu wiedeńskiego wywołało sprzeciw przede wszystkim mieszczaństwa, wśród którego popularne były idee
liberalne, demokratyczne. Bogate mieszczaństwo ponownie straciło znaczenie na rzecz arystokracji. Arystokraci nie zamierzali
się ugiąć (ustępstwa mogły by zwiększyć apetyt), jednocześnie obawiali się romantycznych rewolucjonistów. Sprzeciw
wzbudzały także nowe granice, ustalane bez pytań, co woli ludność. Ożywione też były uczucia patriotyczne, Polacy i Węgrzy
dążyli do niepodległości, zaś Niemcy i Włosi do zjednoczenia podzielonych krajów. Jako pierwsi zbuntowali się Włosi.
Karbonariusze – ruch oporu przeciwko ładowi wiedeńskiemu
 Nazwa oznacza węglarzy i pochodzi od miejsca spotkań, schronienie u wypalaczy węgla drzewnego głęboko w lasach
 Terror indywidualny – zamachy wymierzone w elitę władzy, zwłaszcza w monarchów
 Rewolucja jako sposób zmiany ustroju
 Luigi Minichini – ksiądz, który stał na czele rewolucjonistów w Neapolu
 Początkowo w Neapolu król Ferdynand I Burbon chciał ustąpić rewolucjonistom, ale z pomocą Świętego Przymierza
pokonał powstańców. Podobne sytuacje, gdzie ŚP uciszało buntowników działy się w Piemoncie, Parnie, Modenie oraz
w Państwie Kościelnym
 Filippo Buonarroti – główny przywódca węglarzy
 Spadek znaczenia ze względu na nieudane powstania
Młode Włochy – organizacja po upadku karbonariuszy, dążyła do zjednoczenia Włoch
Giuseppe Mazzini – stał na czele Młodych Włoch, dawniej karbonariusz
Młoda Europa – organizacja zrzeszająca spiskowców z Polski, Włoch, Niemiec i Francji, upadła po kilku latach.
Podczas wojen niemiecko francuskich rozbudziło się poczucie patriotyzmu i jedności wśród ludności niemieckiej.
Związek Niemiecki satyrycznie był często nazywany ”Związkiem Książąt i Królów Niemieckich”.
Burszowie – członkowie stowarzyszeń studenckich, którzy domagali się wolności słowa, druku oraz zjednoczenia Niemiec.
Ograniczali się do pokojowych działań, bez walki zbrojnej.
Po tym jak Karl Sand (Burszow?) zabił dramaturga Augusta von Kotzebue (który krytykował burszów) nasiliły się represje i
zakazano działalności związków studenckich. Osłabiło to działalność idealistów, ale po rewolucji lipcowej i powstaniu
listopadowym ponownie odżyły. Wprowadzona została cenzura polityczna i zakaz zgromadzeń publicznych.
Związek Celny – zawiązany w 1834 r., zrzeszała 18 państw (później już 24) pod przewodnictwem Prus. Jednolitość prawa
handlowego, wekslowego i systemu monetarnego (ale brak jednolitej waluty). Mimo braku takich intencji, był to ważny krok w
stronę zjednoczenia Niemiec.
Ludwik XVIII Burbon (1814 – 1824) – król Francji
Karta konstytucyjna – wprowadził w Francji dwuizbowy parlament: Izba Parów (skład ustalany przez króla) i Izba
Deputowanych (wysoki cenzus majątkowy). Pozostawiała Kodeks Cywilny i równość obywateli wobec prawa.
Ultrasi – najbardziej zagorzały rozłam rojalistów (zwolenników monarchii), przewodził im brat króla Karol
Biały terror – prześladowania bonapartystów z rąk ultrasów, w ich wyniku zginęli
 Michel Ney – napoleoński marszałek, książę Moskwy
 Karol Ferdynand, książę de Berry – bratanek króla
Karol X Burbon – przejął władzę w państwie, stał na czele ultrasów, dążył do władzy absolutnej
Okres restauracji w Francji – klęska narodowa (pokonane imperium) oraz klęska rewolucji (jako ideologii)
Ordonanse – dekrety wprowadzone przez Karola X, wprowadzały cenzurę prasy, ograniczenie prawa wyborczego i surowe kary
za protesty, wprowadzone 26 lipca 1830
REWOLUCJA LIPCOWA (27 – 29 lipca 1830), trzy dni chwały
 Przywódca – Marie Joseph de La Fayette
 Ludwik Filip Napoleon – król wybrany przez umiarkowanych monarchistów, boczna linia Burbonów
Ludwik Filip zaprzysiągł konstytucję, rozszerzył prawa wyborcze (ciągle wysoki cenzus majątkowy który wykluczał
większość), przywrócił trójkolorową flagę (rewolucyjna), odsunął od władzy arystokrację, otoczył się bogatym
mieszczaństwem, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju gospodarczego Francji. Nie zyskał jednak sympatii wśród
drobnomieszczaństwa i biedoty miejskiej, gdzie były idee republikańskie, a co więcej krwawo rozprawił się z buntem
robotników.
W Hiszpanii wprowadzone zostały rządy absolutne. Spór rozgorzał kiedy po śmierci króla Fryderyka VII władzę miała przejąć
jego córka, zamiast brata króla, Carlosa (co byłoby zgodne z tradycją). Doprowadziło to do konfliktu między Carlosem
(popierany przez karlistów – tradycjonalistów i środowiska konserwatywne) a księżniczką Izabelą (liberałowie i demokraci).
Wygrała Izabela z wsparciem Francji i Anglii.
Wilhelm I z dynastii Oranje-Nassau – król Królestwa Niderlandów (powstałych na kongresie wiedeńskim)
Państwo to łączyło w sobie germańską i protestancką Holandię z katolicką Belgią (romańscy Walonowie i germańscy
Flamandowie). Konstytucja faworyzowała Holandię, co wzbudzało niezadowolenie tych obu nacji. Liberałowie i klerykałowie z
Belgii się zjednoczyli przeciwko Holandii, doprowadzili do powstania. Jako że mieli wsparcie Francji, obojętność UK a Rosja i
Prusy były zajęte powstaniem listopadowym w Polsce Święte Przymierze nie interweniowało, więc Belgowie uzyskali
niepodległość. Królem został tam Leopold I.

DOKOŃCZYĆ TEMATY TAMTE TAMTE

Temat szósty – Ameryka w pierwszej połowie XIX wieku

Kolonie Hiszpańskie w Ameryce Łacińskiej dzieliły się na 4 wicekrólestwa (La Plata, Peru, Nowa Grenada i Nowa Hiszpania)
oraz na wydzielone z nich 4 kapitanie generalne (Chile, Gwatemala, Kuba i Wenezuela).
Kreol – urodzony w Ameryce potomek hiszpańskiego osadnika. Nie byli dopuszczani do wyższych urzędów (zarezerwowane
dla urzędników przysłanych z Hiszpanii)
Indianie – rdzenna ludność ameryki, wolni, ale nie posiadali wpływu na życie publiczne
Metysi – potomkowie Indian i białych, najniższe funkcje administracyjnie, głownie zajmowali się handlem i rzemiosłem
Haiti jako drugie po Stanach Zjednoczonych i jako pierwsze z potomkami czarnoskórych niewolników uzyskało niepodległość.
Toussaint Louverture – przywódca powstanie, doprowadził (mimo że tego nie doczekał za życia) do niepodległości Haiti
Francisco de Miranda – jako pierwszy wśród kolonii hiszpańskich otwarcie głosił hasła niepodległościowe
Przyczyny powstania – rewolucja w Francji, niepodległość Haiti, Napoleon w Hiszpanii (bezpośrednia przyczyna)
Wybuch walk powstańczych w 1810 roku w Nowej Grandzie (Kolumbia). Koniec około 1816.
Simon Bolivar – oficer i dowódca powstania, zdobył część ziem, ale nie udało mu się osiągnąć celu
Libertador – wyzwoliciel, określenie na przywódców ruchów niepodległościowych
Jose de San Martin – stał na czele ruchu niepodległościowego na południu Ameryki Łacińskiej
Simon Bolivar - stał na czele ruchu niepodległościowego na północy Ameryki Łacińskiej
Bitwa pod Boyaca – 1819 r., zwycięstwo powstańców i utworzenie Wielkiej Kolumbii
Bitwa pod Ayacucho – 1824r., zwycięstwo powstańców
Bolivar – państwo, które odłączyło się od Peru, nazwa od dowódcy, później Boliwia
Mimo starań Bolivara Ameryka łacińska nie połączyła się w coś na kształt Stanów zjednoczonych, tylko się porozdzielała.
Thomas Jefferson – antyfederata, każdy stan większą autonomię, rolnictwo i demokracja
Alexander Hamilton – twórca systemu finansowego USA, federalizm, silna władza centralna, przemysł, mało demokracji
James Monroe – prezydent, USA, który sprzeciwił się wtrącaniu EU do spraw amerykańskich
Doktryna Monroego – każda próba ingerowania EU w sprawy amerykańskie będzie uznana za akt wrogości
Izolacjonizm – brak wpływów EU na USA, samodzielna polityka
USA zdobywało nowe terytoria poprzez odkupywanie ziem oraz podczas wojny z Meksykiem.
W wyniku wzrostu ludności w USA Indianie zostawali zamykani w rezerwatach, a ich bunty krwawo tłumione. Doprowadziło
to do wymierania całych plemion.

Temat siódmy – Wiosna Ludów

Wiosna Ludów – fala rewolucji i zamieszek, która w latach 1848/49 ogarnęła EU

 Przyczyny
o tendencje separatystyczne i niepodległościowe, próby odzyskania niepodległości (Polacy) zjednoczenia kraju
(Niemcy) albo obie te rzeczy (Włosi). Budzenie się (Ukraińcy, Bułgarzy) albo odrodzenie (Czesi) odrębności
narodowej.
o Kryzys ekonomiczny i głód (zaraza ziemniaków i epidemie np. tyfusu)
o Zwiększenie popularności poglądów liberalnych – próby uzyskania konstytucji (tam gdzie nie było) albo
powiększenia swobód wyborczych etc.
Rewolucja Lutowa w Francji 1848
 Przyczyny – kryzys gospodarczy, system wyborczy odsuwał większość od głosu (wysoki cenzus majątkowy), słaba i
skorumpowana władza
 Przebieg
o Organizacja bankietów przez opozycję, wyrażano na nich niezadowolenie
o Zakaz organizacji bankietów 22 lutego i organizacja wielkich demonstracji rozpędzanych siłą
o Przerodzenie demonstracji w rewolucję, dymisja rządu i abdykacja króla
o Rząd Tymczasowy – proklamacja republiki, zniesienie niewolnictwa i kar śmierci, prawo wyborcze dla
każdego dorosłego mężczyzny, wolność prasy i zgromadzeń
o Komisja Luksemburska – powołana dla rozpatrywania spraw robotniczych
 Nazwa od pałacu Luksemburskiego gdzie była siedziba
 Wprowadzenie 10-11 godz. System pracy i warsztatów narodowych (roboty publiczne, nie nowe
miejsce pracy), które nie spełniły oczekiwań społeczeństwa i zostały nazwane marnotrawstwem
publicznych pieniędzy (ponieważ praca była opłacana z podatków)
o Zwycięstwo republikanów w wyborach, w opozycji monarchiści
o Likwidacja warsztatów narodowych 22 czerwca, zatrudnieni tam mogą iść albo do wojska albo budowa dróg
o Powstanie czerwcowe – bunt robotników (bez burżuazji), więc porażka
 Nowa konstytucja w listopadzie 1848 – prawo wyborcze dla wszystkich mężczyzn, opieka społeczna i ochrona miejsc
pracy, jednoizbowy parlament (wybory co 3 lata), głowa państwa prezydent, zakaz reelekcji
Prezydentem został Ludwik Bonaparte, bratanek Napoleona. Dzięki propagandzie nie tylko przedłużył swoją władzę o 10 lat,
ale także przywrócił Francji miano cesarstwa na mocy demokratycznego plebiscytu. Dzięki temu stał się cesarzem Napoleon III.
Rewolucja w krajach niemieckich – rewolucja marcowa
 Przyczyny – wydarzenie w Francji, wymóg zniesienia cenzury, ogłoszenia liberalnych konstytucji, zjednoczenie kraju
 Przebieg
o władcy królestw i księstw zgadzali się na konstytucję i wolną prasę
o ludność wiejska domaga się uwłaszczenia i zniesienia obciążeń feudalnych
o zjazd liberałów w Heidelberg, Rada Związku Niemieckiego ogłasza zebranie we Frankfurcie nad Menem
 koncepcja wielkoniemiecka – kraje niemieckie z Austrią
 koncepcja małoniemiecka bez Austrii pod hegemonią Prus – ta wygrała (1848)
 Fryderyk któremu zaproponowano tytuł cesarstwa, ale pogardliwie odmówił, a rok później (1849)
wysłał armię do Frankfurtu
o Król Prus Fryderyk Wilhelm IV krwawo tłumi zamieszki w Berlinie
o Ogłoszenie 21 marca 1848 manifestu Do narodu niemieckiego i obietnica wprowadzenie konstytucji
o Niezadowolenie i bunt demokratów ostatecznie stłumionych 23 lipca, nie udało im się wprowadzić republiki
(nawet na parlamencie frankfurckim idea cesarstwa)
 o Konstytucja wprowadzona w styczniu 1850 – wolność prasy i stowarzyszeń, dwuizbowy parlament, prawo veta
dla władcy, likwidacja praw feudalnych, zniesienie sądownictwa szlacheckiego na wsi i obowiązek posług
wobec dworu (utworzona przez parlament Fryderyka IV)
Rewolucja w Wiedniu (Austria)
 Przyczyny
o Problem poddaństwa i pańszczyzny
o Mieszczaństwo pozbawione udziału w rządach
o Konflikty etniczne związane z wielonarodową strukturą (Polacy, Węgrzy, Czesi, Słowacy, Rumuni, Ukraińcy)
o Domaganie się wolności zgromadzeń i druku, konstytucji, zniesienia pańszczyzny (najpierw Czechy i Węgry)
 Przebieg
o Pierwsze wystąpienia w Czechach i na Węgrzech, później w Wiedniu (głównie studenci)
o Cesarz Ferdynand I zapowiada zmiany ustrojowe i odwołuje kanclerza Metternicha (symbol starego ładu)
o Oktrojowanie konstytucji w kwietniu – uznana za niewystarczającą i kolejne zamieszki
o Ucieczka cesarza i powstanie Komitetu Bezpieczeństwa (liberałowie i demokraci)
o W wyniku wprowadzonych ustaw chłopi uzyskali ziemię (od cesarza) ale muszą za nią płacić (przez parlament)
o Abdykacja cesarza, jako nowy cesarz Franciszek Józef
o Wprowadzenie konstytucji (federacja z uwzględnieniem praw mniejszości narodowych)
o Cofnięcie konstytucji i powrót do centralistycznej monarchii absolutnej
Węgrzy dążyli do niepodległości pod przywództwem Lajos Kossuth, jednak Austria pozbawiła ich całkowitej odrębności.
Węgrzy się zbuntowali, ogłosili odrębność. Austria i Rosja razem pokonały buntowników i rozpoczął się czas represji.
Wiosna Ludów w Włoszech
 Joseph Radetzky – feldmarszałek austriacki, który wycofał się z terenów Włoch
 Wenecja ogłasza się niepodległą republiką
 Karol Albert – król Sardynii, od którego oczekiwano, że podejmie się roli wyzwoliciela (brakowało mu zdecydowania)
 Bitwa pod Custozą – 1848 r., przegrana włoskich powstańców z Austriakami z powodu niezdecydowania Karola Albert
 Radykalizacja społeczeństwa, papież ucieka z Państwa Kościelnego, rewolucja w Toskanii
 Bitwa pod Novarą – przegrana Sardynii tak wielka, że Karol Albert abdykuje a nowym królem Wiktor Emmanuel II
 Francuzi interweniują w sprawie Państwa Kościelnego
 Na wskutek pokoju z Mediolanu Królestwo Sardynii płaci kontrybucję Austrii, zmniejszone dzięki wyrzeczeniu się
flagi narodowej Włoch
Skutki Wiosny Ludów
 Ogólnie klęska rewolucjonistów
 Zniesienie pańszczyzny i feudalizmu
 Uzyskanie konstytucji przez wiele państw (więcej ludzi ma prawo wyborcze)
 Budowanie fundamentów demokracji
 Wzmocnienie poczucia wspólnoty narodowej
 Ostatnie działania Świętego Przymierza
 Zyskiwanie znaczenie klasy robotniczej
 Rozpoczęcie epoki polityki realnej

Temat ósmy – Rosja i Turcja w połowie XIX wieku

Czarnogóra – jako jedyna miała autonomię (dzięki Rosji, doradcy) od Turcji, panowali tam władycy z dynastii Petroviciów
Władycy – prawosławni biskupi, posiadali władzę w Czarnogórze, jednocześnie najwyżsi sędziowie i władcy świeccy
Przykład Czarnogóry silnie oddziaływał na Serbów, którzy na początku XIX wieku również rozpoczęli walki o niepodległość.
Miłosz Obrenović – serbski przywódca wygranego powstania
Konwencja akermańska – wymuszona przez Rosję i podpisana przez Turcję w 1826 r. ogłaszała autonomię Serbii,
Wołoszczyzny i Mołdawii
Grecy pod panowaniem tureckim mieli duże swobody oraz mogli obejmować wysokie urzędy. Jednak mając w pamięci antyk i
czasy panowania Bizancjum pragnęli niepodległości, w czym po cichu wspierała ich Rosja (chcieli osłabić Turcję).
Książe Aleksander Ipsilantis – generał rosyjskiej armii, która wkroczyła do Mołdawii na czele Greków, walki powstańcze, 1821
W 1822 r. Zgromadzenie Narodowe proklamowało niepodległość i przyjęło konstytucje wzorowaną na amerykańskiej. W
odpowiedzi Turcy rozpoczęli pogrom Greków. W 1826 r. zdobyli twierdzę Missolungi, później Ateny.
Filhelleni – miłośnicy Grecji, Europejczycy, którzy wspierali m.in. finansowo powstańców Greckich
Bitwa pod Navarino – 1827r., bitwa między Francją, UK i Rosją (po stronie Grecji) a przegranymi Turkami z Egipcjanami
Te trzy państwa kontynuowały osłabianie Turcji.
Feldmarszałek Iwan Dybicz – dowódca rosyjcki, zdobywca Adrianopola w 1829r.
Pokój z Adrianopolu – 14 września 1829 r., zapewniał niepodległość Grecji, potwierdza autonomię Serbii, Wołoszczyzny i
Mołdawii
Traktat londyński – luty 1830 r., określa granice królestwa Grecji
Otto Wittelsbach – obwołany w 1832 r. król Grecji
Car Aleksander I (1801 - 1825) – pokonał Napoleona, liczono na liberalne reformy ustrojowe, brak zdecydowanych działań
Paweł Pestel – pragnął reformy państwa, która miała się rozpocząć od zgładzenia cara z rodziną
Dekabryści – nazwa buntowników w Rosji, którzy chcieli wykorzystać moment zmiany władcy i dokonać przewrotu, nieudane
Car Mikołaj I (1825 – 1855) – wprowadził cenzurę, kontrolę uniwersytetów etc. By uniknąć buntu
Piotr Czaadajew – autor Listu filozoficznego, w którym potępiał ustrój Rosji. Zamknięty w zakładzie psychiatrycznym
Dzięki działaniom Mikołaja w Rosji nie było powstania, pozostała ona silną monarchią, a jej jedynym problemem było
powstanie listopadowe.
Wojna krymska – 1853 – 1856
 Przyczyny
o Pragnienie Rosji zapanowania nad cieśninami czarnomorskimi i dawnym Konstantynopolem
o Idea panslawizmu – car powinien być zwierzchnikiem wszystkich narodów słowiańskich
o Pragnienie opanowania Bałkanów
o Rosja liczyła na wsparcie
 Austrii – liczyli na samodzielne opanowanie Bałkanów
 Wielkiej Brytanii – nie byli tym zainteresowani
o Francja dążyła do powiększenia wpływów na Bliskim Wschodzie, chcieli się odegrać na Rosji za klęskę w 1812
 Przebieg
o Rosja wystosowała ultimatum – wyłączność do opieki nad miejscami świętymi w Palestynie oraz nad
wszystkimi prawosławnymi mieszkańcami imperium osmańskiego – zgoda oznacza koniec suwerenności Turcji
o Bitwa pod Synopą – 1853r., wygrana Rosji, morska
o Francja i Wielka Brytania sojusz z Turcją (by nie dopuścić wzrostu potęgi Rosji)
o Przerzucenie wojsk sojuszniczych na Półwysep Krymski – 60 tys., 1854 rok
o Największe walki pod Sewastopolem, wygrana sojuszników, ale duże straty i nie wykorzystali zwycięstwa
o Śmierć cara Mikołaja i nowym carem Aleksander II – dążył do zakończenia wojny
o Kongres w Paryżu – 1856
 Skutki
o Zrzeczenie pretensji do Mołdawii i Wołoszczyzny przez Rosję
o Swobodna żegluga w basenie morza Czarnego
o Nienaruszalność terytorium Turcji
o Autonomia Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny
o Zrównanie praw chrześcijan i muzułmanów w Turcji
o Umiędzynarodowienie Dunaju
o Demilitaryzacja Wysp Alandzkich na Bałtyku
o Sukces dyplomatyczny UK, prestiżowe zwycięstwo Francji
o Koniec Świętego Przymierza
o Odwilż posewastopolska

Odwilż posewastopolska – okres panowania Aleksandra II, liczne reformy, które wprowadził
 Uwłaszczenie i zniesienie poddaństwa osobistego chłopów 1861r.
o Chłopi mogli kupować ziemię, państwo pożyczało im fundusze, które spłacali w ratach
o Mir – ziemia wykupowana przez wspólnoty wiejskie
o Zmiany nie wprowadzone w guberniach zachodnich np. w dawnej RP
 Powołanie ziemstwa – samorządy terytorialne, zasiadli tam szlachta, ale też bogaci chłopi i mieszczanie
 Reforma sądownictwa
o Zniesienie kar cielesnych
o Prawo do obrony przez oskarżonego
o Wprowadzono do sądu ławnika
 Reforma szkolna
o Zwiększenie liczby szkół
o Pewna autonomia uniwersytetów
o Dzieci mieszczan i chłopów prawo do edukacji
  Złagodzenie cenzury
 Ograniczenie wszechwładzy tajnej policji politycznej
 Skrócenie służby wojskowej do 6 lat – większa liczba rekrutów i większe możliwości mobilizacyjne państwa
 Żywiciele rodzin zwolnieni z obowiązku służby wojskowej, osoby wykształcone służba krótsza
 Pozostawienie samodzierżawia – nieograniczonej władzy monarszej
Reformy te nie zadowoliły społeczeństwa Rosji. W jednym z buntów w 1881r. zabito cara, następny Car Aleksander III
wprowadził znowu rządy twardej ręki.