आरोग्य फिभाग ताांफिक नोट्स 5000 IMP िनलायनर

INDEX अनुक्रमफिका
आरोग्य सेवक
नर्सिंग / अर्िपररचाररका / Staff Nurse Private 50%
Staff Nurse Govt / ANM / GNM
Public Health Nurse /
बहुउद्देशीय आरोग्य कर्मचारी 40 %
बहुउद्देशीय आरोग्य कर्मचारी 50%
प्रयोगशाळा सहाय्यक ( laboratory assistant )
रासायर्नक सहाय्यक ( chemical assistant )
प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ (Laboratory Technician)
Laboratory Scientific Officer 70%
Laboratory Scientific Officer 30% / Bacteriological Assistant
औषि र्नर्ामण अर्िकारी Pharmacist / Pharmacy Officer
X-ray technician / X-ray assistant / X ray scientific officer /
ब्लड बँक सायर्ं िर्िक ऑर्िसर 70%
ब्लड बँक सायंर्िर्िक ऑर्िसर 30% ( रक्तपेढी तंत्रज्ञ / रक्तपेढी अर्िकारी )
ईसीजी िेर्ननर्शयन ECG technician
Dentist / Dental Mechanic /
वाहन चालक / Driver
वीजतंत्री
आहार तंत्रज्ञ Dietitian
कोरोना र्हत्वाच्या नोि्स
भारत सरकार आरोग्य योजना
र्नयंत्रण व र्नर्मलन कायमक्रर्
र्ार्हतीचा अर्िकार अर्िर्नयर् 2005
र्हाराष्ट्र लोकसेवा हनक अर्िर्नयर् 2015
कंप्यिम र िेननोलॉजी
र्जवाणम व र्वषाणम
आहार व पोषण
जीवनसत्व
रक्तार्भसरण संस्था
पचनसंस्था
अर्स्थसंस्था व स्नायम संस्था
उत्सजमन सस्ं था
श्वसन सस्ं था
प्रजनन सस्ं था
चेतासंस्था स्थान
ग्रंथी
परीक्षेला जाता जाता र्हत्वाचे

आरोग्य सेिक महत्िाच्या नोट्स

 स्त्री रोग तज्ञ किीपयिंत गभमपात करू शकतात - पाच र्र्हने
 कोणती लस र्िल्यावर र्रु ली जास्त रडते - DPT
 रक्तस्त्राव बंि करण्यासाठी काय लावावे - बिम , र्स्पररि
 कोणत्या शाळे त तीन ते पाच वषािंनी आरोग्य तपासणी के ली जाते - प्राथर्र्क शाळे त
 जागर्तक आरोग्य सघं िनेचे ध्येय्य काय - सवम लोकाच ं ी उच्चप्रतीची आरोग्य पातळी गाठणे
 बेशद्ध ु रुग्णाची िोनयाची पातळी पायापं ेक्षा कशी असावी - खाली असावे
 गरोिरपणात गभामशयाच्या अतं स्तराला काय म्हणतात - Desidua
 रोग्याला र्बछान्यात आंघोळ घालताना पाण्याचे तापर्ान र्कती र्डग्री असावे - 104° F

नफसिंग / अफिपररचाररका / Staff Nurse Private 50% / Staff Nurse Govt /

ANM / GNM / Public Health Nurse /

 जगातील पर्हले पररचाररका र्वद्यालय कुठे सरू ु झाले - भारत

 जनरल वाडम र्ध्ये पररचाररका व रुग्ण याच
ं े प्रर्ाण र्कती असते - 1:6
 इजं ेनशन िेतेवेळी plunger र्ागे ओढल्यास जर र्सरीज र्ध्ये रक्त आल्यास इजं ेनशन कोठे
र्िले गेल्याचे सर्जते - र्शरा
 एका सािारण र्रपर्िनम सलाईनच्या द्रवाचे 1 ml र्ध्ये र्कती थेंब पडतात - 50 ते 60
 बहुउद्देशीय आरोग्य कमसचारी 40 %/बहुउद्देशीय आरोग्य कमसचारी 50%

 पाण्यार्ध्ये र्वरघळलेला र्क्त ु आर्ण सयं क्त

ु नलोरीन च्या र्ोजर्ापासाठी कोणती िेस्ि
करतात - Orthotolidine test
 हत्ती रोग र्नयंत्रण कायमक्रर्ात आरोग्य कर्मचाऱयाच्ं या जबाबिाऱया कोणत्या - रूग्ण शोिणे,
रक्त नर्नु ा घेणे, औषिोपचार करणे
 डासाच्ं या र्कती अवस्था असतात - चार
 नलोररनेशन प्रर्क्रयेची सपं कम वेळ र्कती आहे - एक तास
 जैव व रासायर्नक कीिकनाशकाचे उिाहरण कोणते - Pyrethrum
 कोणते प्रभावी कीिकनाशक आहे - Zinc phosphide
 कोणत्या जातीच्या डांस जलीय वनस्पतीच्या र्ळ ु ांर्ध्ये अडं ी घालतात - र्ेंसोर्नया
 आपल्या िेशात कोणत्या वषामपासनम प्राथर्र्क आरोग्य कें द्राची स्थापना झाली - 1958

प्रयोगशाळा सहाय्यक ( laboratory assistant )/ रासायफनक सहाय्यक

( chemical assistant ) / laboratory technician ( प्रयोगशाळा तांिज्ञ ) /
Laboratory Scientific Officer 70% / Laboratory Scientific Officer
30% / Bacteriological Assistant

 सवमसािरणपणे सवामत जास्त उपयोगात आणली जाणारी हीम्यािोलॉजी िेस्ि कोणती आहे -
CBC
 प्रयोगशाळे र्ध्ये रक्ताचे हाताळणी करत असताना कोणत्या सरु क्षात्र्क सािने वापरायला
हवीत - र्ास्क, आयर्शल्ड, gloves
 स्वाईन फ्लल्यम आजाराच्या र्निानासाठी कोणती चाचणी के ली जाते - Throat swab
 डेंगम र्वषाणच्म या प्रािभु ामव याच्या कोणता सेरोिाइप र्कंवा प्रकार सवामत घातक असतो -
िाईप 2
 ESR Test कोणत्या सािनांच्या सहाय्याने के ली जाते - Westergren tube ,
wintrobe's tube ,Esrite tube
 िाईपच्या र्निानासाठी वापरली जाणारी र्वडाल िेस्ि ही कोणत्या प्रकारची आहे - Direct
agglutination test
 कोणती पद्धत ब्लीर्डंग िाइर् काढण्यासाठी वापरली जाते - Capillary method, IVy
method
 सवामत घातक प्रकारच्या र्हवताप कोणत्या परजीवींर्ळ
ु े होतो - Plasmodium
falciparum
 Australian antigen कोणत्या antigen ओळखले जाते - HBsAg

औषि फनमासि अफिकारी Pharmacist / Pharmacy Officer

 Atropine र्वषबािा झाल्याने कोणते औषि र्िले जाते - Physostigmine

 Cardiotonic म्हणनम कोणत्या औषिाचा वापर के ला जातो - bigitalis
 Lead पासनम तयार होणाऱया Collapsible tube चा pharmaceutical packing र्ध्ये
वापर का होत नाही - Risk of lead poisoning
 Heteroglycans चे उिाहरण कोणते - hyaluronic acid
 गभमवती र्र्हलेला कोणते औषि िेता येत नाही - Methyldopa
 ORS solution र्िील घिक कोणते - MgCl2
 Nitroglycerine या औषिी द्रव्यांचा वापर कोणत्या र्डसीज वर के ला
जातो - myocardial infarction, Angina
 हॉर्स्पिल िार्मसी चे वैर्शष्ट्य कोणते - Supply of pceutical drugs,
 Dispensing of narcotic products, supply and storage of ancillary products
 Anaphylactic shock र्ध्ये कोणते औषि र्िले जाते - Adrenaline
 X-ray technician / X-ray assistant / X ray scientific officer

 Scalloping of the edges of sigmoid colon on barium enema is seen

in - pneumatosis intestinalis
 In urinary tract tuberculosis frequent finding on plain film of abdomen
is - calcification
 Investigation of choice for multiple sclerosis - MRI
 Parallel shotgun appearance on ultrasound is seen in - obstructive
jaundice
 The overall heart size in tetralogy of fallot is usually - normal all
relatively small
 X ray wavelength range - 0.01 to 10 nm
 The number of carpal bones seen in a radiograph of an infant is - 3
 Best diagnostic procedure in acute pancreatitis is - CT scan

ब्लड बँक सायांफटफिक ऑफिसर 70% / ब्लड बँक सायांफटफिक ऑफिसर 30%
( रक्तपेढी तांिज्ञ / रक्तपेढी अफिकारी )

 र्सल्वर पेपर आवरणातनम काढल्यानंतर ब्लड बेगला र्कती र्िवस ठे वले र्कंवा उपयोगात
आणले जाऊ शकते - पिं रा र्िवस
 पर्हले यशस्वी रक्तिान कुणा द्वारे के ले गेले - ररचडम लोअर
 रक्ताचा नर्नु ा घेण्यासाठी सईु ला बोिांर्ध्ये र्कती mm िोचवले पार्हजे - तीन mm
 ब्लड कोल्ड चेन कशासाठी असते - रक्त संग्रहन करण्यासाठी व रक्ताचे वहन करण्यासाठी
 लाल रक्त पेशी कर्ी तापर्ानावर र्कती वेळेपयिंत गोठवनम ठे वता येतात - िहा वषे
 फ्रेश फ्रोजन प्लाजर्ा र्कती तापर्ानाला संग्रर्हत के ला जातो - र्ायनस 30 र्डग्री
सेर्ल्सअस
 र्ानवी शरीरात रक्त शद्धु ीकरणाच्या प्रर्क्रयेस काय म्हणतात - डायर्लर्सस

ईसीजी टेफननफशयन ECG technician

 Which condition cannot be detected by an ECG - renal failure
 Which of the following condition cannot be diagnosed by an ECG -
Stroke
 The normal duration of PR interval is - 0.12 to 0.20 sec
 The p wave in an ECG represents - Atrial polarization
 While recording an ECG the V leads are labelled from - v1 to V6
 The rhythms in a normal ECG is termed as - normal sinus rhythm
 The last step for recording ECG is - measure QT interval
 In ECG the wave that is always present uniformly rounded and without
peaking is - P wave

Dentist / Dental Mechanic /

 िातांच्या अभ्यासाला काय म्हणतात - ओडोंिोलॉजी र्कंवा डेंर्िस्री

 िाताच्ं या वरच्या चकाकणाऱया आवरणाला काय म्हणतात - एनॅर्ल
 कुरतडणाऱया प्राण्यांर्ध्ये कशाची सतत वाढ होत असते त्याला र्नयंत्रण ठे वण्यासाठी ते
कुरतडतात - एनॅर्ल
 हर्स्तितं हे कशा प्रकारचे िात असतात - रूपांतररत पिाशीचे िात
 र्नष्ट्ु यास एकमण जीवनार्ध्ये र्कती िात येतात - 52
 हाडांच्या अभ्यासाच्या शास्त्राला काय म्हणतात - ओस्िीओलॉजी

िाहन चालक (Driver)

 जर वाहन चालर्वताना इर्ं जन अर्तशय गरर् होत असेल तर सवमप्रथर् काय करावे - रे र्डएिर
र्िील coolant ची पातळी चेक करावी
 पािचारी सडकपारच्या र्ठकाणी जेव्हा रस्ता ओलांडण्याच्या प्रतीक्षेत लोक उभे असतील
तेव्हा - वाहन थांबवनम पािचारी रस्ता ओलांडे पयिंत प्रतीक्षा करावी व त्यानंतरच पढु े जावे
 वाहनाचे इर्ं जन चालम करण्यापवम ी - रे र्डएिर र्िील पाण्याची पातळी तसेच इर्ं जन ऑइल
ची पातळी तपासावी
 कोणत्या वेळी िोग लाईि वापरले जातात - िनम याच्या वेळी
 एका अरुंि पल ु ाजवळ र्वरुद्ध बाजनम े येणारे वाहन त्या पल
ु ावर प्रवेश करण्याच्या बेतात
असेल तर - सर्ोरील वाहन पल म ओलाडं े पयिंत प्रतीक्षा करावी व त्यानतं र पढु े जावे
 तर्ु च्या वाहनाला अपघात होऊन लोक जखर्ी झाल्यास तम्ु ही काय कराल - जखर्ींना
वैद्यकीय र्ित उपलब्ि करून पोर्लस तसेच र्वर्ा कंपनीला कळवाल

िीजतांिी
 के बल िोष शोिण्यासाठी कशाशी तल ु ना करतात - इन्सल ु ेिेड वाहकाच्या कॅ पॅर्सिन्स
 ररव्हसम बायोस साठी कोणता डायोड वापरतात - झीनर डायोड
 के बल च्या बाइर्ं डंग र्ध्ये काय असते - ज्यिम
 र्वद्यतु इस्त्री चे सािारण पावर रे र्िंग र्कती असते - 750 W
 DC चे AC र्ध्ये रुपातं र करणाऱया घिकाला काय म्हणतात - इन्विमर
 भारतार्ध्ये कायमरत र्फ्रनवेन्सी र्कती आहे - 50 Hz
 घरगतु ी ग्राहकांना र्संगल िे ज र्ध्ये परु वलेले व्होल्िेज र्कती असते - 230 V

आहार तांिज्ञ Dietitian

 ििु ाचे िह्यात रूपातं र करणाऱया सक्ष्म र् जीवाचे नाव काय - लॅकिोबेर्सलस
 इथेनॉल बनवण्यासाठी कोणते yeast वापरतात - सेनयारोर्ायर्सस
 पेर्नर्सलीन हे प्रर्तजैर्वक बनवण्यासाठी कोणते सक्ष्म र्जीव उपयोगात येतात - पेर्नर्सर्लयर्
नोि्यातर्
 नत्र र्स्थरीकरण यासाठी कोणते सक्ष्म र्जीव वापरतात - राइजोर्बयर्
 ग्लकु ोज र्ध्ये काबमनची िनके वारी र्कती असते - 40
 भारतीय आहारात र्व्हिॅर्र्न ए हे र्ख्ु यत्वे कशापासनम र्र्ळते - कॅ रोिीन
 र्ानव पालेभाज्या तील सेल्यल ु ोज पचवम शकत नाही कारण कोणते र्वकर त्याच्या जठरात
नसते - सेल्यल ु ेज

कोरोना रोगािरील IMP नोट्स / चालू घडामोडी

 कोरोनावर भारतात प्लाजर्ा थेरपीच्या प्रथर् प्रयोग कोणत्या राज्यात करण्यात आला. -
के रळ
 कोरोना र्ळ ु े झालेल्या आजारातनम पणम मपणे बरे झालेल्या व्यक्तीच्या रनतातील काही प्लाजर्ा
काढमन हाच आजार झालेल्या व्यक्तीच्या रक्तात सोडला जातो. - प्लाजर्ा थेरपी
 प्लाजर्ा थेरपीच्या सवामत पर्हला प्रयोग किी करण्यात आला.- 1918 फ्ललचम ी साथ
 र्हात्र्ा िुले जन आरोग्य योजनेतनम सवम कोरोना रुग्णावं र र्ोित उपचार िेणारे िेशातील
पर्हले राज्य कोणते. -र्हाराष्ट्र
 शभं र िनके जनतेला सरकारी व शासनाने र्नवडलेल्या खाजगी रुग्णालयात र्ोित आरोग्य
उपचार आर्ण कॅ शलेस र्वर्ा संरक्षण िेणारे िेशातील राज्य कोणते.- र्हाराष्ट्र
 Covid-19 चाचणीसाठी र्ंजरु ी र्र्ळवणारी भारतातील पर्हली खाजगी कंपनी कोणती. -
रॉकी िेग्नोर्स्िकस
 Covid-19 चाचणी सर्ु विा सरुु करणारे िेशातील पर्हले र्वर्ानतळ कोणते.- र्िल्ली
 Covid-19 वर आिाररत र्बहाईडं ि र्ास्क नार्क पस्ु तक कोणी र्लर्हले. - र्ोहम्र्ि
अब्िलु र्न्नान

आरोग्य फिषयी सरकारच्या महत्िाच्या योजना

 प्रिानर्ंत्री र्ातृ वंिना योजना किी सरुु वात झाली. - 8 र्डसेंबर 2017
 राजर्ाता र्जजाऊ र्ाता-बाल आरोग्य आर्ण पोषण र्र्शन याचे उर्द्दष्ट
काय - आयसीडीएस आर्ण आरोग्य र्वभाग
 प्रिानर्ंत्री र्ातत्ृ व अर्भयानाचे उद्घािन कोण होते. - जगत प्रसाि नड्डा कें द्रीय आरोग्य व
कुिुंब कल्याण र्ंत्री
 ASHA - आशा चा िुल िॉर्म काय - Accredited social health activist
 अर्तृ औषिालय यांची सरुु वात किी झाली - 2015
 अर्तृ औषिालय यांचे उद्देश्य काय - कॅ न्सर व हृियरोगासाठी लागणारी र्हागडी औषिे
स्वस्त िरात उपलब्ि करणे
 आशा कायमकती चा उद्देश्य काय - ग्रार्ीण जनतेला र्वशेषतः र्स्त्रया व र्ल ु ांना िजेिार
आरोग्यसेवा सातत्याने परु वणे
सरकारचे फिफिि फनयांिि ि फनमसूलन कायसक्रम
 कोणत्या र्िवशी भारत पोर्लओ बार्ित िेशांच्या यािीतनम वगळण्यात आला - 25
िे ब्रवु ारी 2012
 कोणत्या र्िवशी भारत पोर्लओर्क्त ु घोर्षत करण्यात आला - 27 र्ाचम 2014
 र्र्शन इद्रं िनष्ट्ु य किी सरू ु करण्यात आला - 25 र्डसेंबर 2014
 र्र्शन इद्रं िनष्ट्ु य चे उर्द्दष्ट काय - िोन वषामखालील बालकांना लसीकरण करणे
 राष्ट्रीय एड्स र्नयत्रं ण कायमक्रर्ाचे एकमण र्कती िप्पे आहेत - पाच
 र्र्शन सपं कम कशासाठी आहे - एड्स बार्ित रुग्णाच्ं या शोि घेउन सर्ु विा परु वणे
 एड्स प्रर्तबंि व र्नयंत्रण कायिा कोणत्या वषी लागम करण्यात आला - 2017

माफहतीचा अफिकार अफिफनयम 2005

 सवमप्रथर् कोणत्या िेशाने नागररकांना र्ार्हतीचे स्वातंत्र्य परु र्वण्याची तरतिम
के ली - स्वीडन
 स्वीडन या िेशाने कोणत्या साली नागररकांना र्ार्हतीचे स्वातंत्र्य परु वण्याची तरतिम के ली -
1766
 िेशात र्ार्हती अर्िकार लागम करण्यासाठी कोणत्या सघं िनेचे योगिान र्हत्त्वपणम म र्ानले
जाते राजस्थानच्या र्जिरम र्कसान शक्ती संघिना
 भारतात सवमप्रथर् कोणत्या राज्याने र्ार्हती अर्िकार कायिा सर्ं त के ला - तार्र्ळनाडम
 भारतात तार्र्ळनाडम या राज्याने कोणत्या वषी र्ार्हती अर्िकार कायिा सर्ं त के ला -
1997
 र्ार्हती अर्िकार कायिा सर्ं त करणारा र्हाराष्ट्र चा र्कतवा क्रर्ाक ं आहे - सहावा
 र्हाराष्ट्र र्ार्हती अर्िकार कायिा कोणत्या वषी करण्यात आला - 2002
 र्हाराष्ट्रात कोणता र्िवस र्ार्हती अर्िकार र्िन म्हणनम पाळण्यात येतो - 28 सप्िेंबर
 लोकशाही र्िना प्रर्ाणे र्ार्हती अर्िकार र्िन पाळणारी पर्हली र्हानगरपार्लका कोणती
- सोलापरम र्हानगरपार्लका
 लोकशाही र्िना प्रर्ाणे र्ार्हती अर्िकार र्िन पाळणारी िसु री र्हानगरपार्लका कोणती
- पणु े र्हानगरपार्लका

महाराष्ट्र लोकसेिा हनक अफिफनयम 2015

 र्हाराष्ट्र लोकसेवा हनक अर्िर्नयर् 2015 ला र्ाननीय राज्यपाल यांची संर्ती

र्र्ळाल्यानंतर र्हाराष्ट्र शासन राजपत्र यात कोणत्या र्िवशी प्रथर् प्रर्सद्ध करण्यात आला -
21 ऑगस्ि 2015
 कोणत्या र्िवशी र्हाराष्ट्र लोकसेवा हनक अध्यािेश 2015 प्रक्षेर्पत के ला होता - 28
एर्प्रल 2015
 चेअर पिर्निेर्शत अर्िकाऱयानं ी परु े शी व वाजवी कारणार्ं शवाय लोकसेवा िेण्यात कसरम
के ला तर त्यावर र्कती िडं असम शके ल - 500-5000 रुपये
 र्हाराष्ट्र राज्य लोकसेवा हनक आयोगाचे र्ख्ु यालय कोठे आहे - र्बंु ई
 र्हाराष्ट्र लोकसेवा हनक आयोगाचे आयक्त ु ाचं ी कायामलय कोठे आहेत - प्रत्येक र्हसल ु ी
र्वभागात र्ध्ये
 र्ख्ु य आयक्त ु र्कंवा इतर आयक्त ु यांच्या पिाविी र्कती वषािंचा असतो - पाच वषे र्कंवा
वयाची 65 वषे
 र्द्वतीय अपील अर्िकाऱयांच्या आिेशार्ळ ु े व्यर्थत झालेल्या पात्र व्यक्तीला र्कती
र्िवसांच्या आत आयोगाकडे अपील करता येईल - 60 र्िवसांच्या कालाविीचे आत
 2015 च्या र्हाराष्ट्र अध्यािेश क्रर्ांक पाच त्याचे र्नरसन व व्या वत्तृ ी र्हाराष्ट्र लोकसेवा
हनक अध्यािेश 2015 च्या कोणत्या कलर्ा र्ध्ये आहे - कलर् 30
 सद्भावनेने के लेल्या कृतीस संरक्षण कोणत्या कलर्ाद्वारे िेण्यात आले
 आहेत - कलर् 25
 खोिी र्कंवा चक ु ीची र्ार्हती इत्यािी िेणाऱया पात्र व्यक्तीर्वरुद्ध ची कारवाई यार्वषयीची
कलर् कोणती - कलर् 23
 र्हाराष्ट्र लोकसेवा हनक अर्िर्नयर् 2015 कुठे लागम होणार - संपणम म र्हाराष्ट्रात
 र्ख्ु य आयक्तु र्कंवा आयक्त
ु र्कंवा आयोग ,सक्षर् अर्िकारी यांर्वषयी ची व्याख्या कोणत्या
कलर्ात िेण्यात आली आहे - कलर् 2

कांप्यूटर टेननोलॉजी ( Computer) सांगिक

 कम्प्यिु र चा जनक कोण - चाल्सम बॅबेज

 संगणकाचे वगीकरण त्याच्या कायमपद्धतीनसु ार र्कती प्रकारात के ले जाते - तीन
 संगणकाची एक एर् बी र्ेर्री बरोबर र्कती -1024 kb
 र्वडं ोज ऑपरे र्िंग र्सर्स्िर् हे कोणत्या कंपनीची आहे - र्ायक्रोसॉफ्लि
 RAM यार्ध्ये साठवलेल्या डेिा हा - कंप्यिम र सरू ु असेपयिंत उपलब्ि असतो
 संगणकाच्या र्तसऱया र्पढी र्ध्ये कशाचा वापर के ला जातो - IC
 नेहर्ी वापर वापरले जाणारे आपर्लके शन िाखर्वण्यासाठी कोणत्या ग्रर्िकल ऑब्जेनि्स
चा वापर होतो - आयकॉन्स
 GUI म्हणजे काय - graphical user interface
 RAM र्ध्ये वापरली जाणारी र्ार्हती साठर्वण्यासाठी कोणत्या प्रकारचे र्ेर्ोरी च्या उपयोग
होतो - कॅ श
 पॉईिं इन र्डवाइस कोणता आहे - र्ाऊस
 कीबोडम वर 0 ते 9 क्रर्ांक असणाऱया कीज ला काय म्हणतात - न्यर्म ररक र्कज
 इर्ेज ची स्पष्टता कशावर अवलबं नम असते - ररझोल्यश
ु न

फजिािू ि फिषािू

 कुष्ठरोगाच्या प्रािभु ामव कोणत्या अवयवावर होतो - पररर्घय र्ज्जासंस्था

 िेवी या रोगार्ळ ु े कोणत्या अवयवाला प्रािभु ामव होतो - र्ज्जासंस्थेला
 H 2N2 या रोगाचे नाव काय - एर्शयन फ्लल्यम
 H 3N2 या रोगाचे नाव काय - हाँगकाँग फ्लल्यम
 H 5N1 या रोगाचे नाव काय - बडम फ्लल्यम
 पोयरु रया, पोलीर्िपर्सया, पोलीिे जीया ही लक्षणे कोणत्या आजाराची आहेत - र्िर्ु ेह
 तंबाखर्म ध्ये ककम रोगास कारणीभतम ठरणारे कोणते घातक रसायन असते - र्नकोिीन
 र्पवळा ताप हा रोग कशार्ळ ु े होतो - आरबो वायरस
 हृिय र्वकाराचा झिका येऊ नये म्हणनम कोणते औषि वापरतात - ऍर्स्पररन

आहारशास्त्र ि पोषिशास्त्र नोट्स

 Isential अर्र्नो आम्ले र्कती आहेत - 9

 कोठे नायरोजन आढळतो - प्रर्थनार्ं िे
 प्रर्थनांर्िे कोणता बंि आढळतो - पेपि् ाईड
 कोणते प्रर्थने र्नसगामत सवामर्िक आढळतो - रुर्बस्को
 भारतीय आहारात र्व्हिॅर्र्न ए हे र्ख्ु यत्वे कशापासनम र्र्ळते - कॅ रोिीन
 कुष्ठरोग या रोगाला िसु रे नाव काय - हॅन्सन चा रोग
 कुष्ठरोगाच्या प्रािभु ामव कोणत्या अवयवावर होतो - पररर्घय र्ज्जासंस्था
 प्लेग या रोगाची िसु री अवस्था कोणती - न्यर्म ोर्नक अवस्था

जीिनसत्ि
 र्विार्र्न चा शोि कोणी लावला - कार्सर्र्र िंक
 कार्सर्र्र िंक यांनी र्विार्र्न चा शोि किी लावला - 1972
 र्विार्र्न B 3 च्या कर्तरतेर्ळ ु े कोणता रोग होतो - पेलाग्रा
 र्विार्र्न B 6 च्या कर्तरतेर्ळ ु े कोणता रोग होतो - रक्तक्षय
 ग्लक
ु ोज र्ध्ये काबमनची िनके वारी र्कती असते - 40
 िॉस्िरस च्या अभावार्ळ ु े कोणता रोग होतो - हायपोिोस्ितिेर्र्या
 B5 जीवनसत्वाचे वैज्ञार्नक नाव काय - पेंिोठे र्नक अर्सड

रक्ताफभसरि सांस्था
 स्वतः हृियाच्या स्नायंनम ा वापरलेल्या रक्त कोणत्या र्छद्राद्वारे उजव्या अर्लिं ात येते -
कोरोनरी साइनस
 िुफ्लिुसातील ऑर्नसजनयक्त ु रक्त हृियाच्या कोणत्या भागात प्रथर् येते - डावे अर्लंि
 रक्ताला अल्कली गणु िर्म कशार्ळ ु े प्राप्त होतो - काबमन डाय-ऑनसाइड
 रक्तातील पाण्याचे प्रर्ाण कोणता प्लाजर्ा प्रोिीन र्नयंर्त्रत करते - अल्बर्ु र्न
 रोग जंतम शी लढणारा, अँिीबॉडीज तयार करणारा कोणता प्लाजर्ा प्रोिीन
आहे - ग्लोब्यर्म लन
 आरबीसी ची संख्या वाढणे याला काय म्हणतात - एररथरो साईिोर्सस
 एक र्हर्ोग्लोर्बनच्या रे णम ऑर्नसजन चे र्कती रे णचम े वहन करते - 4
 िपु िरी आवरण या िरम्यान र्वर्शष्ट द्रवपिाथम असतो त्याला काय म्हणतात -
पेररकार्डमअल फ्ललडु
पचनसांस्था
 र्ानवी पचन सस्ं था कोणत्या िोन घिकानं ी र्र्ळमन बनलेली असते - एर्लर्ेंरी कॅ नल व
डायजेर्स्िव्ह ग्ल्यांड
 श्वासनर्लके च्या तोंडावर कोणत्या नावाच्या पडिा असतो - एर्पग्लोिीस
 अन्ननर्लके ची एकमण लाबं ी र्कती असते- 25 सेर्ी
 पचनासाठी आम्लिर्ी र्ाध्यर् कोण परु वते - हायड्रोनलोररक ॲर्सड
 पाणी अल्कोहल व औषिे याचं े शोषण कोठे के ल्या जाते - जठरात
 र्ोठे आतडे पाण्याचे शोषण के ले नाही तर कोणता आजार होतो - जल ु ाब
 र्ोठे आतडे पाण्याचे शोषण जास्त के ले तर कोणता आजार होतो - बद्धकोष्ठता
 ब्रनम सम ग्रंथी कोठे आढळतात- पनवाशयाच्या सबर्क म ोसा र्ध्ये

अफस्थसस्ां था ि स्नायू सस्ां था

 सवम र्िशानं ा हालचाल होऊ शकते अशा सांिा यानं ा काय म्हणतात - उखळीचा सािं ा
 िक्त एकाच र्िशेने हालचाल होऊ शकते अशा साध्या ला काय म्हणतात - र्बजागरीचा
सािं ा
 स्नायच्ंम या योग्य आकंु चनासाठी कोणती प्रर्थने आवश्यक असतात - ॲनिीन व र्ायोसीन
 शरीरातील सवामत र्ोठा स्नायम कोणता - ग्लिम ेअस र्ॅर्नसर्स
 लांब हाडांच्या िोकाशी काय असते - हाय लाईन कार्िमलेज
 पिेला हे गडु घ्याचे हाड कोणत्या बोन चे उिाहरण आहे - सीसर्ोईड

उत्सजसन सांस्था
 एक ग्रॅर् अर्ोर्नया उत्त्सजमन साठी र्कती पाणी लागते - 500 ml
 एक ग्रॅर् यरु रया उत्सजमन साठी र्कती पाणी लागते - 50 ml
 र्ानवी शरीरातील रक्त िररोज र्कती वेळा वनृ कातनम गाळले जाते - 400
 र्ानवी र्त्रम ाचा रंग कोणत्या रसायनावरून ठरतो - यरु ोबीर्लनोजेन र्कंवा यरु ोक्रोर्
 र्त्रम ाद्वारे ग्लक
ु ोजचे उत्सजमन होणे याला काय म्हणतात - ग्लायकोसरम ीया
 र्ानवी शरीरातील र्त्रम ात र्कती िनके पाणी असते - 95 िनके
 वनृ का र्ध्ये क्षार र्नयंत्रण करण्याचे कायम कोणते संप्रेरक करते - अल्डोस्िेरोन
 र्त्रु ाला नारंगी रंग कशार्ळ ु े येतो - ररिॅ र्म्पन
श्वसन सांस्था
 ऑनसी श्वसन र्ध्ये र्कती ऊजाम प्राप्त होते - 38 ए िी पी
 र्वनॉर्नसश्वसनाचे स्थान कोठे असते - पेशीद्रव्य
 ऑनसी श्वसन नाचे स्थान कोठे असते - तंतक ु र्णका व पेशीद्रव्य
 ऑनसी श्वसननानंतर कोणते पिाथम तयार होतात - काबमन-डाय-ऑनसाईड व पाणी
 र्वनॉर्नसश्वसन नतं र कोणते पिाथम तयार होतात - ल्यार्निक ऍर्सड, ethanol
 नाकपडु ् यार्ध्ये कोणती ग्रथं ी असतात - bowman's ग्रथं ी
 प्रत्येक र्नष्ट्ु याला िररोज सरासरी श्वसनात द्वारे र्कती हवा श्वसन के ली जाते - िहा ते वीस
र्कलो
 ऑनसी श्वसन यार्ध्ये ऑर्नसजन कोणती र्ख्ु य भर्म र्का बजावतो - इलेनरॉन ग्राही

प्रजनन सांस्था
 वषृ णबीजचे र्नर्ीतीचे कायम कोन करतो - वषृ ण
 स्त्रीच्या जीवनात अिं ाजे र्कती अंडपेशी Menarche पासनम menapause पयिंत
अडं ाशयातनम बाहेर पडतात - 400 (2-4 िश लक्ष पैकी )
 र्ार्सक पाळी चक्राच्या र्कती अवस्था असतात - चार
 अडं पेशी व शक्र ु ाणम यांचे र्र्लन कृर्त्रर्पणे काचेच्या नर्लके त घडवनम आणले जाते त्याला
काय म्हणतात - िेस्ि ि्यबम बेबी
 ज्या स्त्रीच्या गभामशयात भनृ रोपण के ले जाते त्या स्त्रीला काय म्हणतात - सरोगेि र्िर
 परुु षांर्ध्ये र्त्रम नर्लका हीच र्त्रम तसेच शक्र ु ाणंचम े ही वहन करते र्तला काय म्हणतात -
कॉर्न यरु ो जेनाईिल डनि
 शक्र ु ाणम च्या कें द्रकात र्कती गणु सत्रम े असतात - 23
चेतासांस्था स्थान
 कविीच्या आत र्ेंिवम र र्त्रस्तरीय संरक्षक आवरण असते त्याला काय म्हणतात - र्र्स्तष्ट्क
आवरण
 ऐच्छीक र्क्रयांवर र्नयंत्रन करणाऱया र्ेंिच्म या भागाला काय म्हणतात - प्रर्र्स्तष्ट्क
 सवामत लांब कपमर चेता कोणती - वेगस ( िहावी )
 र्ेंितम ील डावा भाग शरीराच्या कोणत्या भागाचे र्नयंत्रण करतो - उजव्या
 संवेिना चे वहन र्ध्यवती चेता संस्थेकडमन कर्ेंर्द्रया कडे कोणती पेशी करतील - प्रेरक
चेतापेशी
 चेतापेशी चे axon व िसु ऱया चेतापेशी चे dendrites एकर्ेकांना र्वर्शष्ट र्ठकाणी जोडले
जातात त्याला काय म्हणतात- सीन्याप्स synapse
 र्ेंिम व पररघीय चेता संस्थेला जोडणाऱया भागाला काय म्हणतात - र्ज्जारज्जम

ग्रांथी
 अतं स्त्रावी ग्रंथी यांच्या स्त्रावांना काय म्हणतात - हार्ोन्स
 वनृ का तील नेफ्रोन चे र्नयत्रं ण कोणते हार्ोन्स करतो - Anti diuretic hormone
 यकृतार्ध्ये कोणती पेशी वयोवद्ध ृ आरबीसी ला नष्ट करतात - Cupffer Cell
 Most busy organ कोणाला म्हणतात - यकृत
 Glucagon हे संप्रेरक स्त्रवणाऱया पेशी कोणत्या - बीिा पेशी
 Somatostatin हे संप्रेरक स्त्रवणाऱया पेशी कोणत्या- डेल्िा पेशी
 Pancreatic polypeptide हे संप्रेरक स्त्रवणाऱया पेशी कोणत्या - F - पेशी
 डोळयार्ं िे ओलावा राखण्याचे कायम कोणती ग्रथं ी करते - लॅक्रीर्ल ग्रथं ी
 आतड्यार्ं ध्ये आम्लता र्वरोिी कायम करणारी ग्रथं ी कोणती- bruner's ग्रथं ी
 चार वषम वयाच्या र्ल ु ाच्या अँिेररयर र्पि्यिु रीस एका अपघातात गभं ीर हानी पोहोचलेली
होती. तरी तो तग िरून र्जवतं रार्हला . त्याला काय होऊ शकते. - र्ल ु ाच्ं या उंचीची वाढ
कंु र्ठत होईल

परीक्षेला जाता जाता अिश्य िाचा

 र्ळ ु व्याि असलेल्या रुग्णानं ा कोणत्या प्रकारचा आहार घेण्याचा सल्ला द्यावा. - िायबर
यक्त
ु
 झीरो पोर्लओ कोणत्या कालाविीत िेतात. - शन्ु य ते सात र्िवस
 र्ळ ु व्याि असलेल्या रुग्णानं ा कोणत्या प्रकारचा आहार घेण्याचा सल्ला द्यावा. - िायबर
यक्तु
 झीरो पोर्लओ कोणत्या कालाविीत िेतात. - शन्ु य ते सात र्िवस
 भारतातील पर्हली र्र्हला डॉनिर कोण - डॉनिर आनिं ीबाई जोशी
 र्हाराष्ट्रात कोणत्या र्ठकाणी राष्ट्रीय र्वषाणम सश ं ोिन सस्ं थेचे र्ख्ु यालय आहे. - पणु े
 The growth chart first designed by - David morley
 Placenta has - two arteries + one veins
 Achalasia the cardia is the disorder of - Oesophagus
 िोल फ्री नंबर 102 र्ािम त कोणत्या लाभार्थयािंना सेवा र्िली जाते - गरोिर र्ाता व एक
वषामखालील गंभीर आजारी बालक
 पोर्लओ र्वषाणम कोणत्या आकाराचे असतात - गोलाकृती