Republic of the Philippines

Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

ACTIVITY SHEET ( AP 10 - WEEK 1 & 2)

ARALING PANLIPUNAN 10

Name of Learner
Grade level and Section
Date

Kasarian sa Iba’t Ibang Lipunan

Learning Competency with code

 Natatalakay ang mga uri ng kasarian (gender) at sex at gender roles sa iba’t ibang bahagi ng
daigdig. AP10KIL-IIIb-3
Learning Context (Brief discussion of the lesson, cite examples)

Sa araling ito ay matutunghayan natin ang mga konseptong may kinalaman sa Kasarian at Lipunan at
ang gender roles sa Pilipinas at sa iba’t ibang lipunan sa mundo. Magkaiba ang kahulugan ng gender at
sex. Bagama’t kung isasalin ang dalawang salitang ito sa wikang Pilipino ay katumbas ito pareho ng
salitang kasarian.Tatalakayin natin sa bahaging ito ng aralin ang kahulugan ng mga konseptong may
kinalaman sa pag-aaral ng kasarian.Upang maunawaan mo ang mga konseptong ito, lalo na ang
kaibahan ng gender at sex.

Konsepto ng Gender at Sex

Ang konsepto ng gender at sex ay magkaiba. Ang sex ay tumutukoy sa kasarian – kung lalaki o babae.
Ito rin ay maaaring tumukoy sa gawain ng babae at lalaki na ang layunin ay reproduksiyon ng tao. Ayon
sa World Health Organization (2014), ang sex ay tumutukoy sa biyolohikal at pisyolohikal na katangian na
nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki. Samantalang ang gender naman ay tumutukoy sa mga
panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki. Ang mga
aspektong may kinalaman sa sex ay hindi mag-iiba paghambingin man ang mga lipunan subalit sa
aspekto ng gender, maaaring malaki ang pagkakaiba-iba ng mga lipunan.

Katangian ng Sex (Characteristics of Sex)

1. Ang mga babae ay nagkakaroon ng buwanang regla samantalang ang
mga lalaki ay hindi.
2. Ang mga lalaki ay may testicle (bayag) samantalang ang babae ay hindi
nagtataglay nito.

Katangian ng Gender (Characteristics of Gender)

Ang bansang Saudi Arabia lamang sa mga bansa sa mundo ang hindi
nagpapahintulot sa kababaihan na magmaneho ng sasakyan.

Ano ang pagkakaiba ng sexual orientation at gender identity (SOGI)?

Ayon sa GALANG Yogyakarta, ang oryentasyong seksuwal (sexual orientation) ay tumutukoy sa
kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal, emosyonal, sekswal; at ng
malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa kanya, o
kasariang higit sa isa.

Samantalang ang pagkakakilanlang pangkasarian (gender identity) ay kinikilala bilang malalim na

damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o hindi
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

nakatugma sa sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang personal na pagtuturing niya sa sariling
katawan (na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera, gamot, o iba pang paraan) at iba pang ekspresyon ng
kasarian, kasama na ang pananamit, pagsasalita, at pagkilos.

Sa simpleng pakahulugan, ang salitang oryentasyong sekswal ay tumutukoy sa iyong pagpili ng iyong
makakatalik, kung siya ay lalaki o babae o pareho.

Ang oryentasyong sekswal ay maaaring maiuri bilang heterosekswal, homosekswal, at bisekswal.

Heterosexual – mga taong nagkakanasang seksuwal sa miyembro ng kabilang kasarian, mga lalaki na
ang gustong makatalik ay babae at mga babaeng gusto naman ay lalaki.
Homosexual – mga nagkakaroon ng seksuwal na pagnanasa sa mga taong nabibilang sa katulad na
kasarian, mga lalaking mas gustong lalaki ang makakatalik at mga babaeng mas gusto ang babae bilang
sekswal na kapareha.
Bukod sa lalaki at babae, may tinatawag tayo sa kasalukuyan na lesbian, gay, bisexual, at transgender o
mas kilala bilang LGBT.

Lesbian (tomboy) - sila ang mga babae na ang kilos at damdamin ay panlalaki; mga babaeng may
pusong lalaki at umiibig sa kapwa babae (tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas na tibo at tomboy)
Gay (bakla) - mga lalaking nakararamdam ng atraksyon sa kanilang kapwa lalaki; may iilang bakla ang
nagdadamit at kumikilos na parang babae (tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas na; bakla, beki, at
bayot).
Bisexual - mga taong nakararamdam ng atraksyon sa dalawang kasarian.
Asexual – mga taong walang nararamdamang atraksiyong seksuwal sa anumang kasarian
Transgender -kung ang isang tao ay nakararamdam na siya ay nabubuhay sa maling katawan, ang
kaniyang pag-iisip at ang pangangatawan ay hindi magkatugma, siya ay maaaring may transgender na
katauhan .

Pag-aaral sa Kasarian sa Iba’t Ibang Lipunan

Matapos mo malaman ang gampanin ng mga babae, lalaki at LGBT sa Pilipinas, tuklasin mo naman
ngayon kung ano ang pagtingin sa mga lalaki at babae sa iba’t ibang lipunan sa daigdig.

Africa at Kanlurang Asya

Sa mga rehiyong ito ng mundo, mahigpit ang lipunan para sa mga babae lalo na sa mga miyembro
ng komunidad ng LGBT. Matagal ang panahong hinintay ng mga babae upang mabigyan sila ng
pagkakataong makalahok sa proseso ng pagboto. Nito lamang ikalawang bahagi ng ika-20 siglo nang
payagan ng ilang bansa sa Africa at Kanlurang Asya ang mga babae na makaboto. Ngunit nananatili
ang kaharian ng Saudi Arabia sa paghihigpit sa mga kababaihan. Hanggang ngayon sila ay hindi pa
maaaring bumoto (ayon sa pangako ni Haring Saud, sa taong 2015 pa lamang sila makakaboto sa
halalan). Bukod sa hindi pagboto, may pagbabawal din sa mga babae na magmaneho ng sasakyan
nang walang pahintulot sa kamag- anak na lalaki.

*Binawi ng Kuwait ang karapatang bumoto ng mga babae at muling naibalik noong 2005.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Ang paglalakbay rin ng mga babae ay napipigilan sapagkat may ilang bansa na hindi pinapayagan ang
mga babae na maglakbay nang mag-isa o kung payagan man ay nahaharap sa malaking banta ng pang-
aabuso (seksuwal at pisikal).

Ayon sa datos ng World Health Organization (WHO), may 125 milyong kababaihan (bata at matanda)
ang biktima ng Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa Africa at Kanlurang Asya.
Napatunayan ng WHO na walang benepisyong-medikal ang FGM sa mga babae, ngunit patuloy pa rin
ang ganitong uri ng gawain dahil sa impluwensiya ng tradisyon ng lipunang kanilang ginagawalan.

Ang Female Genital Mutilation o FGM ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o
matanda) nang walang anumang benepisyong medikal. Ito ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili
nitong walang bahid dungis ang babae hanggang siya ay maikasal. Walang basehang-panrelihiyon ang
paniniwala at prosesong ito na nagdudulot ng impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi at maging kamatayan.
Ang ganitong gawain ay maituturing na paglabag sa karapatang pantao ng kababaihan.

Sa bahagi ng South Africa, may mga kaso ng gang-rape sa mga lesbian (tomboy) sa paniniwalang
magbabago ang oryentasyon nila matapos silang gahasain. Bukod pa rito, ayon na rin sa ulat na
inilabas ng United Nations Human Rights Council noong taong 2011, may mga kaso rin ng
karahasang nagmumula sa pamilya mismo ng mga miyembro ng LGBT.

Pangkulturang Pangkat sa New Guinea

Taong 1931 nang ang antropologong si Margaret Mead at ang kanyang asawa na si Reo Fortune ay
nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua New Guinea upang pag-aralan ang mga pangkultura pangkat sa
lugar na ito. Sa kanilang pananatili roon nakatagpo nila ang tatlong (3) pangkulturang pangkat; Arapesh,
Mundugamur, at Tchambuli. Sa pag-aaral sa gampanin ng mga lalaki at babae sa mga pangkat na ito,
nadiskubre nila ang mga pagkakatulad at pagkakaiba nito sa bawat isa, at maging sa Estados Unidos.

Nang marating nina Mead at Fortune ang Arapesh (na nangangahulugang “tao”), walang mga pangalan
ang mga tao rito. Napansin nila na ang mga babae at mga lalaki ay kapwa maalaga at mapag-aruga sa
kanilang mga anak, matulungin, mapayapa, kooperatibo sa kanilang pamilya at pangkat. Samantala sa
kanilang namang pamamalagi sa pangkat ng Mundugumur (o kilala rin sa tawag na Biwat), ang mga mga
babae at mga lalaki ay kapwa matapang, agresibo, bayolente, at naghahangad ng kapangyarihan o
posisyon sa kanilang pangkat. At sa huling pangkat, ang Tchambuli o tinatawag din na Chambri, ang mga
babae at mga lalaki ay may magkaibang gampanin sa kanilang lipunan. Ang mga bababe ay inilarawan
nina Mead at Fortune bilang dominante kaysa sa mga lalaki, sila rin ang naghahanap ng makakain ng
kanilang pamilya, samantala ang mga lalaki naman ay inilarawan bilang abala sa pag-aayos sa kanilang
sarili at mahilig sa mga kuwento.

(DepEd LM AP 10, 2017)

 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Learning Tasks (Includes directions/ instructions, exercises, and guide questions if necessary)
PANIMULA:

Paunang Pagsusulit
Ngayon, subukin mong sagutin ang paunang pagsusulit upang matukoy ang lawak ng iyong kaalaman
tungkol sa mga paksang tatalakayin. Bigyang-pansin ang mga tanong na hindi masasagutan ng wasto at
alamin ang sagot nito sa iba’t ibang aralin sa modyul na ito.

1. Ayon sa World Health Organization (WHO), ano ang tumutukoy sa biyolohikal at pisyolohikal na
katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki?

A. Sex
B. Gender
C. Bi-sexual
D. Transgender

2. Ito ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga
babae at lalaki.

A. Sex
B. Gender
C. Bi-sexual
D. Transgender

3. Ang bi-sexual ay mga taong nakararamdam ng maromantikong pagkaakit sa kabilang kasarian ngunit
nakararamdam din ng parehong pagkaakit sa katulad niyang kasarian. Ang isang taong nakararamdam
na siya ay nabubuhay sa maling katawan at ang kaniyang pag-iisip at pangangatawan ay hindi
magkatugma. Siya ay tinatawag na:

A. bakla
B. lesbian
C. homosexual
D. transgender

4. Sila ay mga primitibong pangkat ng mga tao sa Papua New Guinea kung saan kapwa ang babae at
lalaki ay maalaga at mapag-aruga sa kanilang mga anak, sila rin ay matulungin, mapayapa, at
kooperatibo sa kanilang pamilya.

A. Arapesh
B. Tasaday
C. Tchambuli
D. Mundugumur
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

5. Batay sa datos ng World Health Organization (WHO) may 125 milyong kababaihan ( bata at matanda)
ang biktima ng Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa Africa at Kanlurang Asya. Ano ang
pangunahing layunin ng pagsasagawa nito.

A. Upang hindi mag-asawa ang kababaihan.

B. Pagsunod sa kanilang kultura at paniniwala.
C. Ito ay isinagagawa upang maging malinis ang kababaihan.
D. Upang mapanatiling puro at dalisay ang babae hanggang siya ay maikasal.

PAGPAPAUNLAD:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Suriin natin

Panuto: Suriin ang mga simbolo sa unang kolum at sagutan ang mga tanong sa mga sumusunod na
hanay.

SIMBOLO Ano ang sinisimbolo Ano ang katangian ng Ilahad ang mga
ng nasa larawan? bawat isa? gampanin.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Gawain sa Pagkatuto Bilang 2. Venn diagram

Panuto: Punan ang Venn Diagram ng mga tala ukol sa pagkakaiba at pagkakatulad ng babae, lalaki at
LGBT. Gawin ito sa sagutang papel
.

Babae

lalaki LGBT

Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Dialogue bubble

Panuto: Ibigay ang kahulugan ng gender at sex, Isulat ang iyong sagot sa loob ng dialogue bubbles.

Gender
Sex________ ___________
________ ___________

________
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Katangian natin

Panuto: Tukuyin ang mga katangian ng sex at gender. Isulat sa bawat kahon ang iyong sagot.

____ ____
____ ____ ____ ____
Sex Gender

Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Kilalanin natin

Panuto: Kilalanin ang oryentasyong seksuwal at pagkakakilanlang pangkasarian sa pamamagitan ng
pagtatala ng mga kahulugan ng bawat isa. Isulat sa kahon ang iyong kasagutan.

Oryentasyong Seksuwal ( Sexual Orientation) Pagkakakilanlang pangkasarian

(Gender identity)

PAKIKIPAGPALIHAN:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Pagsunud-sunurin

Panuto: Isaayos ang sumusunod na mahahalagang pangyayari na nagpapakita ng gender roles sa
Pilipinas. Lagyan ng bilang 1-5 ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.

_______ A. Sa panahon ng mga Amerikano maraming kababaihan ang nakapag-aral dahilan upang
mabuksan ang kanilang isipan na hindi lamang bahay at simbahan ang mundong kanilang ginagalawan.
_______ B. Ang kababaihan ay inihahanda sa pagiging ina o paglilingkod ng buhay sa Diyos.
_______ C. Sa panahon ng Hapones, ang mga kababaihan sa panahong ito ay kabahagi ng kalalakihan
sa paglaban sa mga Hapon.
_______ D. Pagkakaroon ng pandaigdigang mga batas na nangangalaga sa karapatan ng kababaihan
tulad ng Magna Carta of Women.
_______ E. Ang kababaihan sa Pilipinas, maging ang kabilang sa pinakamataas na uri o timawa ay
pagmamay-ari ng mga lalaki.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Pagtapat-tapatin

Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga nasa Titik A gamit ang mga pagpipilian sa Titik B.

TITIK A TITIK B
__1. Gay (bakla) A. Sila ang mga babae na ang kilos
at damdamin ay panlalaki; mga
babaeng may pusong lalaki at umiibig
sa kapwa babae.
__ 2. Bisexual
B. Mga taong nakararamdam ng
atraksyon sa dalawang kasarian.

C. Mga lalaking nakararamdam ng

__3. Transgender atraksyon sa kanilang kapwa lalaki;
may iilang bakla ang nagdadamit at
kumikilos na parang babae.

D.Kung ang isang tao ay

__4. Asexual nakararamdam na siya ay nabubuhay
sa maling katawan, ang kaniyang
pag-iisip at ang pangangatawan ay
hindi magkatugma.

__5. Lesbian (tomboy) E.Mga taong walang nararamdamang

atraksiyong seksuwal sa anumang
kasarian.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Sagutin natin

Panuto: Mula sa mga nabasang konteksto, sagutan ang mga sumusunod na tanong. Isulat sa sagutang
papel.

1.Paano magkakaroon ng pagkakapantay-pantay sa isang lipunan sa kabila ng

pagkakaiba-iba ng pananaw sa isyu ng kasarian.

2.Natuklasan mo na ang kaibigan mo ay isang bi-sexual. Siya ang lagi mong kasama
simula pa noong kayo ay mga bata pa at para na kayong magkapatid. Matapos
matuklasan ang kanyang oryentasyong seksuwal, ano ang iyong gagawin?
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Gawain sa Pagkatuto Bilang 9: Basa-Suri

Panuto: Matapos na mabasa ang teksto tungkol sa Africa at Kanlurang Asya sagutan ang mga
pamprosesong tanong sa ibaba at isulat sa sagutang papel.

Pamprosesong mga Tanong:

1. May mabuti bang dulot ang female genital mutilation o FGM sa mga babae? Ano sa palagay mo ang
epekto sa: a) emosyonal, b) sosyal, at c) sikolohikal na kalagayan ng mga babaeng sumailalim dito?
2. Bakit patuloy pa rin ang pagsasagawa ng FGM sa rehiyon ng Africa at Kanlurang Asya?
3. Ayon sa binasa, pantay ba ang pagtingin sa mga kababaihan at mga miyembro ng LGBT sa Africa at
Kanlurang Asya? Magbigay ng patunay.
4. May kalayaan bang magpahayag ng damdamin ang kababaihan at mga miyembro ng LGBT sa
bahaging ito ng mundo? Patunayan ang sagot.

PAGLALAPAT:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 10: Paghambingin at Unawain

Ang gawaing ito ay naglalayong mapaghambing mo ang tatlong pangkultura pangkat sa New Guinea
ayon sa pag-aaral na isinagawa ni Margaret Mead.

Panuto: Sagutan ang kasunod na talahayanan at ang dalawang mahalagang tanong kaugnay nito
upang mataya ang pag-unawa sa iyong binasa.

GAMPANIN

PRIMITIBONG PANGKAT LALAKI BABAE

1. ARAPESH

2.MUNDUGUMOR
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Gawain sa Pagkatuto Bilang 11: Sarbey /Panayam tsart

Panuto: Sagutan ang tsart at pamprosesong tanong, Magsagawa ng sarbey sa iyong pamilya, kamag-
anak o kaibigan. Hingin ang kanilang opinion kung ano ang kanilang pananaw o ano sa palagay nila ang
kontribusiyon ng mga babae, lalaki, at LGBT sa lipunan. Gawing gabay ang kasunod na format.

KONTRIBUSYON
Sagot 1 Sagot 2 Sagot 3
Babae

Lalaki

LGBT

Komento

Pamprosesong mga Tanong

1. Paano mo pinili ang mga taong iyong nakapanayam?

2. Ano ang napansin mo sa kanilang mga kasagutan? Pantay ba ang kanilang pagtingin sa kontribusiyon
ng mga kasarian? Ipaliwanag.

3. May diskriminasiyon ba sa kanilang mga kasagutan? Ipaliwanag.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 12: Gawin natin

Panuto: Pumili ka ng gawain na makapaglalahad ng kabuuan ng iyong natutunan sa araling ito. Gamiting
gabay ang pamantayan na ibibigay ng guro:

Mga nakalaan na gawain:

a. Sanaysay

b. Slogan

c. Editorial cartoon

d. Poster
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Scoring Rubric (If necessary)

Rubric para sa Editorial Cartoon at Poster

Rubric para sa Slogan at Sanaysay

 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION IV-A CALABARZON
SCHOOLS DIVISION OF SAN PABLO CITY

Reflection
Gawain 13: Aking Repleksiyon
Mula sa mga paksang tinalakay hinggil sa isyung may kinalaman sa kasarian, ano ang iyong naging
repleksiyon? ______________________________________________
References for learners
LM AP 10 2017 – Pahina 257-283
(DepEd LM AP 10, 2017)
Answer Key
Gawain 3 : Dialogue bubble Gawain 8: Sagutin natin
Paunang Pagsusulit Ayon sa pagpapasya ng guro Ayon sa pagpapasya ng guro.
1. A
2. B Gawain 4: Katangian natin Gawain 9: Basa-Suri
3. D Ayon sa pagpapasya ng guro Ayon sa pagpapasya ng guro.
4. A
Gawain 5: Kilalanin natin
5. D
Ayon sa pagpapasya ng guro Gawain 10: Paghambingin at
Unawain
Gawain 1:Suriin natin:
Gawain 6: Pagsunud-sunurin Ayon sa pagpapasya ng guro
1. Female
2. Male A. 3
B. 2 Gawain 11: Sarbey tsart
3. Transgender/LGBT
C. 4 Ayon sa pagpapasya ng guro
Pamprosesong tanong:
Ayon sa pagpapasya ng guro. D. 5
E. 1 Gawain 12: Gawin natin
Gawain 2. Venn diagram Gawain 7: Pagtapat-tapatin Ayon sa pagpapasya ng guro
Ayon sa pagpapasya ng guro. 1. C
2. B Gawain 13: Aking Repleksiyon
3. D Ayon sa pagpapasya ng guro.
4. E
5. A

Prepared by: MYLENE A. SALUBAYBA

Name of Writer

For Quality Assurance

Reviewed by:
ERNESTO P. DORADO
Learning Resource Evaluator
(Master Teachers, Subject Specialist)

LINA M. LAGURAS MA. RAINE P. RAMOS

School Head Public School District Supervisor

ROMEO B. FULE HENRY P. CONTEMPLACION

Education Program Supervisor (Subject) Education Program Supervisor (LRMS)

Approved by:
VINCENT EMMANUEL L. ILAGAN
CID - Chief Education Program Supervisor