Cấu trúc và chức năng của hệ thống mạch máu và thần kinh da

HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI CHO SINH VIÊN

Tóm tắt

Da được cung cấp bởi một mạng lưới mạch máu rất phong phú mà phân bố chủ yếu ở lớp bì,
tuy nhiên lớp thượng bì là một mô không mạch máu. Các mạch máu da được tạo ra bởi hai đám
rối thông với nhau: đám rối nông ở chổ nối của nhú bì và bì lưới và đám rối sâu ở tại ranh giới
giữa lớp bì và mô mỡ. Khi so sánh với mạch máu của các cơ quan khác, các mạch máu của da
được điều chỉnh để cho thích ứng với các lực cắt hay làm biến dạng, vì chúng có thành dày được
nâng đỡ bởi mô liên kết và tế bào cơ trơn. Các mạch máu của da ngoài chức năng cung cấp dinh
dưỡng cho mô và chúng còn tham gia vào việc điều chỉnh nhiệt độ và huyết áp, sửa vết thương,
và các đáp ứng miễn dịch khác nhau.
Các dây thần kinh, cùng với các động mạch và tiểu động mạch, được tìm thấy với số lượng lớn
trong các bó thần kinh của lớp hạ bì. Hệ thống thần kinh của da là một phần của hệ thần kinh
ngoại biên. Các tận cùng dây thần kinh tự do hoặc kết hợp với các cấu trúc thần kinh chuyên biệt
là các thụ thể chi phối các chức năng sờ mó, đau, nhiệt độ, ngứa và kích thích cơ học. Mật độ các
sợi thần kinh và các loại thụ thể có thay đổi theo vùng khác nhau của cơ thể. Các tận cùng dây
thần kinh tự do phân bố chủ yếu ở lớp bì nhú là thụ thể cảm giác phổ biến nhất trên da, chúng
được bao bởi các tế bào Schwann và một lớp màng đáy mỏng. Da là nơi chủ yếu xảy ra tương tác
giữa vật chủ với môi trường bên ngoài, hệ thần kinh da luôn luôn nhận và phản ứng lại với nhiều
kích thích vật lý, hóa học, vi sinh vật, stress… Những thông tin về những kích thích này được điều
hòa bởi não, tủy sống, hạch lưng, đầu tận thần kinh, dây thần kinh tự động.
Hiểu được cấu trúc và chức năng của hệ mạch máu và thần kinh của da sẽ giúp chúng ta có thể
giải thích được những phản ứng của da đối với các kích thích từ môi trường bên trong và bên
ngoài cơ thể, đồng thời cũng giúp hiểu rõ hơn cơ chế sinh bệnh của một số bệnh lý có liên quan
đến bất thường của thần kinh và mạch máu da, để từ đó có hướng điều trị thích hợp.

Hướng dẫn chuẩn bị bài:

1. Xem lại danh sách các thuật ngữ có liên quan đến bài học và làm quen với chúng sau khi hoàn
thành công việc chuẩn bị bài.
2. Đọc các câu hỏi chuẩn bị, ghi chú lại những câu hỏi mà các bạn có thể trả lời được dựa trên
kiến thức của mình. Chắc chắn các bạn sẽ trả lời được tất cả câu hỏi này khi chuẩn bị bài tốt.
3. Xem những đoạn video ngắn về cấu trúc và chức năng của thần kinh và mạch máu da.

Tài liệu:

1. Bài giảng “Cấu trúc và chức năng của mạch máu và thần kinh da” (đã đăng trên website)
2. Video tham khảo trên (có đường dẫn):
Cấu trúc của mạch máu da (https://www.youtube.com/watch?v=whKrwur8wPo)
Cấu trúc của thần kinh da (https://www.youtube.com/watch?v=yVYLF3NiqVM&t=179s)
3. Structure and function of the cutaneous vasculature. The Biology of the Skin, 2001.
4. Nervous system in the skin. The Biology of the Skin, 2001.

Trang 1 Bộ Môn Da Liễu – Đại Học Y Dược TPHCM

Cấu trúc và chức năng của hệ thống mạch máu và thần kinh da

Thuật ngữ:

Đám rối nông Thể Glomus

Đám rối sâu Quá trình tạo mạch
Quai mao mạch Yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu
Tế bào nội mô Yếu tố tính thấm mạch máu
Tế bào quanh mạch U mạch phẳng
Tế bào cơ trơn Hội chứng Klippel-Trenaunay
Tế bào Veil U máu
Tế bào Mast Động/tĩnh mạch thông nhau
Đơn vị mạch máu của lớp bì

Tế bào Merkel
Tiểu thể Pacini
Tiểu thể Ruffini
Tiểu thể Krause
Tiểu thể Meissner
Cơ dựng lông
Thụ thể cảm thụ cơ học
Thụ thể cảm giác nang lông
Đầu tận cùng sợi thần kinh tự do

Câu hỏi chuẩn bị

1. Cấu trúc của hệ mạch máu và thần kinh da có gì khác so với các hệ cơ quan khác?
2. Nêu và giải thích một số biểu hiện hay bệnh lý liên quan đến bất thường của hệ mạch máu và
thần kinh da?

Trang 2 Bộ Môn Da Liễu – Đại Học Y Dược TPHCM