Mutasyon ve Modifikasyon

2.ÜNİTE DNA ve GENETİK KOD

Bu konu ile ilgili olarak; Mutasyonlar hangi şekilde gerçekleşebilir?

• Örneklerden yola çıkarak mutasyon ve

• Hücre bölünmesi sırasında kromozomların
modifikasyonu açıklayabilmeli ve mutasyon
birbirinden ayrılmaması
ile modifikasyon arasındaki farklarla ilgili
• Eşlenme sırasında yanlış organik baz ile
çıkarımlar yapabilmeliyiz.
eşlenme.
• Kromozomlardaki genlerin koparak eksilmesi
MUTASYON
• Kromozomdan kopan parçanın ters dönerek

Bireyde canlı hücresinin çekirdeğinde bulunan ve aynı kromozoma bağlanması gibi şekillerde

kalıtsal özelliklerin ortaya çıkmasını sağlayan DNA gerçekleşebilir.

molekülünde meydana gelen değişimlere mutasyon

denir.DNA da gerçekleşen bu değişiklik canlıda farklı
özellikler oluşmasına neden olur. Mutasyonlar olumlu ve olumsuz şekilde

Mutasyona uğramış gen e mutant gen adı verilir. gerçekleşebilir

Mutasyona neler sebep olur ? 1 ) Zararlı mutasyonlar

• Siyam ikizleri
• Radyasyon
Ömer FİDAN @fenomerf

• Tavşan dudaklılık
• X ışınları
• Altı parmaklılık
• Ultraviole ışınlar • Albinoluk
• Yüksek sıcaklık • Down sendromu
• Bazı kimyasal maddeler • Hemofili
• Orak hücreli anemi
• Sigara katranı
• Kanser
• 4 boynuzlu keçi

Not:

• Üreme hücrelerinde görülen

mutasyonlar nesilden nesile
aktarılır yani kalıtsaldırlar
fakat vücut hücrelerinde
görülen mutasyonlar sadece o
bireyi etkiler.Kalıtsal
değildirler
• Eşeysiz üreyen canlılarda ise
vücut hücresindeki
mutasyonlar nesilden nesile
aktarılır.
Zararlı mutasyonlar canlı üzerinde olumsuz etkilere
sahiptir.

1
 Mutasyon ve Modifikasyon
2.ÜNİTE DNA ve GENETİK KOD
2 ) Yararlı mutasyonlar Modifikasyon örnekleri:

• Çekirdeksiz üzüm Spor yapan insanların kaslarının gelişmesi

Güneş etkisi ile tenin bronzlaşması
Çuha çiçeğinin 25-35 0C de beyaz çiçek
açarken; 15-25 0C de kırmızı çiçek açması
0
Sirke sineklerinin 16 C de düz; 25 0C de
kıvrık kanatlıolması.
• Bitkilerin daha büyük meyvelerinin oluşması
Ortanca bitkisinin çiçeklerinin pHı yüksek
• Daha çok sayıda tohum oluşturan bitkiler
ortamda pembe ;pH ı düşük ortamda mavi
• Van kedisi
renkli olması.
Tek yumurta ikizlerinin farklı miktar yada
şekilde beslenmesi sonucu farklı ağırlıkta
olmalar

• Ankara kedisi Ömer FİDAN @fenomerf

Yararlı mutasyonlar yeni canlı türlerinin oluşmasını

sağlayarak biyolojik (genetik) çeşitliliğe katkı
sağlarlar. Ürünlerin verimliliğini artırırlar.

Not: Bazı mutasyonlar dış görünüşe yansımayabilir.

Modifikasyon
Çevre etkisi ile gerçekleşen genlerin işleyişindeki
değişikliğe modifikasyon denir.

Modifikasyona neler sebep olur ?

• Nem
• Sıcaklık
• Beslenme şekli
• Işık miktarı
• Toprağın pH ı

❖ Modifikasyonlar canlının dış görünüşünü

etkiler.
❖ Modifiksyonlar kalıtsal değildir.
❖ Ortam şartları değişince canlı eski haline
dönebilir.

2
 Mutasyon ve Modifikasyon
2.ÜNİTE DNA ve GENETİK KOD

Mutasyon ve Modifikasyon arasındaki farklar

Mutasyonlar Modifikasyonlar

Genlerin yapısı değişir Genlerin işleyişi değişir.

Mutasyon sebebi olan etken ortadan kalkarsa
canlı eski haline dönmez
Üreme hücrelerinde meydana gelen
mutasyonlar kalıtsaldır.
Bazı mutasyonların etkisi dış görünüşe
yansırken bazı mutasyonlarınki yansımaz.
Sebepleri: UV – yüksek sıcaklık –sigara
katranı- radyasyon- çeşitli kimyasallar
Ömer FİDAN @fenomerf
Modifikasyona neden olan etken ortadan kalkınca
canlı eski haline dönebilir.
Hiçbir modifikasyon kalıtsal değildir.
Modifikasyonların etkisi dış görünüşe yansır.
Sebepleri :Sıcaklık- beslenme şekilleri- ışık
miktarı- ortamın pH ı –nem

Ömer FİDAN

Fen Bilimleri Öğretmeni