Đánh giá mục tiêu và chiến lược kinh doanh của Musan

1. Mục tiêu: Doanh thu đạt 100.000 tỷ đồng năm 2023

Sau giai đoạn dịch bệnh, thị trường bán lẻ chứng kiến nhiều bước tăng
trưởng vượt bậc. Theo Vietnam Report, ở thời điểm tháng 8/2022 cho thấy, hơn 53
doanh nghiệp bán lẻ hiện đã đạt hiệu quả kinh doanh bằng và vượt mức trước đại
dịch.
Tuy nhiên theo nhiều chuyên gia, giai đoạn cuối năm 2021 và sáu đầu năm
2022, nhiều doanh nghiệp đã đạt đỉnh lợi nhuận, sự giảm tốc tăng trưởng sẽ bắt đầu
xuất hiện giai đoạn cuối năm qua và câu chuyện năm 2023, khi mà mỗi doanh
nghiệp có tầm nhìn và chiến lược riêng, ngành bán lẻ sẽ có nhiều điều "thú vị".
Như nhiều doanh nghiệp khác, quý 3 và quý 4 năm qua của Masan ghi nhận
sự tăng trưởng chững lại. Quý 4, doanh thu của tập đoàn đạt hơn 26 tỷ đồng, giảm
hơn 2,8% so với cùng kỳ. Cho cả năm 2022, doanh thu Masan đạt hơn 76 ngàn tỷ
đồng, giảm 14% so với năm 2021.
Theo giải trình của MSN, lợi nhuận sau thuế sụt giảm chủ yếu do khoản thu
nhập một lần từ việc chuyển giao mảng thức ăn chăn nuôi trong quý cuối năm
2021, đồng thời lợi nhuận sau thuế của Masan MEATLife (thịt mát) và Masan
High-Tech Materials (nhà cung cấp vật liệu Vonfram dùng trong ngành công
nghiệp điện tử, hóa chất, ô tô...) thấp hơn cùng kỳ năm liền trước.
Bên cạnh đó, trong nửa đầu năm 2022, môi trường kinh doanh trở nên khó
khăn do lạm phát cao hơn, chính sách tiền tệ thắt chặt, phát hành trái phiếu doanh
nghiệp chậm lại và tổng cầu trên toàn thế giới suy yếu đã ảnh hưởng đến ngành
xuất khẩu của Việt Nam... Điều này khiến môi trường kinh doanh trở nên đầy thách
thức, người tiêu dùng có tâm lý thắt chặt chi tiêu khi sức mua, thu nhập và giá trị
tài sản của họ sụt giảm.
Trong năm, The CrownX (TCX) - nền tảng bán lẻ tiêu dùng hợp nhất
WinCommerce (WCM) và Masan Cosumer Holdings (MCH) mang về 56.221 tỷ
đồng doanh thu, giảm 3,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, WCM giảm 5%
đạt 29.369 tỷ đồng; MCH đạt 28.103 tỷ đồng.
Masan MeatLife (MML) đạt 4.785 tỷ đồng doanh thu – tăng 6,7% so với
năm 2021 nhờ sản lượng thịt mát bán tăng. Trong quý 4/2022, EBITDA của MML
âm nhẹ do biên lợi nhuận gộp của mảng trang trại giảm từ 33,9% trong Quý 3/2022
xuống 11,4% trong Quý 4/2022. Mặt khác, biên lợi nhuận gộp mảng thịt heo có
thương hiệu tăng từ -5,1% trong quý 3/2022 lên 7,8% trong quý 4/2022.

Chuỗi Phúc Long ghi nhận 1.579 tỷ đồng doanh thu và 195 tỷ đồng lợi
nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA), chủ yếu nhờ các cửa hàng
flagship hoạt động hiệu quả, mang lại doanh thu 1.153 tỷ đồng và 332 tỷ đồng
EBITDA. Trong quý 4/2022 Phúc Long mở 23 cửa hàng flagship mới và 2 cửa
hàng mini, nâng tổng số cửa hàng flagship lên 111 và tổng số cửa hàng mini lên 21.
Masan HighTech Materials đạt 15.550 tỷ đồng doanh thu trong năm 2022,
tăng 14,6% so với năm 2021 do giá APT tăng, nhưng giảm 1,6% trong quý 4/2022
do tác động tiêu cực từ hàm lượng khoáng sản thấp hơn ảnh hưởng đến Công ty
Khai thác Chế biến Khoáng sản Núi Pháo và cuộc xung đột Nga - Ukraine cùng
với Chính sách Zero COVID của Trung Quốc tác động đến nguồn cầu đối với
H.C.Starck.
Supra, công ty logistic của Masan đã chính thức đi vào hoạt động. Surpra
đảm nhận 45% lượng hàng hóa khô của WinCommerce, góp phần giảm 13% chi
phí cung ứng trên mỗi sản phẩm của WCM trên cơ sở chuẩn hóa trong năm đầu
hoạt động.
Đóng góp nhiều nhất cho khoản doanh thu trên là The CrownX, công ty sở
hữu cổ phần của Masan Consumer (MCH) và VinCommerce (WCM), con át chủ
bài trong chiến lược phát triển doanh nghiêp, chiếm hơn 70% doanh thu, trên 56
ngàn tỷ đồng. Điều đáng nói, VinCommerce, mảnh bán lẻ của Masan, doanh thu lại
tăng tới 7,7% đạt 7,4 ngàn tỷ đồng, trong khi đa phần các mảng khác của tập đoàn
sụt giảm. Lợi nhuận gộp của VinCommerce tăng lần lượt 17% và 10% so với cùng
kỳ giai đoạn quý 4 và cả năm 2022.
Kết luận: Với nhiều cơ hội và thách thức năm 2022, chỉ tiêu 100.000 tỷ
doanh thu của Masan đã không đạt được và còn giảm so với 2021. Trong khi đó
2021 cũng là một năm đầy khó khăn với nền kinh tế toàn cầu. Vậy, mục tiêu năm
2023 tiếp tục là 100.000 Tỷ doanh thu sẽ là một khó khắn và cũng là một động lực,
cơ hội cho vườn mình cho Masan với nhiều thay đổi và những kế hoạch mới được
đặt ra.
2. Các chiến lược nổi bật
Chiến lược tăng thị phần
 Có thể dễ dàng nhận thấy độ phủ với tốc độ chóng mặt các chuỗi bán lẻ
WinMart, WinMart+ trong năm qua tại nhiều địa phương cả thành thị và nông
thôn. Phía Masan cho biết, riêng trong quý 4/2022, WCM đã khai trương 253 cửa
hàng WinMart+. Tính chung cả năm 2022, có tới 730 cửa hàng WinMart+ ra đời
nâng tổng số lên 3.268 cửa hàng WinMart+.
Cùng đó, WCM đã ra mắt các mô hình “Point of Life” tích hợp đa dạng nhu
cầu người tiêu dùng: nhu yếu phẩm (WinMart+), dịch vụ tài chính (Techcombank),
dược phẩm (Dr.Win), chuỗi F&B (Phúc Long), dịch vụ viễn thông (WinTel) với
102 cửa hàng WIN tại các thành phố lớn. Việc đẩy mạnh kênh online cũng được
doanh nghiệp chú trọng. Ở thời điểm hiện tại, Masan đang có lợi thế dẫn đầu về hệ
thống phân phối.
Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, khi nhiều chuỗi bán lẻ bắt buộc phải thu
hẹp hoạt động để duy trì thì Masan có xu thế đi ngược lại: mạnh tay mở rộng chuỗi
cửa hàng, đầu tư mô hình mới để thu hút khách hàng, mục tiêu để hướng đến phát
triển hệ sinh thái của mình.
"65% cửa hàng WinMart+ mở vào năm 2022 đã đạt EBITDA (lợi nhuận
trước lãi vay, thuế và khấu hao) ở cấp độ cửa hàng dương trong vài tháng đầu đi
vào hoạt động so với 45% cửa hàng WinMart+ được mở và hoạt động vào năm
2021 đã đạt hòa vốn EBITDA", phía Masan thông tin. Biên EBITDA ở cấp độ cửa
hàng đã đạt 6,5%.
Dù hiện tại đóng góp của WCM cho tập đoàn chưa lớn nhưng điều này cho
thấy, chiến lược tăng thị phần của doanh nghiệp sẽ hứa hẹn nhiều yếu tố tích cực.
Đây không chỉ tiền đề tốt cho tương lai mà còn thể hiện cách lèo lái của doanh
nghiệp qua một năm nhìn chung đầy thách thức với ngành bán lẻ.
"Chúng tôi giữ quan điểm lạc quan với triển vọng tăng trưởng doanh thu của
WCM trong năm 2023-2024 nhờ kế hoạch mở rộng mạnh mẽ được giữ vững và
tiềm năng của mô hình cửa hàng tiện lợi sẽ tiếp tục là phân khúc bùng nổ nhất tại
Việt Nam", báo cáo của Vietcombank Securities nhấn mạnh.
Chấp nhận chi lớn
Việc mở rộng chuỗi cửa hàng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp chấp nhận
các khoản chi phí lớn. Theo báo cáo tài chính của Masan, mục SG&A (chi phí bán
hàng, chi phí quản trị...) của VinCommerce đã tăng mạnh. Quý 4/2022 là hơn 1,8
ngàn tỷ đồng, trong khi cùng kỳ là hơn 1,6 ngàn tỷ đồng, tương đương mức tăng
hơn 10,2%; tính chung cả năm 2022, khoản chi phí này tăng 8,7% từ hơn 6,6 ngàn
tỷ lên 7,2 ngàn tỷ. Đáng chú ý, trong bản cân đối kế toán, mục Nợ vay ngắn hạn
của tập đoàn tăng rõ rệt từ hơn 18 ngàn tỷ đồng năm 2021 lên hơn 40 ngàn tỷ đồng
năm 2022, tức tăng hơn 50%.
Với các khoản chi phí đang kéo lùi lợi nhuận của WCM, nhất là trong bối
cảnh lãi suất không ngừng tăng cao khiến chi phí đầu vào bị đẩy lên, sức ép của
lạm phát lớn đang ảnh hưởng đến sức cầu của người tiêu dùng, Masan đã có những
tính toán riêng của mình.
Chuyên gia của Vietcombank Securities nhận định: "Chúng tôi chưa nhìn
thấy động lực rõ ràng của WCM trong việc tiết giảm các chi phí này, do đó, theo
quan điểm thận trọng, VCBS cho rằng WCM vẫn chưa có lãi ròng trong 2023".
Trong khi đó, theo một phân tích từ Chứng khoán KB Việt Namc (KBSV),
các chuyên gia khá lạc quan cho biết: "Chúng tôi cho rằng năng lực mở rộng hệ
thống và hiệu quả hoạt động các cửa hàng đã được cải thiện đáng kể, giúp WCM
có khả năng mở rộng quy mô mà vẫn đảm bảo lợi nhuận".
Mặc dù vậy, ở góc nhìn của người trong cuộc, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn
Masan, ông Nguyễn Đăng Quang khẳng định: “Tôi tự hào về cách Masan đã và
đang đổi mới để vượt qua bối cảnh kinh tế vĩ mô và vi mô đầy biến động" và cũng
theo ông: "Tốc độ và mức độ đổi mới sâu rộng là điều khiến Masan tự tin về triển
vọng tăng trưởng trung và dài hạn".