5

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 7
Kahalagahan ng Pakikilahok ng Iba’t -
Ibang Rehiyon at Sektor ng mga
Katutubo

i
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 7: Kahalagahan ng Pakikilahok ng Iba’t- Ibang Rehiyon
at Sektor ng mga Katutubo
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis – Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Daisy A. Riveral

Editor: Charo G. Callao
Tagasuri: Josephine T. Sardan
Nieves S. Asonio
Tagaguhit: Typesetter
Tagalapat: Richie C. Naingue
Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin CESO V Carmelita A. Alcala EdD
Joelyza M. Arcilla EdD Rosela R. Abiera
Marcelo K. Palispis EdD Maricel S. Rasid
Nilita L. Ragay EdD Elmar L. Cabrera

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental
Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental
Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117
E-mail Address: negros.oriental@deped.gov.ph
 Alamin

Panimula

Ang modyul na ito ay ginawa para sa iyo. Mahalaga ito upang matututunan at
maintindihan mo ang mga paksang dapat mong pag-aaralan habang wala ka sa
paaralan.
Sa mga nakaraang aralin, napag-aralan na natin ang partisipasyon ng iba’t –
ibang rehiyon at sektor (katutubo at kababaihan) sa pagsulong ng kamalayang
pambansa.
Sa katapusan ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

Most Essential Learning Competency

Napahahalagahan ang partisipasyon ng iba’t ibang rehiyon at sektor sa pagsulong ng

kamalayang pambansa

MGA LAYUNIN

1. Natutukoy ang mga rehiyon sa iba’t-ibang panig ng bansa at sektor ng mga

katutubo na nakibaka laban sa kolonyalismo

2. Nakasusulat ng maikling sanaysay ukol sa kahalagahan ng partisipasyon para

sa kalayaan ng bansa

3. Napahahalagahan ang partisipasyon ng iba’t –ibang rehiyon at sektor ng mga

katutubo sa pagsulong ng kamalayang pambansa

1
 Subukin
I. Panuto: Suriin at pag-aralang mabuti ang mapa ng Pilipinas na nasa
ibaba. Maglista ng limang ( 5 ) lugar na nagkaroon ng partisipasyon sa
pag-aalsa laban sa mga Espanyol. Isulat sa kuwaderno ang iyong
sagot.

https://tinyurl.com/y4cwgkkg

2
II. Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat ang Opo kung sang-
ayon ka sa sinasabi ng pangungusap at Hindi po naman kung hindi. Isulat ang sagot
sa iyong kuwaderno.
s

__1. Malaki ang naitulong ng mga katutubo ng iba’t –ibang rehiyon upang
makamit natin ang kalayaan.

__2. Dapat nating pahalagahan ang partisipasyon ng mga katutubo ng iba’t-

ibang rehiyon para sa pagsulong ng kamalayang pambansa, matagumpay
man sila o hindi.

__3. Hindi nakatulong ang mga naunang pag-aalsa ng mga katutubo.

__4. Maganda pa rin ang naidulot sa pag-aalsa ng mga katutubo. Nagtagumpay

man ito o hindi.

__5. Ang partisipasyon ng mga katutubo mula sa iba’t-ibang lugar ay di dapat

isipin dahil wala silang naiambag na tulong sa ating bansa.

Balikan
A. Panuto: Suriin at kilalaning mabuti ang mga larawan na nasa Hanay A at
pagtambalin ito sa mga pangalan na nakatala sa Hanay B.Isulat lamang ang
titik ng tamang sagot sa iyong kuwaderno.

HANAY A HANAY B

1.
https://tinyurl.com/yyqzat2q
A. Francisco Dagohoy

3
 B. Hermano Pule/
Apolinario De la Cruz
2.

https://tinyurl.com/y64dw9qu
C. Tamblot

D. Lakandula

3.
https://preview.tinyurl.com/y5lymk4f

E. Diego Silang

4. https://tinyurl.com/yxvywth2

F. Magat Salamat

5.
https://tinyurl.com/y6ml2ysw

B. Basahing mabuti ang bawat katanungan.Isulat ang titik ng tamang sagot sa iyong
kuwaderno.

1. Sino ang namuno sa pag-aalsa ng mga Magtangaga ng Cagayan?

A. Diego Silang C. Hermano Pule
B. Francisco Rivera D. Magat Salamat

4
2. Bakit nag-alsa si Tamblot? Ano ang ipinaglaban niya?
A. Nais nilang bumalik sa pananampalataya sa mga diyos ng kanilang mga
ninuno.
B. Inalis ni Gobernador Heneral Guido de Lavezares ang karapatang
ipinagkaloob ni Legazpi sa mga katutubo.
C. Ipinadala ng mga manggagawang taga-Samar sa Cavite upang
magtrabaho sa gawaan ng barko.
D. Tinutulan nila ang sapilitang pagtatrabaho ng mga Español.

3. Kaninong pag-aalsa ang itinuturing na pinakamahabang rebelyon sa

Pilipinas?
A. Pag-aalsa ni Tapar sa Panay
B. Pag-aalsa ni Dagohoy sa Bohol
C. Pag-aalsa ni Apolinario de la Cruz sa Tayabas
D. Pag-aalsa ni Bancao sa Leyte

4. Sino ang kauna-unahang pinunong Pilipino na nagpakita ng

pagtutol sa pananakop ng mga Espanyol?
A. Lapu-Lapu C. Tamblot
B. Diego Silang D. Francisco Dagohoy

5. Ang mga sumusunod ay parte ng Pilipinas na nasakop ng mga

Espanyol Maliban sa?
A. Maynila C. Laguna
B. Cebu D. Cordillera

Tuklasin

Ano-ano ang partisipasyon

ng iba’t-ibang rehiyon sa
pakikibaka ng bayan laban
sa mga Espanyol?

https://www.google.com/url?sa=i&url=
https%3A%2F%2Fwww.pngitem.com%

5
 Suriin

Narito ang ilan pang pag-aalsa sa iba’t ibang panig ng ating bansa mula 1742
hanggang 1898.

Pangasinan Ilocos Cagayan

1762-64- Rebelyong Juan 1762-65- Diego at 1763- Dab at Marayac
Dela Cruz Gabriela
1785- Sapilitang
Paggawa, tributo at
Manila Kalinga
monopoly ng tabako
1762-64- Tondo 1763- Monopolyo
1843- Samaniego 1807-Rebelyong Basi
1805- Rebelyong Sarrat

Morong
1745-46- laban sa
pagkamkam ng mga
lupaing pang-agraryo
Cavite at Laguna
1745-46- Agraryo
1762-64- Pag-aalsang
nainspira ng matagumpay
na pananakop ng Ingles
sa Maynila.
Batangas,Panay,Zamboanga,
Tayabas,Cebu,Camarines
1762-64- Pag-aalsang
nainspira ng matagumpay na
pananakop ng Ingles sa
Maynila.
Isabela
1763- Lagutao at
Baladon laban sa
tributo at monopoly ng
Tagalog Region tabako
1896- Himagsikan ng
Cebu
Pilipino 1569- Pagsalakay ng
mga Muslim
Bohol
1621-22- Tamblot
1744-1829- Dagohoy
Cotabato
1861- Datu Ameriel

1728- Muslim sa Baler

1840-Hermano Pule
Revolt
1649- Sumuroy

6
PAG-USAPAN NATIN:

1. Anu-anong mga lugar ng bansa ang nag-aalsa laban sa mga

Espanyol?
2. Ano ang dahilan ng pag-aalsa ng mga taga Ilocos noong 1785?
3. Bakit hindi nila napaalis ang mga mananakop na Espanyol sa ating
lupain sa kabila ng napakaraming pag-aalsa?
4. Ano ang naganap sa Tagalog Region noong 1896?
5. Gaano katagal ang ginawang pag-aalsa ng grupo ni Dagohoy? Bakit
ipinagpatuloy ni Gabriela ang pag-aalsa laban sa mga Espanyol?

Pagyamanin

Gawain A

Panuto: Pagtambalin ang iba’t –ibang rehiyon o lugar kung saan naganap ang pag-
aalsa na nakatala sa Hanay A sa mga katutubo na namuno nito na makikita sa
Hanay B. Isulat lamang ang titik ng tamang sagot sa iyong kuwaderno.

Hanay A Hanay B

1. Pangasinan (1762-1764) A. Tamblot

2. Manila (1843) B. Hermano Pule/

3. Samar (1649-1650) Apolinario De la Cruz

4. Bohol (1621-1622) C. Juan De la Cruz

5. Tayabas (1840) D. Sumuroy

E. Samaniego
F. Diego at Gabriela Silang

7
Gawain B

Panuto : Ibigay ang hinihinging kasagutan ayon sa ipinahiwatig. Isulat ang

nawawalang letra upang mabuo ang tamang sagot sa tanong. Gawin ito
sa iyong kuwaderno.

1. K __ T ___ T ___ B - uri ng taong matagal na o unang naninirahan sa

isang partikular na lugar

2. P ___R T___ S ___ P A S ___ O ___ - pakikilahok

3. S __ K T___ R - tumutukoy sa isang grupo o pangkat na namamahala

sa isang grupo o ito ay maituturing na bahagi ng lipunan o
ekonomiya ng bansa.

4. P __ G – A __ L S___ - ang pagtutol o hindi pagsang-ayon sa mga patakaran o

anumang nakakahadlang sa Kalayaan ng isang
mamamayan sa isang lugar o indibidwal

5. R __ H I __ O __ - tumutukoy sa lokasyon at maging pag-aaral ng isang

lugar base sa relihiyon, kultura at klima nito.

Isaisip
Ang pagtutulungan at pakikilahok ng iba’t –ibang gawain ay nasa dugo at
kultura nating mga Pilipino. Sa sinaunang panahon, ang ating mga ninuno ay
nagtutulungan sa pamamagitan ng bayanihan. Ayon sa mga talasalitaan, ang
“pagtutulungan” ay tumutukoy sa pagkakaisa ng mga mamayan upang makamit ang
isang mithiin. Kapag lahat tayo ay magtutulungan, walang imposibleng hindi natin
kayang gawin.

8
 Ang bawat isa sa atin ay mahalaga dahil lahat tayo ay may papel na
ginagampanan upang magpatuloy sa pag-unlad ang ating bansa. Dapat nating
pahalagahan ang mga bagay na naiambag kahit maliit man dahil kapag ito ay
pinagsasama-sama ay tiyak na magbunga ng malaking pagbabago.

Isagawa

Panuto : Sumulat ng isang maikling sanaysay ukol sa kahalagahan

ng partisipasyon ng mga katutubong Pilipino para sa kasarinlan ng
bansa.

RUBRIK SA PAGSULAT NG TALATA

Krayterya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula

(5) (4) (3) (2)
Nilalaman Kumpleto at Kumpleto ang May ilang Maraming
komprehensibo nilalaman kulang sa kulang at
ang nilalaman nilalaman at mali
may ilang mali
Presentasyon Malikhaing Maayos na Hindi gaanong Hindi maayos
nailalahad ang nailalahad ang maayos na na nailalahad
nilalaman at nilalaman nailalahad ang ang ideya at
maayos ang nilalaman hindi
daloy nauunawaan
Organisayon Organisado at Malinaw ang Hindi gaanong Hindi
malinaw ang nilalaman ng malinaw at malinaw at
nilalaman ng ideya organisado ang organisado
ideya ideya ang ideya
Kabuuan

9
 Tayahin

I.Panuto: Suriin at pag-aralang mabuti ang mapa ng Pilipinas na na ibaba.

Maglista ng limang ( 5 ) lugar na nagkaroon ng partisipasyon sa pag-aalsa
laban sa mga Espanyol. Isulat sa kuwaderno ang iyong sagot.

https://tinyurl.com/y4cwgkkg

10
II.Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat ang Opo sa patlang
bago ang bilang kung sang-ayon ka sa sinasabi sa pangungusap at Hindi po naman
kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong kwaderno.

_____1. Malaki ang naitutulong ang mga katutubo sa iba’t –ibang rehiyon upang
makamit natin ang kalayaan.

_____2. Dapat nating pahalagahan ang partisipasyon ng mga katutubo sa iba’t-

ibang rehiyon para sa pagsulong ng kamalayang pambansa nagtagumpay
man sila o hindi.

_____3. Hindi nakatulong ang mga naunang pag-aalsa ng mga katutubo.

_____4. Maganda pa rin ang naidudulot sa pag-aalsa ng mga katutubo.

Nagtagumpay man ito o hindi.

_____5. Ang partisipasyon ng mga katutubo mula sa iba’t-ibang lugar ay di dapat

isipin dahil wala silang naiambag na tulong sa ating bansa.

11
 Karagdagang
Gawain

Panuto: Kopyahin ang puzzle. Hanapin at bilugan mula sa WORD HUNT ang mga
salitang may kaugnayan sa aralin. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

WORD HUNT

P B S M T P A G A A L S A
O A Y K E T S A K L P O X
M C R A H W C U N S A F P
B Z A T U R R R E H I M A
Q F W U I E E T S H A H N
W R T T Y S T E A L J K G
F H G U N B I Z R B L M K
S M A B M I M P Y A U I A
E I Q O B O K F A C X V T
K L R F I M L A O S T X V
T M J A S K P R M O Y D Z
O S A F G I K L P I T O B
R N B V X U R E H I Y O N

12
 Susi sa Pagwawasto
Pagyamanin
Tayahin
Subukin
A. I. Pangasinan
I. Pangasinan 1.C Laguna
Laguna 2.E Samar
Samar 3.D Ilocos
Ilocos 4.A Batangas
Batangas 5.B Panay
Panay
Cagayan
Cagayan B. Cebu
Cebu 1. Katutubo Bohol
Bohol 2.Partisipasyon Isabela
Isabela 3.Sektor Cotabato
Cotabato 4.Pag-aalsa Cavite
Cavite 5.Rehiyon Camarines
Camarines
Tayabas
Tayabas
Zamboanga
Zamboanga Isagawa
II.
II. Iba-iba ang maaaring sagot ng 1.Opo
1.Opo mga bata 2.Opo
2.Opo
3.Hindi po
3.Hindi po
4. Opo
4. Opo
5.Hindi po
5.Hindi po

Balikan
Karagdagang Gawain
A.
1.D Pag-aalsa Katutubo
2. E Rehiyon Pangkat
3. B Sektor Partisipasyon
4. C
5. A
B.
1.B
2. A
3. B
4. A
5. D

13
 Sanggunian

1.MELC 2020 Araling Panlipunan 5 Q4 week 7 p.43

2. LM Partisipasyon-ng-Ibat-Ibang-Sektor-at-Rehiyon-sa-Pag-aalsa

3. Araling Panlipunanan 5
Pilipinas Bilang Isang Bansa
Mga May-akda:
Maria Annalyn P. Gabuat, Michael M. Mercado, Maria Dorothy dL. Jose
pp.228-236
Mga Patnugot:
Celestina P. Boncan, PhD.
Vicente C. Villan, PhD.

4.Google internet search

https://tinyurl.com/yyqzat2q
https://tinyurl.com/y64dw9qu
. https://preview.tinyurl.com/y5lymk4f
https://tinyurl.com/yxvywth2
https://tinyurl.com/y6ml2ysw
https://tinyurl.com/yyhmq3pq
https://tinyurl.com/yyhmq3pq
https://tinyurl.com/yy9a7vjb
https://tinyurl.com/y45fm74v
https://preview.tinyurl.com/y5pl6vww
https://tinyurl.com/y4cwgkkg
https://preview.tinyurl.com/yy9z2qs4
https://tinyurl.com/tfnvtye

14
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division of Negros Oriental

Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117

Email Address: negros.oriental@deped.gov.ph
Website: lrmds.depednodis.net