Professional Documents
Culture Documents
Filipino 9
SAFE BUDDY
Sound, Authentic, Flexible Education
Build Up and Develop Daily
Unang Kwarter
_________________________________________________
Makapagsasagawa ng Malikhaing Panghihikayat sa
Kultura at Tradisyon ng Timog-Silangang Asya
NHSFIL9 1
Author/Compilator: Jestoni C. Cabalhin
Mabuhay! Ito ang Filipino 9 SAFE BUDDY. Layunin natin sa markahang ito na maisagawa
ang mga sumusunod na pamantayan.
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga akdang pampanitikan
ng Timog-Silangang Asya.
Pamantayan sa Pagganap:
Ang mga mag-aaral ay nakapagsasagawa ng malikhaing panghihikayat tungkol sa isang book
fair ng mga akdang pampanitikan ng Timog-Silangang Asya
Specific Measurable
Ano ang iyong tiyak na layunin? Paano mo malalaman na nakamit mo ang iyong layunin?
Realistic
Bakit mahalaga ang layunin sa iyo?
Achievable
Ano ang iyong kailangan upang matamo mo ang layunin? Mahalaga ito sa akin dahil _______
__________________________.
Ang kailangan ko ay ____________
__________________________.
Paano ka nakakatulong upang matamo ito? Timely NHSFIL9 2
Kailan mo makakamit ang layunin?
Nakakatulong ako dahil ________
_________________________.
Makakamit koi to _____________
__________________________.
PAMBUNGAD
Isa sa pinakamasining na pamaraan upang makilala ang kultura ng isang bansa
ay sa pamamagitan ng panitikan. Sinasabing nakapaloob sa panitikan ang
kasaysayan, kultura at tradisyon ng isang bansa. Isa sa mga kilala sa buong
mundo na mayaman sa panitikan ang rehiyong Timog-Silangang Asya.
Sa bahaging ito ng markahan, marami kang matutunang kaalaman at kasanayan
tungkol sa pamantayang iyong nalaman. Sa pagkuha ng mga impormasyon,
marami kang gagawing mga pamamaraan o estratehiya na kailangan ang
kolaborasyon, pansariling-regulasyon at komunikasyon. Kaya ihanda na ang
inyong sarili upang ipagpatuloy ang nasimulang gawain.
Ang kabuoan ng
kabanatang pag-
aralan mo ay tungkol
sa iba’t ibang
panitikang nagmula
sa Timog Silangang
Asya. Gaanokalawak
ang nalalaman mo
tungkol sa mga bansa
sa rehiyong ito ng
Asya? Punan ang
graphic organizer ng
mga bagay na
nalalaman mo tungkol
sa Timog-Silangang
Asya particular sa mga bansang kabilang dito.
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano ang mga bagay na iyong naiisip kapar narinig mo ang salitang Timog-Silangang Asya?
2. Ano-ano ang mga kaibahan at magkatulad na mga bagay ng mga bansang nabibilang sa TSA?
3. Ilang bansa ang nabibilang sa TSA? Maaring magbanggit ng isa?
Alam Mo Ba?
Ang Timog Silangang Asya ay isang subrehiyon ng kontinenteng Asya, na binubuo ng mga bansang
heograpikal nasa timog ng Tsina, silangan ng Indiya, kanluran ng Bagong Guinea at hilaga ng Australya.
Ang klima sa rehiyong ito ay karaniwang tropikal, mainit at mahalumigmig sa loob ng isang buong taon.
Ang Timog Silangang Asya ay binubuo ng dalawang rehiyong heograpikal: Ang kalupaang Asyano, at
ang mga arkong pulo at mga kapuluan sa silangan at timog silangan. Ang mga bansang nasa kalupaang Asyano
ay kinabibilangan ng Cambodia, Laos, Myanmar, Thailand, at ang Vietnam; ang populasyon ay pangunahing
binubuo ng mga Tibeto-Burmano, mga Tai, at mga Austroasiatiko; ang pinakamalaking relihiyon ay Budismo,
na sinundan ng Islam, at Kristiyanismo. Ang mga bansang nasa karagatan ay binubuo ng Brunei, Silangang
Timor, Indonesia, Malaysia, Pilipinas, at ang Singapore. Ang mga Austronesiano ang dominante sa rehiyon; ang
pangunahing relihiyon ay Islam, na sinundan ng Kristiyanismo.
Ang mga bansa sa Timog Silangang Asya ay naniniwala sa maraming iba't ibang mga relihiyon. Ang
mga bansang nasa kalupaang Asya. gaya ng Thailand. Cambodia, Laos, Myanmar. at Vietnam ay pangunahing
naniniwala sa Budismo. Ang Singapore ay pangunahin din Budista. Ang mga paniniwalang namana
at Confucianismo ay malawak din pinananaligan sa Vietnam at Singapore. Sa Kapuluaang Malay, ang mga
taong nakatira sa Malaysia, kanlurang Indonesia at Brunei ay pangunahing naniniwala sa Islam. NHSFIL9 3
Ang Kristiyanismo ay ang pangunahing relihiyon sa Pilipinas, silangang Indonesia at Silangang Timor.
Ang Pilipinas ang pinakamalaking Katolikong populasyon na sinundan naman ng vietnam sa malayong agwat.
Ang Silangang Timor ay isa ring predominanteng Katoliko dahil sa matagal na pananakop dito ng mga
Portuges. https://tl.wikipedia.org/wiki/Timog-silangang_Asya
Ngayon naman ay aalamin moa ng ating performance task sa kwarter na ito upang maging
gabay sa iyo sa pagkatuto at pagsawaga ng mga bagay na iyong inaasahan sa kwarter na ito.
PERFORMANCE TASK
GRASPS
Pamprosesong katanungan:
1. Ano ang iyong unang ideya pagkatapos mong mabasa ang grasps? ___________________________
2. Ano sa tingin mo ang puwedeng gawing produkto nito? _____________________________________
3. Sa tingin mo, paano mo ito maisasagawa? _______________________________________________
BEFORE
(Bago sinimulan ang
talakayin sa kwarter na ito)
AFTER
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano ang iyong unang kaisipan o sa mahalagang katanungan?
_____________________________________________________________________
2. Saan mo ibinase ang una mong kasagutan?
_____________________________________________________________________
NHSFIL9 4
3. Paano nakakatulong ang Esesnyal na Katanungan sa kwarter na ito?
_____________________________________________________________________
4.
Mahusay! Dahil naitagumpay mong nasagutan ang ating mahahalagang
tanong at naihanda ang iyong sarili para sa kwarter na ito. Ngayon naman ay
sisimulan mo ang unang akdang tatalakayin na napabilang sa rehiyong Timog
Silangang Asya.
PAGLINANG (FIRM-UP)
Pagkatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang nasusuri ang maikling kuwento batay sa
paksa, mga tauhan, pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari, estilo sa pagsulat ng awtor,
at iba pa, na may tuon sa sumusunod:
naiisa-isa ang mga katangian at elemento ng maikling kuwento nobela; at
natutukoy ang mga elemento ng maikling kuwento at nobela mula sa binasang
akda.
Alam Mo Ba?
Maikling Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Hindi masasabing bata pa ang maikling kuwento kung ihahambing ito sa ibang uri ng panitikan,
sa katunayan isa ito sa pinakamatatandang anyo ng panitikan kung babalikan ang pinagmulan
nitong anyo–ang pasalitang pagkukuwento. Likas na kasi sa isang tao ang magbahagi ng
kanyang kuwento at karanasan sa pasalitang paraan.
Si Edgar Allan Poe ang kinikilalang “Ama ng Maikling Kuwento”. Ayon kay William Boyd sa
kaniyang artikulong online na “A Short History of the Short Story (2006), si Poe ang siyang
unang nakapagsuri ng pagkakaiba ng maikling kuwento at nobela. Sinabi ni Poe makaraan
niyang suriin ang “Twice-Told Tales” (1837) ni Hawthorne, masasabi niyang ang maikling
kuwento ay isang kuwentong tuluyan na “kayang tapusin ang pagbabasa sa isang upuan”.
Narating naman ng maikling kuwento ang gintong panahon nito sa panahon ni Anton
Chekhov (1860-1904), ang itinuturing na “pinakamahusay na manunulat ng maikling kuwento”.
NHSFIL9 5
Binago nang husto ni Chekhov ang pagsasalaysay ng maikling kuwento at ginawang mas
makatotohanan ang akda.
Si Genoveva Edroza- Matute ay isa ring premyadong kuwentista. Siya ay isang guro na may
malawak na karanasan sa pagtuturo sa elementarya, sekondarya, at kolehiyo. Ito marahil ang
dahilan kung bakit karamihan sa kaniyang mga akda ay hinggil sa buhay ng guro at mag-aaral.
GAWAIN 1: SURING-WIKA!
Nabibigyang kahulugan ang malalim na salitang ginamit sa akda batay sa
denotatibo o konotatibong kahulugan
Ibigay ang kahulugang denotatibo at konotatibo ng sumusunod na mga
salita.
Kahit ngayon, basta makakita ako ng mga bulaklak sa malalaking pasong iyon, o kapag napag-
uusapan ang bulaklak at ang paraan para makapagpasaya ang mga ito, hindi malayong maisip ko ang
isang lalaking may edad na, ang iskolar na si Nguyen. Pinakamatalik na kaibigan siya ng aking tatay. Pero
ang ganyang pagkakaibigan nila ay nitong huli ko na lang napag-isipan, nang magkaisip ako at masanay
nang makita ko kung ano ang nasa ilalim ng mga bagay-bagay, nasa ibang salita, ngayon ko lang talaga
naintindihan nang husto ang pagiging matalik nilang magkaibigan. Sapagkat noon, hindi ko talaga nakita
isang beses man lang ang matandang iskolar na kasama ng mga importanteng tao na pumaparoon sa
malalaking handaan sa bahay ng tatay ko, at bihira naman siyang dumalaw sa amin sa palasyo.
Pamprosesong Katanungan:
1. Sino ang matandang iskolar na lubos na malapit sa ama ngpangunahing tauhan sa
kuwento? ______________________________________________________________
2. Bakit hindi ikinasiya ng pangunahing tauhan ang pagpunta sabahay ng matandang
iskolar noong umpisa? ____________________________________________________
3. Ano ang nakapagpabago sa pagkakakilanlan ng pangunahing tauhan sa matandang
iskolar?
________________________________________________________________
NHSFIL9 6
naiisa-isa ang mga katangian at elemento ng maikling kuwento nobela; at
natutukoy ang mga elemento ng maikling kuwento at nobela mula sa binasang akda.
Sa bahaging ito ay pag-aralan mo ang mga elemento at katangian ng Maikling Kuwento upang
maihanda mo ang iyong sarili sa susunod na gawain na nasa ibaba. Basahin lamang ang
bahaging ito na nasa study guide.
https://mediacdn.quipper.com/media/
W1siZiIsIjIwMTgvMDcvMDMvMDYvMzQvMDcvN2VmYmI1ZWItNjk3ZS00NDVhLWI4ODYtNzA0ZjBjZTc3N
zVjL1FTJTIwRklMOSUyMFUxJTIwU3R1ZHklMjBHdWlkZS5wZGYiXV0.pdf?sha=d749b4b3a40b7a9a
Playlist 3- Suring-Basa
Nasusuri ang mga katangian at elemento ng maikling kuwento at nobela
Upang mas lalo mong mauunawaan ang daloy at nilalaman ng iyong binasang akda
ay gawin mo ang pagsusuri sa kuwento gamit ang Cornell Notes na estratehiya na makikita sa
ibaba. Sundin mo ang pormat.
Kultura/Tradisyon: Paksa:
Kaugalinan: Simbolismo:
Buod:
SAGLIT NA
KASUKDULAN KAKALASAN WAKAS
SIMULA KASIGLAAN
Panuto: Gumamit ng mga salitang naghuhudyat ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari na nasa itaas.
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano ang mga dapat tandaan sa pagbubuod ng maikling kuwento? _________________
______________________________________________________________________
2. Bakit kailangang suriin ang mga akdang pampanitikan gaya ng maikling kuwento?
______________________________________________________________________
Alam Mo Ba?
Mahilig ka bang magbasa ng nobela? Anong mga paksa ng nobela ang
kinawiwilihan mong basahin? Paano mo binibigyan ng kahulugan ang mga
pahiwatig na ginagamit ng awtor sa nobela? Malinaw mo bang nailalahad ang iyong
opinyon o saloobin kaugnay ng iyong mga nababasang akda? Paano mo sinusuri
ang mga tunggaliang nakapaloob sa akda? Kabilang sa mga uri ng panitikang
tuluyan ang nobela. Ang nobela o kathambuhay ay mahabang salaysayin na hango
sa tunay na pangyayari sa buhay ng tao na nahahati sa mga kabanata at
nagtataglay ng maraming tagpuan at tauhan at sumasaklaw sa mahabang
panahon. Sa ating bansa, nagsimula ang nobela sa panahon ng mga Kastila
kasabay ng pagpapalaganap ng relihiyong Kristiyanismo. Ang ipinalagay na kauna-
NHSFIL9 7
unahang nobelang nasulat at napalimbag sa Pilipinas ay ang “Barlaan at Josaphat”
na isinalin sa Tagalog ni Padre Antonio De Borja mula sa orihinal na wikang
Griyego na akda ni San Juan Damaceno. Sumunod dito ay ang nobelang nalimbag
noong 1885 na may pamagat na “Si Tandang Basio Macunat” na sinulat ni Padre
Miguel Lucio Bustamante. Pumapatungkol ito sa lipunan at relihiyon na nagsasaad
ng mga pangaral at pagtupad sa mga tungkulin bilang isang Katoliko. Sa yunit na
ito ay pag-aaralan natin ang tungkol sa katangian at elemento
ng nobela, mga pahiwatig sa akda, ekspresyon sa
pagpapahayag ng opinyon o pananaw, at ang pagsusuri sa
nobela. Narito ang bahagi ng isang nobela mula sa Vietnam. (Study Guide Quipper)
GAWAIN 3: R-T-W’s
Nasusuri ang tunggaliang tao vs. sarili sa binasang nobela
Naisusulat ang isang pangyayari na nagpapakita ng tunggaliang tao vs. sarili
Nasusuri ang pinanood na teleseryeng Asyano batay sa itinakdang pamantayan
Ipagpatuloy mong basahin ito mula sa study guide ng quipper, paki-click lamang ng link
https://mediacdn.quipper.com/media/W1siZiIsIjIwMTgvMDYvMjkvMDEvNTAvMTYvZDVlNTM4NmYtMj
MwMS00YmQxLWIzOTYtNmQ4ZGY0MDgyNzFlL1FTJTIwRklMOSUyMFUyJTIwU3R1ZHklMjBHdWlkZS5wZ
GYiXV0.pdf?sha=0045339fb05f1fe0
Bilang karagdagang kaalaman ay basahin ang buong detalye mula sa study guide.
https://mediacdn.quipper.com/media/
W1siZiIsIjIwMTgvMDYvMjkvMDEvNTAvMTYvZDVlNTM4NmYtMjMwMS00YmQxLWIzOTYtNmQ4ZGY0MD
gyNzFlL1FTJTIwRklMOSUyMFUyJTIwU3R1ZHklMjBHdWlkZS5wZGYiXV0.pdf?sha=0045339fb05f1fe0
(study guide pahina 7 – 11)
M
NHSFIL9 8
G
A
Tauhan laban sa ibang
tauhan
Pamprosesong katanungan:
1. Ano-ano ang mga elemento na makikita mula sa akda? ___________________________
2. Bakit mahalagang pag-aralan ang nobela bilang isang akdang pampanitikan at mga
tunggaliang makikita rito?
___________________________________________________
3. Paano pinapakita ng mga tauhan ang tunggaliang nakapaloob mula sa kuwento?
_______________________________________________________________________
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano-ano ang pagkakatulad ng maikling kuwento at nobela?
_______________________________________________________________________
2. Ano naman ang pagkakaiba?
_______________________________________________________________________
3. Anong kasanayan ng isang tao ang napapahalagan ng dalawang uri ng panitikan?
_______________________________________________________________________
Ang pangyayari o hakbang ay inaaayos nang may pagkakasunud-sunod ayon sa panahon. Sumusunod ang
kahalagahan ng isang ideya, kaalaman, konsepto, impormasyon, gawain, o pangyayari sa isang kwento.
Ang halimbawa ng mga salitang nagpapahiwatig ng isang hulwaran ng pagkakasunud-sunod ng mga pangayayari sa
kwento ay:
Ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento ay hinahati ang bawat bahagi ng kwento sa mahalagang
pangyayari:
sa simula sa gitna wakas
Ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento ay isang paraan ng pagbubuod, kung saan mahalaga ang
kasanayan sa pagkuha ng mga pangunahing kaisipan ng bawat talata o pangungusap sa kwento. Lubos sa
nakakatulong ito upang makuha rin ang mga mahahalagang detalye at impormasyon sa pagkasunod sunod ng mga
pangyayari.
NHSFIL9 9
Ang pagkakasunod-sunod ng mga panyayari sa kwento ay ibinabatay sa:
Kalagayan - dito nagsisimula ang kwento. Maaring simulan ito sa pangangailangan ng pangunahing tauhan sa isang
bagay o pagkakakita ng suliranin o problema. Tinatawag din itong saglit na kasiglahan.
Suliranin o Komplikasyon - sinisimulan ang kwento sa pamamagitan ng mga pangyayari na magbibigay daan sa
pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan sa ibang tauhan.
Source: https://brainly.ph/question/954699
Sa pagbibigay ng opinyon, mahalagang matutuhan ang wastong paggamit ng mga salita upang maging
kapani-paniwala o kahika-hikayat ang pahayag.
TAMANG PAGGAMIT:NG AT NANG
7. Ginagamit ang “nang” pampalit sa “na at ang”, “na at ng”, at “na at na” sa pangungusap.
Halimbawa: Umaga nang dumating si Jose sa bahay nila. (Umaga na ng dumating si Jose sa bahay nila.
Ang rin at raw ay ginagamit kung ang sinusundang salita ay natapos sa patinig(Vowels) at kung nagtatapos ang
salita sa letrang w at y.
MGA HALIMBAWA:
1.May bahay rin sa Cavite sina Marley
2. Si Anna ay katulad mo raw na masipag magtrabaho.
Ginagamit ang daw/din kapag ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa katinig (CONSONANT).
HALIMBAWA:
1. Magaling daw si Anna sa pagkanta.
2. Mahilig din ako sa pagkain.
NHSFIL9 10
Pag-aralan ang wastong paggamit ng mga salitang subukin at subukan, pahirin at pahiran, sundin at sundan sa
pinagyamang pluma na nasa pahina _________ o sa quipper ________________.
Panuto: Punan ng wastong gamit ang patlang upang mabuo ang pahayag sa
bawat bilang. Piliin ang sagot sa loob ng panaklong.
(sundin, sundan) 1. __________________ natin palagi ang mga batas sa ating baying
upang lalong umunlad ang Pilipinas.
(pahirin, pahiran) 2. __________________ mo ang luha sa iyong mga mata. Makabubuting
gumawa na lang tayo ng magagandang bagay para sa bansa.
(subukin, 3. __________________ natin puntahan ang iba pang magagandang
subukan) lugar sa bansa para makita nating mayaman nga ang Pilipinas.
(daw, raw) 4. Mas maganda _______________ kung pag-aaralan moa ng
kasaysayan at panitikan ng Pilipinas upang higit mong maunawaan ang
kanilang kultura.
(nang, ng) 5. Paganda ________ paganda ang mga bagay na nababalita tungkol sa
Pilipinas.
Pamprosesong katanungan:
1. Paano nakatutulong sa pang-araw-araw na buhay ang wastong paggamit ng mga salita
sa pagbibigay ng opinyon? __________________________________________________
2. Magbigay ng mga karanasan na kinakailangan ng pagbibigay opinyon? ____________
______________________________________________________________________
A. Dyornal SCAFFOLD
Balikan muli ang akdang binasa mo. Mag-isip ng pangyayari na iyong
napanood sa mga balita, pelikula, social media o mga pangyayari na
nararanasan mo sa totoong buhay na nagpapakita ng pagkakatulad na
kalagayan sa binasang akda. Pagkatapos mong mag-isip ay bigyan mo ito ng
repleksyon sa iyong sarili bilang isang mamamayang Pilipino. (Pumili lamang ng isang akda)
Dahil naisagawa mo ang pag-rereplek nito sa totoong buhay, ngayon naman ay sumulat
ka ng isang journal sa pamamagitan ng pagsagot ng mahalagang katanungan na
ito.Gumamit ng mga pahayag sa pagbibigay ng opinyon.
B. Editorial Cartoon
Panuto: Magsaliksik o maghanap ng isang Editorial
Cartoon sa isang pahayagan o sa social media na maaring
iyong batayan sa gagawing aktibiti. Ang iyong kukuning
NHSFIL9 11
larawan ay dapat sumasalamin sa dalawang akdang iyong binasa na naglalarawan sa bansang
Vietnam.
Suriin kung ano ang nais ipahiwatig ng larawan na ito at kung paano ito nakakatulong sa ating
bansa.
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
Pamprosesong Katanungan:
Pamprosesong Katanungan:
1. Paano nakakatulong ang ginawang C-E-R sa gagawing performance task?
_____________________________________________________________________________
2. Angkop ba ang ginamit na akda upang masagutan moa ng EQ? _________________________
____________________________________________________________________________
NHSFIL9 12
KARANIWANG PAKSA
Tulang Makabayan Tula ng Pag-ibig Tulang Pangkalikasan Tulang Pastoral
Pamprosesong katanungan:
1. Ano ang tula? _________________________________________________________
2. Ano-ano ang mga uri ng tula? ____________________________________________
3. Ano ang mga ipinapahayag ng bawat uri ng tula? _____________________________
Gawain 9: ROTASYON-ISTASYON
Natutukoy at naipaliliwanag ang magkakasingkahulugang pahayag sa ilang taludturan
Naiuugnay ang sariling damdamin sa damdaming inihayag sa napakinggang tula
Nailalahad ang sariling pananaw ng paksa sa mga tulang Asyano
Upang mapalawak ang iyong pagkatuto at pag-unawa sa paksang iyong pag-aaralan ay gamitin
ang paraang rotasyon-istasyon bilang iyong gabay upang maitagumpay mong maisagawa ang
layuning sa linggong ito.
Basahin ang akda mula sa bansang Malaysia na pinamagatang Puting Kalapati, Libutin Itong
Sandaigdigan ni Dr. Usman Awangna malayang isinalin ni A.B. Julian na nasa study guide ng
quipper pahina 4-5.
Pamprosesong katanungan:
1. Kanino inihalintulad ang buhay ng isang tao? _________________________________________
2. Saan lilibot ang putting kalapati? ___________________________________________________
3. Ano ang isinisimbolo ng puting pakpak ng kalapati? ____________________________________
Dahil natapos mong nabasa ang nabanggit na akda, ngayon naman ay panoorin at pag-aralan
mo ang katangian at elemento nito. Paki-click lamang ng link na ito https://youtu.be/uhF8F1Y90zY
Para sa karagdagang kaalaman at sanggunian para sa araling ito, maaaring bisitahin ang study
guide pahina 7-9.
NHSFIL9 13
Ikatlong Istasyon: (Independent) ANSWER.
Bago mo sasagutan ang maikling pagsusulit sa ibaba ay pag-aralan mo muna
ang MGA PAHAYAG NG MAGKASINGKAHULUGAN mula sa study guide ng
quipper pahina 11-13.
1. Kasiyahan - _________________
2. Maliit - _______________
3. Silid - _______________
4. Masarap - _______________
5. Makislap - ______________
6. Matangkad - ______________
7. Mahina - _________________
8. Masakit - _________________
9. Payapa - _________________
10.Matulis - _______________
sukat
tugma
sining o kariktan
talinghaga
TEMA
PAMAGAT
ESTILO
SIMBOLISMO
SIMULA
KATAWAN
WAKAS
URI NG TULA
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano ang tema? _______________________________________________________________
2. Saang bahagi ng tula mababasa ang mga nais ihatid ng may akda sa kaniyang mga
mambabasa? __________________________________________________________________
3. Ano ang karaniwang ginagamit ng mga makata upang mapag-isip sa nilalaman ng akda ang
mga mambabasa? ______________________________________________________________
Sumulat ng isang halimbawa ng tula na ang nilalaman nito ay may kaugnayan sa binasang
akda at ang pinariringgan na awitin natumalakay sa pagpapahalaga sa pagiging mamamayan
ng mga bansa sa Asya. Isaalang-alang ang mga elemento sa pagsulat ng tula. Maaaring
gamitin ang konsepto ng spoken poetry, flip top, o awit sa pagbuo ng tulang gagawin.
_____________________
pamagat
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________ NHSFIL9 14
______________________________
______________________________
(Rubrik sa pagtataya: study guide pahina 22-23)
Pamprosesong Gawain:
1. Ano ang iyong nauunawaan sa akda at awit? _________________________________
_____________________________________________________________________
2. Paano mo ilalapat sa tula ang iyong nauunawaan? _____________________________
______________________________________________________________________
3. Ano ang iyong nararamdaman pagkatapos mabasa at mapakinggan ang awitin?
______________________________________________________________________
4. Ano-ano ang gusto mong iparating sa mga mamamayan? _______________________
______________________________________________________________________
GAWAIN 11: IKALAWANG C-E-R
Nakabubuo ng parsyal na ideya tungkol sa pagpapahalaga sa mga akda ng mga bansang
pinagmulan nito.
Babalikan mo naman ngayon ang ating esensyal na katanungan sa tulong ng iyong binasang
akda.
Paano mo mapapahalagahan ang akdang iyong binasa mula sa bansang
Malaysia?
(General EQ:Paano mo mapapahalagahan ang mga akdang pampanitikan na namayani sa Timog- Silangang Asya? )
CLAIM/SAGOT: EVIDENCE/PATUNAY: REASON/DAHILAN:
Pamprosesong Katanungan:
1. Paano nakakatulong ang ginawang C-E-R sa gagawing performance task?
______________________________________________________________
2. Angkop ba ang ginamit na akda upang masagutan mo ang EQ?
______________________________________________________________
Pagkatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang nasusuri ang padron ng pag-iisip (thinking
pattern) sa mga ideya, pagbibigay opinyong inilahad sa binasang sanaysay, na may tuon sa
sumusunod:
natutukoy ang mga padron sa pagbibigay-opinyon;
naiisa-isa ang mga salitang ginagamit sa pagbibigay-opinyon; at
nakapaglalahad ng ideya at opinyon ng binasang sanaysay.
Ikaw rin ay inaasahang nabubuo ang kritikal na paghusga sa karakterisasyon ng mga tauhan
at sa epekto nito sa pagiging masining ng akda(dula) batay sa napakinggang mga pahayag,
na may tuon sa sumusunod:
nakikilala ang mga tauhan ng akdang binasa;
natutukoy ang katangian ng bawat isang tauhan; at
napag-iiba ang direkta at di-direktang karakterisasyon.
Alam Mo Ba?
Tandaan na ang isang sanaysay ay nagtataglay ng maraming ideya upang
masmaipaliwanag ang nilalaman. Upang maiparating nang malinaw ang
nilalaman, mahalagang magkaroon ng lohikal na pagkakasunod-sunod ang mga ideya nito at
maging mahusay ang daloy ng sanaysay. Kadalasang ang mga mambabasa ay nakabatay sa
padron ng pag-iisip o thinking pattern.
NHSFIL9 15
• Isa ito sa mga padron ng pag-iisip na
ginagamit sa isang sanaysay upang
1. Pagbibigay Depinisyon maipaliwanag at maibigay ang kahulugan
nito.
Panuto: Basahin ang sumusunod na mga salita nang may angkop na diin
upang matukoy ang kahulugan nito. Pumunta sa http://www.diksiyonaryo.ph
upang makuha ang kahulugan
nito.
1. LA:bi - ___________________
2. la:BI - ___________________
3. ba:TA - __________________
4. BA:ta - ___________________
5. BA:ga - ___________________
6. ba:GA - __________________
7. ki:TA - __________________
8. KI:ta - ___________________
9. PA:so - ___________________
10. pa:SO - __________________
Task 2: Suring-Basa
Ngayon naman ay babasahin mo ang isang sanaysay na pimagatang Ang Pagbibinyag ng mga
Muslim na sumasalamin sa mga kapatid nating Islam na naninirahan sa rehiyong Timog
Silangang Asya. Pagkatapos mong basahin, suriin ito at ilahad ang mga puntong ipinahahayag
rito sa pamamagitan ng panunuri sa bawat bahagi.
NHSFIL9 16
Basahin mo! Suriin Mo!
GITNA
WAKAS
Pamprosesong katanungan:
3. Ang banal na aklat ng mga Katoliko ay ang Bibliya, (subalit, samantalang) Koran para
sa mga Muslim.
4. Ang Islam (o, at) Kristiyanismo ay dalawa lamang sa iba pang mga relihiyong
pinaniniwalaan ng mga bansang bumubuo sa Timog-Silangang Asya.
NHSFIL9 17
5. Noon, maaaring may hindi pagkakaunawaan sa mga Muslim at Katoliko (kung saan,
dahil) may mga naganap na alitan o hidwaan ngunit sa paglipas ng panahon ay naging maayos
at nagkaroon na ng paggalang sa magkaibang pananampalataya.
1. __________________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________________
4. __________________________________________________________________________
5. __________________________________________________________________________
Pamprosesong Katanungang:
Alam Mo Ba?
Ang mundo ay parang isang malaking entablado.
Ang mga tao ang mga artista na nagbibigay-
buhay sa mahaba at madulang iskrip ng buhay. Bawat isa ay may kani-
kaniyang papel na ginagampanan—masaya o malungkot, tagumpay o bigo,
katotohanan o kasinungalingan, at marami pang iba.
Bunga ng konseptong ito, napakaraming dula ang naisulat at naitanghal na
sa iba’t ibang bahagi ng mundo. Isa sa mga pinakasikat na dula sa buong
mundo ay ang “Romeo and Juliet” ni William Shakespeare. Sa Timog-
Silangang Asya, ipinagmamalaki ang “Frangipani” ni Chhon Sina ng
Cambodia, at ang “Nadirah” ni Alfian Saat ng Singapore. Hindi rin pahuhuli
ang Pilipinas, mayroon tayong “Dahil sa Anak” ni Julian Cruz Balmaceda at
“Sa Pula, Sa Puti” ni Rogelio Sicat. Isa rin ang “Tiyo Simon” sa mga dulang
Pilipino.
Saklaw ng yunit na ito ang pagsusuri ng dula (karakterisasyon ng mga
tauhan), kahulugan ng salita (pagbabago ng estruktura), mga ekspresyon
sa paglalahad ng katotohanan, at pagbigkas ng mga diyalogo sa dula.
SULYAP
NHSFIL9 18
Panoorin mo ang isang vidyo na may kaugnayan sa babasahing akda. Pagkatapos nito basahin
moa ng akdang dula na pinamagatang Tiyo Simonni N.P.S. Toribio mula sa bansang Pilipinas.
Pamprosesong katanungan:
1. Sino si Tiyo Simon? _____________________________________________________
2. Bakit ayaw magsimba ni Boy? ____________________________________________
3. Paano nakumbinsi ni Tiyo Simon si Boy na sumamang magsimba? _______________
_____________________________________________________________________
SURI
Kilalanin o tukuyin ang sumusunod na mga konsepto. Isulat ang tamang sagot sa
nakalaang patlang.
Elemento o Katangian ng Deskripsyon Patunay mula sa binasang
Dula dula
Pagtatanghal at
pagsasabuhay ng mga
pangyayaring nakaugnay sa
totoong buhay
Pampanitikang komposisyon
na nagkukuwento sa
pamamagitan ng wika at
galaw ng mga aktor
Kumikilos at nagsasabuhay
ng iskrip
Binibitawang linya ng mga
aktor na siyang sandata
upang maipakita at
maipadama ang mga
emosyon
Representasyon o
pagkakalikha ng mga tauhan
o personalidad sa katha
NHSFIL9 19
Pinaiisip muna ang
mambabasa upang matukoy
ang tunay na pagkatao ng
isang tauhan
Pamprosesong katanungan:
1. Ano ang dula? _________________________________________________________
2. Ano ang pinakalayunin ng dula? ____________________________________________
3. Ano ang pagkakaiba ng direkta at di-direktang karakterisasyon? ___________________
________________________________________________________________________
Ibigay ang kahulugan ng bawat salitang nagbago ang kayarian mula sa salitang
ugat. Maaaring sumangguni sa diksiyonaryo.
9. kuwentuhan
10. kuwentista
Pamprosesong katanungan:
1. Ano ang estruktura ng salita? __________________________________________________
2. Anong mga sangkap ang bumubuo sa isang salita? ________________________________
3. Ano ang nangyayari kapag nagbabago ang estruktura ng salita? ______________________
Bago mo sasagutan ang gawain sa ibaba ay pag-aralan mo muna ang Mga Ekspresyon sa
Paglalahad ng Katotohanan sa study guide pahina 17 – 19.
NHSFIL9 20
magulang.
5. Resulta ng kawalan ng
pananampalataya sa Diyos ang
pagkamatay ng isang tao.
Dahil napag-aralan mo ang mga salitang angkop sa pagbuo ng personal na sanaysay at ang
angkop na pagpapahayag sa pagbibigay ng sariling pananaw, ngayon naman ay susubukan
mong gumawa ng isang sanaysay bilang pagpapahayag ng iyong sariling opinyon sa tulong ng
paksa o larawan na nasa ibaba
Maghanda Ka!
NHSFIL9 21
Bilang paghahanda sa gagawing pangangatwiran ay bumuo muna ng isang balangkas ng
iyong saloobin, pananaw o ideya tungkol sa paksang inilahad ng pinapakitang larawan sa
itaas.
Panig: _______________________________________________
Saloobin o Reaksiyon
1.
2.
3.
4.
5.
Ayusin Mo!
Batay sa ginawa mong balangkas ay simulan mo na ang pagsulat ng iyong
sanaysay bilang iyong puna sa nasabing paksa na pagtatalunan ng iyong kapwa klase. Gamitin
ang iyong natutunan sa pagbuo ng sanaysay at tamang pagpapahayag ng sariling pananaw.
Ibahagi Mo!
Ngayon naman ay magkakaroon kayo ng iyong kaklase ng impormal na
pagtatalo tungkol sa ginawa ninyong opinyon o puna sa nasabing paksang
tinalakay.
Pamprosesong Katanungan:
Pamprosesong Katanungan:
1. Paano nakakatulong ang ginawang C-E-R sa gagawing performance task?
___________________________________________________________________
NHSFIL9 22
2. Angkop ba ang ginamit na akda upang masagutan mo ang EQ?
___________________________________________________________________
PAGPAPALALIM (DEEPEN)
NHSFIL9 23
Panuto:Balikan mo ang iyong mga kasagutan sa C-E-R 1, 2 at 3. Ipunin mo lahat ng iyong mga
ideya at simulan mong analisahin ang pagkakaiba, pagkakatulad at pangkalahatan na ideya na
iyong nabuo.
Paano
mapapahalaga
han ang mga
akdang
pampanitikan C-E-R 1 C-E-R 2 C-E-R 3
mula sa
Timog-
Silangang
Asya?
BEFORE-and-AFTER Chart
Paano mo mapapahalagahan ang mga akdang pampanitikan na namayani sa Timog-
Silangang Asya?
BEFORE
(Balikan mo ang iyong dating
kasagutan)
AFTER
(Bago at pinal ka
kasagutan)
NHSFIL9 24
3. Ano ang nagawa mo sa kwarter na ito na lalong nakakatulong sa iyo upang masagutan
moa ng esenyal na katanungan? __________________________________________
____________________________________________________________________
PAGLILIPAT (TRANSFER)
GRASPS
Panuto: Maghanap ka ng dalawa mong kaklase upang magtulungan kayo na gawin ang aktibiti
na ito. Maaari kayong mag-communicate sa tulong ng messenger o zoom na aplikasyon.
NHSFIL9 25
Gawing gabay ang mga link sa ibaba.
Vidyo 1: https://www.youtube.com/watch?v=CmDSrKLNtn8&t=49s
Vidyo 2: https://www.youtube.com/watch?v=jvVpNd4YiQg
Pamprosesong Katanungan:
1. Anong bansa ang iyong napili? ____________________________________________
2. Ano-ano ang mga akda na namayani sa bansang iyong napili? ___________________
3. Ano-ano ang mga kultura at tradisyon ng mga bansang napili mo? ________________
4. Paano sumasalamin ang akdang iyong nasaliksik sa bansang pinagmulan?
_______________________________________________________________________
Uri ng Presentasyon
Unang Hakbang:
Ikalawang Hakbang:
Ikatlong Hakbang:
Pamprosesong Katanungan:
1. Ano-ano ang inyong nabuong plano? _____________________________________
2. Naaayon ba ang plano sa hakbang ginawa mo? ____________________________
3. Ang inyong gagawing presentasyon ba ay napapahalagan ang pagiging asyano?
_____________________________________________________________________
Ngayon ay gagawin na ninyo ang inyong mga natutunan at nauunawaan sa kwarter na ito
sa pamamagitan ng paglilipat ng iyong nalalaman upang makamit ang ating pamantayan na
magkaroon ng ibat ibang presentasyon o panghihikayat para sa gagawing book fair.
Gamitin ang rubrik na ito bilang iyong gabay.
NHSFIL9 26
GAWAIN 24: PAGBABALIK-GAWAIN SA MGA PAMANTAYAN AT GOAL ORGANIZER
Atin munang balikan ang nilalaman at pagganap na pamantayan at goal organizer para sa
markahang ito. Layunin nito ang magabayan kayo sa papaunlad ninyong kaalaman na ibinase
sa mga pamantayan. Kunin ang kopya ng inyong mga pamantayan at goal organizer upang
masimulan na natin ang gawaing ito.
Pamprosesong Katanungan:
1. Kung gagawing basehan ang mga pamantayan, ano ang iyong natutunan gamit ang iba’t
ibang mga gawain na ginawa sa loob ng klase?
______________________________________________________________
2. Nagagamit niyo ba sa tunay na buhay ang inyong mga natutunan na mga bagong
kaalaman at kasanayan sa markahang ito? Sa paanong paraan?
_________________________________________________________________________
3. Saan na kayo ngayon sa inyong itinakdang layunin? Ano ang iyong inisyal na assessment
sa iyong layunin? Natupad ba ang iyong pangunahing layunin? Sa paanong paraan?
________________________________________________________________________
Kaugnayan sa LGPs:
Pamprosesong Katanungan:
1. Alin sa mga pahayag ng LGP ang inyong natamo sa markahang ito? _____________
___________________________________________________________________
_
NHSFIL9 27
2. Paano mo natamo ang mga ito? Matutukoy mo ba ang mga gawaing nakakahubog
saLGP?
_______________________________________________________________
NHSFIL9 28