ΕΑΓ 61: Εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στα προβλήματα προφορικού και γραπτού

λόγου - 7η εβδομάδα

Αφού διαβάσετε το κείμενο από το βιβλίο της Γλώσσας Ε΄ Δημοτικού με τίτλο Όνειρα για
ταξίδια στ' αστέρια, να δημιουργήσετε τέσσερις ερωτήσεις, δύο για κάθε επίπεδο
κατανόησης (επιφανειακή και βαθιά), αξιοποιώντας τη στρατηγική σύνδεσης
ερωτήσεων-απαντήσεων, ώστε να ενισχύσετε την αναγνωστική κατανόηση του
μαθήματος. Επιπλέον, εξηγήστε, για το ίδιο κείμενο, τον τρόπο με τον οποίο θα
διδάσκατε στους μαθητές σας τη στρατηγική της κωδικοποίησης για την ενίσχυση του
λεξιλογίου (Μέγιστος αριθμός λέξεων 300).

Η κατανόηση ενός κειμένου είναι μια δύσκολη διαδικασία, που απαιτεί την εφαρμογή
πολλών στρατηγικών όχι μόνο από την πλευρά των μαθητών/τριών αλλά και των
εκπαιδευτικών. Υπάρχουν επίπεδα αναγνωστικής κατανόησης, δηλαδή η ρηχή ή
επιφανειακή (πρώτο επίπεδο) και η βαθιά κατανόηση (δεύτερο επίπεδο) (Τζιβινίκου,
2017). Οσον αφορά στη ρηχή κατανόηση, αντιπροσωπεύει μια μικρή νοηματική
αλληλουχία, σε αντίθεση με την βαθιά κατανόηση που αντιπροσωπεύει μια πολύ βαθιά
και πλήρη νοηματική αλληλουχία (Τζιβινίκου, 2017). Επιπλέον, σημαντική στρατηγική
για την κατανόηση ενός κειμένου είναι η αποκωδικοποίηση, η οποία συνδέεται
σημαντικά με την κατανόηση του προφορικού λόγου, άρα και με το λεξιλόγιο (Aidinis &
Daoula, 2016).

Σε πολλές περιπτώσεις μαθητών που παρουσιάζουν ελλείψεις στην λεξιλογική

αναγνώριση, παρατηρούνται ελλείψεις και στην αναγνωστική κατανόηση μιας και οι
μαθητές/τριες προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τις λέξεις, δίνοντας λιγότερη ή
καθόλου σημασία στην κατανόηση (Τζιβινίκου, 2017). Γι’ αυτό τον λόγο, είναι
απαραίτητος ο σχεδιασμός στρατηγικών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ανάγνωση
(Τζιβινίκου, 2017). Εδώ θα εστιάσουμε σε κάποιες στρατηγικές κωδικοποίησης του
λεξιλογίου πριν την ανάγνωση και ύστερα θα παρουσιάσουμε τέσσερις ερωτήσεις
κατανόησης του κειμένου, δύο επιφανειακής και δύο βαθιάς κατανόησης. Σύμφωνα με
(Semantic Mapping - Teach with Tech, χωρίς ημερομηνία), μπορούμε να διαλέξουμε
κάποιες λέξεις από το κείμενο που υποθέτουμε ότι θα είναι άγνωστες και να τις
γράψουμε στον πίνακα δημιουργώντας mind maps. Ύστερα ζητάμε από τους
μαθητές/τριες να διαβάσουν τις προτάσεις πριν και μετά τις λέξεις και να δώσουν
κάποιες ιδέες για το τι μπορεί να σημαίνουν. Μια άλλη στρατηγική που θα μπορούσαμε
να ακολουθήσουμε στο συγκεκριμένο κείμενο θα ήταν να ζητήσουμε από τα παιδιά να
υπογραμμίσουν όλες τις λέξεις του κειμένου που έχουν σχέση με το διάστημα και σε
δεύτερη φάση να κυκλώσουν ποιες από αυτές τους είναι τελείως άγνωστες έτσι ώστε να
τις συζητήσουμε.

Τελειώνοντας με αυτή τη διαδικασία θα προχωρούσαμε στις ερωτήσεις

κατανόησης για το συγκεκριμένο κείμενο. Παρακάτω μπορείτε να δείτε τέσσερις από
αυτές.

Επιφανειακές ερωτήσεις κατανόησης:

1. Τι ερευνούν οι επιστήμονες;
2. Πού γίνεται η έρευνα;

Βαθιές ερωτήσεις κατανόησης

1. Για ποιο λόγο είναι σημαντικό το σχέδιο που επεξεργάζονται οι επιστήμονες;

2. Γιατί είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί;
 Βιβλιογραφία

Aidinis, A., & Daoula, E. (2016). Η σχέση ακουστικής και αναγνωστικής κατανόησης σε

διάφορα κειμενικά είδη σε μαθητές δημοτικού σχολείου. Preschool and Primary

Education, 4(1), 101–127. https://doi.org/10.12681/ppej.239

Semantic Mapping - Teach with Tech. (χ.η.) Ανακτήθηκε 3 Δεκεμβρίου, 2022, από

https://powerupwhatworks.org/strategy-guide/semantic-mapping-teach-tech

Τζιβινίκου, Σ. (2017). Αναγνωστική Κατανόηση: Θεωρητικό πλαίσιο και διδακτικές

εφαρμογές. Σημειώσεις στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας "Εκπαιδευτικές

παρεμβάσεις στα προβλήματα προφορικού και γραπτού λόγου" του ΠΜΣ

"Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με προβλήματα

προφορικού και γραπτού λόγου". Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο &

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.