Δημοσιότητα και ΜΜΕ

Σ. Θεοδοσιάδου

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

Δημοσιογραφική Γραφή

& Στιλ γραφής

 4 χαρακτηριστικά καλής
δημοσιογραφικής γραφής

• Ακριβής
• Ξεκάθαρη
• Πειστική
• Κατάλληλη

Χαρακτηριστικά καλής
δημοσιογραφικής γραφής
• Ακρίβεια: ακριβές • Πειστικότητα: Σχετικό
λεξιλόγιο, πρώτα τα υλικό,αξιόπιστες πηγές,
γεγονότα – μετά οι λέξεις, παραδείγματα, αναφορές
λανθασμένη ορθογραφία σε δηλώσεις κοκ
είναι σοβαρή ανακρίβεια. • Κατάλληλο στιλ: Ο
• Καθαρότητα: τρόπος με τον όποιο είναι
Γραμματική και γραμμένο ένα κείμενο
στίξη,μήκος προτάσεων, ονομάζεται στιλ.
μετάβαση από την μια Προσπαθήστε να
πρόταση στην επόμενη συνδυάσετε το
και από το ένα γεγονός περιεχόμενο με την
στο άλλο. έκφραση. Το στιλ είναι
φυσικό στον
δημοσιογραφικό λόγο. 3
Πως πετυχαίνει την ακρίβεια ο
δημοσιογράφος;
• Δίνει μεγάλη προσοχή στις λεπτομέρειες
και επιβάλλει στον εαυτό του μια
αυτοπειθαρχία που πολλοί άνθρωποι δεν
διαθέτουν.
• Χρησιμοποιεί σημειώσεις
• Ελέγχει πολλές φορές κάτι και υποβάλλει
συνεχώς ερωτήσεις.

Γράφοντας ένα ρεπορτάζ/μια

είδηση
• Η εισαγωγή ( το lead)
• Το κύριο μέρος του ρεπορτάζ
• Ο επίλογος

5
 Τρόπος γραφής ειδήσεων
• Ανεστραμμένη πυραμίδα – A.P.
• Hourglass style

Ανεστραμμένη πυραμίδα
• Τι – ποιος – πότε – που – γιατί – πως
• 35 λέξεις εισαγωγή
• Μικρή ξεκάθαρη αναφορά στην ουσία της
είδησης και παρουσίαση των λεπτομερειών
της είδησης με άξονα την σημασία τους. Οι
σημαντικότερες λεπτομέρειες προηγούνται
και έπονται οι πιο ασήμαντες.

7
 Πως γράφεται η εισαγωγή
• Αρχίστε με μια εκρηκτική παρουσίαση του
πιο δυνατού στοιχείου της είδησης
• Αφήστε να φανεί στην εισαγωγή σας η
ουσία του θέματος ή γράψτε την εισαγωγή
έτσι ώστε ό,τι ακολουθήσει να συνδέεται
καθαρά και λογικά με το περιεχόμενό της.

Δημοσιογραφική Γραφή
• Είναι γραφή για ένα μαζικό μέσο
επικοινωνίας. Αυτό σημαίνει διπλή έμφαση
στα βασικά στοιχεία: απλότητα,ευθύτητα,
καθαρότητα. Όσο μεγαλύτερο είναι το
κοινό τόσο περισσότερο πρέπει να
ακολουθούμε αυτούς τους κανόνες.

9
 Hourglass style
• Οι σημαντικότερες ειδήσεις στην πρώτη
παράγραφο και στην συνέχεια κατά
χρονολογική σειρά παραθέτονται οι
λεπτομέρειες.

10

SHOW DON’T TELL

TOLSTOY
Ποια η λειτουργία ενός τίτλου;
• Να διαφημίσει το ρεπορτάζ
• Να προσελκύσει τον αναγνώστη
• Να βοηθήσει τον αναγνώστη να
αξιολογήσει τις ειδήσεις
• Να δώσει μια περίληψη του ρεπορτάζ
• Να κάνει την εφημερίδα ενδιαφέρουσα και
ελκυστική.

12

Ένας καλός τίτλος…

• Δεν χρειάζεται μετάφραση, ο αναγνώστης
τον καταλαβαίνει αμέσως
• Θα πρέπει να είναι η εισαγωγή
μεταφρασμένη σε δυνατές,στρωτές και
έντονες λέξεις.
• Λέει κάτι
• Χρειάζεται φαντασία και καλή χρήση της
γλώσσας για να γραφτεί

13
 Κανόνες γραφής τίτλων
• Θα πρέπει να λένε τα σημαντικά στοιχεία του
ρεπορτάζ με ακρίβεια
• Συνήθως γράφονται στην ενεργητική φωνή για να
δημιουργήσουν εντυπώσεις
• Χρησιμοποιούν ζωντανή και φρέσκια γλώσσα
• Είναι συγκεκριμένοι
• Συντομογραφίες, εκτός και αν είναι πολύ γνωστές
όπως USA, δεν θα πρέπει να υπάρχουν στους
τίτλους
• Αν ένας τίτλος έχει δήλωση θα πρέπει να
αναφέρεται ποιος την έκανε. 14

Ποιοι επιλέγουν τους τίτλους;

Ποια ρεπορτάζ αντιστοιχούν σε

μεγάλους τίτλους;
1

2
3

4
 Μια από τις σοβαρότερες
κριτικές που γίνονται είναι πως:

Ο ΤΥΠΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ

ΑΜΕΡΟΛΗΠΤΟΣ

Ποιοι παράγοντες μπορούν να

επηρεάσουν την
αντικειμενικότητα;

• Συναισθηματική εμπλοκή
• Πολιτική/Ιδεολογική εμπλοκή
• Προσωπικές συγκρούσεις

6
Ποιος μπορεί να επηρεάσει την
αντικειμενικότητα;

• Ο αρχισυντάκτης
• Η πηγή
• Ο δημοσιογράφος

Ο πραγματικός ρόλος του τύπου:

• «Είναι να δίνει στο κοινό ό,τι χρειάζεται να

γνωρίζει για να συμμετέχει στη
διαμόρφωση της κοινωνίας» Charles Seib
της Washington Post
• «Να προσφέρει μια εικόνα της
πραγματικότητας πάνω στην οποία οι
άνθρωποι θα δράσουν» Walter Lippman

8
 Τι είναι ελευθερία του τύπου;
• Ελευθερία των πολιτών να γνωρίσουν ό,τι
είναι αναγκαίο για να πάρουν τις αποφάσεις
τους.

Κώδικας Δεοντολογίας της

Ένωσης Συντακτών της Αμερικής
• Υπευθυνότητα
• Ελευθερία του τύπου
• Δεοντολογία
• Ακρίβεια και αντικειμενικότητα
• Δίκαιο παιχνίδι

10
 ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

• Δώρα, εύνοιες, δωρεάν ταξίδια, ειδική

μεταχείριση ή άλλα προνόμια μπορεί να
επηρεάσουν την ακεραιότητα των δημοσιογράφων
• Πολιτική ανάμιξη,αποδοχή δημόσιου αξιώματος ή
εργασία σε δημοτικούς οργανισμούς πρέπει να
αποφεύγονται γιατί θέτουν σε κίνδυνο την
ακεραιότητα των δημοσιογράφων και των
εργοδοτών τους.

11

ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ
• Η σωστή δημοσιογραφία κάνει διάκριση
απλών γεγονότων και απόψεων
• Δεν υπάρχει δικαιολογία για ανακρίβειες
• Οι τίτλοι των ειδήσεων πρέπει να
στηρίζονται στο ρεπορτάζ που ακολουθεί
• Οι φωτογραφίες και οι ζωντανές μεταδόσεις
πρέπει να δείχνουν την πραγματική εικόνα
των γεγονότων.
12
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΗΘΙΚΗ
• Η δημοσιογραφία παγκοσμίως βιώνει μια
ηθική κρίση
• Έχει πολλαπλασιαστεί ο αριθμός των
ερευνών πάνω στην ηθική των ΜΜΕ στην
Δύση.
• Στην δεκαετία του 90 το βασικό κριτήριο
για την απονομή των δημοσιογραφικών
βραβείων ήταν οι ηθικές αξίες.

13

Στην βάση των ηθικών

προβλημάτων βρίσκεται:
• Η αδυναμία εγκαθίδρυσης υγιούς
δημοσιογραφικής εκπαίδευσης
• Η δεοντολογία ΔΕΝ μπορεί να διδαχτεί σε
σχολές σύμφωνα με ακαδημαϊκές έρευνες
• Πολλοί έλληνες δημοσιογράφοι πιστεύουν
πως τα ηθικά προβλήματα ξεκινούν όταν ο
συντάκτης αποδέχεται την παρέμβαση του
εκδότη στα κείμενα του…

14
Δημοσιογραφική ηθική
απειλείται από:

• Διαφημιστικές προσφορές
• Ετεροαπασχόληση

15

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
& ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΙΑΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
 Εγγύτητα
 Σπουδαιότητα

 Επικαιρότητα

 Ενδιαφέρον

 Ψυχαγωγία;

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
 Ηγετικό ΜΜΕ
 Μόνο το ορατό αξίζει να αποτελέσει είδηση, ό,τι
δεν είναι ορατό δεν έχει υπόσταση για τα ΜΜΕ
 Η εικόνα όταν είναι δυνατή σβήνει τον ήχο και το
μάτι υπερισχύει του αυτιού
 Γεγονότα που παράγουν δυνατές εικόνες
υπερισχύουν άλλων γεγονότων ακόμη κι αν είναι
δευτερευούσης σημασίας

3
 ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
 Παρασύρεται από την μέθη της απευθείας
σύνδεσης
 Τα τηλεοπτικά δελτία αποτελούν θέαμα με δομή
μυθιστορήματος
 Ένα τηλεοπτικό δελτίο είναι μια μηχανή
παραγωγής γεγονότων και όχι μια μηχανή
παραγωγής ενημέρωσης

TRASH TV
 O αριθμός των καναλιών πολλαπλασιάζεται,
το αντικείμενο της τηλεόρασης
συρρικνώνεται γύρω από το βασικό κέντρο
ενδιαφέροντος: την ίδια την τηλεόραση
 Η τηλεόραση επικεντρώνεται στον εαυτό
της και απαντά στις προσδοκίες των
περισσότερων τηλεθεατών
 Τα reality shows ανέλαβαν ένα ρόλο
κάθαρσης προτείνοντας υποκατάστατα
ευφορίας ενάντια στους εφιάλτες της
πραγματικότητας
 Η τηλεσαβούρα ενδιαφέρεται περισσότερο
για τοπικό παρά για το διεθνές, για τα
άτομα παρά για τις ομάδες, για την ατομική
παρά για την συλλογική μοίρα 5
 Ο ΤΗΛΕΘΕΑΤΗς

 Η υπερενημέρωση συνεπάγεται την

παραπληροφόρηση
 Η «απευθείας» περιγραφή ενός γεγονότος δεν
επιτρέπει στον δημοσιογράφο να απομακρυνθεί
από το γεγονός, να επαληθεύσει ή έστω να
κατανοήσει όσα εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια
του

4 ΕΝΝΟΙΕς ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ:

 Ενημερώνω σημαίνει «δείχνω την ιστορία σε
εξέλιξη» ή μεταφέρω τον τηλεθεατή μέσα στα
γεγονότα
 Επικαιρότητα: η τηλεόραση κατασκευάζει την
επικαιρότητα και καταδικάζει στην αδιαφορία
γεγονότα που δεν έχουν εικόνα
 Ρυθμός ενημέρωσης: το διαδίκτυο συντομεύει τον
κύκλο της
 Ακρίβεια των πληροφοριών: Η επανάληψη
υποκαθιστά την απόδειξη

7
 3 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙςΤΙΚΑ ςΗΜΕΡΙΝΩΝ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ:

 Εύκολες
 Σύντομες

 Διασκεδαστικές

ΤΥΠΟΣ - ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
 Ο τύπος υιοθετεί τη μορφή των οπτικοακουστικών
μέσων:προωθεί τα σύντομα άρθρα και τους
εντυπωσιακούς τίτλους
 Οι εφημερίδες σκέφτονται με όρους μεγίστων
ποσοστών αναγνωσιμότητας
 Οι εφημερίδες απλοποίησαν το λόγο τους τη
στιγμή που ο κόσμος έγινε πολύ πιο περίπλοκος.

9
 ΘΕςΜΙΚΟ ΠΛΑΙςΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑςΗ

 Ραδιοφωνία και τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο

έλεγχο του κράτους

10

ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑςΗς

 Ανεξάρτητη αρχή που έχει τον αποκλειστικό

έλεγχο της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου.
 Ιδρύθηκε το 1989

 Αποτελείται από 7 μελές συμβούλιο για τη

σύνθεση του οποίου αποφασίζει η Διάσκεψη των
Προέδρων της Βουλής.

11
 ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕςΡ

 Αδειοδότηση ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών

σταθμών
 Έλεγχος της εφαρμογής όλων των κανόνων για το
σύνολο του ραδιοτηλεοπτικού τομέα
 Επιβολή διοικητικών κυρώσεων

12

ΔΗΜΟςΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑςΗ

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ & ΔΙΑΦΟΡΕΣ;

13
 ΙςΤΟΡΙΑ ΘΕςΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙςΙΟΥ ΙΔ
ΤΗΛΕΟΡΑςΗς
 Ενώ η ιδιωτική τηλεόραση έχει ήδη κυριαρχήσει
τίθεται ένα συνολικό θεσμικό πλαίσιο (ν.2328/1995)
που γρήγορα καταδεικνύεται πως δεν μπορεί να
ανταποκριθεί στην ευρεία ανάγκη για ρύθμιση της
ελληνικής οπτικοακουστικής πραγματικότητας.
 Οι συνδρομητικές ραδ/τηλεοπτικές υπηρεσίες
υπάγονται από το 1998 σε μια συνολική ρύθμιση που
καταργεί το αποκλειστικό δικαίωμα κωδικοποιημένου
σήματος που μέχρι τότε είχε η ΕΡΤ (ν.2644/1998).
 Συνταγματική αναθεώρηση του 2001 υπαγόρευε ρητά
τη διαφάνεια για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, την
οικονομική κατάσταση και τα μέσα χρηματοδότησης
των ΜΜΕ ενώ επίσης θέσπιζε ασυμβίβαστο
παράλληλης δραστηριοποίησης στον τομέα των ΜΜΕ 14
και στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΚΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ
 Καταρτίστηκε από το ΕΣΡ το 2003 και αφορά στην
ποιοτική στάθμη ρ/τηλεοπτικών εκπομπών.
Συγκεκριμένα:
 Η καλή χρήση της ελληνικής γλώσσας
 Η υποχρέωση αληθούς μετάδοσης των γεγονότων
 Η ισότιμη παρουσίαση των διαφορετικών απόψεων
 Η απαγόρευση μετάδοσης απόρρητων πληροφοριών
ικανών να βλάψουν εθνικά συμφέροντα
 Ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής, του πένθους και του
πόνου
 Η μη μετάδοση εικόνων που έχουν ληφθεί εν αγνοία
του προσώπου
 Η απαγόρευση δυσμενών διακρίσεων 15
Ραδιόφωνο και αισθητική

Ραδιόφωνο και Αισθητική 1

Ραδιόφωνο
Είναι το σύστημα μηχανημάτων και χώρων
από όπου οργανώνεται και εκπέμπεται το
ραδιοφωνικό πρόγραμμα.
Είναι η συσκευή που λαμβάνει τα
ραδιοφωνικά κύματα που εκπέμπονται από
τους ραδιοπομπούς (δέκτες).
Είναι ένα ΜΜΕ που μαζί με την τηλεόραση
και το διαδίκτυο συνθέτουν την ηλεκτρονική
επικοινωνία.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 2

 Ραδιοφωνικός Σταθμός
Είναι το οργανωμένο μηχανολογικά
κτιριακό συγκρότημα απ’ όπου εκπέμπεται
το ραδιοφωνικό πρόγραμμα.
Αποτελείται από 2 συγκροτήματα
μηχανημάτων τους ραδιοθαλάμους
(στούντιο) όπου οργανώνεται, παράγεται
και ρυθμίζεται το πρόγραμμα και τους
πομπούς από όπου εκπέμπεται το
πρόγραμμα.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 3

Πρόγραμμα Ροής
Το ημερήσιο πρόγραμμα εκπομπής ενός
Ρ/Σ
Βασικοί άξονές του είναι η ενημέρωση,
ψυχαγωγία, επιμόρφωση.
Οι συντελεστές του προγράμματος,
παραγωγοί, εκφωνητές, μουσικοί
επιμελητές καθώς και τα πρόσωπα που
συμμετέχουν στις επιμέρους εκπομπές
αποτελούν πόλους έλξης των ακροατών
και σπουδαίο παράγοντα της
ακροαματικότητας.
Ραδιόφωνο και Αισθητική 4
 Ραδιοφωνικές εκπομπές

Τα επιμέρους τμήματα του προγράμματος

ροής ενός σταθμού.
Η ώρα μετάδοσης μιας εκπομπής
καθορίζεται από ποια ομάδα ακροατών
θέλουμε να προσεγγίσουμε.
Διακρίνονται σε καθημερινές, εβδομαδιαίες
ή δεκαπενθήμερες.
Ανανεώνονται σε θεματολογία κάθε
τρίμηνο για να κρατούν το ενδιαφέρον των
ακροατών.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 5

Ραδιοφωνική Ζώνη

Είναι ένας συγκεκριμένος

«ραδιοφωνικός χρόνος»
με καθορισμένο σκοπό.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 6

Τα ραδιοφωνικά ηχητικά μέσα

Λέξεις
Ήχοι
Μουσική
Σιωπή

Ραδιόφωνο και Αισθητική 7

Οι λέξεις
Είναι ο κορμός της ραδιοφωνικής τέχνης.
Η γλώσσα του ραδιοφώνου πρέπει να είναι
απλή και άμεση.
«Το πρόβλημα του ηλεκτρονικού λόγου
είναι ότι ξαφνικά πολλοί άνθρωποι άρχισαν
μιλούν πολύ για πολλά θέματα με ελάχιστη
προετοιμασία και υπό την πίεση του
αμείλικτου (τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού)
χρόνου».

Ραδιόφωνο και Αισθητική 8

 Ραδιοφωνικός Λόγος
Έχει στοιχεία μιας ζωντανής
καθημερινής κουβέντας.
Αποτελείται από μικρές,
ολοκληρωμένες νοηματικά προτάσεις
με λέξεις όσο γίνεται πιο γνωστές
στον πολύ κόσμο.
Διαφέρει σε έκφραση από τον γραπτό
λογοτεχνικό και από τον λόγο της
εφημερίδας.
Ραδιόφωνο και Αισθητική 9

Χαρακτηριστικά ποιοτικού
ραδιοφωνικού λόγου
Σαφήνεια Πειστικότητα
Φυσικότητα Συναίσθημα
Ζεστασιά

Ραδιόφωνο και Αισθητική 10

 Ήχοι
«Ένας ήχος καλά τοποθετημένος
επιδρά πάντοτε ψυχολογικά στον
ακροατή, γιατί ο ανθρώπινος νους
συνδυάζει ορισμένους ήχους με
ορισμένες εντυπώσεις» Γ. Κάρτερ
Ραδιοσκηνοθεσία ή Μουσική
εικονογράφηση κατά τους Γάλλους
σημαίνει μουσική και ηχητική
αξιοποίηση ενός κειμένου.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 11

Λειτουργίες Μουσικής στο

ραδιόφωνο και στην τηλεόραση
Αισθητική απόλαυση σε
προγράμματα δισκογραφίας,
συναυλίες και ρεσιτάλ.
Συνδυασμός λόγου και μουσικής
Μουσική ως σήμα
Μουσική ως γέφυρα, ως υπόκρουση
Μουσική ως ατμόσφαιρα σε ένα
θεατρικό έργο
Ραδιόφωνο και Αισθητική 12
 Σιωπή (κενό ή σιγή)

Ως ηχητικό μέσο δεν είναι ακουστική

απουσία αλλά σημαντική μορφή
σηματοδότησης.
Έχει σχέση με την οργάνωση του
ραδιοφωνικού χρόνου και την
αισθητική λεπτότητα ανάμεσα σε δύο
γεγονότα που πρέπει να τονιστούν
ιδιαίτερα.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 13

Σιωπή

Είναι ένα από τα βασικά στοιχεία του

ραδιοφωνικού ύφους.
Η σιωπή που μεσολαβεί μεταξύ δύο
ήχων στο ραδιόφωνο μπορεί να
εντείνει μια αγωνία, να γαληνέψει μια
συγκίνηση, να προδιαθέσει για ένα
συναίσθημα ή να διαχωρίσει δύο
εντυπώσεις.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 14

Βασικοί παράγοντες ραδιοφωνικής
τέχνης
Συγγραφέας (κειμενογράφος)
Διάφορες φωνές (παρουσιαστές,
εκφωνητές, παραγωγοί, επισκέπτες,
ηθοποιοί κλπ)
Ηχολήπτης
Ακροατής

Ραδιόφωνο και Αισθητική 15

Ραδιοφωνική τέχνη

σημαίνει φωνή

αισθητική απόδοση ακόμη και

του αδύνατου κειμένου.

Ραδιόφωνο και Αισθητική 16

 Να αποφεύγονται φωνές:

Χαμηλές ή πολύ ψηλές

Συριστικές
Με κακή άρθρωση
Με ψευδισμό
Με βραδυγλωσσία/ταχυγλωσσία
Με τραυλισμό

Ραδιόφωνο και Αισθητική 17

ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ

ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ

Η ΦΩΝΟΓΕΝΕΙΑ

Ραδιόφωνο και Αισθητική 18

 Κοίταξέ με τ’ αυτιά σου

Σαίξπηρ
«Βασιλιάς Λήρ»

Ραδιόφωνο και Αισθητική 19

ΦΩΤΟΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑ

1
 Τι είναι φωτοειδησεογραφία;
 Ένας συνδυασμός δύο μέσων: εικόνας και κειμένου και το
μήνυμα που μπορούν να μας μεταφέρουν.
 Η λέξη δημιουργήθηκε το 1942
από τον Frank Luther Mott, έναν καθηγητή δημοσιογραφίας
 Πριν την εμπλουτίσει με ακαδημαϊκή αξιοπιστία η
φωτογραφία ήταν το νόθο παιδί του γραπτού λόγου. Το
περιοδικό Life και κάποια άλλα ήταν μερικές φωτεινές
εξαιρέσεις αλλά οι περισσότερες φωτογραφίες επικαιρότητας
γίνονταν μονάχα για να δείξουν πως η εφημερίδα έστειλε
κάποιον φωτορεπόρτερ για να καλύψει το γεγονός.

Αισθητική φωτογραφία
 Υπάρχει μια ισχυρή διάκριση ανάμεσα στις
φωτογραφίες που λειτουργούν ως προσωπικές οπτικές
σημειώσεις για τον φωτογράφο, ένα άλλο είδος της
προσωπικής φωτογραφίας. Είναι μια εικόνα που
αποτυπώνει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του
προσώπου που τράβηξε την φωτογραφία. Τέτοιες
φωτογραφίες μπορούμε να δούμε σε μουσεία, γκαλερί
και παρουσιάζουν την φωτογραφία ως έργο τέχνης.

3
Φωτογραφία φωτοειδησεογραφίας
 Ωστόσο οι φωτογραφίες που τραβάμε για τους άλλους και τις
αποκαλούμε φωτογραφίες φωτοειδησεογραφίας πρέπει να
περιέχουν δυνατά χαρακτηριστικά που να περιγράφουν μια ιστορία.
 Χρειάζονται ένα κύριο αντικείμενο και ένα κεντρικό σημείο, και θα
πρέπει να μας δείχνουν κάτι που δεν μπορούμε συνήθως να δούμε
μόνοι μας.
 Αυτές οι φωτογραφίες αποκαλύπτουν νέες πληροφορίες με μια
πρώτη ματιά και πιο πολλές πληροφορίες με μια δεύτερη ματιά.
 Απαντούν σε μερικές από τις κλασικές ερωτήσεις της
δημοσιογραφίας :ποιος, τι, πότε, γιατί , που και πως.
 Πηγαίνουν κατευθείαν στο θέμα χωρίς περιστροφές. Είναι πιο
συχνά εικόνες ανθρώπων που κάνουν ενδιαφέροντα πράγματα.

Πως μπορείς να αναγνωρίσεις μια

ενδιαφέρουσα φωτογραφία επικαιρότητας;
 Εφαρμόστε τις κλασσικές αξίες ενός γεγονότος με
ειδησεογραφική αξία: ένα γεγονός που επηρεάζει πολλούς
ανθρώπους, σύγκρουση , μια διαφωνία ανάμεσα σε
ανθρώπους και ιδρύματα, διάκριση, ένα γεγονός που
περιλαμβάνει γνωστές προσωπικότητες, εγγύτητα, γεγονότα
που συμβαίνουν κοντά μας, χρονικότητα, μια επίκαιρη
κατάσταση και τέλος το περίεργο, το ασυνήθιστο, το
ενδιαφέρον ή το αστείο.
 Δεν χρειάζονται όλες αυτές οι αξίες για κάθε κατάσταση. Αν
μόνο μια υπάρχει, υπάρχουν πολλές πιθανότητες το γεγονός
να είναι ενδιαφέρον για πολλούς ανθρώπους.

5
 Άλλος ένας ορισμός από τον Tom
Kennedy
 Φωτοειδησεογραφία είναι η οπτική πληροφόρηση που κάνει
την διαφορά στην ζωή των αναγνωστών που την βλέπουν.
Εξυπακούεται η υπόθεση πως μια τέτοια πληροφορία έχει
αξία και υπηρετεί το κοινό καλό. Αν γίνεται στο σωστό
πνεύμα, η φωτοειδησεογραφία είναι ένα δυνατό εργαλείο για
να εξηγήσει τον μεγαλύτερο κόσμο με το να αποκαλύπτει
σημαντικές αλήθειες για τις ανθρώπινες καταστάσεις.
 Η φωτογραφία επικαιρότητας είναι διαδεδομένη κυρίως στις
εφημερίδες, στα περιοδικά, στα πρακτορεία και σε άλλες
εκδόσεις (βιβλία, περιοδικές εκδόσεις, εκδόσεις γραφείων
δημοσίων σχέσεων κ.α.)

Φωτο – ιστορία/ Φωτορεπορτάζ

Ένα φωτορεπορτάζ πρέπει να είναι μια
καλοσχεδιασμένη "έκθεση" που αναπτύσσεται
γύρω από ένα δυνατό κεντρικό θέμα ή ιδέα.
 Κάθε φωτορεπορτάζ πρέπει να έχει τουλάχιστον
μια κυρίαρχη φωτογραφία που μπορεί να κάνει
το θέμα ξεκάθαρο.
 Πρέπει επίσης να υπάρχει ένας συνδυασμός
φωτογραφιών δράσης-αντίδρασης όπως και
close-ups και γενικά πλάνα έτσι ώστε η σελίδα
να αποπνέει μια αντίθεση.

7
Στοιχεία μιας καλής φωτογραφίας
 Η φωτογραφία είναι απαραίτητο να απεικονίζει
την ουσία του μηνύματος της είδησης.
 Χρειάζεται πρόσωπα και τα πρόσωπα πρέπει να
αποτελούν το σημείο ενδιαφέροντος του
φωτογραφικού φακού.
 Ακόμη κι αν δεν υπάρχουν τα πρόσωπα
χρειάζεται να εφευρεθούν για να δώσουν ζωή και
χρώμα στην φωτογραφία.
 Τα παιδιά είναι τα καλύτερα μοντέλα
φωτογράφησης γιατί είναι σίγουρο ότι θα είναι
φυσικά.

Οι φωτογραφίες των εφημερίδων μοιράζονται

σε δύο είδη:

 Αυτές που είναι ενδιαφέρουσες από μόνες τους

και θα προσελκύσουν την προσοχή του
αναγνώστη άσχετα με το θέμα τους.
 Φωτογραφίες που εικονογραφούν μια ιστορία και
την κάνουν πιο ζωντανή. Ο αναγνώστης πηγαίνει
από την εικόνα στο κείμενο και το θέμα γίνεται πιο
καθαρό στο μυαλό του. Το όνειρο κάθε
φωτογράφου είναι η φωτογραφία του να ανήκει
και στα δύο είδη.

9
Όταν ένας φωτογράφος καλύπτει ένα θέμα, τι
θα πρέπει να λάβει υπόψη του;
 Το αναγνωστικό κοινό
 Την είδηση
 Να δίνει έμφαση στα πρόσωπα

10

Βασικά πλάνα του φωτορεπορτάζ

 Μακρινό πλάνο (long shot plan)

 Μεσαίο πλάνο (medium plan)

 Πολύ κοντινό (close up)

11
Βασικά πλάνα του φωτορεπορτάζ
 Το μακρινό πλάνο δίνει το στίγμα της σκηνής και τις σχέσεις
ανάμεσα στα διάφορα στοιχεία της εικόνας. Το μακρινό
πλάνο είναι σημαντικό για να μεταφέρει την κλιμάκωση του
γεγονότος και να δείξει την τοποθεσία του συμβάντος.
 Το μεσαίο πλάνο είναι αρκετά κοντινό έτσι ώστε να δίνει την
ταυτότητα των ατόμων που περιλαμβάνονται. Μπορούμε να
διακρίνουμε λεπτομέρειες αλλά είμαστε αρκετά μακριά για να
δούμε τμήματα της σκηνής που εκτυλίσσεται.
 Το πολύ κοντινό πλάνο μας δίνει τις λεπτομέρειες. Προκαλεί
αντιδράσεις και δίνει έμφαση με το μας φέρνει τόσο κοντά στο
γεγονός. Μερικές φορές το κοντινό πλάνο είναι τόσο κοντινό
που το μόνο που μπορεί κανείς να δει είναι ένα πρόσωπο.

12

Φωτογράφηση κορεσμού
 Σκοπός μιας τέτοιας μεθόδου είναι να βρει ο φωτογράφος
αυτήν την φωτογραφία που περιγράφει καλύτερα την είδηση,
την «αποφασιστική στιγμή» (decisive moment) όπως την
ονομάζει ο Henri Cartier –Bresson.
 Αλλά κατά την διάρκεια της κάλυψης του γεγονότος ο
φωτογράφος δεν είναι σίγουρος πια είναι η καλύτερη
φωτογραφία γιατί μια φωτογραφία που τραβάει μπορεί να
αποδειχθεί υπερφωτισμένη στην εκτύπωση.
 Για τους λόγους αυτούς ο φωτογράφος θα πρέπει να τραβάει
τα τρία πλάνα που προαναφέραμε από μια ποικιλία οπτικών
γωνιών για να διηγηθούν την ιστορία σε ένα ομοιόμορφο
πλαίσιο.

13
Φωτογραφική επιμέλεια – Photo editing

 Η επιμέλεια των φωτογραφιών είναι η διαδικασία επιλογής των

φωτογραφιών από αυτές που έχει τραβήξει ο φωτογράφος , με το
να κόβονται, να προσδιορίζονται και να προετοιμάζονται για την
παραγωγή.
 Το πρώτο βήμα για την φωτογραφική επιμέλεια είναι να εξετάσει ο
φωτογράφος τις φωτογραφίες που τράβηξε για να καταλήξει ποια
ταιριάζει καλύτερα στο θέμα του.
 Πριν αποφασίσει είναι ουσιαστικής σημασίας να γνωρίζει το θέμα
του γιατί η φωτογραφία και το κείμενο πρέπει να συνδυαστούν για
να δώσουν μαζί ένα καλό συνολικό αποτέλεσμα.
 Τρία είναι τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να δει ο
φωτογράφος όταν επιλέγει μια φωτογραφία: το περιεχόμενο του
μηνύματος, την σύνθεση και το σχέδιο και την τεχνική ποιότητα.

14

Λεζάντα
 Στην πραγματικότητα συχνά είναι τα πιο "φτωχά" από άποψη
γραφής τμήματα μιας εφημερίδας. Πολλές λεζάντες δεν έχουν
άποψη και στυλ.
 Το στυλ που έχουν οι λεζάντες ποικίλλει πολύ στις
εφημερίδες. Οι περισσότερες λεζάντες τοποθετούνται κάτω
από τις φωτογραφίες. Μερικές εφημερίδες όμως, τις
τοποθετούν δίπλα απ' την φωτογραφία. Αυτό αποτελεί το
στυλ των περιοδικών.
 Οι πιο αποτελεσματικές λεζάντες είναι σύντομες και
ξεκάθαρες. Πρέπει να εξηγούν τι βλέπουμε στη φωτογραφία
και να δίνουν την ταυτότητα των προσώπων που βρίσκονται
μέσα σ' αυτήν.

15
Πριν την γραφή της λεζάντας
 Όταν πρόκειται να γράψει μια λεζάντα, ο
δημοσιογράφος πρέπει να μελετήσει προσεκτικά την
φωτογραφία πρώτα και να γνωρίζει το περιεχόμενό της.
 Προφανή χαρακτηριστικά δεν θα πρέπει να
περιγράφονται. Εξάλλου ο αναγνώστης μπορεί να ξέρει
αν το πρόσωπο της φωτογραφίας γελάει ή κλαίει. Καθετί
που ο αναγνώστης είναι πιθανό να παρανοήσει με μια
πρώτη ματιά θα πρέπει να εξηγηθεί.

16

Πριν την γραφή της λεζάντας

 Οι λεζάντες πρέπει να είναι γραμμένες σε ενεστώτα χρόνο όταν
περιγράφουν την δράση που λαμβάνει χώρα στην φωτογραφία
αλλά παρελθόντα χρόνος πρέπει να χρησιμοποιείται όταν δίνονται
και περιγράφονται λεπτομέρειες. Οι δημοσιογράφοι δεν θα πρέπει
να αλλάζουν χρόνους στην ίδια πρόταση μιας λεζάντας
περισσότερο απ' ότι θα άλλαζαν σε ένα ειδησεογραφικό ρεπορτάζ.
 Να θυμάστε πως οι λεζάντες δεν θα πρέπει να είναι φορτωμένες με
υπερβολικές λεπτομέρειες. Όταν μια φωτογραφία συνοδεύει ένα
ρεπορτάζ, πολλές εφημερίδες χρησιμοποιούν την πιο σύντομη
λεζάντα γιατί οι λεπτομέρειες καλύπτονται πλήρως στο lead ή
βρίσκονται σε αρχικά σημεία του ρεπορτάζ

17
Γράφοντας λεζάντες
 - Είναι πλήρης;
 -Δίνει την ταυτότητα των προσώπων πλήρως και με ευκρίνεια;
 -Αναφέρει το πότε έγινε το γεγονός της φωτογραφίας;
 -Αναφέρει το πού έγινε το γεγονός της φωτογραφίας;
 -Αναφέρει το τι περιλαμβάνει η φωτογραφία;
 -Αναφέρει τα ονόματα με σωστή ορθογραφία, με το σωστό όνομα
στο σωστό πρόσωπο;
 -Είναι ακριβής;
 -Είναι έτοιμη προς ανάγνωση;
 -'Έχουν αποφευχθεί όσο το δυνατόν περισσότερα επίθετα;
 -Προτείνει μια άλλη εικόνα;

18

Κάποια άλλα παραδείγματα χρήσης των φωτογραφιών

και ο ρόλος της λεζάντας είναι τα εξής:

 1ον Καθαρά ειδησεογραφική φωτογραφία που συνοδεύεται από

ρεπορτάζ:Δεν έχουμε όλα τα που, ποιος, πότε, πώς στην
φωτογραφία και οι λεζάντες δεν επαναλαμβάνουν κατά λέξη το
lead.
 2ον Φωτογραφίες πολιτιστικού περιεχομένου που συνοδεύονται
από ρεπορτάζ: Οι λεζάντες είναι γραμμένες σε μια πιο καθημερινή
γλώσσα και περιλαμβάνουν λίγες λεπτομέρειες. Γενικώς δίνουν
έμφαση σε κάτι που δεν αναφέρεται στο lead του ρεπορτάζ.
 3ον Φωτογραφίες που δεν συνοδεύονται από ρεπορτάζ: Συχνά μια
φωτογραφία χρησιμοποιείται χωρίς ρεπορτάζ γιατί έχει από μόνη
της ενδιαφέρον ή χρησιμοποιείται αντί για ρεπορτάζ. Σε τέτοια
περίπτωση όλα τα που, ποιος, πότε, πως παρουσιάζονται στην
λεζάντα που αντικαθιστά το ρεπορτάζ.

19
ΝΕΑ ΜΕΣΑ
ΚΑΙ ΠΑΛΙΑ ΜΕΣΑ

«Παλαιά θεωρία της επικοινωνίας»

 Κύριο στοιχείο της ήταν ότι έδινε
έμφαση στην ΕΞΟΥΣΙΑ των κεντρικά
ελεγχόμενων Μέσων, τα οποία
μετέδιδαν ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΕΣ
πληροφορίες σε ένα ΠΑΘΗΤΙΚΟ κοινό
με ενιαία αλλά και ελεγχόμενα
αποτελέσματα.

2
 Προκλήσεις στην θεωρία από τις
αλλαγές στα Μέσα
 Αυξανόμενος αριθμός επικοινωνιακών
διαύλων και η αφθονία στην παροχή
πληροφοριών κάθε είδους
 Ο τύπος «ένας για πολλούς» των
παραδοσιακών Μέσων μεταβάλλεται σε
νέες μορφές συμμετοχικής και
αμφίδρομης επικοινωνίας.
 Η χωροταξική αποδέσμευση της
επικοινωνίας
3

Προκλήσεις στην θεωρία από τις

αλλαγές στα Μέσα
 Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν
ταυτόχρονα μεγαλύτερη ελευθερία και
περισσότερες ευκαιρίες εποπτείας και
ελέγχου.
 Οι καινοτομίες συνοδεύονται από
ρευστότητα και αβεβαιότητα.

4
 Πρόκληση 2 – «Εικονική ή
δυνητική κοινότητα»
 Η αμφίδρομη (ψηφιακή) τεχνολογία έχει
μια τάση προς εξατομίκευση στη χρήση
του Μέσου, η οποία συνεπάγεται τη
διάλυση του παραδοσιακού κοινού των
ΜΜΕ, το οποίο βασιζόταν σε κοινούς
χώρους και κοινές κοινωνικές συνθήκες.
 Αυξημένη πιθανότητα για νέους και
στενότερους δεσμούς με έναν ευρύτερο
κύκλο ανθρώπων με συναφή τρόπο
σκέψης. Αίσθηση ή ψευδαίσθηση;
5

Πρόκληση 3
 Τα νέα μέσα αμφισβητούν την κυριαρχία
του υπάρχοντος κοινωνικού πλαισίου και
των κοινωνικών σχέσεων λόγω της
ικανότητας τους να υπερβαίνουν τα όρια
του χρόνου και του χώρου.
 Οι παλαιοί «κανόνες» που φιλτράρουν τη
διέλευση προς τα κανάλια επικοινωνίας
έχουν διαλυθεί.
 Οι παλαιότερες σχέσεις εξουσίας, κύρους
και εκτίμησης αμφισβητούνται επίσης.

6
Θεσμικό πλαίσιο για τα νέα μέσα
 Δεν υπόκεινται σε θεσμικούς και
χωρικούς περιορισμούς.
 Ανήκουν στους κατόχους τους και δεν
έχουν άλλο σκοπό απ’ αυτόν που οι
χρήστες τους επιλέγουν να τους δώσουν
και φυσικά δεν διαθέτουν κάποια
μεγαλύτερη σημασία για την κοινωνία.

Νομική υπόσταση νέων μέσων

 Δεν βρίσκονται εκτός νόμου αλλά δεν είναι
και ξεκάθαρο σε ποιο νόμο υπάγονται και
σε ποιου τη δικαιοδοσία ανήκουν.
 Εγγενές γνώρισμά τους είναι πως τα όρια
ανάμεσα στο τι είναι ιδιωτικό και τι είναι
δημόσιο και ευρύτερης σημασίας δεν είναι
πάντα σαφή.
 Στα «παλαιά Μέσα» το συνολικό τους
περιεχόμενο ήταν δημόσιο και οι
παραγωγοί του μπορούσαν να θεωρηθούν
υπεύθυνοι γι’ αυτό.
8
 Συμπεράσματα
 Αναθεώρηση των παραδοσιακών αντιλήψεων
περί ταυτότητας, λαμβάνοντας υπόψη μια
περισσότερο παγκόσμια κοινωνία.
 Να λάβουμε υπόψη τις συνέπειες της
διαφορετικότητας και του πολλαπλασιασμού
των ταυτοτήτων.

Συμπεράσματα
 Η παλαιά κοινωνική αξία της ισότητας
αποκτά εξέχουσα σημασία σε έναν
κόσμο στον οποίο η πρόσβαση στην
ευημερία πρέπει να περάσει από
πολύπλοκα συστήματα επικοινωνίας.
 Η τεχνολογία μόνο προτείνει ενώ η
κοινωνία διανέμει
 Το μέλλον της επικοινωνίας βρίσκεται
κατεξοχήν στα χέρια των ανθρώπων
και όχι στη διάθεση της τεχνολογίας.
Πολιτική χρήση και
αξιοπιστία του διαδικτύου

Πολιτική χρήση του διαδικτύου

 Οι χρήστες του διαδικτύου που το
χρησιμοποιούν για πολιτική ενημέρωση:
 επιδεικνύουν υψηλό πολιτικό ενδιαφέρον,
 είναι πολίτες που συμμετέχουν θετικά στην
εκλογική διαδικασία,
 ανακατατάσσονται στην Κεντροαριστερά,
και
 δεν έχουν ισχυρούς συναισθηματικούς
δεσμούς με κάποιο κόμμα.

12
 Πολιτική χρήση του διαδικτύου
 Το διαδίκτυο αντιμετωπίζεται σε μεγάλο
βαθμό ως ενημερωτικό μέσο, από το οποίο
οι χρήστες αναμένουν να ανταποκριθεί
καλύτερα από τα υπόλοιπα Μέσα. Το
εμπιστεύονται πλην όμως όχι τόσο όσο τις
εφημερίδες και το ραδιόφωνο.
 Όσον αφορά την εναλλακτική και έγκυρη
πληροφόρηση δηλώνουν ότι το διαδίκτυο
υπολείπεται των προσδοκιών τους
(Δεμερτζής & Αρμενάκης,2000).

13

Συλλογή πληροφοριών και

δημοσιογραφική έρευνα

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 1

 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 2

Συλλογή ειδήσεων

 Γραφεία δημοσίων σχέσεων

 Δελτία τύπου
 Συνεντεύξεις τύπου
 Πρακτορεία ειδήσεων
 Διαδίκτυο
 Άλλοι συνάδελφοι
 Τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση
κοκ
14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 3
 Πηγές

 Γραπτές
 Ηλεκτρονικές
 Ανθρώπινες

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 4

Γραπτές πηγές

 Ειδησεογραφικά πρακτορεία
 Βιβλιογραφικές πηγές
 Τύπος καθημερινός, περιοδικός
κ.α.
 Κυβερνητικά έγγραφα κ.α.
 Δελτία Τύπου
 Αρχεία

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 5

 Ηλεκτρονικές πηγές

 Διαδίκτυο
 Βάσεις δεδομένων

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 6

Ανθρώπινες πηγές

 Συνεντεύξεις
 Ανταποκριτές
 Έρευνες
 Προσωπικές επαφές

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 7

 Σχέση ειδησεογραφικής
πηγής - δημοσιογράφου
 Μια σχέση εμπιστοσύνης;
 Τι γίνεται όταν καίγεται μια πηγή;
 Οι δημοσιογράφοι γίνονται
φερέφωνα όσων έχουν πολιτική
και οικονομική δύναμη;
 Οι δημοσιογράφοι συμμαχούν με
τους πολιτικούς;
 Τελικά είναι μια σχέση που
εξυπηρετεί αμοιβαία συμφέροντα;

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 8

Τι είναι οι off the record

πληροφορίες;
 Μη δημοσιεύσιμες πληροφορίες
 Συχνά πληροφορίες που δίνονται
στους ρεπόρτερ για να τους
βοηθήσουν να καταλάβουν, να
αξιολογήσουν, να βάλουν σε μια
σειρά τα γεγονότα που καλύπτουν.
 Μια πηγή που δεν θέλει να φέρει την
ευθύνη για μια είδηση την διοχετεύει
στον τύπο με την παρατήρηση ότι δεν
θα αποδοθεί σε αυτήν. Έτσι
γεννήθηκε ο εκπρόσωπος!

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 9

 Η τακτική του Off the record

 Η συμφωνία ότι μια πληροφορία δεν

πρέπει να αναφερθεί ή να αποδοθεί
σε μια πηγή πρέπει να γίνει ΠΡΙΝ
δοθεί η πληροφορία.
 Μια πηγή που σας λέει κάτι off the
record θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία
σας
 Μερικές φορές είναι αναγκαίο να
δεχόμαστε το off the record αλλά
πρέπει να υπάρχει συμφωνία με την
πηγή.

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 10

Διαβάθμιση για τις off the

record πληροφορίες
 1ος βαθμός – η off the record
πληροφορία γίνεται κατανοητή με
τη μορφή «σε καμία περίπτωση μη
την χρησιμοποιείς τώρα,
επωφελήσου για να κατανοήσεις
το γεγονός, ίσως πολύ αργότερα
να μπορέσεις να την αποκαλύψεις.

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 11

 Διαβάθμιση για τις off the
record πληροφορίες
 2ος βαθμός – Η off the record
πληροφορία χρησιμοποιείται μέσα
στην είδηση του δημοσιογράφου,
αλλά σαν να ήταν δικιά του ή
αποτέλεσμα μιας ιδιαίτερης έρευνας.
 3ος βαθμός – Μπορεί να
χρησιμοποιηθεί παραπέμποντας
ευθέως στην πηγή, αλλά όχι
δηλώνοντας ευθέως όνομα. Η πηγή
συνήθως αναφέρεται ως «ένας
ανώτατος στρατιωτικός
αξιωματούχος», «ένας τέως
υπουργός» ή ως «έμπιστες πηγές».
14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 12

Συλλογή πληροφοριών και

δημοσιογραφική έρευνα

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 1

 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 2

Συλλογή ειδήσεων

 Γραφεία δημοσίων σχέσεων

 Δελτία τύπου
 Συνεντεύξεις τύπου
 Πρακτορεία ειδήσεων
 Διαδίκτυο
 Άλλοι συνάδελφοι
 Τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση
κοκ
14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 3
 Πηγές

 Γραπτές
 Ηλεκτρονικές
 Ανθρώπινες

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 4

Γραπτές πηγές

 Ειδησεογραφικά πρακτορεία
 Βιβλιογραφικές πηγές
 Τύπος καθημερινός, περιοδικός
κ.α.
 Κυβερνητικά έγγραφα κ.α.
 Δελτία Τύπου
 Αρχεία

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 5

 Ηλεκτρονικές πηγές

 Διαδίκτυο
 Βάσεις δεδομένων

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 6

Ανθρώπινες πηγές

 Συνεντεύξεις
 Ανταποκριτές
 Έρευνες
 Προσωπικές επαφές

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 7

 Σχέση ειδησεογραφικής
πηγής - δημοσιογράφου
 Μια σχέση εμπιστοσύνης;
 Τι γίνεται όταν καίγεται μια πηγή;
 Οι δημοσιογράφοι γίνονται
φερέφωνα όσων έχουν πολιτική
και οικονομική δύναμη;
 Οι δημοσιογράφοι συμμαχούν με
τους πολιτικούς;
 Τελικά είναι μια σχέση που
εξυπηρετεί αμοιβαία συμφέροντα;

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 8

Τι είναι οι off the record

πληροφορίες;
 Μη δημοσιεύσιμες πληροφορίες
 Συχνά πληροφορίες που δίνονται
στους ρεπόρτερ για να τους
βοηθήσουν να καταλάβουν, να
αξιολογήσουν, να βάλουν σε μια
σειρά τα γεγονότα που καλύπτουν.
 Μια πηγή που δεν θέλει να φέρει την
ευθύνη για μια είδηση την διοχετεύει
στον τύπο με την παρατήρηση ότι δεν
θα αποδοθεί σε αυτήν. Έτσι
γεννήθηκε ο εκπρόσωπος!

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 9

 Η τακτική του Off the record

 Η συμφωνία ότι μια πληροφορία δεν

πρέπει να αναφερθεί ή να αποδοθεί
σε μια πηγή πρέπει να γίνει ΠΡΙΝ
δοθεί η πληροφορία.
 Μια πηγή που σας λέει κάτι off the
record θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία
σας
 Μερικές φορές είναι αναγκαίο να
δεχόμαστε το off the record αλλά
πρέπει να υπάρχει συμφωνία με την
πηγή.

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 10

Διαβάθμιση για τις off the

record πληροφορίες
 1ος βαθμός – η off the record
πληροφορία γίνεται κατανοητή με
τη μορφή «σε καμία περίπτωση μη
την χρησιμοποιείς τώρα,
επωφελήσου για να κατανοήσεις
το γεγονός, ίσως πολύ αργότερα
να μπορέσεις να την αποκαλύψεις.

14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 11

 Διαβάθμιση για τις off the
record πληροφορίες
 2ος βαθμός – Η off the record
πληροφορία χρησιμοποιείται μέσα
στην είδηση του δημοσιογράφου,
αλλά σαν να ήταν δικιά του ή
αποτέλεσμα μιας ιδιαίτερης έρευνας.
 3ος βαθμός – Μπορεί να
χρησιμοποιηθεί παραπέμποντας
ευθέως στην πηγή, αλλά όχι
δηλώνοντας ευθέως όνομα. Η πηγή
συνήθως αναφέρεται ως «ένας
ανώτατος στρατιωτικός
αξιωματούχος», «ένας τέως
υπουργός» ή ως «έμπιστες πηγές».
14/1/2023 Discourse & Image in Mass Media 12

ΕΙΔΗΣΗ

ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

 ΕΙΔΗΣΗ
 Ένα αρχικό προσχέδιο της ιστορίας;
 Ένα σύντομο αξιόπιστο κείμενο που
πληροφορεί τον κόσμο για ένα γεγονός που
δεν γνώριζε χθες και το μαθαίνει σήμερα;
 Αυτό που ο αρχισυντάκτης αποφασίζει την
δεδομένη μέρα;
 Η γνώση της τρέχουσας ζωής που
προσφέρεται στο πλατύ κοινό;

ΕΙΔΗΣΗ
είναι
ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΛΟΓΟΥ,
η οποία απευθύνεται σε ένα σχετικά
ευρύ ακροατήριο και αποτελείται από
τμήματα πληροφοριών επεξεργασμένα
και παρουσιασμένα σύμφωνα με
συγκεκριμένους επαγγελματικούς
κανόνες και τύπους.
 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ 4

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ

5
 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
 Με βάση την επαγγελματική κρίση των
δημοσιογράφων
 Με βάση τις δομές των ειδησεογραφικών
οργανισμών
 Με βάση τα γεγονότα
 Με βάση δυνάμεις και συμφέροντα που δρουν
εκτός των ειδησεογραφικών ή δημοσιογραφικών
οργανισμών (οικονομικοί, πολιτικοί παράγοντες
κ.α.)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ
 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
 ΠΟΛΙΤΙΚΗ
 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ

7
 ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΕΙΔΗΣΕΩΝ

 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ

 Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
& ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ
 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
 ΕΓΓΥΤΗΤΑ
 ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ – ΕΠΙΡΡΟΗ
 ΤΟ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
 ΤΟ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
8

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Οι ειδήσεις ενός τηλεοπτικού δικτύου

υπακούν σε μια διαδικασία πρόβλεψης για
οικονομικούς λόγους. Ο σχεδιασμός της
κάλυψης των ειδήσεων βοηθά στην
οικονομία της παραγωγής των ειδήσεων.

9
 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΑΤΖΕΝΤΑ
 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

10

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Οι πολιτισμικοί παράγοντες (γλώσσα,

εκπαίδευση, τέχνη κ.α.) μιας συγκεκριμένης
κοινωνίας και εποχής διαμορφώνουν ένα
ολόκληρο πλέγμα «κατανόησης» των
γεγονότων.

11
ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΠΗΓΕΣ
 ΘΥΡΟΦΥΛΑΚΕΣ (ΠΥΛΩΡΟΙ)

12

ΕΙΔΗΣΗ

ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

 ΕΙΔΗΣΗ
 Ένα αρχικό προσχέδιο της ιστορίας;
 Ένα σύντομο αξιόπιστο κείμενο που
πληροφορεί τον κόσμο για ένα γεγονός που
δεν γνώριζε χθες και το μαθαίνει σήμερα;
 Αυτό που ο αρχισυντάκτης αποφασίζει την
δεδομένη μέρα;
 Η γνώση της τρέχουσας ζωής που
προσφέρεται στο πλατύ κοινό;

ΕΙΔΗΣΗ
είναι
ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΛΟΓΟΥ,
η οποία απευθύνεται σε ένα σχετικά
ευρύ ακροατήριο και αποτελείται από
τμήματα πληροφοριών επεξεργασμένα
και παρουσιασμένα σύμφωνα με
συγκεκριμένους επαγγελματικούς
κανόνες και τύπους.
 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ 4

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ

5
 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
 Με βάση την επαγγελματική κρίση των
δημοσιογράφων
 Με βάση τις δομές των ειδησεογραφικών
οργανισμών
 Με βάση τα γεγονότα
 Με βάση δυνάμεις και συμφέροντα που δρουν
εκτός των ειδησεογραφικών ή δημοσιογραφικών
οργανισμών (οικονομικοί, πολιτικοί παράγοντες
κ.α.)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ
 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
 ΠΟΛΙΤΙΚΗ
 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ

7
 ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΕΙΔΗΣΕΩΝ

 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ

 Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
& ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ
 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
 ΕΓΓΥΤΗΤΑ
 ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ – ΕΠΙΡΡΟΗ
 ΤΟ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
 ΤΟ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟ ΕΝΌΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ
8

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Οι ειδήσεις ενός τηλεοπτικού δικτύου

υπακούν σε μια διαδικασία πρόβλεψης για
οικονομικούς λόγους. Ο σχεδιασμός της
κάλυψης των ειδήσεων βοηθά στην
οικονομία της παραγωγής των ειδήσεων.

9
 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΑΤΖΕΝΤΑ
 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

10

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Οι πολιτισμικοί παράγοντες (γλώσσα,

εκπαίδευση, τέχνη κ.α.) μιας συγκεκριμένης
κοινωνίας και εποχής διαμορφώνουν ένα
ολόκληρο πλέγμα «κατανόησης» των
γεγονότων.

11
 ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΠΗΓΕΣ
 ΘΥΡΟΦΥΛΑΚΕΣ (ΠΥΛΩΡΟΙ)

12

Μελέτες «κοινής γνώμης»

Ή ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ
 Δημοσκοπήσεις
 Έρευνες γνώμης που διενεργούνται
από Ινστιτούτα Δημοσκοπήσεων με
την ευθύνη ειδικών («πολιτολόγων
στην περίπτωση της Γαλλίας)

Δημοσκοπήσεις
 Κατέχουν σημαντική θέση στην
πολιτική ζωή
 Αποτελούν δημοσιογραφικό πρόϊόν
 Παρατηρούνται σε όλες τις
δημοκρατικές χώρες (στην Γαλλία
έχουν εξέχοντα ρόλο)

3
 Δημοσκοπήσεις
 Βοήθησαν να γνωρίσουμε με
μεγαλύτερη ακρίβεια ορισμένες
αντικειμενικές ιδιότητες που
συνδέονται με την πολιτική ψήφο,
κυρίως κάποια κοινωνικά
χαρακτηριστικά διαφορετικών ομάδων
ψηφοφόρων.
 Ωστόσο την δεκαετία του 70
αμφισβητήθηκαν

Προεκλογικές έρευνες και έρευνες

γνώμης;
 Προεκλογικές έρευνες οργανώνουν σε
μειωμένη κλίμακα μια «πρόωρη» ψήφο.
 Προηγούνται μιας προεκλογικής
αναμέτρησης ή την προοικονομούν.
 Έρευνες γνώμης που διεξάγουν τα
Ινστιτούτα Δημοσκοπήσεων δημιουργούν
καταστάσεις που στην πολιτική
πραγματικότητα δεν υφίστανται ως τέτοιες.
Συνεπώς δεν είναι δυνατό να συγκριθούν τα
αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων με
εκείνα που θα έδιναν οι πραγματικές
εκλογικές αναμετρήσεις.

5
 «Πολιτολόγος»
 Λέξη που δημιουργήθηκε το 60 από
τα ΜΜΕ για να δηλώσει τους νέους
ειδήμονες της πολιτικής επιστήμης
που σχολίαζαν στο ραδιόφωνο ή στην
τηλεόραση τις δημοσκοπήσεις που
είχαν διενεργήσει με αφορμή τις
εκλογές.

«Πολιτολόγοι»
 Υποβάλλονται ολοένα και περισσότερο στο
διπλό εξαναγκασμό του πολιτικού και
οικονομικού πεδίου.
 Υπηρετούν την «επιστήμη για τη δράση» που
δεν αφήνει χώρο για βαθυστόχαστη και κριτική
ανάλυση
 Χρέος τους να υπακούνε στις διαταγές της
δημοσιογραφίας ή της πολιτικής: να διενεργούν
έρευνες όσο γίνεται πιο γρήγορα

7
 Οι δημοσκοπήσεις των
«πολιτολόγων»
 Αποτελούν μέρος του πολιτικού
παιχνιδιού
 Προορίζονται για διάφορους
παράγοντες του πολιτικού πεδίου και
σχολιάζονται από αυτούς
 Παραμένουν στη σύλληψη και στην
ανάλυσή τους συγκυριακά προϊόντα,
έντονα σημαδεμένα από την εκάστοτε
πολιτική προβληματική της στιγμής.
8

Δημοσκόποι
 Έχουν την τάση να αντιλαμβάνονται τις έρευνες
τους σε συνάρτηση με την άμεση πολιτική
επικαιρότητα και δεν επιδιώκουν να
καταλάβουν τις πολιτικές συζητήσεις, όσο να τις
διεκπεραιώσουν με φαινομενικά αναμφισβήτητο
και αντικειμενικό τρόπο.
 Ο οικονομικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα
διάφορα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων τους
δεσμεύει σε ένα είδος μόνιμου «μιντιακού»
πλειστηριασμού.
 Προωθούν τον πολλαπλασιασμό των ερευνών.
9
 Νόμος περί δημοσκοπήσεων
 1977
 Απαγόρευε κάθε δημοσίευση και
σχολιασμό δημοσκοπήσεων αλλά μόνο
την εβδομάδα που προηγούνταν κάθε
γύρου των εκλογών.

10

Κριτική για τις δημοσκοπήσεις

 Στερούνται σοβαρότητας και αξιοπιστίας
 Επικίνδυνες πολιτικές επιδράσεις των
δημοσκοπήσεων στο πολιτικό παιχνίδι
 Ερωτήσεις παράλογες ή πολιτικά χρωματισμένες
 Ψεύτικες ή ατελείς τεχνικά δημοσκοπήσεις
 Έλκουν την προσοχή στην λεπτομέρεια και
απομακρύνονται από την ουσία
 Αβέβαια αποτελέσματα και δύσκολες στην
διενέργεια τους

11
Τα πιο ορατά κοινωνικά
φαινόμενα

δεν είναι κατ’ ανάγκην τα

σημαντικότερα

12

Οι δυσκολίες της έρευνας μέσω

ερωτηματολογίου
 Οι κοινωνικοί δρώντες δε λένε πάντα αυτό που κάνουν
και δεν κάνουν πάντα αυτό που λένε.
 Οι απαντήσεις που προκύπτουν από αυτές τις έρευνες
είναι ακατέργαστα υλικά που θα πρέπει να αποτελούν
αντικείμενο κριτικής ανάλυσης. Η έρευνα με
ερωτηματολόγιο θα πρέπει να συνοδεύεται και από άλλες
ερευνητικές μεθόδους (εθνογραφική παρατήρηση,
εκτενείς συζητήσεις κλπ)
 «Σωστά» ερωτήματα είναι τα ουδέτερα ερωτήματα;
 Η υπερβολική αστάθεια των «γνωμών» αυτών μπορούν
το ίδιο εύκολα να μεταβληθούν ανάλογα με τη σύνταξη
της ερώτησης ή τη θέση της στο ερωτηματολόγιο.
 Ανάγει την επιστημονική έρευνα σε μια απλή στατιστική
τυπολογία απαντήσεων που φαίνονται επαρκείς από
13
μόνες τους.
 Το φαινόμενο επιβολής των
ερωτήσεων
 Υπερβολικά δύσκολο να θέτουμε το ίδιο ερώτημα σε έναν
ετερόκλητο κοινωνικά και πολιτισμικά πληθυσμό και να
διασφαλιστεί πως το ερώτημα θα το κατανοήσουν όλοι με
τον ίδιο τρόπο.
 Η τεχνική των κλειστών ερωτήσεων αυξάνει τους
κινδύνους παρανοήσεων (π.χ. τυχαίες απαντήσεις)
 Η καθαρά γλωσσική κατανόηση ενός ερωτήματος δεν
συνεπάγεται την πρακτική κατανόηση του προβλήματος,
ούτε την αναγνώριση του προβλήματος ως τέτοιου, ούτε
και τη γνώση των πολιτικών διακυβευμάτων που μπορεί
αυτή να εμπεριέχει.

14

Το φαινόμενο επιβολής των

ερωτήσεων
 Οι δημοσκόποι θα έπρεπε να παίρνουν
περισσότερο στα σοβαρά τις απαντήσεις που
λαμβάνουν στις σπάνια ανοιχτές ερωτήσεις
καθώς και σε αυτές που απλούστατα ελέγχουν
γνώσεις.
 Τα Ινστιτούτα Δημοσκοπήσεων απέχουν πολύ
από το να καταγράφουν τις «καταστάσεις
γνώμης». Συμβάλλουν στο να πιστεύουμε πως
για όλα τα πράγματα υπάρχει μια «κοινή
γνώμη» που είναι διαρκώς μετακινούμενη και
ρευστή.
15
 Συμπερασματικά
 Σύμφωνα με τον Pierre Bourdieu «η
κοινή γνώμη δεν υπάρχει»
 Διαφορά μεταξύ δημοσκόπων και
κοινωνιολόγων. Οι μεν πιστεύουν στην
ύπαρξη «κοινής γνώμης» καθ’αυτής ενώ
οι δε πιστεύουν πως είναι μια συλλογική
πεποίθηση που η λειτουργία της είναι να
εξασφαλίσει στα δημοκρατικά καθεστώτα
ένα είδος ρύθμισης της πολιτικής πάλης.

16

Συμπερασματικά
 Δεν υπάρχει «αληθινή κοινή γνώμη» παρά μόνο
πεποιθήσεις γύρω από τον σωστό τρόπο να την
αντιλαμβανόμαστε και να τη μετρούμε.
 Το μόνο που μπορεί να υπάρχει είναι ένας
κοινωνικός ορισμός της που είναι εκ φύσεως
ιστορικά μεταβλητός και ουσιαστικά παραπέμπει
στο κοινωνικό πεδίο των δρώντων που έχουν
συμφέρον να την επικαλούνται, να τη
χειραγωγούν ή να επενεργούν σε αυτό που
ονομάζεται έτσι κοινωνικά.

17
 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ &

ΠΕΙΘΩ

Τι είναι η κοινή γνώμη;

• Το σύνολο των απόψεων των ατόμων για
ένα ζήτημα το οποίο επηρεάζει αυτά τα
άτομα.

2
 Χαρακτηριστικά της κοινής
γνώμης
• Η γνώμη προσδιορίζεται κατά βάση από την
ιδιοτέλεια.
• Η γνώμη δεν παραμένει για μεγάλη χρονική
περίοδο, εκτός και αν τα άτομα πιστεύουν ότι
αφορά στο προσωπικό τους συμφέρον.
• Από την στιγμή που πιστεύουν πως αφορά στο
προσωπικό τους συμφέρον η γνώμη δεν αλλάζει
εύκολα.
• Η κοινή γνώμη μπορεί να σχηματισθεί από
ποικίλες απόψεις για ένα θέμα όχι απαραίτητα
σύμφωνες μεταξύ τους. 3

Σχέση κοινής γνώμης -

γεγονότων
• Η κοινή γνώμη είναι ευαίσθητη στα γεγονότα.
• Η κοινή γνώμη δεν προλαμβάνει τα γεγονότα,
αντιδρά σε αυτά.
• Τα γεγονότα αποτελούν το έναυσμα για το
σχηματισμό της κοινής γνώμης. Εάν οι άνθρωποι
δεν γνωρίζουν ένα ζήτημα, δεν αναμένεται να
ενδιαφερθούν ή να έχουν μια γνώμη.

4
 Έχει τις ρίζες της στα:
• Ιδιοτέλεια
• Γεγονότα
• Κοινή συζήτηση

Κύκλος ζωής κοινής γνώμης

• Προσδιορισμός του • Κυβερνητική/
ζητήματος Ρυθμιστική ανάμειξη
• Ανάμειξη των • Επίλυση
καθοδηγητών
• Κοινή αντίληψη

6
 Κοινωνιολογικός ορισμός
καθοδηγητών
• Άτομα που ενδιαφέρονται
σε μεγάλο βαθμό για το
θέμα
• Άτομα καλύτερα
πληροφορημένα
• Άπληστοι καταναλωτές
ΜΜΕ
• Άτομα που υιοθετούν
πρώτα τις νέες ιδέες
• Καλοί οργανωτές που
μπορούν να ωθήσουν
πρόσωπα σε δράση
7

Τύποι καθοδηγητών
• Επίσημοι
• Ανεπίσημοι
• Καθοδηγητές
δύναμης

8
 ΡΟΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

ΜΜΕ &
ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ
ΓΝΩΜΗΣ

ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟ ΑΠΡΟΣΕΚΤΟ
ΚΟΙΝΟ ΚΟΙΝΟ
9

Ο ρόλος των ΜΜΕ

• Όταν οι άνθρωποι δεν • Η επίδραση των ΜΜΕ
είναι πληροφορημένοι γίνεται μεγαλύτερη όταν
καλά ή δεν έχουν οι άνθρωποι δεν μπορούν
διαμορφώσει την θέση να επαληθεύσουν τις
τους πάνω σε ένα θέμα τα
ΜΜΕ παίζουν ρόλο στο πληροφορίες μέσω της
να πουν στους προσωπικής τους
ανθρώπους τι να εμπειρίας.
σκεφτούν. • Σημαντικός ο ρόλος των
• Τα ΜΜΕ λένε στο κοινό Υ Δημοσίων Σχέσεων
τι να σκεφτεί σχετικά με
κάτι και όχι τι να σκεφτεί
γενικά.
10
 Πορτραίτο καθοδηγητή
• ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Έχουν κάνει 3 ή και περισσότερες
από τις ακόλουθες δραστηριότητες: παρακολούθησαν μια
δημόσια συζήτηση, έγραψαν ένα νομοθέτημα,
υπηρέτησαν ως ανώτατο στέλεχος ή μέλος επιτροπής
ενός τοπικού οργανισμού, παρακολούθησαν έναν
πολιτικό λόγο ή συγκέντρωση, έγραψαν μια επιστολή
στον εκδότη,εργάστηκαν για ένα πολιτικό κόμμα/για μια
ομάδα δράσης, έγραψαν ένα άρθρο, διατήρησαν ή
διοίκησαν ένα πολιτικό γραφείο.
• 10-12% του πληθυσμού είναι καθοδηγητές γνώμης.

11

Έννοια πειθούς
• «Επικοινωνία στις επιλογές επιρροής»
• «Μια διαδικασία η οποία αλλάζει τις
θέσεις, τα πιστεύω, τις απόψεις και την
συμπεριφορά»

12
 Πειθώ και ΔΣ
• ….τα άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με
τις δημόσιες σχέσεις είναι ρήτορες οι οποίοι
επηρεάζουν τους συνανθρώπους τους.
Σχεδιάζουν, τοποθετούν και επαναλαμβάνουν
μηνύματα εκ μέρους των εγγυητών σε μια σειρά
θεμάτων τα οποία διαμορφώνουν τις απόψεις της
κυβέρνησης, των φιλανθρωπικών οργανισμών,
των ιδρυμάτων δημόσιας εκπαίδευσης κλπ

13

Χρήση της πειθούς

• Για να αλλάξει ή να μετριάσει τις εχθρικές
απόψεις
• Να αποκρυσταλλώσει τις κρυμμένες
γνώμες και θετικές στάσεις
• Να διατηρήσει τις ευνοϊκές απόψεις

14
 Μια γενική εικόνα της πειθούς
• Τα ραδιοτηλεοπτικά • Οι λογικές προσφυγές είναι
καλύτερες για μορφωμένα
μηνύματα είναι πιο ακροατήρια.
πειστικά από τα έντυπα. • Η ανάγκη για αλτρουισμό
• Οι δυνατές μπορεί να αποτελέσει δυνατό
κίνητρο.
συναισθηματικές • Ένα ελκυστικό πρότυπο ή
προσφυγές και η ενέργειες δημοσιότητας είναι
δημιουργία φόβου είναι τα πλέον αποτελεσματικά όταν
ότι πιο αποτελεσματικό το ακροατήριο δεν έχει μεγάλη
ανάμειξη, το θέμα είναι απλό
για ένα αδιάφορο και χρησιμοποιούνται
ακροατήριο. τηλεοπτικά κανάλια.

15

Παράγοντες στην επικοινωνία

της πειθούς
• Ανάλυση • Συμμετοχή
ακροατηρίου ακροατηρίου
• Αξιοπιστία πηγής • Προτάσεις για δράση
• Προσφυγή στην • Περιεχόμενο και δομή
ιδιοτέλεια μηνυμάτων
• Σαφήνεια μηνύματος • Πειστική ομιλία
• Συγχρονισμός και
περιεχόμενο

16
 Ανάλυση ακροατηρίου
• Ψυχοσχεδιαγράμματα: Πρόγραμμα VALS
– Values and Lifestyle Programme
• Δημοσκοπήσεις και έρευνες κοινού.

17

Πηγή πιστότητας
• Γνώση
• Ειλικρίνεια
• Χάρισμα

18
 Προσφυγή στην ιδιοτέλεια
• Το κοινό ασχολείται με ζητήματα ή δίνει
βάση σε μηνύματα τα οποία έλκουν τις
ψυχικές ή οικονομικές ανάγκες του.
• Σύμφωνα με τον Laswell οι άνθρωποι
παρακινούνται μεταξύ άλλων από: δύναμη,
σεβασμό,πλούτο, ψυχική και νοητική
ζωτικότητα.

19

Σαφήνεια μηνύματος
• Τα πιο πειστικά μηνύματα είναι άμεσα,
εκφράζονται απλά και περιλαμβάνουν
μόνο μια βασική ιδέα.
• ΥΔΣ θα πρέπει πάντα να κάνει 2
ερωτήσεις: «Τι θέλω να κάνει το
ακροατήριο με το μήνυμα;» και «Θα
καταλάβει το ακροατήριο το μήνυμα;»

20
 Συγχρονισμός και περιεχόμενο
• Ένα μήνυμα είναι πιο πειστικό αν οι
περιβαλλοντικοί παράγοντες υποστηρίζουν
το μήνυμα ή αν το μήνυμα λαμβάνεται
μέσα στο γενικό πλαίσιο άλλων
μηνυμάτων και καταστάσεων με τις οποίες
το άτομο είναι οικείο.

21

Προτάσεις για δράση

• Οι άνθρωποι επιδοκιμάζουν τις ιδέες, μόνο
όταν αυτές συνοδεύονται από μια ενέργεια
που προτείνεται από τον εισηγητή της
πρότασης.
• Οι υποδείξεις για δράση πρέπει να είναι
ξεκάθαρες.

22
 Συμμετοχή του ακροατηρίου
• Η πράξη της συμμετοχής ενισχύει τα
πιστεύω του ακροατηρίου.
• Ζητώντας από τους ανθρώπους να κάνουν
κάτι ενεργοποιείται μια μορφή πειθούς και
δέσμευσης προς τον εαυτό τους.

23

Σχέσεις Υπευθύνων Δημοσίων

Σχέσεων
με τα ΜΜΕ
Σχέση Υ/ΔΣ & Δημοσιογράφου
• Στηρίζεται στην αμοιβαία εξάρτηση και στην
ποσότητα της επικοινωνίας μεταξύ τους.
• Η συμμετοχή των υπηρεσιών δημοσίων σχέσεων
στη συνολική κάλυψη επιχειρησιακών και
κοινωνικών ειδήσεων υπερβαίνει το 50%.
• Ο σκοπός των δημοσιογράφων συμπίπτει με το
τον σκοπό του επαγγελματία των δημοσίων
σχέσεων.Αυτή η κοινότητα στόχων αποτελεί τη
βάση ενός συνεταιριστικού συστήματος για τη
διάχυση των πληροφοριών.
2

2 είδη δημοσιότητας
• Αυθόρμητη: ένα σημαντικό
ατύχημα,έκρηξη, πυρκαγιά ή οποιοδήποτε
απρογραμμάτιστο γεγονός δημιουργεί την
αυθόρμητη δημοσιότητα.
• Προγραμματισμένη: αποτελεί το
αποτέλεσμα συνειδητής προσπάθειας για να
αποσπαστεί το ενδιαφέρον σε ένα θέμα,
γεγονός ή οργανισμό.
3
 Δελτίο Τύπου
• Αποτελεί την πιο απλή και την πιο
οικονομική μέθοδο επικοινωνίας με τα
ΜΜΕ.
• Έχει διαφορετικές μορφές ανάλογα με το
κοινό και το μέσο στο οποίο απευθύνεται.
• Ωστόσο υπάρχει μια συγκεκριμένη δομή
την οποία ακολουθούν τα περισσότερα
δελτία τύπου.

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΔΕΛΤΙΟΥ
ΤΥΠΟΥ
• ΕΠΙΚΕΦΑΛΙΔΑ – ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

• ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΔΕΛΤΙΟΥ

• ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

• ΤΙΤΛΟΣ

• ΚΕΙΜΕΝΟ

• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΥΔΣ

5
 Κείμενο δελτίου τύπου
• Δομή ανεστραμμένης πυραμίδας
• Σαφήνεια
• Ακρίβεια
• Συντομία
• Διασταύρωση πληροφοριών
• Αλήθεια

Συνέντευξη τύπου
• Είναι μια οργανωμένη
ευκαιρία για να
διαδοθούν την ίδια
χρονική στιγμή
ειδήσεις προς όλα τα
ΜΜΕ.Θα πρέπει να
γίνεται μόνο όταν
υπάρχουν σημαντικές
ειδήσεις και όταν
απαιτείται η
κατανόηση
πολύπλοκων ή
αμφιλεγόμενων 7
θεμάτων.
 Για μια επιτυχημένη
συνέντευξη τύπου
• Προγραμματίστε το γεγονός προσεκτικά
• Προετοιμάστε τα διευθυντικά στελέχη και
τα λοιπά εμπλεκόμενα στελέχη για τη
συνέντευξη.
• Κρατήστε την συνέντευξη τύπου ζωηρή και
ενδιαφέρουσα. Διατηρήστε το φιλικό κλίμα
και τον επαγγελματισμό σας ακόμη και
όταν η συνέντευξη έχει βγει εκτός ελέγχου.

Από την πλευρά του

συνεντευξιαζόμενου
• Πλησιάστε το ζήτημα • Μην έρχεστε σε
από τη σκοπιά του αντιπαράθεση με τους
ενδιαφέροντος του δημοσιογράφους.
κοινού και όχι από την • Ξεκινήστε με τις
σκοπιά του ειδήσεις και μετά
οργανισμού. δώστε τις
• Απαντήστε στις λεπτομέρειες.
ευθείες ερωτήσεις με • Μην ξεχάσετε να
ευθύ τρόπο.Μη λέτε δώσετε αμέσως τις
ψέματα . συμπληρωματικές
πληροφορίες που
τυχόν υποσχεθήκατε. 9