ŚREDNIOWIECZE

• nazwa i ramy czasowe: średniowiecze, medium aevum, chrzest Polski

• chrześcijaństwo
• teocentryzm
• dualizm duszy i ciała
• uniwersalizm średniowieczny
• wzorce osobowe
• hierarchia
• życie codzienne w średniowieczu
• filozofia chrześcijańska
• konflikt między wiarą a rozumem
• scholastyka
• pojęcia i terminy: charakter religijny, funkcja dydaktyczna, anonimowość, symbol i alegoria,
symultanizm, płaskorzeźba, rzeźba pełnofigurowa, fresk, pieta, ikona, iluminatorstwo,
miniatura, chorał, bazylika, nawa, ołtarz, prezbiterium, apsyda, katedra, przypora, rozeta,
witraż, portal
• style epoki - romański i gotycki
• najważniejsze dzieła sztuki średniowiecznej
• piśmiennictwo średniowiecza (literatura o charakterze religijnym i świeckim)

TEKSTY Z EPOKI
Bogurodzica
• czas powstania Bogurodzicy
• kompozycja Bogurodzicy
• pieśń religijna
• motyw deesis
• archaizmy: leksykalne, fonetyczne, fleksyjne, składniowe, słowotwórcze
• kompozycja utworu
Lament świętokrzyski / Posłuchajcie bracia miła… / Żale Matki Boskiej pod krzyżem
• pojęcia i terminy: dramat liturgiczny, lament, Stabat Mater
• motyw: stabat Mater Dolorosa (stała Matka Boleściwa)
• pochodzenie utworu
• sposób ukazania Matki Bożej
• lament jako gatunek literacki
Legenda o św. Aleksym
• pojęcia i terminy: legenda hagiograficzna, asceta
• parenetyczny charakter utworu
• literatura popularna wieków średnich
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią
• średniowieczna polska poezja świecka
• kompozycja utworu
• satyra społeczna
• alegoria śmierci
• taniec śmierci – motyw: danse macabre
Kwiatki św. Franciszka
• legenda średniowieczna
• postać: św. Franciszek z Asyżu
• wyjątkowość św. Franciszka na tle epoki
• elementy fantastyczne w utworze
• pojęcia i terminy: franciszkanizm, ekologia
• franciszkanie – charakterystyka zakonu
Pieśń o Rolandzie
• geneza utworu
• fabuła Pieśni o Rolandzie
• tło historyczne utworu
• kompozycja Pieśni o Rolandzie
• wzorzec osobowy rycerza
• etos rycerski – wyjaśnienie pojęcia
• cechy eposu rycerskiego
• motyw: sztuka umierania – ars moriendi
• symbolika śmierci Rolanda
• mit założycielski stanu rycerskiego
• wyprawy krzyżowe
Dzieje Tristana i Izoldy
• geneza utworu
• fabuła Dziejów Tristana i Izoldy
• kompozycja utworu
• topos (motyw) nieszczęśliwej miłości
• pojęcia i terminy: romans rycerski, trubadur, miłość dworska
• postacie: Tristan, Izolda
• aluzja literacka
• nowy wymiar motywu średniowiecznego
Kronika polska Galla Anonima
• dzieła polskiej historiografii: Kronika polska Galla Anonima, kronika Wincentego Kadłubka,
Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza
• kronika trzech Bolesławów
• pojęcia i terminy: historiografia, kronika, wzorzec osobowy, literatura parenetyczna
Boska komedia
• geneza Boskiej komedii
• tytuł utworu
• fabuła utworu: piekło, czyścic, raj
• duchowi przewodnicy Dantego: Wergiliusz, Beatrycze, święty Bernard z Clairvaux
• kompozycja Boskiej komedii
• społeczny kontekst utworu
• między średniowieczem a renesansem – cechy średniowieczne i renesansowe utworu
• alegoryczność utworu
• pojęcia i terminy: poemat epicki, summa, prekursor, dantejskie sceny
• postać: Dante Alighieri