อาณาจักรฟังไจ

Kingdom Fungi
สิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟังไจ (kingdom Fungi) เป็นสิ่งมีชีวิตประเภท
ยูคาริโอต มีทั้งพวกที่เป็นเซลล์เดียว และหลายเซลล์
แต่เซลล์ไม่มีการพัฒนาไปเป็นเนื้อเยื่อ มีลักษณะแตกต่างจากสิ่งมีชีวิต
กลุ่มยูแคริโอตอื่น ๆ ในด้านการดารงชีวิต
การเจริญเติบโต และการสืบพันธุ์
• มีทั้งที่เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว และสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์แต่ไม่มีการรวมตัวเป็นเนื้อเยื่อ
• ผนังเซลล์มีไคทินเป็นองค์ประกอบ
• สลายอาหารภายนอกเซลล์โดยเอนไซม์
• ดูดซึมสารอาหารเข้าสู่เซลล์
• เป็นผู้ย่อยสลาย ในระบบนิเวศ Decomposer
•โดยทั่วไปฟังไจมีลักษณะเป็นเส้นใยเรียกว่า ไฮฟา (hypha)
•ไฮฟาอาจมีผนังกั้นหรือไม่มีผนังกั้น
•กลุ่มของไฮฟาที่รวมกันเรียกไมซีเลียม (mycelium) ไฮฟาแบบมีเยื่อกั้น
เยื่อกั้น
ผนังเซลล์ ทางเชื่อมระหว่างเซลล์
นิวเคลียส

ไฮฟาแบบไม่มีเยื่อกั้น
ผนังเซลล์

นิวเคลียส
 ฟังไจ บางกลุ่มไมซีเลียมจะพัฒนาไปเป็นโครงสร้างที่เรียกว่า ฟรุตติงบอดี (fruiting body)
โดยทั่วไปเรียกว่า เห็ดหรือดอกเห็ด (mushroom) สร้างสปอร์จากการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ

เส้นใยสร้างสปอร์

ฟรุตติงบอดี

ไมซีเลียม

ไฮฟา
 ฟังไจ บางสปีชีส์ดารงชีวิตแบบภาวะปรสิต เส้นใยจะเปลี่ยนแปลงเป็น
โครงสร้างที่สามารถดูดซึมสารอาหารจากเซลล์ของโฮสต์
 ไฮฟาของฟังไจ
ฟังไจ บางสปีชีส์ดารงชีวิตแบบภาวะพึ่งพาอาศัย

เซลล์พืช

ฟังไจที่อยู่ร่วมกับรากพืช ฟังไจที่อยู่ร่วมกับรากพืช
ภายใต้กล้องจุลทรรศน์ใช้แสง
ไฟลัมไคทริดิโอไมโคตา (Phylum Chytridiomycota)

สปอร์ที่มีแฟลเจลลัม

อับสปอร์

•มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
•เซลล์สืบพันธุ์ (สปอร์) มีแฟลเจลลัม
•ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในน้าจืดและในดิน
• บางสปีชีส์เป็นปรสิตในโพรทิสต์ ฟังไจ และสัตว์
• บางสปีชีส์เป็นผู้สลายสารอินทรีย์ หรืออยู่แบบภาวะ
พึ่งพากันกับสิ่งมีชีวิตอื่น
ซูโอสปอร์ฝังในผิวหนังของ
ซูโอสปอร์ (zoospore) โฮสต์และเจริญเป็นตัวเต็มวัย
ว่ายไปหาโฮสต์

โฮสต์จะตาย
ภายใน 120 วัน
ไคทริดตัวเต็มวัยเริ่มสร้าง
ซูโอสปอร์ภายในอับสปอร์
ซูโอสปอร์กระจาย
ออกจากอับสปอร์
ไฟลัมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota)

ฟังไจกลุ่มที่สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศด้วยการสร้างไซโกสปอร์

• ไซโกตฟังไจ
• ดำรงชีวิตแบบอิสระเป็นผู้ย่อยสลำยสำรอินทรีย์
• ไฮฟำเป็นแบบไม่มีเยื่อกั้น
• สืบพันธุ์แบบไม่อำศัยเพศ โดยสร้ำงสปอร์แรงจิโอสปอร์ (sporangiospore)
• สืบพันธุ์แบบอำศัยเพศ โดยสร้ำงไซโกสปอร์ (zygospore)
• เช่น รำดำบนขนมปัง (𝑅ℎ𝑖𝑧𝑜𝑝𝑢𝑠 𝑠𝑡𝑜𝑙𝑜𝑛𝑖𝑓𝑒𝑟)
 ไฟลัมแอสโกไมโคตา (Phylum Ascomycota)
• แซคฟังไจ (sac fungi)
• ไฮฟาจะมีผนังกั้น (septate hypha) ระหว่างเซลล์
• สื บพันธุ์แบบอาศัยเพศ โดยสร้างแอสโคสปอร์ (ascospore) บรรจุในถุงแอสคัส (ascus) แอสโคสปอร์
• สื บพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ โดยสร้างสปอร์ (conidium) บนโคนิดิโอฟอร์ (conidiophore)(ascospore)
• เช่น ยีสต์ (𝑠𝑎𝑐𝑐ℎ𝑎𝑟𝑜𝑚𝑦𝑐𝑒𝑠 sp. ) เห็ดถ้วย (𝐶𝑜𝑜𝑘𝑒𝑖𝑛𝑎 𝑖𝑛𝑠𝑡𝑖𝑡𝑖𝑎) เห็ดโมเรล
(𝑀𝑜𝑟𝑐ℎ𝑒𝑙𝑙𝑎 sp. ) เห็ดทรัฟเฟิ ล (𝐴𝑠𝑡𝑟𝑎𝑒𝑢𝑠 sp. )

เห็ดโมเรล
เห็ดทรัฟเฟิล
Aspergillus Penicillium
ไฟลัมเบสิดิโอไมโคตา (Phylum Basidiomycota)
• คลับฟังไจ (club fungi)
• สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศโดยการสร้างเบสิดิโอสปอร์ (basidiospore) บนเบสิเดียม (basidium)
• เช่น ราสนิม (𝑃𝑢𝑐𝑐𝑖𝑛𝑖𝑎 sp. ) เห็ดโคน (𝑇𝑒𝑟𝑚𝑖𝑡𝑜𝑚𝑦𝑐𝑒𝑠 𝑓𝑢𝑙𝑖𝑔𝑖𝑛𝑜𝑠𝑢𝑠) เห็ดฟาง
(𝑉𝑜𝑙𝑣𝑎𝑟𝑖𝑒𝑙𝑙𝑎 𝑣𝑜𝑙𝑣𝑎𝑐𝑒𝑎) เห็ดเยื่อไผ่ (𝑃ℎ𝑎𝑙𝑙𝑢𝑠 𝑖𝑛𝑑𝑢𝑠𝑖𝑎𝑡𝑢𝑠) และเห็ดหอม
(𝐿𝑒𝑛𝑡𝑖𝑛𝑢𝑙𝑎 𝑒𝑑𝑜𝑑𝑒𝑠)

เห็ดเยื่อไผ่ เห็ดหอม
ราสนิม ราเขม่าดา
ไฟลัมโกลเมอโรโมโคตา (Phylum Glomeromycota)
• ไมคอร์ไรซำ (mycorrhiza)
• เส้นใยรำแบบไม่มีผนังกั้น
• ดำรงแบบพึ่งพำ (mutualism) กับรำกของพืช
• ฮอสโตเรียม (haustorium) ช่วยทำให้พืชสำมำรถดูดน้ำและแร่ธำตุได้มำกขึ้น
ประโยชน์ของฟังไจในด้านต่าง ๆ
• เห็ดชนิดต่าง ๆ นามารับประทานได้
• ยีสต์ใช้ทาขนมปัง เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เช่น
เบียร์และไวน์ เชื้อเพลิงเอทานอล
•ราใช้ในการผลิตเต้าหู้ยี้ ซีอิ๊ว กรดซิตริก
ยาปฏิชีวนะ เช่น เพนิซิลลิน
• ไมคอร์ไรซาฟังไจช่วยให้กล้าไม้เจริญเติบโตได้ดี
ใช้ในการปลูกป่ าไม้