You are on page 1of 7

7 chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến

kết nối não-cơ thể

Chất dẫn truyền thần kinh là ngôn ngữ của bộ não của bạn. Chúng cho phép
tế bào thần kinh giao tiếp với các tế bào não khác. Đó không phải là nó, mặc
dù. Cơ bắp cũng nhận được tín hiệu từ các chất dẫn truyền thần kinh. Trên
thực tế, những sứ giả hóa học này gửi thông tin đi khắp cơ thể.
Các loại chất dẫn truyền thần kinh khác nhau rất khác nhau. Một số quản lý
nhịp tim và huyết áp của bạn. Những người khác khiến bạn cảm thấy có
động lực , ổn định tâm trạng hoặc giúp bạn chìm vào giấc ngủ.
Để hiểu cách thức hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể
bạn, chúng ta hãy nghiên cứu các chất truyền tin hóa học đáng chú ý
nhất. Và bạn sẽ biết tầm quan trọng của chúng đối với não bộ và cơ thể của
bạn.

Làm thế nào các chất dẫn truyền thần kinh giúp
cơ thể bạn giao tiếp
Giao tiếp là chìa khóa cho sức khỏe của bạn. Các chất dẫn truyền thần kinh
thực hiện công việc đó, gửi các hướng dẫn từ tế bào não này sang tế bào
não tiếp theo và truyền thông tin khắp não và cơ thể.
Quá trình bắt đầu khi các sứ giả hóa học này được lưu trữ trong các ngăn
nhỏ ở cuối tế bào thần kinh. Chúng được gọi là túi synap. Các chất dẫn
truyền thần kinh sống ở đây cho đến khi não của bạn cần chuyển tiếp một
thông điệp.
Khi một tế bào thần kinh đưa ra mệnh lệnh (được gọi là kích hoạt điện thế
hoạt động), các chất dẫn truyền thần kinh sẽ bắt đầu hoạt động. Những điện
thế hoạt động này tạm thời thúc đẩy tế bào thần kinh chuyển sang trạng
thái năng lượng cao hơn. Nhiều năng lượng hơn có nghĩa là các tế bào não
có thể đưa các chất dẫn truyền thần kinh hóa học vào khoảng trống giữa
chúng và tế bào thần kinh tiếp theo. Khoảng cách này giữa các tế bào thần
kinh được gọi là khớp thần kinh.
Các chất dẫn truyền thần kinh sau đó được các tế bào thần kinh lân cận thu
thập từ khớp thần kinh sau khi một điện thế hoạt động phát ra. Một phản
ứng dây chuyền sau đó. Mỗi tế bào não giải phóng các chất dẫn truyền thần
kinh để lan truyền thông điệp. Khi mệnh lệnh được hoàn thành, các chất dẫn
truyền thần kinh bị phá vỡ, trôi đi hoặc được đưa trở lại bởi các túi tiếp hợp
mà chúng đến từ đó.

Hiểu về 7 chất dẫn truyền thần kinh chính


Trong khi có hàng chục chất dẫn truyền thần kinh đã biết, có bảy chất dẫn
truyền thần kinh chính cần tập trung vào. Họ rơi vào hai loại khác nhau, tùy
thuộc vào hành động của họ.
Một số là chất dẫn truyền thần kinh kích thích. Điều này có nghĩa là chúng
khuyến khích các tế bào não khác phát lệnh. Các chất dẫn truyền thần kinh
khác được coi là ức chế. Chúng dừng các tiềm năng hành động và giúp não
bạn tắt các hành động. Cả hai đều hữu ích và cần thiết để cơ thể bạn hoạt
động tốt nhất.
Làm quen với từng sứ giả hóa học chính ảnh hưởng đến sức khỏe của
bạn. Họ làm rất nhiều để giữ cho cơ thể và bộ não của bạn hoạt động song
song.
1. Glutamate
Axit amin này là phổ biến trong chế độ ăn uống của bạn. Và nó hoạt động
như một chất dẫn truyền thần kinh hưng phấn, kích thích các tế bào thần
kinh đưa ra mệnh lệnh. Glutamate không chỉ có trong chế độ ăn uống của
bạn. Nó hiện diện trong 90% các khớp thần kinh, đóng vai trò là chất dẫn
truyền thần kinh kích thích chính trong hệ thống thần kinh trung ương.
Chỉ cần một lượng nhỏ glutamate để kích thích các tế bào não lân cận. Khi
các tế bào thần kinh hoạt động bình thường, tất cả glutamate do tế bào giải
phóng sẽ được các phân tử vận chuyển glutamate thu hồi lại. Điều này đảm
bảo mức độ glutamate vẫn ở mức thấp trong khớp thần kinh.
Quá nhiều glutamate có thể gây khó khăn cho não của bạn. Sự dư thừa có
thể kích thích quá mức các tế bào. Nhiều đến mức các tế bào thần kinh
không thể giảm năng lượng trở lại. Trạng thái kích thích độc hại này khiến
các tế bào não bị khóa và ngừng hoạt động. Điều tốt là những protein vận
chuyển đó ở đó để loại bỏ glutamate dư thừa và bảo vệ não của bạn bằng
cách làm sạch khớp thần kinh sau mỗi điện thế hoạt động.
Tính dẻo dai của thần kinh cũng phụ thuộc vào glutamate. Đó là bởi vì não
của bạn sử dụng glutamate để xây dựng các đường dẫn giữa các tế bào thần
kinh giúp củng cố trí nhớ và giúp bạn học hỏi.
2. GABA (axit γ-aminobutyric)
Nếu glutamate là sứ giả hóa học kích thích nhất, thì GABA là đối cực của
nó. GABA là chất dẫn truyền thần kinh ức chế chính. Nó làm giảm hoạt động
của hệ thần kinh trung ương và chặn một số tín hiệu nhất định từ não của
bạn.
Nếu không có GABA, bộ não của bạn sẽ luôn ở trạng thái “bật”. Bạn cần
GABA để tạo ra hiệu ứng làm dịu khiến bạn chậm lại. Nó làm giảm nhịp tim
và huyết áp của bạn. GABA giúp bạn thư giãn và chìm vào giấc ngủ. Những
căng thẳng bình thường trong cuộc sống của bạn đáp ứng tốt với GABA.
Dành thời gian để thư giãn trước khi đi ngủ. Giảm tiếp xúc với ánh sáng
xanh có thể hỗ trợ sản xuất GABA trong não của bạn. Thở sâu và thiền
chánh niệm cũng có thể tăng cường GABA. Giúp bạn giảm căng thẳng và
chìm vào giấc ngủ nhanh hơn.
3. Dopamin
Chất dẫn truyền thần kinh ly kỳ nhất phải là dopamin. Đó là bởi vì nó đóng
một vai trò quan trọng trong hệ thống phần thưởng của bộ não của bạn.
Dopamine tràn ngập khớp thần kinh giữa các tế bào thần kinh khi điều gì đó
bổ ích xảy ra. Nó chịu trách nhiệm cho niềm vui dâng trào khi bạn hoàn
thành một mục tiêu hoặc thành công trong một nhiệm vụ. Dopamine kích
thích trí não của bạn và mang lại cảm giác sảng khoái.
Một số loại thuốc tấn công hệ thống khen thưởng của não bạn. Chúng kích
thích não tiết ra lượng dopamine dư thừa. Điều này tạo ra một cảm giác
sảng khoái tạm thời, hoặc cao. Nhưng đi xuống từ mức cao dopamin là một
cú ngã khó khăn. Sau đó, bạn có thể cảm thấy chán nản, mệt mỏi và ít hứng
thú với các hoạt động yêu thích của mình.
Thuốc không phải là cách duy nhất để gây rối loạn mức độ dopamine bình
thường trong não của bạn. Các hoạt động gây nghiện như trò chơi điện tử,
cờ bạc và mua sắm cũng tạo ra mức cao tương tự. Sự gia tăng của dopamine
trong não của bạn có thể khiến những thói quen này khó thay đổi. Đó là lý
do tại sao việc hiểu cách thức hoạt động của dopamine là rất quan trọng để
bạn có thể kiểm soát những hành vi này.
Tuy nhiên, Dopamine có rất nhiều mặt tích cực. Nó khuyến khích sự tỉnh
táo. Nó giúp tuyến tụy của bạn giải phóng lượng insulin thích hợp sau khi
bạn ăn. Dopamine cũng phối hợp não và cơ thể của bạn để tạo ra chuyển
động tự nguyện. Viết tên, đánh máy và lái xe đều có thể thực hiện được nhờ
dopamine.
4. Adrenaline (Epinephrine)
Nếu bạn đã từng bị hoảng sợ trước đây, bạn sẽ biết cảm giác đến từ
adrenaline—còn được gọi là epinephrine. Chất dẫn truyền thần kinh này chịu
trách nhiệm về phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của cơ thể bạn.
Adrenaline được sản xuất bởi tuyến thượng thận nằm phía trên thận của
bạn . Nhưng sứ giả hóa học hoạt động trong toàn bộ hệ thống thần kinh
trung ương để tăng nhịp tim của bạn và nhanh chóng đưa oxy đến cơ bắp
của bạn.
Tại sao bạn cần adrenaline nếu bạn có thể không bao giờ ở trong một tình
huống chiến đấu hoặc bỏ chạy thực sự với một kẻ săn mồi đang đuổi theo
bạn? Bởi vì cuộc sống hàng ngày của bạn có rất nhiều tình huống cần đến
một phản ứng tương tự—ít tính mạng hơn—là cần thiết.
Adrenaline là cơ chế bảo vệ cơ thể bạn chống lại căng thẳng. Nếu bạn đến
muộn và sợ lỡ máy bay, epinephrine sẽ tăng tốc độ thở và nhịp tim của bạn
để bạn có thể chạy qua hàng rào an ninh.
Công viên giải trí thu lợi nhuận bằng cách tận dụng adrenaline. Họ tận dụng
cảm giác hồi hộp mà adrenaline có thể mang lại. Nó có thể khiến bạn cảm
thấy choáng váng khi ở trong một ngôi nhà ma ám hoặc khiến lòng bàn tay
bạn đổ mồ hôi khi đi tàu lượn siêu tốc.
Adrenaline cũng tăng cường khả năng ra quyết định của bạn. Bạn có thể
cảm thấy nó khởi động khi bạn đang làm bài kiểm tra ở trường. Các chất dẫn
truyền thần kinh như adrenaline có thể giúp cơ thể bạn biết não của bạn
muốn phản ứng như thế nào trước những tình huống căng thẳng .
5. Serotonin
Hãy nghỉ ngơi khỏi bộ não của bạn và chuyển sự tập trung của bạn vào ruột
của bạn. Serotonin là một chất hóa học não quan trọng cũng có nhiều tác
dụng trong ruột non của bạn.
Serotonin trong đường tiêu hóa của bạn thúc đẩy cảm giác hài lòng sau khi
ăn và kiểm soát sự thèm ăn của bạn. Khi một loại thực phẩm bạn ăn không
phù hợp với dạ dày của bạn, serotonin sẽ giúp cơ thể bạn loại bỏ nó.
Thức ăn ôi thiu hoặc hư hỏng có thể khiến bạn cảm thấy buồn nôn. Đó là
bởi vì serotonin bắt đầu hoạt động khi bạn ăn một loại thực phẩm có khả
năng gây độc. Nó kích hoạt bộ não của bạn khiến bạn cảm thấy buồn nôn và
giúp ruột của bạn loại bỏ thức ăn một cách nhanh chóng.
Trong não của bạn, serotonin hoạt động hơi khác một chút. Nó có rất nhiều
ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn, thúc đẩy cảm giác an lành và hạnh
phúc. Serotonin cũng giúp bạn có được giấc ngủ ngon hơn và thiết lập đồng
hồ bên trong cơ thể bạn.
Sự mất cân bằng serotonin có thể xảy ra. Khi não không sản xuất đủ
serotonin, bạn có thể cảm thấy tâm trạng thấp hơn và mất ngủ. Sự nhầm lẫn
và sương mù não thậm chí có thể xảy ra.
Mặt khác, quá nhiều serotonin chảy qua não của bạn có thể nguy hiểm
hơn. Một số loại thuốc bất hợp pháp khiến não của bạn đổ tất cả serotonin
dự trữ vào khớp thần kinh cùng một lúc. Lượng serotonin tăng đột ngột này
và sau đó giảm đột ngột được gọi là hội chứng serotonin. Nó có thể tạo ra
chứng hoang tưởng, làm giảm khả năng phán đoán của bạn và tác động tiêu
cực đến trí nhớ của bạn. Vì vậy, hãy bảo vệ nguồn cung cấp serotonin cho
não của bạn để duy trì sự cân bằng tinh tế.
6. Oxytocin
Hãy lật tẩy một số lầm tưởng về oxytocin. Chất dẫn truyền thần kinh này
không chỉ là “hoóc môn tình yêu”. Nó không chỉ là sứ giả hóa học âu yếm mà
nó được tạo ra.
Oxytocin là một chất dẫn truyền thần kinh mạnh ảnh hưởng đến nhiều chức
năng của cơ thể. Bộ não của bạn tạo ra oxytocin ở vùng dưới đồi và giải
phóng nó qua tuyến yên để kích hoạt các phản ứng trên khắp cơ thể.
Oxytocin thúc giục thành tử cung co lại khi người phụ nữ sinh con. Cũng
chính sứ giả hóa học này đã thúc đẩy mối liên kết giữa mẹ và con ngay sau
khi sinh. Oxytocin cũng làm cho việc cho con bú trở nên khả thi và kích
thích giải phóng sữa từ các tuyến vú.
Đàn ông, đừng cảm thấy bị bỏ rơi — oxytocin cũng đóng một vai trò quan
trọng trong cơ thể bạn. Nó giúp bộ não của bạn hình thành các kết nối mạnh
mẽ về lòng trung thành và tin tưởng. Điều này giúp bạn tạo ra những mối
quan hệ quan trọng với bạn bè và gia đình.
Hãy biết ơn sứ giả hóa học trong lần tới khi bạn tương tác với những người
bạn quan tâm. Cơ thể bạn cần oxytocin cho sức khỏe thể chất và xã hội —
để sống và yêu thương.

7. Acetylcholin
Nó có thể là cuối cùng trong danh sách này, nhưng chất dẫn truyền thần
kinh này lần đầu tiên được phát hiện trong cơ thể con người. Acetylcholine
là duy nhất vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến cơ bắp của bạn.
Acetylcholine hoạt động tại điểm nối thần kinh-cơ. Đó là điểm mà hệ thống
thần kinh và cơ bắp của bạn gặp nhau. Khi acetylcholine được giải phóng
khỏi tế bào thần kinh, các protein thụ thể trên sợi cơ sẽ giữ nó. Sau đó, sự
hiện diện của acetylcholine kích hoạt điện thế hoạt động hoặc mệnh lệnh
trong sợi cơ. Nhưng thay vì gửi tín hiệu đến tế bào não, acetylcholine làm
cho cơ của bạn co lại.
Mỗi khi bạn di chuyển cơ bắp, acetylcholine sẽ hoạt động. Đây có thể là
những chuyển động tự nguyện hoặc vô thức như nhịp tim của bạn hoặc sự
co bóp của nhu động di chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa của bạn.
Chuyển động cơ bắp không phải là tất cả acetylcholine làm cho bạn. Chức
năng ghi nhớ và học tập của bộ não của bạn cũng bị ảnh hưởng bởi chất dẫn
truyền thần kinh quan trọng này.

Áp dụng kiến thức về chất dẫn truyền thần kinh


của bạn
Bây giờ bạn đã biết cơ chế hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh, hãy
cân nhắc các cách giúp chúng hoạt động hiệu quả hơn đối với sức khỏe của
bạn.
Lên kế hoạch ngủ đủ giấc mỗi đêm là một cách tuyệt vời để não của bạn
được nghỉ ngơi nhờ GABA.
Serotonin giữ cho đường ruột của bạn vui vẻ bằng cách loại bỏ những thức
ăn gây khó chịu cho dạ dày của bạn. Vì vậy, hãy ăn nhiều protein để khôi
phục mức serotonin trong ruột của bạn.
Bạn có thể tăng sản xuất oxytocin bằng cách ôm con gần gũi và dành thời
gian chất lượng với những người bạn yêu thương.
Và bạn có thể kiểm soát mức độ dopamine của mình bằng cách để mắt đến
hành vi gây nghiện đang len lỏi vào thói quen hàng ngày của bạn.
Hãy dành một phút để đánh giá cao tất cả công việc mà các chất dẫn truyền
thần kinh thực hiện trong cơ thể bạn. Từ nhịp tim của bạn đến hơi thở, tiêu
hóa và liên kết, các sứ giả hóa học giữ cho não và cơ thể bạn giao tiếp với
nhau.
https://askthescientists.com/neurotransmitters/

You might also like