Professional Documents
Culture Documents
Chiếu Dời Đô
Chiếu Dời Đô
Chiếu Dời Đô
CHIẾU DỜI ĐÔ
Lí Công Uẩn
phê phán các đời trước đó là nhà Đinh và nhà Lê không goi gương nhà Thương mà
cứ để kinh đô ở Hoa Lư. Nhà vua ca ngợi Đại La là nơi thích hợp để làm kinh đô
của Đại Việt. Đại La “ở vào nơi trung tâm trời đất… “được cái thế rồng cuộn hổ
ngồi”, “lại tiện hướng nhìn sông dựa núi”, “Địa thế rộng mà bằng, cao mà thoáng”.
Tác giả còn ca ngợi Đại La là “Chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước”, là
“kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời”. Thiên thời địa lợi nhân hòa mọi yếu tố
đều thuận lợi để đóng đô tại đây.Việc dời đô từ Hoa Lư ra Đại La là quyết định
đúng đắn, hợp lý, thuận với lòng dân và thể hiện tầm nhìn sâu rộng của Lí Thái Tổ.
f. Giá trị nội dung
Bài Chiếu phản ánh khát vọng của nhân dân về một dân tộc độc lập thống nhất
đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt trên đà lớn mạnh
h. Giá trị nghệ thuật
- Chiếu dời đô là áng văn chính luận đặc sắc viết theo lối biền ngẫu, các vế đối
nhau cân xứng nhịp nhàng
- Cách lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo rõ ràng.
- Dẫn chứng tiêu biểu giàu sức thuyết phục.
- Có sự kết hợp hài hòa giữa tình và lí.
của nhân dân) nôn kết quả là đều đem đến sự phát triển thịnh vượng cho quốc gia
dân tộc.
- "Mệnh trời" trong quan niệm của Lý Công Uẩn không có nghĩa là mệnh lệnh
của một đấng thần linh tối cao vạn năng có sức biến hoá khôn lường, có thể ra lệnh
cho con người và con người phải nhất nhất tuân lệnh mà chính là quy luật khách
quan, là sự thuận theo tự nhiên.
🡺 Qua việc đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng ấy, tác giả khẳng định việc thay
đổi kinh đô đối với triều đại nhà Lí là một tất yếu khách quan. Ý định dời đô của Lí
Công Uẩn bắt nguồn từ thực tế lịch sử đồng thời thể hiện ý chí mãnh liệt của nhà
vua cũng như của dân tộc ta hồi đó. Nhà vua muốn xây dựng và phát triển Đại
Việt thành một quốc gia hùng mạnh trong tương lai.
- Dựa vào óc quan sát, phân tích kĩ lưỡng tình hình thực tế, ông nêu ra những
nhận xét có tính chất phê phán:
+ Khinh thường mệnh trời
+ Không biết noi theo các tấm gương sáng của 2 nhà Thương, Chu
+ Hậu quả: triều đại ngắn ngủi, nhân dân không thể phát triển được.
⇒ Những cơ sở thuyết phục để khẳng định dời đô là điều nên làm của các triều
đại hưng thịnh, đặc biệt là trong hoàn cảnh nhà Lý lúc bấy giờ đang rất cần một
nơi hội tụ đầy đủ linh khí, sức mạnh đất trời để phát triển.
với những điều kiện ấy triều đại sẽ phát triển hưng thịnh. Nhà vua tự cho rằng xem
cả dải đất nước Đại Việt thì chỉ có mỗi nơi đây là thánh địa. Có thể hiểu thánh địa
là một nơi đất đai địa hình tốt đẹp hợp với một sự phát triển mạnh mẽ.
“Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời; nhà Chu đến vua Thành
Vương cũng ba lần dời đó. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự
tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính
kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận
tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà
Đinh, Lê Lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ
của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ồ nơi đây, khiến cho triều dại không được
lâu bền, số vận ngắn ngúi, trăm họ phái hao tốn, muôn vật không được thích nghi.
GV: Đinh Thuỳ Linh – Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
(Ngữ văn 8, tập II)
Câu 1. Đoạn trích trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? bollocks
Câu 2. Cho biết thể loại của văn bản chứa đoạn trích trên. Trình bày ngắn gọn hiểu
biết của em về thể loại đó
Câu 5. Theo tác giả, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh,
Lê là không còn thích hợp, vì sao?
Theo Lý Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều
Đinh, Lê không còn thích hợp vì đây là nơi địa hình hiểm trở, phù hợp khi đất
nước chưa đủ lớn mạnh, vẫn còn phải dựa vào địa thế rừng núi bao bọc. Đến
thời nhà Lý, với sự phát triển lớn mạnh của đất nước thì việc đóng đô ở Hoa
Lư không còn phù hợp vì điều kiện thiên nhiên không thuận lợi, ảnh hưởng
đến sự phát triển của đất nước.
PHIẾU SỐ 2
PHẦN I: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Đọc đoạn vân sau và trả lời câu hỏi
GV: Đinh Thuỳ Linh – Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
"Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: Ở vào nơi trung tâm trời
đất; được cái thể rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; ỉại tiện
hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư
khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập ỉụt; muồn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem
khắp đất Việt ta, chỉ nơi này ỉà thắng địa. Thật ỉà chốn tụ hội trọng yếu của bốn
phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời."
(Ngữ văn 8, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018)
Câu 1: Cho biết hoàn cảnh sáng tác của văn bản chứa đoạn trích trên?
Câu 2. Giải thích nghĩa của các từ “thắng địa”, “trọng yếu”, “thế rồng cuộn hổ
ngồi”?
Thắng địa: chỗ đất có phong cảnh và địa thế đẹp.
Trọng yếu: Hết sức quan trọng, có tính chất căn bản, mấu chốt.
Rồng cuộn hổ ngồi: Được coi là thế đất đẹp, sẽ phát triển thịnh vượng
Câu 3: Tại sao thành Đại La lại được coi là "'thắng địa'' của đất Việt?
Câu 4: Xác định luận điểm và chỉ ra cách trình bày nội dung trong đoạn văn trên.
GV: Đinh Thuỳ Linh – Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
Câu 5. Vì sao nói việc Chiếu dời đô ra đời phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự
phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt?
PHIẾU SỐ 3
a) Bài Chiếu dời đô được Lí Công Uẩn viết nhằm mục đích gì?
b) Mở đầu Chiếu dời đô, Lí Công Uẩn đã nhắc đến việc dời đô của nhà Thương,
nhà Chu trong sử sách Trung Quốc. Theo em, tác giả nêu lên dẫn chứng đó nhằm
mục đích gì?
c) Lí Công Uẩn đã chỉ ra những ưu thế nào của thành Đại La nếu được chọn là nơi
đóng đô? Nhận xét về cách lập luận của tác giả và sức thuyết phục của văn bản.
d) Tại sao nói Chiếu dời đô đã phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển
lớn mạnh của dân tộc Đại Việt?
e) Chia sẻ những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc,… của em về vị trí, vai trò của Thủ
đô đối với một đất nước.