Ba ımlılık Yapan Davranı lar

Taslak

Bu Bölüm bağımlılık yapan davranışlara özgü

araştırma ve kuramları sunmaktadır.

Kuramların tarihçesi,

Hastalık kuramı,

Sosyal öğrenme kuramı,

Madde kullanımının aşamaları ve davranış modelleri,

Aşırı istek kuramı ve temel kuram

Kimler sigara kullanır?
Gelişmiş ülkeler: erkeklerin %35’i
Kadınların %22’si sigara kullanmakta

Gelişmekte olan ülkelerde: erkekler %50

Kadınlar: %9

Çin 300 milyon erkek sigara kullanıcısı en yüksek sayı

Sigara kullanımında meydana
gelen de i iklikler
Araştırmalar kadınların erkeklerden daha az sigara
içtiğini ama daha az kadının sigarayı bıraktığını
gösteriyor
Cinsiyete ve yaşa göre sigara
kullanım oranları
Cinsiyet ve gelire göre sigara
kullanımı
Düşük gelirli sigara kullanıcıları yüksek gelirlilerden 3
kat fazla
 Kimler Alkol kullanır?

 Yetişkin nüfusunun büyük çoğunluğu son bir yıl

içerisinde alkol kullanmıştır

 Erkeklerin kadınlara göre alkol kullanma ihtimalleri

fazladır

 En çok içenler 16-24 yaş arasındaki erkeklerdir

 24-35 yaşları arasında bir cinsiyet farkı yoktur

Alkol kullanımında cinsiyet ve
ya farklılıkları
Alkol kullanımında cinsiyet ve
gelir farklılıkları
Sigaranın olumsuz etkileri
Ortamalama bir sigara kullanıcısı kullanmayanlara göre 8 yıl
erken ölmekte engellerden mustarip olmaya 12 yıl erken
başlamakta

Dünya genelinde her yıl sigara kullanımına atfedilen 4

milyon ölüm olduğu tahmin edilmekte

Sigara kullanımı ameliyat sonrası iyileşmeyi de

engelleyebiliyor
 Sigaranın olumlu etkileri
Sigaranın olumlu etkileri duygu durumu olumlu
etkileyebileceği ve bireylerin farklı durumlarla baş
etmesine yardımcı olabileceği öne sürülmekte
Alkol kullanımının zararları

Alkolizm karaciğer sirozu, kanser, yüksek tansiyo,

hafıza yitimi gibi rahatsızlıkların ihtimalini
artırmaktadır
 Alkolün olumlu etkileri

Boylamsal bir çalışmada Az ve orta seviyete alkol

kullananların hiç kullanmayanlara ve çok fazla kullananlara
göre daha düşük sayıda hastalık ve ölüm oranlarına sahip
olduğu bulunmuş
Damarların kolestrolden korunması
Kan basıncının azalması

Kısa süreli baş etme stratejisi gibi olumlu etkileri olabilir

Yapay bir olgu olabilir alkol kullanmayan kişiler grubu
sağlık sorunları nedeniyle alkolü bırakmış kişiler olabilir
 Bağımlılık Modelleri

Bağımlılık

Tolerans

Yoksunluk
 17. YY ve Bağımlılıkların
Ahlaki Modeli

17 yy- alkole büyük saygı

Alkol kullanımı kabul edilebilir bir davranış olarak
görülür
Aşırı alkol kullanımı özgür seçimin ve bireysel
sorumluluğun sonucu olarak görülürdü.
Bağımlılığın ahlaki modeli Alkoliklerin aşırı
davranmayı seçtikleri ve bu nedenle tedaviyi değil
cezayı hakettikleri üzerinde durmaktadır.
19. YY. ve Birincil Hastalık
Kavramı

19. yy da alkol karşıtı hareket

Alkol güçlü ve yıkıcı bir madde
Alkol yasaklamaları
Birincil hastalık kavramı çıkarak alkolizm bir hastalık olarak
tanımlandı (biyomedikal yaklaşımın en eski formu)
Alkol Bağımlılık yapan madde olarak görülürken
Alkolikler Alkolün kurbanı
20. YY. ve İkincil Hastalık
Kavramı
20. yy da devletler- alkol satışlarında maddi yarar
sağlayabileceklerini farkettiler.
Daha liberal ve serbest tutumlar baskın hale geldi,
İkincil hastalık kavramı
Maddeyi sorumlu görmeyip kişiyi sorumlu görme eğilimi
Sadece küçük bir grubun sorunlu olduğu düşüncesi
Önceden var olan fiziksel ve psikolojik faktörler ve
sonradan edinilen bağımlılığa dikkat çekildi ve bu
kişilerin tedavisine odaklanıldı.
Ba ımlılı ın hastalık modelinde;

Bağımlılık ayrık öğeler olarak görülür (ya bağımlısın ya

değilsin)
Bağımlılık hastalık olarak görülür
Sorun olarak bireye odaklanılır
Bağımlılık geri dönülmez olarak görülür
Tedaviyi vurgular (tamamen uzak durma yoluyla
yapılan tedavi)
 1970ler ve Sonrası:
Sosyal Öğrenme Kuramı
Sosyal Öğrenme Kuramı’na göre
Bağımlılıklar öğrenilen davranışlardır
Bağımlılık yapan davranışlar geri döndürülemez değildir,
öğrenme süreci ters yönden de işleyebilir
Bağımlılık yapan davranışlar süreklilik gösterir ayrık
oluşumlar değildir
Bağımlılık yapan davranışlar diğer davranışlardan farklı
değildir
Tedavi yaklaşımları ya tamamen uzak durmayı ya da normal
davranışları tekrar öğrenmeyi kapsar
 Bağımlılık Yapan
Davranışları Öğrenme Süreci
Klasik koşullanma

Edimsel koşullanma

Gözlem yoluyla öğrenme/model alma

Bilişsel süreçler yoluyla öğrenilir

 Klasik koşullanma

Koşulsuz bir uyarıcı koşullu bir uyarıcı ile eşlenirse

bunun sonucunda koşullu tepki ortaya çıkacaktır.
*US: Koşulsuz Uyarıcı
*UR: Koşulsuz Tepki
*CS: Koşullu Tepki
Koşullu uyarıcı dışsal ve içsel faktörlerle eşleşebilir

Sigara için:

Dışsal: birini sigara içerken görmek, belirli arkadaşlarla

buluşmak

İçsel: kaygı, depresyon, mutluluk

 Edimsel koşullanma

Bir davranışın oluşma ihtimali ortamdan olumsuz

durumun kaldırılmasıyla (olumsuz pekiştireç)

ya da olumlu bir durumun oluşmasıyla (olumlu

pekiştireç) artırılır

sigara içme öz güven, sosyal kabul, kontrol hisleri

sigara içme  yoksunluk belirtilerinin kaldırılması

Gözlem yoluyla öğrenme
/model alma
Ebeveyn sigara kullanımı
 Bilişsel faktörler

Benlik imgesi,

problem çözme davranışı,

baş etme mekanizmaları,

atıflar gibi faktörler bağımlılık yapan davranışların

kazanılmasına katkı sağlamaktadır.
Hastalık ve sosyal öğrenme bakış
açılarının bütünleşmesi

Örneğin kafein kullanımında hem fizyolojik uyarıcı

etkisi (hastalık kuramı) hem de davranışın sosyal yanı,
öğrenemler, pekiştireçler (sosyal öğrenme kuramı)
önemli olabilir.
Tarihte En Yaygin Kullanilan Psikoaktif Madde
Kafein, eroin, esrar gibi madde bağımlılıklarının
yanında herhangi bir madde almadan da davranışa
bağımlı hale gelebilindiği görülmektedir.

Örneğin, alışveriş, kumar, seks, yeme, egzersiz

Hastalık modeli: bu davranışların uyarılma ve haz hissi
yaratan endorfin oluşturdukları için bağımlılık yapıcı
hale geldiğini öne sürer
Sosyal öğrenme kuramı ise
sonraki davranışların tetikleyicileri olan arkadaşlar, bar,
stres ve stresin hafiflemesi gibi ipuçları ile eşleştikleri

ve madi kazanım, vücut şeklinde değişimler, sosyal

etkileşim, duygu durum gibi faktörlerle pekiştirildikleri
için aşırı hale geldiklerini öne sürer
 Egzersiz bağımlılığı:

Insanların hayatını etkileyen ve kontrolü kaybettiği

hissini veren aşırı egzersiz olarak tanımlanmaktadır,
Egzersiz Bağımlılığının Sonuçları

Davranışlarıyla ilişkili fiziksel yaralar

Kişiler arası ilişkilerde sorunlar

Uzun dönemde depresyon ve kaygı

 Madde Kullanımının Aşamaları

Başlangıç

Sürdürme

Sonlandırma

Nüks
 1. ve 2. AŞAMA:
BAŞLAMA ve SÜRDÜRME

Sigara Kullanmaya Başlamanın Psikolojik Yordayıcıları

Sigara Kullanmaya Başlamanın
Psikolojik Yordayıcıları
Bilişler
SİM, KGK,MEK,SESY sigaraya başlama davranışında
bilişsel faktörleri inceleyen kuramlar
Sigara kullanımı zevk ve eğlence ile eşleştirmek
Sigara yoluyla sakinleşmek
Sosyal olmak
Öz güven kazanmak
Tutumlar
Sigara Kullanmaya Başlamanın
Psikolojik Yordayıcıları
Sosyal normlar

Ingilterede yapılan 5 boylamsal çalışmada sigara

kullanımını yordayan en temel faktör ebeveynin sigara
içmesi (ihtimal iki kat fazla)

Ebeveynin tutumları da önemli

(kişi ebeveynin tutumlarını sigara kullanmaya çok karşı
olarak algılıyorsa kullanma olasılığı 7 kat düşmekte)

Sigara kullanımında sonraki en önemli etki akran

baskısı
Alkol Kullanmaya Başlama ve
Sürdürme
Biliş ve duygu

Gerilim azaltma hipotezine göre, gerilim yüksek uyarılma

durumu yaratır ve alkol bu durumu azaltırbu da ileriki alkol
kullanım davranışını kalıcı hale getirmektedir

Norman ve Conner (2006) lisans öğrencilerinde aşırı alkol

kullanımını incelediler. PDK yı kullandılar. Tutumlar,
özyeterlik ve düşük kontrol algısının niyetin en iyi
yordayıcıları

Ve niyet özyeterlik dolayısıyla gerçek davranışı yorduyor

Geçmiş davranışlar hem niyeti hem davranışları yorduyor

Alkol Kullanmaya Başlama ve
Sürdürme
Sosyal faktörler

Ebeveynin alkol kullanması (genetik yatkınlık,

öğrenme)

Akran grubunun alkol kullanması

Johnson ve White (2003) öğrencilerde aşiri alkol

kullanimini PDK ile incelediler Sonuçlar sosyal
normların önemli olduğunu gösterdi.
3. AŞAMA BAĞıMLILIK YAPAN
DAVRANIŞI SONLANDIRMA

Sonlandırma Süreci

Yavaş bir süreç olarak sonlandırma

Damla damla yaklaşımı, niyet ve plan gelişimini
vurgulamaktadır.
Sosyal biliş modellerini, niyetlerin uygulanmasını,
değişim aşamaları yaklaşımını içermektedir.
 Sosyal Biliş Modelleri

Araştırmalar, bırakma niyeti üzerinde algılanan

duyarlık
(eğer sigara kullanmayı sürdürürsen gelecekte aşağıdaki
problemleri yaşama olasılığın ne kadardır?),

algılanan davranışsal kontrolün yordayıcı etkisini

buldular
(gelecek 6 ay için sigara kullanmama ile ilgili ne kadar
kontrol sahibi olduğunu hissediyorsun?)
sigarayı bırakma girişimleri üzerinde baştaki niyet
(gelecek 6 içinde sigara kullanmama ihtimaliniz nedir?)
ve önceki bırakma girişimlerinin yordayıcı olduğunu
göstermektedir.
Ayrıca tanımlayıcı normları ve duygusal tutumları da
kapsayan PDK davranış kuramının sonlandırmanın iyi
bir yordayıcısı olduğu gösterilmiştir.
 Niyetlerin uygulanması

Sigara alkol kullanımında değişimi teşvik amaçlayan, plan

geliştirmeye odaklanan araştırmalar: niyetlerin uygulanması
araştırmaları

Conner ve Higgings(2010) 11-12 yaş ergenlerle

Nasıl, nerede, ne zamansigara kullanımını ret
edebileceklerinin planlaması,
Özyeterlik müdahalaesi (giderek zorlaşan durumlarda nasıl
ret edecelerinin planlaması)—sigara kullanımını azaltmada 2
yıl en etkili olduğunu buldular
 Değişim aşamaları

Sonlandırma beş aşamadan oluşur.

Niyet öncesi, niyet, hazırlık, eylem, korumaSWSA<a

Doğrusal olmayabilir ileri geri gidişler yaşanabilir

Ayevard ve ark 2006 Hamile kadınlarda sigara

sonlandırma (evreye göre müdahale evreye göre
olmayan müdahalelere göre daha etkili)
Planlanmamış Sonlandırma

Damla damla yaklaşımının aksine sonlandırmanın

bazen planlamadan olabileceğini iddia etmektedir

Bir araştırmada girişimlerin %48,6’sının plansız

yapıldığını göstermektedir.
Sonlandırmayı Teşvik Etmek
İçin Yapılan Müdahaleler

Bireyi hedefleyen klinik müdahaleler

Kendine yardım hareketleri

Toplumu hedefleyen halk sağlığı müdahaleleri

KLİNİK MÜDAHALELER: BİREYSEL
DEĞİŞİMİ TEŞVİK ETMEK

Bireysel veya grup 6-12 hafta düzenli katılımı

gerektiren müdahalelerdir
Sonlandırmanın Hastalık Modeli Bakış
Açısından İncelenmesi

Bağımlılığı olan bireyleri maddeye

tolerans ve
bağımlılık geliştirenler olarak görür

Bu bağımlılığı azaltmak için yollar önerir

Sonlandırmanın Hastalık Modeli Bakış
Açısından Incelenmesi
Nikotin azaltılması: Sigara kullanıcılarına aşamalı
olarak düşük nikotin içeren sigaralara geçiş
yapmalarını ve giderek daha az sigara kullanmalarını
teşvik etmektedir.

Nikotin replasmanı (nikotin yerine koyma)

Nikotin sakızı,
nikotin bantları,
burun spreyleri,
inhaler ve tablet gibi tedaviler mevcuttur.
Sonlandırmanın Hastalık Modeli Bakış
Açısından Incelenmesi
Kanıtlar, plasebo ile karşılaştırıldığında bu tedavilerin
6 ayda sigara kullanımını sonlandırma oranını %5
artırdığını,

ve eğer davranışsal destek ile birlikte kullanılırsa

oranın %10’a çıktığını göstermektedir

Alkol tedavisinde ise yerine konabilecek herhangi bir

uygun şey olmadığından tamamen alkolden uzak
durma kullanılır.
Sonlandırmanın Sosyal Öğrenme Bakış
Açısıyla İncelenmesi

Klasik koşullanma,

edimsel koşullanma,

gözleyerek öğrenme,

bilişler gibi süreçlere odaklanır.

 TEKN KLER
Kaçınma terapisi,

Olumsallık sözleşmesi,

İpucuna maruz bırakma,

Kendi kendini kontrol teknikleri,

Çoklu bakış sonlandırma klinikleri

 1. Kaçınma terapisi
(itici uyaranlar ile terapi)
Eskiden elektrik şoku gibi ilkel teknikler
kullanılıyordu. Etkili bulunmadı(lab ortamında
öğrenilenlerin gerçek hayata uyarlanamaması)

Antabuse isimli ilaç verilmesi alkol alınca kusmaya

sebep oluyor ve alkol ile hastalık deneyiminin
eşleşmesi sağlanıyor. (elektrikten daha etkili bulundu
fakat ilaç alımı gerektiriyor)
 1. Kaçınma terapisi
(itici uyaranlar ile terapi)
Hayalinde canlandırma yoluyla yapılan kaçınma
teknikleri hasta olmak gibi olumsuz sonuçları hayal
ediyor. Etkili bulunmadı

Hızlı sigara kullanımı tekniği daha başarılı bir

kaçınma tekniği kapalı bir odada, sigara kullanımı
bir daha sigara kullanamayacak kadar zevksiz hale
gelene kadar 6 saniyede bir nefes alarak sigara içmeleri
gerekmektedir  karbonmonoksit seviyesi ve kan atışı
yükselmesi gibi yan etkileri var
 1. Kaçınma terapisi
(itici uyaranlar ile terapi)
Odaklanılmış sigara kullanımı sigara içerken sigara
kullanımının tüm olumsuz etkilerine odaklanmak

Sigaranın ağızda tutulması--> ağızda tutarken aynı zamanda

sigara ile ilgili zevksiz duyumları düşünmeleri gerekiyor

Ağızda tutma odaklanılmış sigara kullanımından daha

başarılı bulunmuş sonlandırmayı desteklemesi bakımından
hem de sigara kullanılmadığı için yan etkiler yok.
 2. Olumsallık sözleşmesi

Sigara ve alkol kullanımını cezalandırmayı, uzak durmayı

ödüllendirmeyi amaçlar
Terapist arkadaş veya partneriyle sözleşme yapmaları istenir.
Örneğin hasta terapistine depozito para verebilir. Parayı
geriye ancak planlanan sürede sigara/alkol kullanımını
sonlandırırsa geri alabilir. Böylelikle uzak durma
ödüllendirilir.
Teknik başarılı gözükse de sözleşme sona erdiğinde nüksün
yüksek olduğu görülmüştür.
3. İpucuna Maruz Bırakma İşlemi

Sigara ve alkol kullanımıyla ilişkilendirilen çevresel

faktörlere odaklanılmaktadır.

Örneğin kahveyle birlikte mutlaka sigara içen kişi için

(kahve sigara içmenin ipucu olacaktır)

Ipucuna maruz bırakma tekniği bireyi aşamalı olarak farklı

ipuçlarına maruz bırakma ve onlarla baş edebilmesi için baş
etme stratejileri geliştirmesini desteklemektedir.

Zaman içerisinde ipuçlarına verilen tepkileri söndürmeyi

amaçlamaktadır.
4. Kendi kendini kontrol teknikleri

Kendini izlemeyi (Kendi sigara alkol kaydını tutmak)

Sigara alkol kullanım nedenlerini (Beni sigara

kullanımına iten nedir?, Nerede sigara kullanıyorum,
nerede kullanmıyorum?)

Sonuçları hakkında farkındalık kazanmayı (Bu kendimi

daha iyi hissetmemi sağlayacak mı?, sigara alkol
kullanımından ne bekliyorum) içerir
Çoklu bakış açısından sonlandırma
klinikleri
Yukarıdaki tekniklerin kombinasyonu kullanılır.

Lando (1977) sigara kullanılmasının sonlandırılmasına

dair klinikler için model işlevi görecek bütünleşmiş bir
model geliştirilmiştir;
Çoklu bakış açısından sonlandırma
klinikleri
Çoklu bakış açısından sonlandırma
klinikleri
Landonun modeli değerlendiren çalışma sonuçları:

6. Ayda %76 oranında uzak kalmayı ortaya koydu.

12. Ayda bu oran %46 oldu.

Bu oranlar kontrol grubuna göre anlamlı şekilde

yüksektir.
Çoklu bakış açısından sonlandırma
klinikleri
Çoklu bakış yaklaşımı alkol için de geliştirildi
HALK SAĞLIĞI MÜDAHALELERİ

Halk sağlığı müdahalelerin amacı toplumdaki davranış

değişikliğini teşvik etmektir.
Sadece yardım arayanlara değil toplumun tümüne
yöneliktir.
Doktor tavsiyesi,
iş yerinde yapılan müdahaleler,
toplum temelli programlar ve
devlet müdahaleleri şeklindedir.
Doktor tavsiyesi: Londra’da yapılan bir çalışmada;
pratisyen hekime muayeneye geldiklerinde basitçe
sigarayı bırakması söylenen kişileri %3,3’ünün
ve sigarayı bırakması söylenip başarılı sonlandırma ile
ilgili broşür alanların %5’inin
bir yıl sonra takip çalışmasında hala sigara
kullanmadıkları görülmüş.
oranlar küçük gözükse de ülke çapına
dönüştürüldüğünde oldukça fazla kişinin bırakması
demek bu.
Doktor tavsiyeleri kolay ve etkili.
Iş yerinde yapılan müdahaleler

Hastane ya da üniversite temelli kliniklere gitmeyen

pek çok kişiye ulaşılabilir.

Çok sayıda kişinin katılıyor olması sosyal destek ve

grup motivasyonu oluşturması açısından yararlı olabilir
Toplum temelli programlar

Reklamları kısıtlamak, yasaklamak

Fiyat arttırmak

Halka açık alanlarda sigara kullanımının yasaklanması

Sigara alkol kullanımının yasaklanması

Sonlandırma yaklaşımları için
kanıtlar
Araştırma sonuçları sigara kullanımını sonlandırmada
en etkin yöntemler olarak
nikotin replasman tedavisi,
kendine yardım müdahaleleri,
telefonla ve yüzyüze davranışsal danışmanlık,
bireysel davranışsal danışmanlık olduğunu göstermiştir.

Bu yaklaşımları daha etkili hale getiren sosyal destek,

çoklu tedavi seansları, kişiye uygun bilgi ve uygun
eğitimi almış danışmanlardır.
Sonlandırma yaklaşımları için
kanıtlar
Alkol kullanımını sonlandırmada ise en etkili
yöntemler
sosyal beceri eğitimi,
davranış sözleşmesi,
davranışsal evlilik terapisi,
vaka yönetimi ve toplumsal teşvik yaklaşımları olarak
bulunmuştur.
Iki tıbbi tedavi (opiat antagonistleri ve akamprosat) da
etkili bulunmuştur.

En az etkili yöntemler eğitim, yüzleştirme, şok

tedavisi
 4. AŞAMA NÜKS

Bir çok kişi sigara ve alkol kullanımını sonlandırsa da

nüks oranları yüksektir. Ulusal istatistikler 2005
raporuna göre sigara bırakma girişimlerinin yarısına
yakını 1 yıl içerisinde geri dönmektedir
Bağımlılıklara Yönelik Nüks Önleme
Modeli
Marlatt ve Gordon bağımlılıklara yönelik nüks önleme
modelini geliştirmişlerdir.

Kısa süreli gerilemeden nükse geçişe odaklanır

Nüks önleme yaklaşımları,
bireyin yüksek risk durumlarıyla etkili baş etme
stratejileri geliştirerek ve
dışsal atıflar kullanarak nasıl yönetebileceğine
odaklanır ve
bireyler ara sıra geri dönüşler yaşasalar da bunun
kaçınılmaz olarak tam anlamıyla nükse neden
olmayacağını vurgulamakatadır.
Kadınlarda hamilelik sonrasında sigara kullanımı
sonlandırılmasını teşvik etmek için nüks önleme
yaklaşımını kullanan bir çalışmada

doğumdan sonra 6 aylık dönemde hem sigara

kullanmadıkları
hem de yüksek özyeterliğe sahip oldukları rapor
edilmiştir.
 Çapraz bağımlılık
davranışları yaklaşımı

Aşırı istek kuramı (excessive Appetites Theory)

Temel kuram (prime theory)
Aşırı İstek Kuramı (Excessive
Appetites Theory)

Orford (2002) bir istek davranışının insanların

hayatını bozacak kadar aşırı hale gelmesinin yollarını
açıklamaktadır
Temel kuram (Prime Theory)

West (2006) bütün madde ve davranış temelli

bağımlılıklarda uygulanabilen bir alternatif model
geliştirdi

Klasik ve edimsel koşullanma süreçlerinin yanısıra

hem bilinçli seçim süreçlerini

Hem bilinçsiz motivasyon sistemlerini de yansıtabilen

motivasyonel modele dayanmaktadır.
P (Plans) PLANLAR
R (Responses) YANITLAR (BAŞLAMA,
SONLANDIRMA)

I (Inpulses/ Inhibitory forces)

UYARICILAR/BASKILAYICI GÜÇLER

M (Motives) İSTEK/ ARZU

E (Evaluations) DEĞERLENDİRME- İNANÇLAR
Alkol bağımlılığı açısından duygusal olarak dayanıksız
olan,
alkol aldığı zaman rahatlamış hisseden,
çok fazla alkol kullanmanın normal olduğu bir çevrede
yaşayan bireyin aşırı alkol kullanma ihtimali daha
yüksektir.
Alkolün olumsuz etkilerine olumlu yanıt vermeseler de
problemleri devam edecektir
Çünkü modele göre alkol kullanım davranışı dürtüleri,
duygusal durumları, güdüleri ve değerlendirmeleri
üzerinden yürüyecektir.
Dolayısıyla davranışı durdurma planı yapmak pek
mümkün olmayacaktır.
Temel kuram, bağımlılık yapan davranışın
başlangıcından çok sürdürülmesine odaklanır.

Kuram, terapide dürtüleri azaltmak (nikotin replasman,

ilaç),

değerlendirmeleri değiştirmek (davranışın olumsuz

sonuçlarına odaklanmak),

duygusal durumları değiştirmek (BDT, gevşeme,

danışmanlık),

güdülere meydan okumak (içki için aşermeyi, egzersiz,

sosyal destek gibi daha sağlıklı birşeye ihtiyaç duymak
olarak yeniden çerçevelemek) müdahalelerinin altını
çizmektedir.