Sa loob ng mahigit dalawang taon na pasakit ng pandemya, ngayong taon
ay muli ng nagbukas ang mga paaralan para sa dating ayos ng pagkatututo. Ngunit anon ga ba ang babalikan ng mga mag-aaral? Anon a ang mga nagbago at mga pagababago? Saan tayo dadalhin ng transisyon na dulot ng pandemya? Ang harapang klase o ‘face to face class’ ay ang pagtuturo na nagaganap sa isang tradisyunal na klase kung saan ang mga mag-aaral at guro ay magsasama sa isang silid-aralan. Ang mga mag-aaral ay direktang nakikipag-usap sa guro at nakikinig sa pagtuturo. Sa naging mensahe ni ikalawang pangulo at kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon na si Sara Duterte, mas malaki daw ang benepisyo ng ‘face to face class’ bagamat hindi natin maiiwasan ang pagkakaroon ng kaso ng Covid-19 sa mga eskwelahan. Aniya, ang mahalaga raw ay may nakalatag na heath protocols sa mga paaralan at tuloy-tuloy na access ng bakuna at gamot. Ngunit hindi maipagkakaila ang bakas na iniwan ng pandemya sa edukasyon. Binago ng pandemya ang sistema ng edukasyon sa bansa. Biglang nagbago sa ‘distance learning’ mula sa nakagisnang face to face noon. Sa Dorganda naging kanlungan ng mga batang uhaw sa karunugan ang mga modyul at lerning activity sheets sa kanilang pag-aaral. Naging paaralan ang mga bahay at naging guro ang mga magulang. Ang pagbabagong ito ay hindi naging madali. Maraming mga pagsasaayos ang kinailangan upang masagot lamang ang mga puwang sa pag-aaral. Hindi man naging madali ang pagyakap sa distance learning, marami na din ang nasanay sa nasabing modalidad. Ngunit sa pagbabalik ng harapang klase, bagong hamon na naman ito sa mga mag-aaral, guro at magulang. Ang muling pagbubukas ng mga paaralan ay hindi na nangangahulugan ng dating nakasanayan bago pa man dumating ang pandemya. Pagsusuot ng mask, social distancing, limited na bilang sa klase, at health protocols – ito ang mga naghihintay sa bagong taong panuuruan. Ang layunin umano ng pagkakaroon ng face to face class ay upang matugunan ang problema ng mga estudyante at guro sa epektibong pagtuturo. Ang mga mag-aaral ay may mas malaking pagkakataon na makipag-ugnayan sa kanilang guro at maging epektibo sa pag-aaral. Nagbibigay din ito ng pagkakataon para sa mga guro na magbigay ng konkretong pagtuturo at gugulin ang oras sa personal na pag-uusap at pagtuturo sa mga estudyante. Ngunit kaakibat pa rin ng face-to-face class ang mga dati at bagong pagsubok – pamamahala ng mga disiplina ng mga estudyante at mas mataas na pagkabigo sa mga araling akademiko. Dahil hindi lahat ng mga estudyante ay handa ng magsagawa ng pag-aaral sa face to face, ang ilan ay maaaring magkaroon ng mas mataas na pagkabigo sa mga araling akademiko at nakakaapekto sa pag-unlad ng kasanayan ng komunikasyon. Hindi lahat ng mga estudyante ay handa ng makipag-usap sa kapwa-estudyante. Gayundin, ang mga magulang ay maaaring magkaroon ng mga dagdag na gastusin sa transportasyon o sa pagbili ng mga gamit para sa face-to-face class at maaaring maging isang potensyal na kalagayan para sa pagkalat ng mga sakit, kung saan ang mga magulang ay maaaring mag-alala tungkol sa kalusugan at seguridad ng kanilang mga anak. Dagdag pa rito, hindi naging madali ang gawain sa paghahanda sa full face to face class sa ating paaralan dahil sa kakulangan ng mga kagamitan at kailangang sumunod sa napakaraming Health Protocol ng IATF na ipinapatupad ng Kagawaran ng Kalusugan. Nariyan ang pagpapatayo ng handwashing area na kinailangan pa ng mga magulang ng mga estudyante na magbigay ng konting tulong at minsan ay nawawalan ng suplay ng tubig, pagtatayo ng triage para sa mga batang may mataas na temperatura at paghahanda ng isolation room. Idagdag pa rito ang kailangang pagpipintura ng sahig para sa social distancing, pagpapaskil sa dingding ng lahat ng mga panuntunan sa pag-iwas sa covid 19 at iba pa, upang makamit ang maayos na pagpapatupad nito. Kaya nga ang ‘face to face class’ ba ay bago na namang suliranin o ang inaasam na solusyon? Suliranin dahil maaaring hindi ito ligtas dahil ito ay magdudulot ng higit na panganib sa kadahilanan maaring maikalat lamang ang virus Covid-19 at sa kakulangan ng kahandaan sa mga kagamitan para sa makabagong panukala sa pagtuturo at pangkalusugan. Kasali rin dito ang dagdag na gastusin ng mga magulang para sa uniporme at baon ng mga anak. Sa mga guro nama’y pasakit din ang pahirapang preparasyon sa pagtuturo. Ngunit sa isang banda, maaring ang pagbubukas ng mga paaralan ay makakapagbigay ng mahusay na kalidad ng pagtuturo at karanasan sa mga mag-aaral dahil sila ay pwedeng matutukang mabuti. Tunay ngang marami pang dapat gawin at isaalang-alang sa muling pagbubukas ng ‘face to face class. Kailangang ibigay ng gobyerno ang sapat na tulong sa mga guro upang maihandang mabuti ang mga paaralan. Gayundin, dapat ding isaisip ng mga namumuno magmula sa pinakamataas at pinakamababang posisyon ang mga salik na kung saan kailangang ng eskwelahan ang suporta gaya na lamang ng pagpapatupad ng mga safety health protocols. Kailangang bigyang pansin ang hinaing ng mga magulang at mga daing ng mga guro at mag-aaral. Pagtutulungan ang kailangang upang sa muli makaabante tayo sa isa na namang transisyon na ating kinalalagyan. Tayo mismo ang makakapagsabi kung ang taong panuruang ito ay magiging isang hamon o solusyon para sa pagsulong ng edukasyon.
DOHS, Wagi sa 2022 Mobile Photography Contest
Alinsunod sa selebrasyon ng National Children’s Month nasungkit ni Jae Louie A. Taracatac ang ika-apat ng pwesto sa Senior High School at si Beverly Kim Amok ay nagkamit ng ika-siyam na pwesto sa Junior High School nang makilahok sa 2022 Mobile Photography Contest na isinagawa onlayn noong ika-12 ng Oktubre 2022. Sa pahayag ng mga guro, si Jae Louie A. Taracatac at Beverly Kim Amok ay kinakitaan ng kahusayan ng pagkuha ng mga larawan at sa pagkakaroon ng kaalaman tungkol sa temang “Kalusugan, kaisipan at Kapakanan ng Bawat Bata ating Tutukan”. Kayat siya ang napili sa 44 na paaralan na nagtunggali. Sa kanilang paghahanda naging mahirap dahil sa kakulangan ng mga gamit pero ginawan nila ng solusyon. Ani ni Jae Louie at Beverly, “kailangan mong gawin ang best mo at magtiwala ka sa sarili”. Ayon kay Jae Louie at Beverly, sila ay kabado dahil sa magiging resulta ng kanilang pinasang awtput dahil nakita nila ang mga pinasa ng kanilang mga katunggali. Sa sobrang kaba sa paggawad ng parangal sa pamamagitan ng pag- post ng resulta sa facebook noong nalaman nila ang ang resulta namutawi ang ngiting tagumpay sa kanilang mga labi sa naging resulta Umuwing may galak sa puso sina Jae Louie A. Taracatac at Beverly Kim Amok kasama ang kanilang mga tagasanay na sina Charlene May A. Andres at Jayson B. Daquioag.
Patalim: Salamin ng Karahasan
Rugby, knuckle, kutsilyo, baril, espada - mga bagay na makakapanakit sa ibang tao. Mga bagay din na ipinagbabawal sa pambublikong lugar ngunit hindi maikakaila na sa mga paaralan ay naipapasok narin ang mga ito. Dito sa Dorganda ay may tatlong kaso ng naitala ng pagdadala ng kutsilyo at knuckle simula noong Pebrero. Ang pagdadala ng patalim sa paaralan ay isang bagay na hindi dapat gawin. Gaya ng kutsilyo, nickmga bagay na makapapanakit sa ibang tao. Ang pagdadala nito ay maaring maging mapanganib para sa kaligtasan ng iba pang mag-aaral at mga guro. Ang ganitong uri ng pag-uugali ay maaaring maging sanhi ng pagkabalisa, pananakot, at iba pang mga problema sa paaralan. Ang pagdadala ng ‘deadly weapon’ ay maaaring makaapekto sa pag-aaral ng mga bata at maging sanhi ng pagkasira ng tiwala sa paaralan. Sa kabila nito, ang pagdadala nito ay kriminal at maaaring maging dahilan para sa pagkakasala. Ang mga ganitong pag- uugali ay dapat na hadlangan at palagi na makipatuglungan sa mga awtoridad para sa pagpapanatili ng kapayapaan sa paaralan. Ayon sa batas bilang 1780, ito ay naglalaman ng mga probisyon sa regulasyon ng pag-angkat, pagbibigay, pag-aari, at paggamit ng ‘deadly weapons.’ Kaakibat dito ang batas na nagsasabi kung sino man ang magdala ng bowie knife, dirk, dagger, kris at iba pang uri ng ‘deadly weapon o maglabag sa batas na ito ay mapaparusahan ng multang aabot ng ₱500.00 o pagkakakulong ng 6 na buwan depende sa desisyon ng korte. Kaugnay dito, isang problema sa paaralan ang kakulangan ng security guard kaya nakakapagpuslit ng mga patalim ang mga estudyante. Malaking bagay ang sapat na security force upang matiyak ang seguridad ng mga mag-aaral at guro. Ilan naman sa mga dahilan kung bakit may mga nagdadala ng mga ‘deadly weapons’ sa paaralan ay ang agawan ng girlfriend o boyfrienda at hindi pagkakaunawaan. Sa maraming mga kaso, ang mga estudyanteng ito ay tungkol sa mga krimen o sa mga simpleng alitan na nangyayari sa loob ng paaralan. Ang pagdadala ba ng patalim ay nakakaangas ba o pamantayan ng pagiging isang tunay na lalaki? O ito ay senyales ng kaduwagan? Ang pagdadala ng patalim ay hindi nagpapakita ng pagiging isang tunay na lalaki at ito ay isang malaking responsibilidad dahil ito ay nangangailangan ng isang matatag na desisyon o pananagutan at ito ay hindi dapat gamitin para sa anumang uri ng pang-aabuso o pagpapatunay ng kalakasan. Kaakibat ng paggamit ng patalim ay ang tamang pagpapasya kung ito ay ba ay makakatugon sa isang mabuting layunin gaya na lamang kung ikaw ay nasa harap na ng kapahamakan. Sa kabilang banda ang pagdadala ng ‘deadly weapon’ ay nagbibigay sa mga indibidwal ng kakayanang proteksiyonan ang kanilang sarili at maging ligtas. Ito ay maaaring magdulot ng pagtataguyod ng seguridad sa pagitan ng mga tao at higit sa lahat maari din itong magbigay ng isang tiyak na elemento ng disiplina, na maaaring makatulong sa pagpapanatili ng kapayapaan at pagkakaisa ng isang komunidad. Gayon nga, kaakibat ng paggamit ng mga ganitong bagay ang disiplina,dahil kung hindi ito gagamitin para sa magandang intensyon ay kapahamakan lamang ang idudulot nito. Ang pagpapasya ay isang mahalagang bahagi ng buhay upang magkaroon ng kakayahang tumugon sa isang pagpipilian at bumuo ng isang kaisipan batay sa impormasyon ng mga pag-aaral at pinapayagan nito ang mga tao na magkaroon ng kontrol sa kanilang mga buhay at maging responsible sa mga resulta. Ika nga sa isang kasabihan na “Pag-isipan mo muna nang maraming beses bago ka gumawa ng anumang pasiya,” sa bawat desisyon dapat isipin kung paano ito makakaapekto sa atin at sa mga taong nakapaligid at mas mabuti nang huwag gawin ang isang bagay kung alam mo naman na walang midudulot na kabutihan. Sabi pa ni Confucius,”Magkaroon ng isang kapuri-puring etika at maging matuwid sa mga gawain mo. Huwag mong gawin sa iba ang hindi mo gustong gawin nila sa iyo”. Ito ay isang payo na nagpapahiwatig na ang isang tao ay dapat magkaroon ng pagpapahalaga sa karapatan at kapakanan ng iba.