You are on page 1of 18

tIcf]m-Tm-hen

¢mkv 8

ae-bmfw
s]mXp-\n¿tZ-i-߃

1. tNmZy-t]-∏¿ D≠m-°m-\p≈ Npa-Xe AXXv kvIqfp-Iƒ°m-Wv.

2. Pq¨ apX¬ BKÃv hsc-bp≈ amk-ß-fn¬ ]q¿Øn-bm-Ip-sa∂v {]Xo-£n-°p∂ ]mT-`m-


K-ßsf ASn-ÿm-\-am-°n-bmWv tNmZy-߃ Xbm-dm-°n-bn-cn-°p-∂-Xv.

3. A\p-h-Zn® ka-b-Øn-\-IØv Ip´n-Iƒ°v Fgp-Xm≥ ]‰nb hn[-Øn¬ tNmZy-߃ {Iao-I-


cn-°-Ww.

4. hyXykvX tNmZy-am-Xr-I-Iƒ Dd-∏p-h-cp-Ø-Ww.

5. hyXykvX tijn-Iƒ/Bi-b-߃ ]cn-K-Wn-°-Ww.

6. ]q¿Øn-bm°nb F√m ]mT-ß-sfbpw ]cn-K-Wn-®m-hWw tNmZyt]∏¿ {Iao-I-cn-t°-≠Xv.

7. tNmZy-t]-∏¿ Xbm-dm-°p-tºmƒ tNmZyhpw kvtImdpw am{Xw \¬In-bm¬ aXn-bm-Ipw.

Xbm-dm-°n-bXv

kwÿm\ hnZym-`ymk Kth-jW ]cn-io-e\ kanXn (SCERT), tIcfw


2011
bqWn‰v 1

1.1 tijn: ssien-Ifpw {]tbm-K-ßfpw kmln-Xy-kr-jvSn-Isf BI¿j-I-am-°p-∂p.

Kpcp-°≥am¿°pw ImcWh∑m¿°pw F∂-Xns\ tbmPn-∏n®v "Kpcp-Im-cW - h


- ∑- m¿°v' F∂p
{]tbm-Kn-°mw. CXp-t]mse tbmPn-∏n-s®-gp-Xm-hp∂ c≠p- ]-Z-߃ Ipdn-°p-I.
ka-bw˛ 2 an\n-´v (kvtIm¿ 1)
1.2 tijn: IY, Ihn-X, bm{Xm-hn-h-cWw F∂nh hmbn®v hni-I-e\w sNøp-∂-Xn-\v.

_men-bnse a‰p-Zr-iy-߃ ad-∂mepw Ip∂n≥ ]≈-I-fn¬ X´p-X-´p-I-fmbn \nc-


Ønb sh≈n-Øm-e-ß-fpsS ImgvN \mw ad-°p-I-bn-√. \nd™ \nem-hp≈ cm{Xn-
I-fn¬ kmh-°p-∂p-Iƒ apØp-sIm-´m-c-ß-fmbn amdp-∂p. ]e hnXm-\-ß-fn-em-
bp≈ \o¿∏m-S-ß-fn¬ \n∂p \n¿K-fn-°p∂ XÆo-cns‚ A\p-kyq-X-amb Pe-X-
cw-K-kw-KoXw \ΩpsS ImXpw Icfpw Ipfn¿∏n-°p-∂p.

˛ Cu Zriy-ß-fpsS khn-ti-jX F¥mWv? Ah IqSp-X¬ Bkzm-Zy-ambnØocp-∂Xv


F¥p-sIm≠v? s]ms‰-°m-´ns‚ Cu h¿W\ \sΩ Hm¿an-∏n-°p-∂Xv F¥v?
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.3 tijn: IY, Ihn-X, bm{X-mhn-h-cWw F∂nh hmbn®v hni-I-e\w sNøp-∂-Xn-\v.

_men-bnse `mj-bn¬ Im¿jn-I-sØm-gn-ens\ kw_-‘n® hm°p-Iƒ kwkvIr-X-—mb


Ie¿∂n´n-√mØ {]mNo-\-tZ-iob ]Z-ß-fm-Wv. \ΩpsS `mjsb kw_-‘n®pw CXp
icn-bmtWm? Im¿jnI hrØn-bp-ambn _‘-s∏´ ae-bmf ]Z-ß-ƒ ]cn-tim-[n®v Ipdn-
s∏-gp-Xp-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.4 tijn: ssien-Ifpw {]tbm-K-ßfpw kmln-Xy-kr-jvSn-Isf BI¿j-I-am-°p-∂p.

]Øn-c´n I®-h-S-sØ-°mƒ
hnØn-c-´n® Irjn-\√q

˛ Cu sNm√ns\ \ymbo-I-cn-°p∂ Hcp kµ¿`w "Acn{io' F∂ ]mT`mKØp \n∂v


Is≠Øn sNm√ns‚ s]mcpƒ kµ¿`-Øn\v Fßs\ CW-ßp∂p F∂p hni-Z-am°pI.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.5 tijn: IY, IhnX Ch hmbn®v hni-I-e\w sNøp-∂-Xn-\v.

s]m∂p-j- ns‚ sImbvØn¬ \n∂q-cn˛


®n∂nb IXn¿Np‰pw InSs°
tahn sImbvØp-Im¿ ]p©-bn¬, {Kma
PohnX IYm-\m-SI `qhn¬

˛ "Pohn-X-IYm\mSI `qhn¬" \mS-I-cw-K-Øns‚ Fs¥√mw {]tXy-I-X-Iƒ ImWp-


∂p≠v? Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

t]Pv 2
1.6 tijn: IY, IhnX Ch hmbn®v hni-I-e\w sNøp-∂-Xn-\v.

I∂n-\m-fnses°mbvØn-\p-th≠n
a∂n-em-Zn-bn¬ \´-hn-sØ√mw
s]m∂-e-b-e-s®-Øp-∂p, t\m°q
]ns∂-sb-{Xtbm sImbvØp ]mS-Øn¬

˛ BZn-bn¬ \´ hnØv Ct∏mgpw sImbvØn-\p-th≠n hnf™p \n¬°p∂p F∂ Ihn


k¶ev]w bp‡n-Iƒ \ncØn hni-Zo-I-cn-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.7 tijn: IY, IhnX Ch hni-I-e\w sNøp-∂-Xn-\v.

""BsI t\¿hgn ]men-∏n, \mcpw


B\-t]mse IS∂p sImsømt√!''
""XmgvØn-s°m-øp-hn≥, X≠p-Iƒ tN‰n¬
]qgvØn-Ø-s≈m-t√, s\√p s]m∂mtW!''
""ImXnew sI´m≥ ssIhn-cp-Xnt√?
\o Xe-s°´p sI´n-bm¬ t]mcpw.''

˛ sImbvØp-Im-cpsS Nne kw`m-j-W-ß-fm-Wn-h. Hmtcm∂nepw sXfn-bp∂ hyXykvX


at\m-`m-h-߃ hni-Zo-I-cn-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.8 tijn: IY, IhnX Ch hmbn®v hni-I-e\w sNøm≥.

I∂n-s\-√n-s\-tbm-a-\n-s®-Øn˛
sbs∂m-tSmXn kZm-KXn hmbp:
""\n¿`bw saXn®o hnf-hp-◊m≥
hnsØm-scm-Øn-cn-h-bv°p∂p ho≠pw
arXyp-hn-t∂Ipw PohnXw t]mepw
]Øn-c-´n-bmbv s]m≥ hnf-bn-∏m≥
.......................................................................

˛ kZm-K-Xn-bmb hmbp-hns\s°m≠v Ihn C°m-cy-߃ ]d-bn-°p-∂-Xnse HuNnXyw


hniZam-°p-I. ka-bw˛ 6 an\n-´v (kvtIm¿ 3)

1.9 tijn: B[p-\n-I-h¬°-c-Whpw em`-s°m-Xnbpw Im¿jn-I-cw-KsØ em`-s°m-Xnsb


_m[n-®n-´p-≠v.

""AXv ]p©-°-≠-Øn¬ sNbvXp IqSm-Ø-Xm-Wv. cm{Xn-bnev ]p©-°-≠Øn


aS-h-bv°mt\m! Irjn-°m-c≥ AXp sNøptam Ip´o, Rm≥ apSn-t™ms´ ˛
F∂mepw sNø-cp-Xm-ØXv sNøp-I-bn-√.''

""..... P∑n-bpsS IÆocp hoWmev s\ew s]gbv°pw ..... shfhv ]m´-s\-√n\v


XnI-™n-s√¶n t]mcm-ØXp shebv°p taSn-®p-sIm-Sp-°pw.''

˛ Cu \ne-]m-Sp-Iƒ tIi-h≥ \mb¿°v F√m kµ¿`-ß-fnepw \ne-\n¿Øm≥ Ign-bp-


∂pt≠m? IYm-]m-{X-Øns‚ kz`mh\ncq-]Ww Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)
t]Pv 3
1.10 tijn: ssien-Ifpw {]tbm-K-ßfpw kmln-Xy-kr-jvSn-Isf BI¿j-I-am-°p-∂p.

"\mep-Zn-hkw Ign-™-t∏mƒ tIi-h≥ \mb-cpsS "AºXv' s\√ns‚ apSn-apßn


sh≈w Ib-dn-°n-S-°p-∂p. s\√ns‚ Xe ImWm-\n-√. B the-°m-c≥ sNbvX-
Xm-Wv. HuX-°p-´n-bpsS \ne-Ønse s\¬°m-ens‚ Nph-Sp-Im-tb≠ kabw
h∂-t∏mƒ sh≈w tIi-h≥ \mb-cpsS \ne-Øn-te°p apdn-®p.'

˛ Cu kµ¿`-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ NphsS sImSp-Øn-cn-°p∂ ]g-s©m√v hymJym-


\n-°p-I.

""ASpØp \SWw AIse \SWw


HØp \SWw Hcp-an®p \SWw.''
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.11 tijn: kmaq-ly-{]-iv\-߃ hni-I-e\w sNbvXv \ne-]-em-Sp-Iƒ hy‡-am-°p-∂-Xn-\v.

"kº-Øp-Im-eØv ssX]-Øp-h-®m˛
em]Øp-Im-eØv Im]Øp Xn∂mw'

˛ ^e-`q-bn-jvS-amb ]mS-߃ \nIØn hyh-kmb ]m¿°p-Ifpw tjm∏nwKv tImwπ-Ivkp-


Ifpw \n¿Ωn-®p-sIm-≠n-cn-°p∂ ae-bm-fn-Iƒ IpSn-sh-≈-Øn\pw `£WØn\pw a‰p-≈-
hsc B{i-bn-°p∂ B]-Øp-Im-e-tØ-°mtWm t]mIp-∂Xv? {]Xn-I-c-W-°p-dn∏vv Xbm-
dm-°p-I. ka-bw˛ 8an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.12 tijn: Im¿jn-I-cw-KsØ {]iv\-߃ Xncn-®-dn-bp-∂-Xn-\v.

˛ Nne hm¿Ø-I-fpsS X-e-s°-´p-I-fmWv apI-fn¬ sImSp-Øn-cn-°p-∂-Xv. Ch hni-I-e\w


sNbvXv "Im¿jn-I-cwKw t\cn-Sp∂ {]iv\-߃' F∂ hnj-b-Øn¬ FUn-t‰m-dn-b¬
Xbm-dm°pI. ka-bw˛ 10 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

1.13 tijn: Irjn Hcp kwkvIm-c-am-sW∂v Xncn-®-dn-bp-∂p.

"_men-bnse P\-߃°v Irjn Hcp sXmgn¬ am{X-a-√. Hcp kwkvImcw IqSn-


bm-Wv.'

"tX°p-]m-´pw Rm‰p-th-ebpw tIc-f-Øns‚ Im¿jnI kwkvIm-c-Øns‚ AS-


bm-f-ß-fmWv.'

˛ _men-bn-sebpw tIc-f-Øn-sebpw Irjn-co-Xn-Iƒ Xmc-Xayw sNbvXv Ipdn∏v Xbm-dm-


°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)
t]Pv 4
1.14 tijn: B[p-\n-I-h¬°-c-Whpw em`-s°m-Xnbpw Im¿jn-I-cw-KsØ \oXn-t_m-[sØ
_m[n-®n-´p-≠v.

Im¿jn-I-cw-KsØ B[p-\n-I-h¬I-c-WsØ hyXy-kvX -co-Xn-bn¬ ImWp-∂-h-


cmWv tIi-h≥ \mbcpw HuX-°p-´n-bpw.

˛ "Irjn-°m-c≥' F∂ IY-bnse Cu c≠p-I-Ym-]m-{X-ß-fp-sSbpw ImgvN-∏m-Sp-Iƒ Xmc-


Xayw sNbvXv Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

***

t]Pv 5
llll
tIcf]m-Tm-hen
¢mkv 8

ae-bmfw
s]mXp-\n¿tZ-i-߃

1. tNmZy-t]-∏¿ D≠m-°m-\p≈ Npa-Xe AXXv kvIqfp-Iƒ°m-Wv.

2. Pq¨ apX¬ BKÃv hsc-bp≈ amk-ß-fn¬ ]q¿Øn-bm-Ip-sa∂v {]Xo-£n-°p∂ ]mT-`m-


K-ßsf ASn-ÿm-\-am-°n-bmWv tNmZy-߃ Xbm-dm-°n-bn-cn-°p-∂-Xv.

3. A\p-h-Zn® ka-b-Øn-\-IØv Ip´n-Iƒ°v Fgp-Xm≥ ]‰nb hn[-Øn¬ tNmZy-߃ {Iao-I-


cn-°-Ww.

4. hyXykvX tNmZy-am-Xr-I-Iƒ Dd-∏p-h-cp-Ø-Ww.

5. hyXykvX tijn-Iƒ/Bi-b-߃ ]cn-K-Wn-°-Ww.

6. ]q¿Øn-bm°nb F√m ]mT-ß-sfbpw ]cn-K-Wn-®m-hWw tNmZyt]∏¿ {Iao-I-cn-t°-≠Xv.

7. tNmZy-t]-∏¿ Xbm-dm-°p-tºmƒ tNmZyhpw kvtImdpw am{Xw \¬In-bm¬ aXn-bm-Ipw.

Xbm-dm-°n-bXv

kwÿm\ hnZym-`ymk Kth-jW ]cn-io-e\ kanXn (SCERT), tIcfw


2011
bqWn‰v 2

2.1 tijn: ]Z-{]-tbm-K-ß-fpsS `wKn Is≠Øn hni-Zo-I-cn-°p-∂-Xn-\v.

ssIX-°qºp t]mesØ sNdp∏-°m-c-\mWv apl-Ω-Zv.

˛ ASn-h-c-bn´ {]tbmKw hmIy-Øn\p \¬I∂ `wKn hni-Zo-I-cn-°p-I.


ka-bw˛ 4 an\n-´v (kvtIm¿ 2)

2.2 tijn: ]Z-{]-tbm-K-ß-fpsS `wKn Is≠Øn hni-Zo-I-cn-°p-∂-Xn-\v.

""]St®m-\mWv tNmdp Xcp-∂-sX∂v aue-hn-tbmSv ]d-bm-\p≈ _p≤n F\n-°p-


≠m-Im-Ø-Xn¬ Rm≥ lrZ-b-]q¿∆w hyk-\n®p''.

˛ Cu hmIy-Ønse lmky-Øns‚ {]tXy-IX Fs¥√mw? IY-bpsS B¥-cnI `mh-


Øn\v AXv ]I-cp∂ at\m-lm-cnX hni-I-e\w sNbvXv Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.3 tijn: Ihn-X-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv ho£-W-߃, Z¿i-\-߃ F∂nh hna¿i-


\m-fl-I-ambn ]cn-tim-[n-°p-∂-Xn-\v.

""Hcp-Ø¿°pw eLp-XzsØ
hcp-Øp-hm≥ taml-an√
Hcp-Ø∂pw lnX-ambn
]d-hm\pw `mh-an√''.

""Nncn-°p∂ IY-tI-´m˛
encn-°pw, Bb-X-s√-¶n¬
Xncn°pw Aßs\ `mhn
®ncn-°p∂ P\-ß-sf-...''

˛ \ºym-cpsS Cu Imhy-Z¿i\w "aSn-b-∑m¿ apSn-b-∑m¿' F∂ `mKØv F{X-tØmfw


{]I-S-amWv? ]cn-tim-[n®v Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

2.4 tijn: IY-Iƒ hmbn®v IYm-]m-{X-kz-`mhw hni-I-e\w sNøp-∂-Xn\v.

""Ft∏mgpw s]mXp-Im-cy-Øn-\p-th≠n ]m™p \S-∂n-cp∂ aue-hn, Fs‚ s]mXp-


Imcy {]k-‡nsb ]cn-l-kn-®n-cp∂p''.

""]{Xw tai-∏p-d-tØ-s°-dn-™v, j¿´q-cn-bn´v Ab-bn¬°nS∂ F√m apjn™


XpWnbpw hmcn-°q´n Hcp Npa-Sp-ambn InW-‰n-\-Sp-tØ°v t]mIp-∂Xp I≠p''.

""Cu a\p-jys‚ Nne-t∏m-gsØ {]hrØn alm-[n-°m-c-am-bn-t∏m-Ip-∂p≠v F∂p


Rm≥ D≈-n¬ IcpXn''.

-˛ kqN-\-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv auehn F∂ IYm-]m-{XsØ \ncq-]Ww sNøp-I.


ka-bw˛ 10 an\n-´v (kvtIm¿ 5)

t]Pv 2
2.5 tijn: Ihn-X-Iƒ hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn ]cn-tim-[n-°p-∂-Xn-\v.

""]I-bp≈hsc∏ng sNøn-s®mcp
hI-bp-≠m°pw ]pI-bne sImƒhm≥
]Iepw cmhp-a-l-¶m-c-Øn\p
anI-hp-≈-h-cn-h-sc-s¥mcp IjvSw!
Xncp-hp-≈-°m-cn-h-sc-t∂m¿Øn˛
´pcn-bm-Sp-I-bn-√-dn-hp-≈-hcpw;'' ˛ tLmj-bm-{X.

˛ A[n-Im-csØ `b-°p∂ at\m-`mhw C∂pw kaq-lØn¬ \ne-\n¬°p-∂pt≠m? {]Xn-


I-c-W-°p-dn∏v Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.6 tijn: Ihn-X-Iƒ hna¿i-\m-fl-I-ambn ]cn-tim-[n®v \ne-]m-Sp-Iƒ hy‡-am-°p-∂-Xn\v.

""cmPm-hn-s\-s®∂p tkhn®p \n¬°bpw


hymPw ]d™v ]e-sc-®-Xn-°bpw
ssIq-°qen-sas√ ]nSp-ßp-hm-\-√msX
C°m-cn-b-°m-c-h¿°n√ hm©nXw'' ˛- {[ph-N-cnXw Xp≈¬

""]I-bp-≈-h-sc-∏ng sNøn-s®mcp
hI-bp-≠m°pw ]pI-bne sImƒhm≥
]Iepw cmhp-a-l-¶m-c-Øn\p
anI-hp-≈-h-cn-h-sc-s¥mcp IjvSw!
Xncp-hp-≈-°m-cn-h-sc-t∂m¿Øn˛
´pcn-bm-Sp-I-bn-√-dn-hp-≈-hcpw'' ˛ tLmj-bm-{X

˛ DtZym-Kÿ Zpjv{]-`p-Xz-Øns‚ Ak-l-\o-b-amb sNbvXn-I-sf-bmWv Cu `mKß-fn¬


\ºym¿ Xpd∂p ImWn-°p-∂Xv ˛ kzm`n-{]mbw ka¿Yn-°p-I.
ka-bw˛ 10 an\n-´v (kvtIm¿ 5)

2.7 tijn: {]tbmK `wKn Is≠Øn hni-I-e\w sNøp-∂-Xn\v.

""hµy-\mb B hr≤≥ a\p-jy-cm-in-bpsS s]mXpZpxJØns‚ Zriy-amb Hcp


Ipcniv kzbw Npa-°p-∂-Xp-t]mseØs∂ \ap°v A\p-`-h-s∏-Spw.''

˛ "Ipcniv kzbw Npa-°pI' F∂ {]tbmKw tSmƒtÃm-bn-bpsS Pohn-X-a-l-Xz-Øn\p


\¬Ip∂ A¿Y-hym]vXn hni-I-e\w sNbvXv Ipdn-∏p-X-bm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.8 tijn: ]g-s©m-√p-Iƒ hna¿i-\m-fl-I-ambn hni-I-e\w sNøp-∂-Xn\v.

"AÆm-d-°-Æ\pw X∂m-em-bXv'

"aSn-b≥ ae Npa°pw.'

˛ GsX-¶nepw Hcp ]g-s©m√v hni-I-e\w sNøp-I. ka-bw˛ 4 an\n-´v (kvtIm¿ 2)

t]Pv 3
2.9 tijn: IY-Iƒ hmbn®v ho£-W-߃ hna¿i-\m-fl-I-ambn ]cn-tim-[n-°p-∂-Xn\v.

""Ft∏mgpw s]mXp-Im-cy-Øn-\p-th≠n ]d-™p-\S- ∂


- n-cp∂p aue-hn, Fs‚ s]mXp-
Im-cy-{]-k-‡nsb ]cn-l-kn-®n-cn-∂p.''

""]{Xw tai-∏p-d-tØ-s°-dn-™v, j¿´q-cn-bn-´v, Ab-en¬°n-S-∂ F√m apjn™


XpWnbpw hmcn-°q´n Hcp Npa-Sp-ambn InW-‰n-\-Sp-tØ°p t]mIp-∂Xp I≠p.''

˛ apI-fn¬ sImSpØ `mK-ßfpw IYm-k-µ¿`-ßfpw hni-I-e-\w- sNbvXp aue-hn-bpsS


Pohn-X-Z¿i-\-sØ "Fs‚ Pohn-X-amWv Fs‚ ktµiw' F∂ Km‘n-Pn-bpsS ktµ-i-
hp-ambn Xmc-Xayw sNøp-I. ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

2.10 tijn: sXmgn-en-s\-°p-dn-®p≈ sX‰mb k¶ev]w Xncn-®-dn™v \ne-]m-Sp-Iƒ cq]o-I-


cn-°p-∂-Xn-\v.

"GXp-sXm-gnepw al-Ø-c-amWv' F∂ Km‘n-PnbpsS ImgvN-∏mSnt\mSp \n߃ tbmPn-


°p-∂pt≠m? kzm`n{-]mbw hy‡-am-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.11 tijn: $ sXmgn-en-s\-°p-dn-®p≈ sX‰mb at\m-`mhw Xncn-®-dn™v kz¥w \ne-]m-


Sp-Iƒ cq]o-I-cn-°p-∂-Xn-\v.
$ Ihn-X-Iƒ hna¿i-\m-fl-I-ambn hni-I-e\w sNøp-∂-Xn\v

""Icn-\n-e-ap-gp-a°¿j-I-tcmSpw
h¿jw apgp-h≥ hgn-\-∂m-°m≥
s]cnb Icn-¶¬∏m-d-\p-dp°n
\pdp°n-sbm-cp°pw ]Wn-bm-f-scmSpw
Fcn-sh-bn-eØpw s]cp-a-g-bØpw
tN¿∂-a-cp∂p ssZhw aÆm¿
∂ncpssII-fnepw...'' ˛ KoXm-RvPen ˛ SmtKm¿

˛ Cu hcn-I-fn¬ Ihn apt∂m-´p-h-bv°p∂ ImgvN-∏m-Sp-Iƒ Fs¥m-s°-bmWv? hni-I-


e\w sNbvXv Ipdn∏p Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

2.12 tijn: Ihn-X-Iƒ hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-\v.

""Gdp-sIm-Sp-∏m≥ tXm∂p-sa-\n-°n˛
t∏md-I-fpsS [n°mcw I≠m¬''

˛ apSn-b-∑m-cm-b aSn-b-∑m-tcm-Sp≈ \ºym-cpsS Aa¿j-Øns‚ Xo{hX Cu hcn-I-fn¬


{]I-S-am-Ip∂pt≠m? ]cn-tim-[n®v Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.13 tijn: IY-Iƒ, Ihn-X-Iƒ F∂nh hmbn®v kmaq-ln-Imwiw hna¿i-\m-fl-I-ambn


]cn-tim-[n-°p-∂-Xn-\v.

""X∂-Øm-\-dn-bm-sØmcp Iq´w
h∂p-\n-d™p \ΩpsS \m´n¬''

"\Ωsf ]S-t®m\v \ΩpsS ta¬ Hcp-Ø-c-hm-Zn-Xz-ant√?"(apl-Ω-Zv)

t]Pv 4
˛ X∂-Øm-\-dn-bmØ Iq´-cn¬ "]S-t®ms‚ tNmdn'se apl-ΩZv F∂ IYm-]m-{Xhpw
Dƒs∏-Sptam? apI-fn¬ X∂n-cn-°p∂ D≤-c-Wn-Iƒ hne-bn-cpØn Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 10 an\n-´v (kvtIm¿ 5)

2.14 tijn: IY, IhnX F∂nh hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn ]cn-tim-[n®v hyXykvX


cq]-ß-fn¬ Bhn-jvI-cn-°p-∂-Xn-\v.

]-S-t®ms‚ tNmdv, aSn-b-∑m¿ apSn-b-∑m¿ (tLmj-bm{X) F∂o cN-\-Iƒ ]cn-tim-[n®v


"cN-\-Iƒ \n¿hln-°p∂ kmaq-ln-I-[¿aw' F∂ hnj-b-Øn¬ D]-\ymkw Xbm-dm-
°pI. ka-bw˛ 18 an\n-´v (kvtIm¿ 8)

2.15 tijn: IrXnIƒ hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-Ibpw hyXykvX


cq]-ß-fn¬ Bhn-jvI-cn-°p-Ibpw sNøp-∂-Xn-\v.

""a\p-jy-a-\- nse amen-\y-߃ Aen-bn®pIf-bp-∂-Xn¬ ^en-X-Øns‚ ]¶v


\nkvXp-e-am-Wv.''

˛ {]kvXm-h-\-bpsS km[pX "]S-t®ms‚ tNmdv', "aSn-b-∑m¿ apSn-b-∑m¿' F∂o cN-\-Iƒ


]cn-tim-[n®v hne-bn-cp-Øp-I. ka-bw˛ 13 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

2.16 tijn: IY-Iƒ, Ihn-X-Iƒ F∂nh hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn hni-I-e\w sNbvXv


hyXykvX cq]-ß-fn¬ Bhn-jvI-cn-°p-∂-Xn-\v.

""]S-t®ms‚ tNmdv F∂ IYsb A\z¿Y-am-°p∂ {][m-\-L-SIw AXnse


ip≤-lm-ky-am-Wv.''

˛ {]kvXm-h\ hni-I-e\w sNbvXp eLp-\n-cq-]Ww Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 12 an\n-´v


(kvtIm¿ 6)

2.17 tijn: Ihn-X-Iƒ hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-∂-Xn\v.

"IhnX Nm´-hm-dm-°nb Ihn.'

"P\-Iob Ihn.'

Fs∂ms° Ip©≥ \ºymsc hnti-jn-∏n-°m-dp-≠v.

˛ "aSn-b-∑m¿ apSn-b-∑m¿' F∂ `mKw hmbn-®-Xn-s‚bpw ¢mkn¬ \S∂ N¿®-bp-sSbpw


ASn-ÿm-\-Øn¬ Ch-bpsS HuNnXyw hy‡-am-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.18 tijn: cN-\-I-fnse {]tbm-K-`wKn hni-I-e\w sNbvXv \nK-a\w cq]o-I-cn-°p-∂-Xn\v.

""Pohn-X-Øns‚ Xnc-°p-Ip-d™ {]tZi-ß-fn-eqsS Iq\n-°qSn Aßp IS-∂p-


s]m-bv°-fbmw Fs∂mcp a´mWv Ah\v.''

""AW-s]m-´nb sh≈w-t]mse apl-ΩZv auehn-bpsS tate°p ]m™p-I-


bdn.''

t]Pv 5
˛ X∂n-cn-°p∂ `mK-߃ hni-I-e\w sNbvXv "]S-t®ms‚ tNmdv' F∂ IY-bnse
apl-ΩZv F∂ IYm-]m-{X-Øns‚ kz`m-hw, am\-kn-Im-hÿ F∂nh Ah-X-cn-∏n-°p-
hm≥ IYm-IrØv D]-tbm-Kn® `mj-bpsS {]tXy-IX hni-Z-am-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.19 tijn: cN-\m-`m-K-߃ hni-I-e\w sNbvXv kz¥w \nK-a\w cq]o-I-cn-°p-∂-Xn\pw


{]I-Sn-∏n-°p-∂-Xn\pw.

""_√n® \bn-®p-≠m-°o‰v CsXms° H∂p taßvm. F∂n‰v \mSp -\-∂m-°t√


\√-Xv?''

˛ aue-hn-bpsS Cu A`n-{]m-b-Øns‚ ka-Im-en-I-{]-k‡n hni-Zo-I-cn-®v Ipdn∏p Xbm-


dm-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

2.20 tijn: IY-Iƒ hmbn®v hna¿i-\m-fl-I-ambn hni-I-e\w sNøp-∂-Xn\v.

""AsX-t¥bv? C÷v ]S-t®m-s\-°m-´nepw _teym-\mtbm?''

""At∏mƒ ]S-t®m≥ _ncymWow s]mcn® tImbow sIm≠z-∂-t∏mƒ sh≈w


sIm≠z-∂nt√?''

""FSm, ]S-t®ms‚ Iøn¬\n∂v N°mØv In´p-∂Xm F∂p-s_-®v, CΩnWn


Xn∂q-S-cpXv, tIt´m. Bs´ C™n- s_≈qw sIm≠p-h∂v Xcm≥ ]d''.
˛ ]St®ms‚ tNmdv˛ Ddq_v

˛ sNdp-∏-°m-cs‚ Ae-kX hy‡-am-°m≥ aue-hn-bpsS kw`m-j-W-Ønse Bt£-]-


lmkyw F{X-am{Xw i‡-am-sW∂v ]cn-tim-[n®v Ipdn∏p Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

***

t]Pv 6
ASn-ÿm\]m-Tm-hen
¢mkv 8

ae-bmfw
s]mXp-\n¿tZ-i-߃

1. tNmZy-t]-∏¿ D≠m-°m-\p≈ Npa-Xe AXXv kvIqfp-Iƒ°m-Wv.

2. Pq¨ apX¬ BKÃv hsc-bp≈ amk-ß-fn¬ ]q¿Øn-bm-Ip-sa∂v {]Xo-£n-°p∂ ]mT-`m-


K-ßsf ASn-ÿm-\-am-°n-bmWv tNmZy-߃ Xbm-dm-°n-bn-cn-°p-∂-Xv.

3. A\p-h-Zn® ka-b-Øn-\-IØv Ip´n-Iƒ°v Fgp-Xm≥ ]‰nb hn[-Øn¬ tNmZy-߃ {Iao-I-


cn-°-Ww.

4. hyXykvX tNmZy-am-Xr-I-Iƒ Dd-∏p-h-cp-Ø-Ww.

5. hyXykvX tijn-Iƒ/Bi-b-߃ ]cn-K-Wn-°-Ww.

6. ]q¿Øn-bm°nb F√m ]mT-ß-sfbpw ]cn-K-Wn-®m-hWw tNmZyt]∏¿ {Iao-I-cn-t°-≠Xv.

7. tNmZy-t]-∏¿ Xbm-dm-°p-tºmƒ tNmZyhpw kvtImdpw am{Xw \¬In-bm¬ aXn-bm-Ipw.

Xbm-dm-°n-bXv

kwÿm\ hnZym-`ymk Kth-jW ]cn-io-e\ kanXn (SCERT), tIcfw


2011
bqWn‰v 1

1.1 tijn: cN-\-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv Imhy-]-c-amb khn-ti-j-X-Iƒ Is≠Øp∂-


Xn\v.

""ap∏m-cn-sX-t∏cpw ap°p-hm≥ sI¬∏m¿∂


Iev]m-¥-ta-L-߃ t]m∂p h∂p.''

˛ hcn-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv Imhy-]-c-amb khn-ti-j-X-Iƒ Is≠Øn Ipdn∏v Xbm-


dm-°p-I. ka-bw˛ 6 an\n-´v (kvtIm¿ 3)

1.2 tijn: IhnX hmbn®v Bkzm-Z\w Xbm-dm-°p-∂-Xn\v.

Pq¨a-gbv°v
A£-c-Øns‚ sXfn-®-amWv
]pXnb ]m{X-߃ Igp-In-sh°pw
Adn-hp-’-h-Øn\v
H∂mw-¢m-knse Ip´n-I-sf-t∏mse
`b∂v Ae-ap-d-bnSpw
]ns∂,
shfps° Nncn°pw
Ah-cpsS
ag-∏m-Sp-Ifn¬ Xmfw Xp≈pw
h¿W-°p-S-I-fn¬ XØn-°-fn°pw
ssIIm-ep-I-fn¬ Nn∂n-®n-Xdpw
]pØ-\p-Sp-∏p-I-fn¬ \\hp ]S¿Øpw
ag-bpsS \rØw
Ah¿ Xo¿Ø Ifn-h-©n-bn¬
Ce,-]q-hv,-i-e`w
Chsb Xgp-Ip-tºmse
Ah-sc-bpw...
kvIqƒ ap‰Øv
Ip∂n-d-ßp∂ Pq¨ag
kpIrXw sNbvXn-cn-°pw.

˛Pq¨ag˛kptc-{µ≥ ImS-t¶mSv

˛ Ihn-XbpsS Bi-bw, {]tbm-K-`w-Kn, Xmfw, `mhw Ch ]cn-K-Wn®v Bkzm-Z\w Xbm-


dm-°p-I. ka-bw˛ 13 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

1.3 tijn: cN-\-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv hyXykvX hyh-lmc cq]-ß-fn¬ Bhn-jvI-cn-


°p∂-Xn\v.

"H‰-b-Sn-∏m-X-bn¬ IqSn So®¿ kq£n®p \S∂p'

t]Pv 2
""]t£ Rm≥ {][m\ ]mX-bn¬ IqSn hcm-dn-√t√; Rms\-t∏mgpw Im´n¬
IqSn-bmWv hcp-∂Xv'' ˛ khp-jvI≥

˛ Cu kqN-\-bpsS ASn-ÿm-\-Øn¬ Ccp IYm-]m-{X-ß-fp-tSbpw kz`mh khn-ti-j-X-


Iƒ Xmc-Xayw sNbvXp Ipdn-s∏-gp-XpI ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.4 tijn: cN-\-Iƒ Bkz-Zn-°p-∂-Xn\pw hyXykvX hyh-lm-c-cq-]-ß-fn¬ Bhn-jvI-cn-


°p-∂-Xn-\v.

\µ≥ XpS-ßn\ hr≤-∑m-sc-√mcpw


"\n∂p s]mdp-°-cpXm™p sNtΩ
saøpw hnd®p Xss¶bpw Xncp-Ωn-\n˛
""∂tøm! sb∂n-ßs\ sNm∂p-g-∂m¿ ˛ sNdp-t»cn

agbv°v F{X apJ-ß-fm-Wv. F{X `mh-ß-fm-Wv. Nncn®p Xna¿Øv HmSn hcp∂


Ip™nagsb \ap°v Ifn ag-sb∂v hnfn-°mw. CSbv-°nsS sXfn™pw aßnbpw
s]øp-s∂mcp ]nWßn ag-bp-≠v. sImSpw th\-en¬ s]s´∂v Xna¿Øv ]pXp-a-
gbv°v aÆns‚ aW-am-Wv. ˛ kpK-X-Ip-amcn

˛ apI-fn¬ tN¿Øn-cn-°p∂ ag-b-\p-`-ß-fnse hy-X-ymkw Is≠Øn hni-Zo-I-cn®v Ipdn∏v


Xbm-dm-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.5 tijn: Imh-y-`mj hni-I-e\w sNbvXv \nK-a\w cq]o-I-cn-°p-∂-Xn\v.

ag-s]bvXp t]mem-Zyw
]\n-\o¿ Xfn-®-t]m¬
ag-s]-bvXp-t]m¬ hmcn˛
ap√-∏q-hn-Xdpw t]m¬
ag-s]-bvXp-t]m¬ ]ns∂
®ncn-bmbv Ic-®n-embv
ag-s]-bvXp-t]m¬ hnÆn¬
Icp-Wm-{]-hm-l-ambv ˛kpK-X-Ip-am-cn

]mcn®p \ns∂mcp ]mgnSn \mZ-Øm¬


]mcn-S-saßpw Ipep-ßn-®p-S≥
hnÆ-h¿ hmcWw X∂p-sS-ssI-tbmfw
hÆ-sa-gp-∂p≈ Xp≈n-Ifpw ˛sNdp-t»-cn

Ihn-Xm-`m-K-߃ hni-I-e\w sNbvXv Imh-y-`m-j-bpsS khn-ti-j-X-Iƒ Is≠Øn Ipdn-


°pI. ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

1.6 tijn: Ihn-X-Iƒ hmbn®v Xmfw Xncn-®-dn-bp-∂-Xn\v.

NphsS sImSp-Øn-cn-°p∂ IhnXm `mK-ß-fn¬ \n∂v kam-\-Xm-f-Øn¬ A√m-ØXv


Is≠Øn Fgp-Xp-I.

$ ""Xpcp-Xpsc sIm°p-]-d°pw ]mS-߃


XpScWn aWn Inepßpw taSp-Iƒ''
t]Pv 3
$ ""ssiesØ ]qPn®p tKm]-∑m-sc-√mcpw
Bebw X∂nse ]qIp-t∂cw''

$ ""a‰p≈ `mj-Iƒ tIhew [m{Xn-am¿


a¿Ø-y∂p s]‰Ω X≥ `mj Xm≥.''
ka-bw˛ 4 an\n-´v (kvtIm¿ 2)

1.7 tijn: ]Z-t®-cp-h-I-sf-Ip-dn®v [mcW t\Sp-∂-Xn\v.

"inin-c-Ønse Hm°p-acw' H‰∏Z-am-sW∂p khp-jvIn≥ ka¿Yn-®Xp I≠-t√m. Nnß-


sh-bn¬, Xpemag F∂o ]Z-߃ H‰-∏-Z-ambn A\p-`-h-s∏-Sp-∂Xv Fß-s\-sb∂p hni-
Zo-I-cn-°p-I. ka-bw˛ 6 an\n-´v (kvtIm¿ 3)

1.8 tijn: cN-\-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv Xmc-X-ay Ipdn∏p Xbm-dm-°p-∂-Xn\v.

$ ""F¥m F√m-bn-SØpw a™n-√m-ØXv?''

$ "'ChnsS Nne-bn-S-ß-fn¬ DjvW-Pew han-°p-∂ \ocp-d-h-I-fp≠v.''

$ ""t\m°q a™p ]mfn-Iƒ F{X L\w Ipd-™-XmWv Ahbv°p Iosg


sh≈-sam-gp-Ip-∂-Xp-t]mepw ImWm≥ Ign-bp-∂t√m.''

$ ""AXp sh≈-Øns‚ Hgp-°√ A∂ hmkv-en-tb-hv\ Rm≥ ]nSn®p Ipep-


°nb ac-s°m-ºp-I-fpsS \ng-ep-I-fm-Wv.''

˛ So®-dp-tSbpw khp-jvInt‚bpw kw`m-j-W-߃ hni-I-e\w sNbvXv {]Ir-Xn-sb-Ip-dn-


®p≈ [mcW Xmc-X-ayw sNbvXp Ipdn-∏p Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.9 tijn: IY-bnse kw`-h-߃ IYm-]m-{X-߃ apX-em-bh ]pXnb Ime-Øns‚ ]›m-


Ø-e-Øn¬ hne-bn-cp-Øp-∂p.

s]s´∂v So®¿°p tXm∂n. Cu Im\\Ønse G‰hpw hnkva-b-I-c-amb hkvXp


inin-c-Ønse Hm°p-a-c-a-√. Cu sIm®p a\p-j-y-\m-Wv. Akm-[m-c-W-\mb Hcn-
°epw B¿°pw H∂n\pw ]nSn-sIm-Sp-°mØ `mhnbnse ]uc≥.

khp-jvIns\ Xncn-®-dn™ So®-dpsS hnkva-b-amWv Cu hcn-I-fn¬ sXfn-bp∂Xv. Ip´n-I-


fpsS Nn¥-I-sfbpw Ign-hp-I-sfbpw hne-bn-cp-Øp-∂-Xn¬ apXn¿∂-h¿°v henb ]nghp
]‰p-∂pt≠m? \nß-fpsS A`n-{]mbw ka¿Yn®v Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.10 tijn: {]Ir-Xn-bn¬ \n∂v AI-ep-∂Xv a\p-j-y-\m-i-Øn\p Xs∂-Im-c-W-am-Ipw.

""I¿j-I-kw-kvImcw a\p-j-ys‚ A[zm-\-^-e-amWv {]Ir-X-ym-\p-km-cn-bm-bncn-


°p-tºmƒ Xs∂ Hc¿Y-Øn¬ AXv h\-y-Xbv°v hncp-≤-am-Wv.''
˛IY-bnse {]IrXn

˛ Irjnbpw h\-y-Xbpw Fß-s\-bmWv ]ckv]chncp-≤-ambnØocp-∂Xv?


ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)
t]Pv 4
1.11 tijn: IY-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv Ipdn-∏p-Iƒ Xb-dm-°p-∂Xn-\v.

"Im\-\-Øns‚ Imh¬ `S-\mb, i‡n-am-\mb B Hm°p-acw HuZmcy-tØmsS F∂p


tXm∂pwhÆw Xs‚ imJ-Iƒ Nen-∏n®v Ahsc t\m°n Xe-bm-´n.'

-˛ Hm°p-a-c-Øn\v a‰p IYm-]m-{X-ß-sf-t∏mse hy‡nXzw \¬Im≥ IYm-Ir-Øn\v Ign-


™n-´pt≠m? IYm-`mKw ]cn-tim-[n®v \nK-a\w Ipdn-°p-I.
ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.12 tijn: cN-\-Iƒ hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-\v.

""cXo-is‚ hnhm-l-Zn-hkw bm{X-]p-d-s∏Spw apºv πmhns‚ Nph-´n¬ Xncn-sIm-fpØn


\a-kvIcn-°p-hm≥ ]d™ A—s‚ A]-cn-jvIrX _p≤n-tbbpw A‘-hn-izm-k-tØbpw
Ah\pw Iq´p-Imcpw tN¿∂v A]-e-]n-®p.''

˛ A—-t‚bpw aI-t‚bpw \ne-]mSp-I-fn¬ GXnt\m-SmWv \n߃ tbmPn-°p-∂-Xv. A`n-


{]mbw bp‡n-]q¿hw ka¿Yn-°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.13 tijn: {]Ir-Xn-tbm-Sp≈ at\m-`m-hw hy‡-am-°p∂ Ipdn-∏p-Iƒ Xb-dm-°p-∂-Xn-\v.

˛ BtKm-f-Xm-]-\-Øn\v ac-amWp adp-]Sn F∂ ImgvN-∏m-tSmsS ]cn-kc Zn\-hp-ambn


_‘-s∏´v kvIqfn¬ hr£-ssØ-Iƒ hnX-cWw sNøm-dp-≠t√m? Cu ]≤Xn hnP-b-{]-
Z-am-°p-∂-Xn\v hnZym¿Yn-Iƒ°v Fs¥√mw sNøm-\mhpw? \nß-fpsS A`n-{]mbw Ipdn-
°p-I. ka-bw˛ 8 an\n-´v (kvtIm¿ 4)

1.14 tijn: IY-Iƒ hni-I-e\w sNbvXv \ncq-]-W-߃ Xbm-dm-°p-∂-Xn-\v.

a\p-jy≥ {]Ir-Xn-bpsS Awiw Xs∂-bmWv F∂v shfn-hm-°p∂ IY-bmWv


"inin-c-Ønse Hm°p acw.'

˛ {]kvXm-h-\-bpsS km[pX ]cn-tim-[n®v Ipdn-s∏-gp-Xp-I.


ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

1.15 tijn: IY-Iƒ hmbn®v Bkzm-Z\w Xbm-dm-°p-∂-Xn-\v.

ag-°mew Ign-™-t∏mƒ I√n-\-Sn-bn¬ InS∂v Hcp hnØv \ne hnfn-®p. ""H∂p


amdn-Øm, H∂p amdnØm F\n°v izmkw ap´p-∂p. F\n-°-Xn-s\m∂pw Ign-bp-
tIe,'' I√v ]ndp-]n-dp-Øp. I√ns\ hf™v hnØns‚ Ipcp∏v s]m´n.

aq°pIÆS t]mse c≠v Ip™v Ce-Iƒ h∂v I√n-t\bpw `qan-bpsS Db-c-ß-


tfbpw t\m°n Nncn-®p. I√v, I√vt]m-en-cp-∂p.

Infn¿∏v ac-ambn `qanbv°v XW-em-bn, Infn-Iƒ°v IqSm-bn, Im‰n\v Nnd-Im-bn,

Hcp Znhkw acw ]d-™p.

""FSm It√, \o F¥p-am{Xw t\m°n Rm≥ hf-cm-Xn-cn-°m≥ F∂nt´m?''

t]Pv 5
I√p-t∏mƒ ]d-™p:

""Fs‚ hf-an-√m-bn-cp-s∂-¶n¬ ImWm-am-bn-cp-∂p.''


˛ I√p-hnØpw˛Fkv.-B¿.-em¬

- ˛ Cu IYbv°v Bkzm-Z\w Xbm-dm-°pI ({]ta-bw, BJym-\X


- {- ¥w, ka-Im-enI {]k‡n
F∂nh ]cn-K-Wn-°-Ww). ka-bw˛ 12 an\n-´v (kvtIm¿ 6)

***

t]Pv 6

You might also like