IKALIMANG LINGGO

PAGSUSURI SA NILALAMAN NG
TULA NI JOSE CORAZON DE JESUS
NA “ISANG PUNONGKAHOY”
ANG TULANG “ISANG PUNONGKAHOY”
Kung tatanawin mo sa malayong pook,
Ako'y tila isang nakadipang krus;
Sa napakatagal na pagkakaluhod,
Parang hinahagkan ang paa ng Diyos.
II.
Organong sa loob ng isang simbahan
Ay nananalangin sa kapighatian,
Habang ang kandila ng sariling buhay,
Magdamag na tanod sa aking libingan...
III.
Sa aking paanan ay may isang batis,
Maghapo't magdamag na nagtutumangis;
Sa mga sanga ko ay nangakasabit
Ang pugad ng mga ibon ng pag-ibig.
IV.
Sa kinislap-kislap ng batis na iyan,
asa mo ri'y agos ng luhang nunukal;
at tsaka buwang tila nagdarasal.
Ako’y binabati ng ngiting malamlam.
V.
Ang mga kampana sa tuwing orasyon
Nagpapahiwatig sa akin ng taghoy;
Ibon sa sanga ko'y may tabing ng dahon,
Batis sa paa ko'y may luha nang daloy.
VI.
Ngunit tingnan niyo ang aking narating,
Natuyo, namatay sa sariling aliw;
Naging krus ako ng magsuyong laing
At bantay sa hukay sa gitna ng dilim.
VII.
Wala na, ang gabi ay lambong na luksa,
Panakip sa aking namumutlang mukha;
kahoy na nabuwal sa pagkakahiga,
Ni ibon ni tao'y hindi na matuwa!
VIII.
At iyong isipin nang nagdaang araw,
isang kahoy akong malago't malabay;
ngayon ang sanga ko'y krus sa libingan,
dahon ko'y ginawang korona sa hukay.
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”

I. PAMAGAT NG TULA:
ISANG PUNONGKAHOY
II. PAKSA NG TULA
Salamin ang ISANG PUNONGKAHOY ng isang
persona o tao na mayroon nang imahinasyon ng
kanyang paglisan sa mundo. Sa tula ay masasaksihan
ang kanyang repleksyon kaugnay sa kanyang mga
naging karanasan tulad ng pighati, nagawa, maiiwan,
pangarap, pag-asa, at iba pang damdaming nagbibigay
lakas o kahinaan sa kanyang buhay.
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”

III. URI AT ESTILO NG AKDA

A. URING PAMPANITIKAN
Tulang Pandamdamin o Liriko

-Ang tula ay isang Elehiya na tulang may

kinalaman sa kamatayan.

B. ESTILO NG PAGLALAHAD
-ang estilo ng akda tradisyunal, masining,
mayaman ang wika, at umuugnay sa bawat
karanasan ng may akda.
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”

III.C.SIMBOLISMONG GINAMIT
Batis- luha
Kandila- liwanag
Kurus- kahandaan, paniniwala
Punongkahoy- buhay ng tao
Sanga- pagtulong
/katatagan/
masasandalan
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
1. Pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala, mga
karanasan, at pakikisangkot sa kalagayan ng bayan
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
1. Pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala, mga karanasan, at
pakikisangkot sa kalagayan ng bayan

- Jose Rizal
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
1. Pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala, mga
karanasan, at pakikisangkot sa kalagayan ng bayan
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
1. Pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala, mga
karanasan, at pakikisangkot sa kalagayan ng bayan
KAUGNAY SA KASALUKUYAN
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”

IV. MENSAHE NG TULA

2. Pagtanaw sa Hinaharap: ang kanyang mga tula bilang bantay at
liwanag para sa Progresibong Lipunan
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
2. Pagtanaw sa Hinaharap: ang kanyang mga tula bilang bantay at
liwanag para sa Progresibong Lipunan

“Kung dumating ang panahong puti na ang buhok ko, Senyor,…at nakita ko na ang ginawa ko’y
para lamang sa aking sarili, at di ako nakatulong sa bayang nagbigay sa akin ng lahat, at sa mga
kababayang tumulong sa akin upang mabuhay, kung magkagayon, bawat puti ng aking buhok
aymagsisilbing tinik na sa halip ipagmalaki ay aking ikahihiya!”
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
IV. MENSAHE NG TULA
2. Pagtanaw sa Hinaharap: ang kanyang mga tula bilang bantay at liwanag para sa Progresibong
Lipunan
KAUGNAY SA KASALUKUYAN
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
V. Teorya/Dulog sa Panunuring Pampanitikan
TEORYA PALIWANAG
IMAHISMO -nailahad o nagkaroon ng larawang diwa para sa hinaing, kasawian, tagumpay, kasiyahan

ROMANTISISMO -napalutang ang damdamin ng persona kaugnay sa kanyang paglalakbay sa buhay, pag-ibig
sa kapwa at sa bayan
BAYOGRAPIKAL -naipamalas ang karanasan ng may-akda, ang kanyang pagninilay kaugnay sa kanyang
nalalapit na paglisan sa mundo
HUMANISMO -ang bawat pakikisangkot niya sa bayan bunga ng kanyang pagiging tao—siya ay hinubog
para maging malay at para maglingkod o makibahagi para sa progreso sa kanyang panahon.

REALISMO -sa kanyang tula ay masisilayan ang katotohanan sa buhay.

 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
“Ang Isang Punongkahoy” ay repleksyon kaugnay sa kanyang nalalapit na
paglisan sa mundo. Ito’y pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala,
mga karanasan, at pakikisangkot sa kalagayan ng bayan gayundin ang
pagtanaw sa hinaharap: ang kanyang mga tula bilang bantay at liwanag
para sa progresibong lipunan
 MAGLULUNOY AKO SA IYONG MGA ALAALA
(Tula)
nilalagnat na init ng katanghalian
hininga ng iyong pag-ibig
sa pinakamamahal mong bayan…
rumaragasa ang hangin sa pamamaalam
nang ikaw ay tumimbuwang
sa masukal na kakahuyan.
walang kumikindat ni isang alitaptap
noong gabing nagdarasal
malamlam na mukha ng buwang
nakatitig sa daluhong ng karimlan.
lumuha ang mga damo
nanangis ang mga ibon
sa saliw ng mga putok ng kalaban
at bumulwak sa iyong dibdib
dugo ng lahing kayumangging
hitik sa matimyas na pagmamahal
sa uring alipin at dayukdok
at bansang laging nakalugmok
sa dusa’t alipin ng himutok.
maglulunoy ako sa iyong mga alaala
isisilid sa pulang sutlang supot
nagliliyab kong mga pangarap
buong ingat itatago sa baul ng adhika
lagi iyong tatanuran ng iyong gunita
habang umaali-aligid ulap ng pangamba
at dumaramba mga alon ng inhustisya.
oo, maglulunoy ako sa iyong alaala
kasing tingkad iyon ng pulang mga rosas
sa halamanan ng pagsinta
kasing init iyon
ng lagablab ng pakikibaka
kasing dalisay ng nektar ng gumamela.
maglulunoy akong lagi sa iyong alaala
at laging mag-aalab himagsik ng dugo ko’t diwa!
nilalagnat na init ng katanghalian
hininga ng iyong pag-ibig
sa pinakamamahal mong bayan…
GAWAIN:

TULA: MAGLULUNOY AKO SA IYONG ALAALA

1. PAKSA NG TULA (5 PUNTOS)

2. SIMBOLISMO NG TULA (2 SIMBOLISMO) / 5
PUNTOS
3. MENSAHE NG TULA (3 MENSAHE) 5X 3
PUNTOS
PASIPAT SA ILANG REPLEKSYON SA BUHAY
Tungkol sa kahulugan ng kamatayan (mula sa sulat kay Prop. Blumentritt
habang nasa Hong Kong noong Disyembre 30, 1891): “Life in the Philippines
has become impossible: without courtesy, without virtue, without justice!”
(“Imposible nang mabuhay ang tao sa Pilipinas: walang paggalang, walang
kabutihang asal, walang katarungan!”)
Tungkol sa kahalagahan ng kasaysayan (Mula sa anotasyon ni Rizal sa
“Sucesos de las Islas Filipinas” ni Dr. Antonio de Morga; orihinal sa Espanyol):
“Sa mga Pilipino: Sa Noli Me Tangere, sinimulan kong ilarawan ang
kasalukuyang kalagayan/sitwasyon ng ating lupang tinubuan. Ngunit, dahil sa
epekto ng aking pagsisikap [effort], napagtanto [na-realize] ko na bago ko
subuking ilantad sa inyong mga mata ang mga maaaring mangyari sa
hinaharap, dapat lamang na dalin kayo sa lumipas [past]. Sa pamamagitan
lamang nito ninyo matagumpay na mahuhusgahan ang kasalukuyan...”
PAGSIPAT SA ILANG REPLEKSYON SA BUHAY
Tungkol sa pag-asa sa gitna ng matinding kabiguan (mula sa sulat kay Prop. Blumentritt
habang nasa Hong Kong noong Disyembre 30, 1891): “The sun comes out again, for all, all
have been sacrificed and nothing remains but ruins. Thanks be to God! We have lost
everything and have nothing more to lose. Now things must get better...” (“Muling sisikat ang
araw, sapagkat lahat, lahat ay naisakripisyo na at wala nang natira kundi mga guho. Salamat
sa Diyos! Nawala nang lahat sa atin kaya wala nang mawawala sa atin. Ngayon, tiyak na
gaganda na ang lahat...”)
Tungkol sa kahalagahan ng bawat simula, at sa pag-asa sa kabila ng pagkabigo ng
reporma (Pilosopong Tasio sa Kab. 25 ng NMT):
“...kung mabigo ang pagtatangka, dapat ka pa ring magsaya sapagkat ginawa mo ang lahat ng
makakaya mo. Kahit papano’y may nakamit ka. Ang pundasyon ay nailagay, ang binhi ay
naitanim. Pagkatapos ng sigwa [bagyo], ilang butil ang sisibol, makaliligtas sa sakuna
[trahedya], maililigtas ang kanyang kalahi sa pagkawasak, at magsisilbing binhi para sa mga
anak ng pumanaw na manghahasik.”
PAGSIPAT SA ILANG REPLEKSYON SA BUHAY
Tungkol sa pangarap na bansa (Isagani sa Kab. 24 ng EF): isang
bansa kung saan: “ang negosyo, industriya, agrikultura at mga
agham [edukasyon] ay malilinang sa ilalim ng kalayaan, at mga
batas na makatarungan...”
Tungkol sa tunay na halaga ng buhay (Isagani sa Kab. 15 ng
EF): “Kung dumating ang panahong puti na ang buhok ko,
Senyor,…at nakita ko na ang ginawa ko’y para lamang sa aking
sarili, at di ako nakatulong sa bayang nagbigay sa akin ng lahat, at
sa mga kababayang tumulong sa akin upang mabuhay, kung
magkagayon, bawat puti ng aking buhok ay magsisilbing tinik na sa
halip ipagmalaki ay aking ikahihiya!”
 PAGSUSURI SA AKDA NI JOSE CORAZON DE JESUS NA
“ISANG PUNONGKAHOY”
“Ang Isang Punongkahoy” ay repleksyon kaugnay sa kanyang nalalapit na
paglisan sa mundo. Ito’y pagsipat sa danas ng tao—sa kanyang paniniwala,
mga karanasan, at pakikisangkot sa kalagayan ng bayan gayundin ang
pagtanaw sa hinaharap: ang kanyang mga tula bilang bantay at liwanag
para sa progresibong lipunan