GEBELİK VE SİSTEMİK HASTALIKLAR

DOÇ. DR. SALIH TAŞKIN

 Gebelik ve Endokrinolojik Hastalıklar

⚫ Tiroid bezi hastalıkları

⚫ Paratiroid bezi hastalıkları
⚫ Adrenal bez hastalıkları
⚫ Hipofiz bezi hastalıkları
Gebelikte hipertiroidi ile ilgili
neler biliyorsunuz?
 Hipertiroidi

⚫ Gebelikte en sık neden Graves hastalığı

⚫ Stimülan otoantikorların tiroid bezinde uyarıcı etkisi ve
tiroid hormonlarının üretiminde artış
⚫ Ancak gebelik iyileştirici etki yapabilir
⚫ Normal gebeye göre
⚪ Yüksek nabız
⚪ Tiromegali
⚪ Egzoftalmus
⚪ Kilo alamama
 Hipertiroidi

⚫ Abortus
⚫ Kalp yetmezliği
⚫ Preeklampsi
⚫ Perinatal mortalite
⚫ Fetal guatr
⚫ Non-immün hidrops
 Hipertiroidi
⚫ Annede hipertiroidi

⚪ Metimazol koanal atrezi, özefagus atrazisi, aplasia kutis riskinden

dolayı tercih edilmez

⚪ Propiltiourasil plasentayı daha az geçer. İlk tercih edilecek ilaçtır

⚪ Radyoaktif iyotla ablasyon gebelikte kontrendikedir. Terminasyon

endikasyonu olabilir
Gebelikte hipotiroidi ile ilgili
neler biliyorsunuz?
 Hipotiroidi
⚫ ⚪Gebelikte en sık hipotiroidi nedeni Hashimoto tiroiditidir
Tiroid peroksidaz otoantikorları mevcuttur

⚫
⚫
Ciddi hipotiroidi genellikle abortus veya infertiliteye neden olur

⚫
Hipertansiyon / Preeklampsi
Preterm doğum
⚫
⚫
Ablasyo plasenta

⚫
Kardiak disfonksiyon
Ölü doğum
⚫ Düşük doğum ağırlığı
⚫ Doğum sonrası psikomotor anormallik
⚫
⚫
Zeka problemleri
Okul başarısında sorunlar
 Hipotiroidi

⚫ Gebelikte tiroksin ihtiyacı artar, ilaç kullanılıyorsa doz

artırılmalıdır

⚫ Erken dönemde tiroid replasmanı mental retardasyonu

önler

⚫ İyot eksikliği fetal hipotiroidi ve ilgili sonuçlara yol açar

 Paratiroid bezi hastalıkları

⚫ Hiperparatiroidizm: parathormonun aşırı sentezidir

⚫ En sık neden soliter adenomdur
⚪ Hiperemezis
⚪ Yorgunluk
⚪ Renal taş oluşumu
⚪ Psikiyatik bozukluklar
⚪ Pankreatit

⚪ Fetal paratiroid bezinde baskılanma

⚪ Neonatal tetani
 Hipoparatiroidi

⚫ Nedeni?

⚫ Gebeliğe etkisi?
 Hipoparatiroidi

⚫ En sık nedeni geçirilmiş tiroid cerrahi sırasında paratiroid

bezlerin iyatrojenik olarak hasarlanmasıdır

⚫ Fetal iskelet demineralizasyonuna neden olur

⚫ Vit D3, kalsiyum glukonat ve fosfattan fakir diyet verilir

 Adrenal bez hastalıkları
⚫ Cushing Sendromu
⚪ En sık neden steroid tedavisidir
⚪
⚫
Ancak gebelerde en sık neden adrenal tümördür
Adrenal yetmezlik
⚪ Genellikle otoimmün hastalıklarla birliktelik
⚪ İnfertilite, yorgunluk, kilo kaybı, bulantı, kusma
⚪ Doğum esnasında, sepsis veya ciddi kanamalarda steroid verilmelidir
⚫ Feokromasitoma
⚪ Katekolamin salgılayan tümör mevcuttur
⚪ Gebelikte tehlikelidir
⚪ Hipertansif ataklar (Alfa, beta blokörler)
 Hipofiz Bezi Hastalıkları

⚫ Hiperprolaktinemi:
⚪ Mikroadenomlarda vizüel semptomlar, başağrısı ve diabetes
insipitus
⚪ Makroadenom varsa %15-35 gebelikte tümör büyür
⚪ BT ve MR kontrolü yapılır ve görme alanı muayeneleri ile takip
Prolaktinin anlamı yok
⚪ Semptomatik ise dopamin agonistleri verilir
⚪ Makroadenomlarda gebelik öncesi cerrahi yapılmalı
 Bağ Dokusu Hastalıkları

⚫ Romatoid artrit:
⚪ Gebelikte düzelen nadir hastalıklardandır
⚪ Prednizolon kullanılır
⚪ Diğer immünsüpresanlar rutin olarak kullanımaz
⚪ İskelet deformiteleri vajinal doğuma engel olabilir
 Bağ Dokusu Hastalıkları

⚫ Sistemik lupus eritamatosus (SLE):

⚪ 1/3 ağırlaşır, 1/3 aynı kalır, 1/3 hafifler
⚪ Preeklampsi, kardiak ve renal tutulum varsa prognoz kötü
⚪ Preterm doğum, ölü doğum, neonatal lupus
⚪ Antenatal iyilik testleri sık yapılmalı
⚪ Neonatal lupus:
1/10 oranında
Cilt lezyonları
Kalp bloğu: nadir ama ciddi
 Bağ Dokusu Hastalıkları

⚫ SLE:
⚪ NSAİD’ler duktus arteriosus erken kapanmasına neden olabilir

⚪ Aspirin, steroid kullanılabilir

⚪ Gerekli ise azotiopürin veya antimalaryal ilaçlar

 Gebelikte Üriner Sistem Hastalıkları

⚫ Kronik böbrek yetmezliği:

⚪ Antenatal takipte kan basıncı, proteinüri, kreatinin, bakteriüri
takip edilmelidir
⚪ Gebelik öncesi yetmezlik derecesi gebeliğin prognozu ile
ilişkilidir
⚪ Olguların büyük çoğunluğunda hipertansiyon gelişir
⚪ %80-90 varolan hipertansiyon ağırlaşır veya süperempoze
preeklampsi gelişir
⚪ Renal transplant sonrası 2 yıl remisyon sonrası gebeliğe izin
verilir
Pyelitis Gravidarum
Gebelikte Gastrointestinal Hastalıklar

⚫ Gebeliğin intrahepatik kolestazı:

⚪ Etyoloji net bilinmiyor (1/500 – 1/1000)
⚪ Safra asitleri karaciğer tarafından tamamen metabolize edilemez ve 10-100 kat artar
⚪ Geç gebelikte kaşıntı en önemli semptom
⚪ Hipertansiyon, ciddi transaminaz yüksekliği, safra taşı yok
⚪ Ani fetal ölüm, mekonyum aspirasyonu, preterm doğum
⚪ Oral antihistaminik, topikal nemlendirici, ursodeoksikolik asit

⚫ ⚪
Gebeliğin akut yağlı karaciğeri (akut sarı atrofi)
1/10.000, sonraki gebelikte genelde tekrarlamaz
⚪ Yağ asidi oksidasyonu herediter bozukluğu
⚪ Long-chain hydroxylacyl-coenzyme A dehydrogenase
⚪ Gebeliğin geç dönemlerinde izlenir
⚪ Nulliparite, çoğul gebelik, erkek fetüs
⚪ Ana semptom kusmadır
⚪ Yorgunluk, anoreksi, epigastrik ağrı, ilerleyici sarılık
⚪ %50 preeklampsi vardır
Gebelikte Gastrointestinal Hastalıklar

⚫ ⚪
Akut kolesistit ve safra taşı:
Safra taşı oluşumu ve kolesistit gebelikte artar
⚪ Kolesistit sağ üst kadran ağrısı, bulantı, kusma, hafif ateş, lökositoz
⚪ %90 safra taşı saptanır
⚪ Asemptomatik safra taşı için kolesistektomi endikasyonu yoktur
⚪

⚫
Kolesistit veya bilier pankreatite varsa kolesistektomi

Akut pankreatit:
⚪ Gebelikte sebep hemen her zaman kolelitiazistir
⚪ Epigastrik ağrı, bulantı, kusma, abdominal distansiyon
⚪ Amilaz, lipaz artışı, lökositoz, hipokalsemi
⚪ Analjezi, hidrasyon, nazogastrik drenaj yapılır
⚪ Ciddi olgularda antibiyotik başlanır
⚪

⚫
Ağır pankreatit varsa hipovolemi, hipoksi, asidoz ve fetal kayıp olabilir

Apandisit:
⚪ Gebelikte sıklığı azalır, gebeliğin koruyucu etkisi vardır
⚪ Ancak gebelikte tanısı daha zordur
Anoreksi, bulantı, kusma gebelerde nonspesifik
Apendiksin yeri değişir
Preterm doğum, pyelonefrit, renal kolik, dekolman.. ile karışır
⚪ Tedavisi acil operasyondur
 Gebelikte Gastrointestinal Hastalıklar

⚫ Viral hepatit:
⚫ Akut viral hepatitte transaminazlar 400-4000 U/L

⚪ Hepatit A:
Enfekte kişilerle temas: 2 hafta içinde Ig yapılmalı
Teratojen değil
Gelişmemiş ülkelerde maternal-fetal mortalite yüksek

⚫ Hepatit B:
⚪ Genellikle asemptomatik ve kronik enfeksiyon
⚪ Akut enfeksiyon preterm doğum ile ilişkilidir
⚪ Neonatal enfeksiyon genelde asemptomatiktir, immünizasyon yapılmazsa %85 kronikleşir
⚪ Tüm yenidoğanlara hepatit B aşısı yapılmalı
⚪ Annede Hepatit B varsa ek olarak Ig
⚪ Taşıyıcı annenin emzirmesi kontrendike değildir
 Gebelikte Gastrointestinal Hastalıklar

⚫ Hepatit D:
⚫
⚪ Hepatit B aşısı nedeniyle neonatal enfeksiyon görülmemektedir

Hepatit C:
⚪ Perinatal sonuçlar etkilenmez
⚪ %3-6 vertikal bulaş olur
⚪ Vertikal bulaşı engelleyen yöntem yok
⚪ Bu nedenle prenatal tarama önerilmez

⚫ Hepatit E:
⚪ Vertikal bulaş riski yüksektir
⚪ Transplasental geçiş olabilir

⚫
⚪ Gebelikte geçirilen enfeksiyon çok ciddi olabilir

Kronik hepatit:
⚪ Asemptomatik kadınlarda gebelikte sorun olmaz
⚪ Semtomatik kadınlarda hastalığın ciddiyeti ve portal hipertansiyona göre prognoz değişir
 Gebelikte Nörolojik Hastalıklar

⚫ Epilepsi:
⚪ 1/200
⚪ Gebelikte konvülziyon sıklığı %35 artar, %15 azalır, %50 aynı
kalır
⚪ Epilepsi hastalarında konjenital anomali sıklığı 2.7 kat artar
Epilepsinin kendisi ve/veya kullanılan ilaçlar
Nöral tüp defektleri
⚪ Antiepileptik ilaç kullananlar gebelikte 4 mg folik asit almalıdır
 Gebelik ve Malign Hastalıklar

⚫ En sık neoplastik hastalık

⚪ Meme
⚪
⚫
Serviks
Fetüs ve plasentaya en sık metastaz
⚪ Malign melanom
⚪ Lenfoma
 Gebelik ve Malign Hastalıklar

⚫ Meme kanseri:
⚪ Gebelikte meme dokusundaki değişikliklerden dolayı tanısı daha
geç olmaktadır.
Metastaz saptanma sıklığı 2.5 kat daha fazla
⚪ Tedavi gebelik haftası, hastanın isteği ve hastalığın durumuna göre
planlanır
Radyoterapi kontrendikedir
Gebelik sırasında cerrahi / ilk trimester dışında kemoterapi verilebilir
 Gebelik ve Malign Hastalıklar

⚫ Serviks kanseri:
⚪ Gebelikte en sık kanser / jinekolojik kanser
⚪ Evre IA1: Doğuma kadar beklenir. Fertilite isteği yoksa
postpartum 6 hafta sonra gerekli tedavi
⚪ Evre IA2: doğum sezaryen ile yapılır, aynı seansta tedavi
⚪ Evre IB: Hastanın isteği ve gestasyonel yaşa göre yönetim.
Tedavinin 4 haftadan daha fazla gecikmemesi önemli
⚪ Evre II-IV: Viabilite sınırından önce gerekli tedavi, viabilite
sınırından sonra fetal akciğer maturasyonu ve doğum sonrası
gerekli tedavi