TARİHÇE • 1736; ilk apendektomi (Cladius Amyand, St. George Hospt., Londra) • 1835; tiflitis (Guillaume Dupuytren) • 1886; akut apendisit adlandırması (R.H. Fitz) • 1889; akut apendisitte erken apendektomi tarifi ve geniş kabul gören teknik (Charles McBurney) • 1983; laparoskopik apendektomi (Semm) • 1880 yılında mortalite %67, 2010 yılında mortalite <%1 ANATOMİ
Ven; sağ kolik ven-süperior mezenterik ven-vena porta İNSİDANS • En sık rastlanılan cerrahi hastalıktır • Hayat boyu A. apendisit olma olasılığı; %7 • Erkek/Kadın oranı; 1.3/1 • Yıllık A. Apendisit sıklığı 86/100.000 • En sık görülen yaş aralığı; 10-30 yaş ETYOPATOGENEZ • Apendiks lümeninin tıkanması. • Fekalit (%40), lenfoid hiperplazi, sebze-meyve çekirdekleri, baryum tıkacı, tümörler • Lümen içinde bulunan sıvı; 0.1 ml • Lümen içi sıvı 0.5 ml artarsa, lümen içi basınç 60 cm H2O’ ya çıkar. Önce lenfatik ve venöz akım bozulur. İlerleyen dönemde arteryel akım da bozulur ve gangren-perforasyon/apse gelişir • Süreç her 13 hastanın birinde kendiliğinden de düzelebilir. MİKROBİYOLOJİ • Aerob ve anaerob bakteriler bulunur. Kolonik floraya benzer • A. Apendisit polimikrobiyal bir enfeksiyondur • E. coli ve Bacteroides flagilis başlıca etkenlerdir KLİNİK BULGULAR/SEMPTOMLAR • Karın ağrısı (10.torakal ganglion hizası-göbek çevresinde başlayarak sağ alt kadrana ilerler) • İştahsızlık (hastaların %95’inde ilk semptomdur) • Bulantı • Kusma • Yaşlı ve çocuklarda semptomlar tanıya yardımcı olmayabilir KLİNİK BULGULAR/MUAYENE • Perfore olmamış apendisitte ateş-taşikardi olmaz • Hassasiyet, rebaund, defans • Rovsing belirtisi • Retroçekal-retrokolik apendisitte karın muayene bulguları daha az olabilir • FM bulguları ile tanısal doğruluk oranı %70-87 (çocuklarda %54-70, doğurganlık dönemi kadınlarında %50-70) LABORATUAR BULGULARI • Hemogram; lökositoz (10.000-18.000), nötrofil yüzdesi >75 • Akut faz reaktanı (CRP) artışı • TİT RADYOLOJİ • ADKG • USG (apendiks ön-arka çapının > 6mm, komprese edilemeyen apendiks, duvar kalınlığının artması, periapendiküler sıvı), %78 duyarlılık, özgüllük %86 • BT duyarlılık %96, özgüllük %91 Alvarado skorlaması • Semptomlar; Ağrının yer değiştirmesi (1), iştahsızlık (1), bulantı-kusma (1) • Bulgular; sağ alt kadranda hassasiyet (2), rebaund (1), ateş (1) • Laboratuar; lökositoz (2), lökosit formülünde sola kayma (1) • Skor 9-10 ise apendisit tanısı kesindir • Skor 7-8 ise olasılık yüksek, 0-4 puanda apendisitten uzaklaşılır Ayırıcı tanı • Cerrahi; İntestinal perforasyon, invajinasyon, akut kolesistit, peptik ülser perforasyonu, mezenterik adenit, Meckel divertiküliti, kolon divertiküliti, pankreatit, rektus kılıf hematomu • Ürolojik; Sağ üreter koliği, sağ pyelonefrit, İYE • Jinekolojik; Ektopik gebelik, over follikül rüptürü, over kist torsiyonu, salpenjit, PID • Medikal; Gastroenterit, pnömoni, terminal ileit, diyabetik ketoasidoz, porfiri, Crohn hastalığı KOMPLİKASYONLAR • Perforasyon; A. Apendisit olgularının %25’i perforasyon ile başvurmaktadır • 5 yaş altında ve 65 yaş üstünde perforasyon oranları %45’in üzerine çıkmaktadır • Ateş ve 18000’in üzerinde lökositoz perforasyonu destekler • Apse-flegmon (%1-13), çekal fistül, intestinal obstrüksiyon, yara yeri enfeksiyonu-fasiit GEBELİKTE AKUT APENDİSİT • Gebelikte de en sık acil cerrahi girişim endikasyonu A. Apendisittir. • Yaklaşık 1500-2000 gebelikte bir görülür • Daha zor tanı konulur • Gebelik haftaları ilerledikçe appendiks sağ üst ve arka kadrana doğru yer değiştirir. • Perfore appendisit varlığında anne mortalitesi %4’e, fetus mortalitesi %20’ye çıkar TEDAVİ • Apendektomidir (laparoskopik veya açık) PROGNOZ • Genel anestezinin mortalitesi; %0.06 • A. Apendisit için yapılan apendektominin mortalitesi; %1, morbidite; %3 • Akut, perfore apendisit için yapılan apendektominin mortalitesi; %3, morbidite; %47 İNTERVAL APENDEKTOMİ • Flegmon-apse varlığında antibiyotik tedavisi ile takip yapılır ve genellikle 6-12 hafta sonra elektif apendektomi yapılır • İnterval apendektomi yapılmaması halinde %7 oranında nüks görülmektedir