Republic of the Philippines

BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES

SOSYEDAD AT LITERATURA

TABLE OF CONTENTS

1. INTRODUKSYON
2. PAGSA-SALIKSIK SA PANITIKANG TULUYAN
2.1 ALAMAT
A. Alamat ng Palaka
B. Alamat ng lahing kayumanggi
C. Alamat ng Bakunawa at ng Pitong buwan
2.2 ANEKDOTA
A.
B.
C.
2.3 MITOLOHIYA
A.
B.
C.
2.4 NOBELA
A.
B.
C.
2.5 PABULA
A. Ang Masamang Kalahi
B. Si Dagang Bayan at Si Dagang Bukid
C. Ang Balyenang Naghangad
2.6 PARABULA
A.
B.
C.
2.7 MAIKLING KWENTO
A.
B.
C.
2.8 DULA
A.
B.
C.
2.9 KWENTONG BAYAN
A.
B.
C.

1
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

3. SARILING LIKHA O ORIHINAL NA GAWA (TULUYANG PANITIKAN)

3.1 EDITORYAL
A.
B.
C.
3.2 TALUMPATI
A.
B.
C.
3.3 SANAYSAY
A.
B.
C.
3.4 BALITA
A.
B.
C.
4. PAGSA-SALIKSIK SA PANITIKANG PATULA
4.1 EPIKO
4.2 AWITING BAYAN
4.3 DUPLO
4.4 KARAGATAN
4.5 HAIKU
4.6 TANAGA
4.7 SALAWIKAIN
4.8 SAWIKAIN
4.9 BUGTONG
5. ORIHINAL O SARILING GAWA NA PATULA
5.1 PAG-IBIG
5.2 PAMILYA
5.3 PAMAHALAAN
5.4 EDUKASYON
5.5 PANG- AABUSO
6. PAGSA-SALIKSIK NG PANITIKAN SA BAWAT PANAHON
6.1 PANAHON NG KASTILA
6.2 PANAHON NG HIMAGSIKAN
6.3 PANAHON NG AMERIKANO
6.4 PANAHON NG HAPONES

2
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA
6.5 PANAHON NG KONTEMPORARYO

3
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

4
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

1. INTRODUKSYON

Ang mga nilalaman nang pag uulat ng librong ito ay tungkol sa pananaliksik
patungkol sa panitikang tuluyan. tuluyan, o prosa ay ang pangkaraniwang anyo ng
nasusulat o sinasalitang wika. Nakapaloob din rito sa librong pag uulat na ito ang
iba't- ibang pananaliksik. Mayroong tig ta-tatlong klase ang bawat isa sa tuluyan.
Mayroon din tag ta-tatlong sariling likha at orihinal na gawa sa iba't - ibang klase
ng tuluyang panitikan. Nakapaloob rin ang pananaliksik tungkol sa panitikang
patula, nag lalaman ito ng tig lilimang halimbawa ng panitikang patula. Kabilang rin
dito sa librong pag uulat na ito ang orihanal na gawa o sariling gawa na patula.
Ang Panitikang Patula ay nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng
maaanyong salita sa mga taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at
pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng mga taludtod sa bawat saknong. Kabilang
dito ang mga sumusunod: tulang liriko, tulang pasalaysay, tulang pangtanghalan,
at patnigan. Mayroon rin itong pormat o tamang pag kaka-ayos, anim 6 na saknong
at labing-apat14 na pantig sa bawat taludtod. Bukod rito nakapaloob din ang
panitikan sa bawat panahon, mayroon tig lilimang pagsasaliksik tungkol sa iba't -
ibang panitikan. Ang panitikan ay nagsasalaysay ng buhay, pamumuhay, lipunan,
pamahalaan, relihiyon at mga karanasang nakukulayan ng iba’t ibang uri ng
damdamin tulad ng pag-ibig, kalungkutan, pag-asa, pagkamuhi, takot at
pangamba.

5
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

2. PAGSA-SALIKSIK SA PANITIKANG TULUYAN

2.1 ALAMAT

A. ALAMAT NG PALAKA

I. PAKSA: ALAMAT NG PALAKA

II. AKDA: Rene Villanueva

III. TAGPUAN: kaharian ng Renaia, hardin, pa-aralan, simbahan,

IV. TAUHAN: Helena, haring bernardo, reyna lorena, nicolas, palaka

V. BANGHAY:

a. Panimula

Sa gitna ng kaharian ng Renaia isang dalaga ang nakatira sa munting palasyo. Siya si
Helena, nag-iisang anak siya nina Haring Bernardo at Reyna Lorena. Pinagmamalaki
ng mag-asawa ang kanilang anak dahil hindi lang maganda si Lorena kundi ay
matalino at may mabuting kalooban din.

b. Suliranin

habang si Nicolas ay nasa paaralan ay nabalitaan niya na paalis na sina Helena

papunta sa ibang bansa mamayang hapon. Dali-daling umalis ang binata patungo sa
palasyo. Hindi na siya pumasok para maabutan lang ang dalaga, ngunit, sa
kasamaang palad hindi niya ito inabutan. Kung napaaga ng tatlumpung segundo sana
ang dating niya ay naabutan pa sana niya ang karwaheng sinasakyan nina Helena.
Napaluhod nalang siya sa harap ng palasyo at umiyak. Lagi na siyang tulala, hindi na
siya halos nakakapasok sa paaralan at lagi lang siyang nasa simbaha’t nagdarasal.

c. Tunggalian

nakatanggap si nicolas ng liham mula kay haring bernardo na nag sasaad nang hindi
magandang balita, na si helena ay dinala sa hospital upang operahan, naging
matagumpay naman ang operasyong ngunit sa hindi malamang kadahilanang
bumigay ang katawan nito na naging sanhi ng kanyang kamatayan. Nang matapos

6
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

basahin ni nicolas ang sulat ay umayik siya at isinisisi ang panginoon sa mga
pangyayaring iyon.

d. Kasukdulan

isang gabi ay pumunta si nicolas sa simbahan, lumuhod at nag dasal. Nagsisi siya sa
mga binitawan niyang masamang salita sa panginoon

e. Kakalasan

habang siya ay nagdarasal ay bigla siyang nakarinig ng “Kokak! kokak!”. Paglingon

niya, nakakita siya sa kanyang tabihan ng isang munting palaka na parang
nakatinging sa kanya. Bigla niyang naalala si Helena, napatigil siya sa kanyang pag-
iyak at napangiti na lang ang binata.

f. Wakas

Bumalik ang kanyang sigla, at muling nanilbihan sa panginoon at nag simula ulit ng
panibagong panimula

VI. BISANG PANG-KAISIPAN

Ano mang masamang nang yayari sa ating buhay, Wag natin ito kapulutan ng pang
hinang kalooban, gawin natin itong kapulutan ng aral, sapagkat walang pag subok sa
buhay ang ibinibigay ng diyos na hindi natin kaya. Mag dasal tayo sa panginoon hindi
lang dahil tayo ay may kailangan kundi kahit walang kailangan o nagdurusa tayo sa
sakit na nararamdaman natin ipagdasal natin sakanya. Sapagkat siya ang may likha
bukod tanging siya lamang ang daan patungo sa magandang buhay.

VII. BISANG PANDAMDAMIN

Hindi sa lahat ng oras ay masaya mayroon ding pag subok na ibibigay saatin ang
panginoon, upang pag tibayin pa ang pananampalataya sakanya, huwag mawalan ng
pag asa sa anumang pag subok na dumarating sa buhay, dahil ang iba nais pang
lumaban ngunit hindi na nabibigyan ng pagkakataon, kaya habang buhay kapa
mayroon kapang magagawa at matatapos

VIII. TEORYANG PAMPANITIKAN

7
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA
Teoryang kultural, Sapagkat anumang suliranin sa buhay ni nicolas
ay mas pinili niya padin na manilbihan sa panginoong diyos

B. ALAMAT NG LAHING KAYUMANGGI

I. PAKSA: ALAMAT NG LAHING KAYUMANGGI

II. AKDA: Cuasay, Pablo M.

III. TAGPUAN: Malaking Hurno, Mundo

IV. TAUHAN: Amang Diyos, mag asawang Indian, raha, Lakan, instik, hapones, mga
itim, amerikano, europeo

V. BANGHAY:

a. Panimula

Ang Amang Diyos nang bagong lalang ang mundo ay malulungkutin. Kanyang sinabi
sa sarili, "Upang huwag akong malungkot, kailangang magkatao ang daigdig. Gagawa
ako ng tao."

b. Suliranin

Hindi makagawa ang Amang diyos ng kayumangging mga tao, at palagi na lamang
itong nag kakamali sa pagkaka luto nito

c. Tunggalian

Hindi naglubay ang Poong Diyos hangga't hindi Siya makalikha ng taong kulay
kayumanggi.

d. Kasukdulan

Muli na namang kumipil ng lupa, hinugisan at inilagay sa hurno. Nakita Niyang wala
nang apoy sa hurno. Kanyang muling nilagyan ng gatong. Napalabis ang gatong kaya
naging mainit na mainit ang hurno. May paniniwala ang Amang Diyos na ang pagluluto
nito'y kasing tagal din ng mga nauna kaya sa paghihintay Niya, lumabis ang
pagkakaluto.

8
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

e. Kakalasan

Muli na namang kumipil ng dalawang dakot na lupa ang Poong Ama at nagsalita,
"Hindi ako tutugot hangga't hindi ako nakagagawa ng taong kulay kayumanggi. Sila
ang aking pinakamamahal. Lalo akong magiging maingat ngayon, pagsisikapan
kong huwag nang maulit pa ang aking kamalian tulad ng mga nauna."

f. Wakas
Sa katapus-tapusa'y ang naluto sa hurno ay mag-asawang kayumanggi. Sila'y
hiningahan ng buhay at nariyan ang kinagigiliwang kulay, kayumanggi – hindi
sunog ni hindi hilaw - samakatuwid, katamtaman. At sapagka't pinakamamahal ng
Diyos ang kulay kayumanggi, ang mag-asawa'y pinapamuhay sa isang katangi-
tanging pulo, pulo ng yaman at kaligayahan. Iyan ang pulo ng Pilipinas na Perlas ng
Silangan. Sa mag-asawang ito nagmula ang lahi ng mga raha at lakan.

VI. BISANG PANG-KAISIPAN

Huwag mong sayangin ang mga bagay lalo na't mayroong pang puwedeng pag-
gamitan, hindi sapat na dahilan ang hindi na ito pwede gamitin sa nais mo, gamitin mo
nalang ito sa puwede pang pag gamitan o pu-puwedeng pakinabangan

VII. BISANG PANDAMDAMIN

Pahalagahan ang mga bagay na nandyan sa iyong paligid huwag kang basta bastang
mag tatapon ng mga bagay na may halaga. Dahil lahat ng mga bagay ay may rason at
may kaakibat na halaga

VIII. TEORYANG PAMPANITIKAN

Teoryang Dekonstruksyon dahil sinasaad ng akda na ang mga pinag mulan ng mga
tao sa mundo

9
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

10
Republic of the Philippines
BESTLINK COLLEGE OF THE PHILIPPINES
SOSYEDAD AT LITERATURA

11