Mga Anyo

ng
Kontemporaryong
Panitikang
Filipino
 Schedule:
**8:30-9:50 AM
- ONLINE
**9:50-11:00 AM
- OFFLINE ACTIVITY

Inihanda ni: Ms. Chellerie Mae Pedida

 Ano ang Panitikang Filipino?
Ang Panitikang Filipino ay
pahayag na pasalita o pasulat ng mga
damdaming Pilipino tungkol sa
pamumuhay, pag-uugaling
panlipunan, paniniwalang
pampulitika, at pananampalatayang
niyakap ng mga Pilipino.
 Ano ang Panitikang Filipino?
Ang tunay na panitikan ay isang
matapat na paglalarawan ng buhay
na isinasagawa sa paraang
makasining.
Ito ay maayos na pagkakatugma-
tugma ng mga karanasan ng tao.
Kahalagahan ng Pag-aaral nito:
1. Malalaman ng tao ang kanilang
kalinangan at kasaysayan.
Kahalagahan ng Pag-aaral nito:
2. Mababatid nila ang kakalasan o
kahinaan ng kanilang paniniwala o
pag-uugali.
Kahalagahan ng Pag-aaral nito:
3. Magiging matatag at matibay ang
kanilang pagkalahi.
Kahalagahan ng Pag-aaral nito:
4. Makikilala ang mga kapintasan at
kagalingang pampanitikan upang
lalong mapayabong.
Kahalagahan ng Pag-aaral nito:
5. Magkakaroon ng malasakit sa
ating sariling panitikan.
Kalagayang Nakapangyayari
sa Panitikan
1. Klima – may kinalaman sa pag-
iisip at pag-uugali ng tao.
2. Gawaing Pang-araw-araw – ang
hanapbuhay at tungkulin ng mga
karaniwang tao.
3. Kinatitirahan – pook ng isang
lahi ay nagtatakda sa hilig at
takbo ng talasalitaan.
4. Lipunan at Pulitika – ugaling
panlipunan at mga simulaing
pampulitika na kabihasnang
napapasama sa isang bansa.
5. Relihiyon at Edukasyon – ang
tayog, lalim, at lawak ng isang
panitikan ay nakukuha sa
pananampalataya at pilosopiya.
 Paano nakilala ang Pilipinas sa
Pandaigdigang Panitikan?
Dahil ito sa …

na siyang akda ni… DR. JOSE P. RIZAL

Mga Panahon ng Panitikang Filipino
1. Panahon Bago Dumating ang
mga Kastila
- pasaling-bibig lamang ang
panitikan sa panahong ito at may
impluwensyang kaisipang Malayo-
Indonesyo.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
1. Panahon Bago Dumating ang
mga Kastila
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
2. Panahon ng mga Kastila
- naging panrelihiyon ang
paksa sa panahong ito.
- ang layunin nito ay
mapalaganap ang Kristiyanismo.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
2. Panahon ng mga Kastila
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
3. Panahon ng Propaganda at
Himagsikan
- naging makabayan at
mapanghimagsik ang panitikan sa
panahong ito.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
3. Panahon ng Propaganda at
Himagsikan
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
4. Panahon ng mga Amerikano
- ang panitikang Filipino sa
panahong ito ay may
impluwensyang demokratiko.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
4. Panahon ng mga Amerikano
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
5. Panahon ng Hapones
- nakilala sa panahong ito
ang malayang tula.
- “Gintong Panahon ng
Panitikang Pilipino”
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
5. Panahon ng Hapones
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
6. Panahon ng Bagong Kalayaan
– naging masigla muli ang
Panitikang Pilipino sa liberasyon ng
Pilipinas. Maraming manunulat ang
nagsulat gamit ang wikang Filipino
at Ingles.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
7. Panahon ng Aktibismo
– naging maiinit ang paksa
ng panitikan, na kinapalolooban ng
mga tinig at titik ng protesta o
paglaban sa pamahalaan at
awtoridad.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
8. Panahon ng Bagong Lipunan
– limitado ang paksang
matatalakay. Ang mga manunulat
ay hindi malayang magpahayag ng
mga sariling damdamin at kanilang
mga kaisipan.
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
9. Panahon sa Bagong
Demokrasya
– sumigla ang
pamamahayag. Malaya ang mga
mamamahayag at mga
mamamayan na tumuligsa sa mga
Mga Panahon ng Panitikang Filipino
9. Panahon sa Bagong
Demokrasya
– pangyayari sa bayan.
Humantong ito sa pagsigla ng
panitikan sa ibat-ibang larangan.
 Alibata o Baybayin
- unang alpabeto ng
sinaunang mga Pilipino.
- binubuo ito ng 17 titik na
hawig sa ginagamit ng mga
Indones.
- ito ay may tatlong patinig.
Panitikang Filipino
bago
Dumating ang
mga
Kastila
 A. Alamat at Mito
- mga pangyayari sa
kalikasan ay binibigyan ng
paliwanag sa pamamagitan
ng malikhaing guni-guni.
- ang halimbawa ay
ang mga sumusunod:
ANG PINAGMULAN NG MGA LAHI
(Bisaya)
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Ayon sa matatanda, ang
bathalang lumikha ng daigdig ay si
Laor. Ayon sa paniwala ng marami ay
matagal siyang namuhay na nag-iisa
dito sa daigdig. Hindi nalaunan at
siya ay nakaramdam ng pagkalungkot
sa kanyang pag-iisa.
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Upang maiwasan ang ganitong
pangyayari ay umisip siya ng isang
magandang paraan.
Isang araw ay naisipan niyang
kumimpal ng lupa upang gawing
mga tao, sa gayon ay malunasan
ang kanyang kalungkutan.
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Iniluto niya sa hurno ang lupang
kanyang ginawa. Sa hindi malamang
sanhi ay nakalingatan niya ito, kaya't
nang kanyang buksan ay maitim at
sunog.
Ang lumabas na sunog ay naging
nuno ng mga Ita.
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Hindi nasiyahan ang Bathala sa
una niyang pagsubok. Kumuha uli
siya ng lupa at hinubog na anyong tao
at isinilid sa hurno.
Sa takot niyang ito'y masunog
tulad ng una, hinango agad sa kalan.
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Ang lumabas ngayon ay hilaw at
maputi. Ito naman ang mga
ninuno ng mga puting lahi.
Muling humubog si
Bathala ng lupa at iniluto sa
hurno. Palibahasa'y ikatlo na niyang
pagsubok ito, hindi napaaga ni napahuli
ang pagkakahango niya sa pugon.
Ang Pinagmulan ng mga Lahi
(Bisaya)
Hustong-husto ang pagkakaluto
ngayon at katamtaman ang kulay. Ito
ang pinagmulan ng lahing kayumanggi
na kinabibilangan ng mga Pilipino.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Malungkot ang Diyos noon
dahil mag-isa lamang siya. Dahil dito
ay naisipan niyang buuin ang malawak
na kalangitan at binuo rin makinang
na araw kasama ng iba pang bituin na
hindi mapigilan ang pagningning sa
kalangitan.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Gayunman, hindi pa rin naging
maligaya ang Diyos kaya naman
ikinumpas nito ang kaniyang kamay at
nabuo ang daigdig.
Sa loob ng pabilog na hugis nito ay
nabuhay ang iba’t ibang nilalang tulad ng
mga puno, halaman, isda, at ang mga
ibong malayang nakalilipad sa kalangitan.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Mayroon ding mga anyong tubig
tulad ng ilog at dagat ang walang patid
sa pag-agos. Nalikha na nga ng Diyos
ang sanlibutan.
Ang mga ibon ay walang ginawa
kung hindi ang lumipad.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Nang minsang mapadapo ang
isang ibon sa kawayan, mayroon
siyang kakaibang tinig na narinig sa
loob nito.
May tinig na nakikiusap na
tuktukin ng ibon ang kawayan upang
bumuka ito.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Ginawa nga ng ibon at lumabas
ang isang lalaki. Siya raw si Malakas.
Muli siyang nakiusap sa ibon na
tuktukin pa ang isa pang kawayan
upang makalabas ang kasama niya sa
loob.
SI MALAKAS AT SI MAGANDA
(Tagalog)
Ginawang muli ng ibon at
lumabas ang isang dilag na ang
pangalan ay Maganda.
Isinakay ng ibon ang dalawa sa
kaniyang likod at dinala sa isang pulo
kung saan nila sisimulan ang kanilang
lahing kayumanggi.
 B. Mga Epiko
- tungkol sa
kabayanihang
kinapapalooban ng mga
paniniwala, mga kaugalian,
at mga huwaran sa buhay ng
mga sinaunang mamamayan
ng isang bayan.
 B. Mga Epiko
- nasasalamin nito
ang maraming pangarap ng
lahing kayumaggi.
- ang halimbawa ay
ang mga sumusunod:
 B. Mga Epiko
1. Epiko ng mga Ipugaw
a. Alim – isinasalaysay
nito ang pagpapakasal ng
magkapatid na Bugan at
Wigan na siyang pinagmulan
ng pag-aaway at
pagpapatayan ng mga tao
 B. Mga Epiko
1. Epiko ng mga Ipugaw
a. Alim – sa daigdig bilang
sumpa ng Bathala ng mga
Ipugaw na si Makanungan.
 B. Mga Epiko
1. Epiko ng mga Ipugaw
b. Hudhud – ito ay tungkol
sa pakikipagsapalaran ni
Aliguyon, ang bayani ng lahing
Ipugaw, at ang kadakilaan at
kaluwalhatian ng kasaysayan
ng kanilang lahi.
 B. Mga Epiko
2. Epiko ng mga Bisaya
a. Haraya – kalipunan ng
mga tuntunin ng kagnadahang
asal.
b. Hinilawod – pag-iibigan
ng mga Bathala sa unang
naninirahan sa Iloilo, Antique, at
Aklan.
 B. Mga Epiko
2. Epiko ng mga Bisaya
c. Maragtas – kasaysayan ng
sampung datung Malay na
tumakas mula sa Borneo sa
pamumuno ni Datu Puti at ng
mga unang araw nila sa Panay,
ang islang kanilang binili kay
Haring Marikudo ng mga Ita.
 B. Mga Epiko
2. Epiko ng mga Bisaya
d. Lagda – kalipunan ng mga
kautusan gaya ng Kodigo ni
Kalantiyaw.
e. Hari sa Bukid – tungkol sa
haring nakikita ngunit tanyag
dahil sa pagbibigay-biyaya at
parusa.
 B. Mga Epiko
3. Epiko ng Muslim
a. Darangan – isa sa
pinakamatanda at
pinakamahabang epiko sa
Pilipinas . Binubuo ito ng 25 na
kabanata.
 B. Mga Epiko
3. Epiko ng Muslim
a. Darangan – Nabibilang
rito ang:
• Indarapatra at Sulayman
• Prinsipe Bantugan
• Bidasari
 B. Mga Epiko
4. Epiko ng Tagalog
a. Kumintang
– pakikidigma ni
Datu Dumangsil sa Taal, Datu
Balkasusang Tayabas at ng Bai
ng Talim.
 B. Mga Epiko
5. Epiko ng Iloko
a. Biag ni Lam-ang
– tungkol sa isang
bayani at kanyang matapat na
mga alaga, isang puting
tandang na manok at isang aso.
 B. Mga Epiko
6. Epiko ng Bikol
a. Ibalon
– tungkol sa
bayaning si Baltog, ang unang
nakarating sa Bikol mula sa
kaharian ng Samar.
 C. Awiting-Bayan
1. Oyayi – ito ang awit sa
pagpapatulog ng bata.
2. Maluway – awit sa sama-
samang paggawa.
3. Talindaw – ito ang awit sa
pagsagwan.
 C. Awiting-Bayan
4. Suliranin – ito ang awit sa
paggaod.
5. Kundiman – ito ang awit
sa pag-ibig.
6. Kumintang – ito ang awit
sa pakikipagdigma.
 D. Karunungang Bayan
- nakakatulong ito sa
pag-angkin ng kamalayang
tradisyunal, na
nagpapatibay ng
pagpapahalagang kultural.
- ang halimbawa ay
ang mga sumusunod:
 D. Karunungang Bayan
A. Salawikain
- patalinghaga at
kinapalolooban ng
mabubuting payo tungkol sa
kagandahang-asal.
 D. Karunungang Bayan
A. Salawikain
Halimbawa:
“Ang taong nagigipit, sa
patalim kimakapit.”
“Taong walang kibo, sa loob
ang kulo.”
 D. Karunungang Bayan
B. Bugtong
- ito ay nagpapatalas
ng isip.
Halimbawa:
“Kung kailan mo pinatay, tsaka
humaba ang buhay.”
Sagot: KANDILA
 D. Karunungang Bayan
C. Sawikain
- patalinghanggang
pananalita.
Halimbawa:
Hulog ng Langit – biyaya
Maluwag ang turnilyo – luku-
luko
 E. Palaisipan
- isang paraan ng
pagpukaw at paghasa ng
isipan ng tao. Nakakalibang
bukod sa nakakadagdag ng
kaalaman.
 Salamat!
Magkikita ulit
tayo sa susunod
na linggo..

Inihanda ni: Ms. Chellerie Mae Pedida